Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel

पावक (pAvaka)

 
Shabda Sagara English

पावक

Masculine, Feminine, Neuter

(

-कः-की-कं

)

Who

or

what

renders

pure,

a

purifier,

purifica-

tory.

Masculine.

(

-कः

)

1.

fire,

or

its

deified

personification.

2.

Social

fire,

one

lighted

in

common.

3.

A

fire

lighted

on

taking

possession

of

a

house.

4.

A

saint,

a

person

purified

by

religious

abstraction.

5.

A

tree,

the

wood

of

which

is

used

to

procure

fire

by

attrition,

(

Premna,

spinosa.

)

6.

Leadwort,

(

Plumbago

zeylanica.

)

7.

Marking

nut

plant,

(

Semicarpus

anacardium.

)

8.

A

vermifuge

plant.

9.

A

flash

of

lightning.

10.

The

number

“three”:

see

विडङ्ग.

Feminine.

(

-की

)

Wife

of

AGNI.

Etymology

पू

to

purify,

ण्वुल्

Affix.

Capeller Eng English

पावक॑

adjective

pure,

clear,

bright,

shining

masculine

fire

or

the

god

of

fire.

Yates English

पावक

(

कः-की-कं

)

a.

Purifying.

Masculine.

Fire

a

house

warming

a

sage

Premna

spinosa

leadwort

marking

nut.

Feminine.

Wife

of

Agnī.

Spoken Sanskrit English

पावक

pAvaka

Adjective

bright

पावक

pAvaka

Adjective

shining

पावक

pAvaka

Adjective

clear

पावक

pAvaka

Adjective

pure

पावक

pAvaka

Masculine

kind

of

RSi

पावक

pAvaka

Masculine

marking

nut

plant

[

Semecarpus

Anacardium

-

Bot.

]

पावक

pAvaka

Masculine

person

purified

by

religious

abstraction

or

one

who

purified

from

sin

पावक

pAvaka

Masculine

safflower

[

Carthamus

tinctorius

-

Bot.

]

पावक

pAvaka

Masculine

Ceylon

Leadwort

plant

or

some

other

species

[

Plumbago

zeylanica

-

Bot.

]

पावक

pAvaka

Masculine

false

black

pepper

[

Embelia

Ribes

-

Bot.

]

पावक

pAvaka

Masculine

kind

of

mint

herb

[

Prenmna

Spinosa

-

Bot.

]

पावक

pAvaka

Masculine

fire

or

the

god

of

fire

पावक

pAvaka

Masculine

saint

पावक

pAvaka

Masculine

fire

Wilson English

पावक

Masculine, Feminine, Neuter

(

-कः-की-कं

)

Who

or

what

renders

pure,

a

purifier,

purificatory.

Masculine.

(

-कः

)

1

Fire,

or

its

deified

personification.

2

Social

fire,

one

lighted

in

common.

3

A

fire

lighted

on

taking

possession

of

a

house.

4

A

saint,

a

person

purified

by

religious

abstraction.

5

A

tree,

the

wood

of

which

is

used

to

procure

fire

by

attrition,

(

Premna

spinosa

).

6

Leadwort,

(

Plumbago

zeylanica.

)

7

Marking

nut

plant,

(

Semicarpus

anacardium.

)

8

A

vermifuge

plant:

see

विडङ्ग.

Feminine.

(

-की

)

Wife

of

AGNI.

Etymology

पू

to

purify,

ण्वुल्

Affix.

Apte English

पावक

[

pāvaka

],

Adjective.

[

पू-ण्वुल्

]

Purifying

पन्थानं

पावकं

हित्वा

जनको

मौढ्यमास्थितः

Mahâbhârata (Bombay).

*

12.18.4.

कः

Fire

पावकस्य

महिमा

गण्यते

कक्षवज्ज्ज्वलति

सागरे$पि

यः

Raghuvamsa (Bombay).

11.75

3.9

16.87.

Agni

or

the

god

of

fire.

The

fire

of

lightning.

The

Chitraka

tree.

The

number

'three'.

A

person

purified

by

religious

abstraction,

saint,

sage.

Good

conduct

or

behaviour.

Name.

of

Varuṇa.

की

The

wife

of

Agni.

Vedic.

Name.

of

Sarasvatī.Comp.

-अरणिः

an

epithet

of

a

plant

called

अग्निमन्य

(

Marâṭhî.

थोर

ऐरण

).

-अर्चिस्

Feminine.

a

flash

of

fire.

-अस्त्रम्

a

fiery

weapon

प्रशान्तमेव

पावकास्त्रम्

Uttararàmacharita.

6.5/6.

आत्मजः

an

epithet

of

Kārtikeya.

Name.

of

a

sage

called

सुदर्शन

who

married

the

daughter

of

Duryodhana

of

the

Ikṣvāku

family.

-मणिः

Masculine.

The

Sūryakānta

Maṇi.-शिखः

(

Equal or equivalent to, same as.

अग्निशिखः

)

Saffron

Śiva

B.3.19.

Apte 1890 English

पावक

a.

[

पू-ण्वुल्

]

Purifying.

कः

1

Fire

पावकस्य

महिमा

गण्यते

कक्षवज्ज्वलति

सागरेऽपि

यः

R.

11.

75,

3.

9

16.

87.

2

Agni

or

the

god

of

fire.

3

The

fire

of

lightning.

4

The

Citraka

tree.

5

The

number

‘three’.

6

A

person

purified

by

religious

abstraction,

saint,

sage.

7

Good

conduct

or

behaviour.

8

N.

of

Varuṇa.

की

1

The

wife

of

Agni.

2

Ved.

N.

of

Sarasvatī.

Comp.

आत्मजः

{1}

an

epithet

of

Kārtikeya.

{2}

N.

of

a

sage

called

सुदर्शन.

Monier Williams Cologne English

पावक॑

mf(

आ॑

)n.

pure,

clear,

bright,

shining,

ṛg-veda

vājasaneyi-saṃhitā

atharva-veda

(

said

of

Agni,

Sūrya

and

other

gods,

of

water,

day

and

night

et cetera.

according

to

native

Comms.

it

is

mostly

equal, equivalent to, the same as, explained by.

सोधक,

‘cleansing,

purifying’

)

पावक॑

masculine gender.

nalopākhyāna

of

a

partic.

Agni

(

in

the

Purāṇas

said

to

be

a

son

of

Agni

Abhimānin

and

Svāhā

or

of

Antardhāna

and

Śikhaṇḍinī

),

taittirīya-saṃhitā

taittirīya-brāhmaṇa

kātyāyana-śrauta-sūtra

purāṇa

पावक॑

masculine gender.

(

ifc.

f(

).

)

fire

or

the

god

of

fire,

upaniṣad

mahābhārata

kāvya literature

et cetera.

पावक॑

masculine gender.

nalopākhyāna

of

the

number

3

(

like

all

words

for

‘fire’,

because

fire

is

of

three

kinds

See

अग्नि

),

sūryasiddhānta

a

kind

of

Ṛṣi,

a

saint,

a

person

purified

by

religious

abstraction

or

one

who

purified

from

sin,

mahābhārata

Prenina

Spinosa,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

Plumbago

Zeylanica

or

some

other

species,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

Semecarpus

Anacardium,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

Carthamus

Tinctoria,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

Embelia

Ribes,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

Monier Williams 1872 English

पावक

पावक,

अस्,

आ,

अम्,

(

fr.

rt.

1.

पू

),

(

Ved.

)

pure,

clear,

bright,

shining

(

Sāy.

)

=

शोधक,

cleansing,

purifying

(

said

of

Agni,

Āditya,

Sūrya,

and

the

Maruts

of

water,

of

the

dawn,

of

day

and

night,

&c.

)

(

अस्

),

m.

epithet

of

a

particular

Agni

(

in

the

Purāṇas

said

to

be

a

son

of

Agni

Abhi-mānin

and

Svāhā

or

of

Antar-dhāna

and

Śikhaṇḍinī

cf.

पव-

मान,

शुचि

)

fire

in

general

Agni

or

the

god

of

fire

social

fire,

a

fire

lighted

in

common

a

fire

lighted

on

taking

possession

of

a

house

a

species

of

tree,

Premna

Integrifolia

or

Spinosa

(

see

अरणि

)

a

species

of

plant,

Plumbago

Zeylanica

(

=

चित्रक

)

Semecarpus

Anacardium

a

plant

used

as

a

vermifuge,

Carthamus

Tinctorius

(

=

विडङ्ग

)

a

symbolical

expression

for

the

number

three

(

like

all

other

words

for

‘fire’

)

epithet

of

a

kind

of

Ṛṣi,

a

saint,

a

person

purified

by

religious

abstraction,

one

who

purifies

from

sin

(

),

f.

the

wife

of

Agni.

—पावक-

वत्,

आन्,

अती,

अत्,

Ved.

‘having

the

name

Pāvaka,

an

epithet

of

Agni

containing

the

word

पावक।

—पावक-वर्चस्,

आस्,

आस्,

अस्,

Ved.

brightly

resplen-

dent

(

as

Agni

).

—पावक-वर्ण,

अस्,

आ,

अम्,

Ved.

being

of

pure

or

brilliant

aspect

(

Sāy.

)

=

अग्नि-

समान-तेजस्क,

resembling

the

brilliance

of

fire.

—पावक-शोचिस्,

इस्,

इस्,

इस्,

(

voc.

anomalously

-चे

),

Ved.

shining

brightly.

—पावकारणि

(

°क-अर्°

),

इस्,

m.

the

tree

Premna

Integrifolia

or

Spinosa

(

see

अरणि

).

—पावकेश्वर

(

°क-ईश्°

),

अम्,

n.,

N.

of

a

Tīrtha.

Macdonell English

पावक

pāv-aká,

Adjective.

(

)

pure,

clear

bright

🞄purifying

Masculine.

a

certain

Agni

fire

Agni:

🞄-vat,

Adjective.

ep.

of

an

Agni

(

á

)

-varṇa,

Adjective.

brightcoloured

🞄(

a

)

-śocis,

Adjective.

brightly

shining.

Benfey English

पावक

पावक,

i.

e.

पू

+

अक,

I.

Adjective.

1.

Belonging

to

Agni,

Utt.

Rāmac.

142,

12.

2.

Pure.

II.

Masculine.

1.

Fire,

or

its

deified

personification,

Man.

2,

187.

2.

A

kind

of

Ṛṣi.

3.

Name

of

several

plants.

Hindi Hindi

सोना

Apte Hindi Hindi

पावकः

पुंलिङ्गम्

-

पू

+

ण्वुल्

आग

पावकः

पुंलिङ्गम्

-

पू

+

ण्वुल्

अग्नि

देवता

पावकः

पुंलिङ्गम्

-

पू

+

ण्वुल्

विजली

की

आग

पावकः

पुंलिङ्गम्

-

पू

+

ण्वुल्

चित्रक

वृक्ष

पावकः

पुंलिङ्गम्

-

पू

+

ण्वुल्

तीन

की

संख्या

Shabdartha Kaustubha Kannada

पावक

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಅಗ್ನಿ

/ಬೆಂಕಿ

निष्पत्तिः

पूञ्

(

पवने

)

-

"ण्वुल्"

(

३-१-१३३

)

व्युत्पत्तिः

पुनाति

इति

प्रयोगाः

"विहाय

लक्ष्मीपतिलक्ष्म

कार्मुकं

जटाधरः

सन्

जुहुधीव

पावकम्"

उल्लेखाः

किरा०

१-४४

पावक

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಚಿತ್ರಕವೃಕ್ಷ

/ಚಿತ್ರಮೂಲದ

ಗಿಡ

पावक

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ವಿದ್ಯುತ್ತಿನ

ಅಗ್ನಿ

/ಮಿಂಚಿನ

ಅಗ್ನಿ

/ಸಿಡಿಲು

पावक

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಸದಾಚಾರ

/ಸದ್ವರ್ತನೆ

/ಒಳ್ಳೆಯ

ನಡತೆ

पावक

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ನೆಲ್ಲಿಗಿಡ

पावक

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಮೂರು

ಸಂಖ್ಯೆ

पावक

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಅಗ್ನಿ

ದೇವತೆ

पावक

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಗೇರುಮರ

पावक

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ವಾಯಿವಿಳಂಬ

पावक

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ವರುಣ

विस्तारः

"पावकोऽग्नौ

सदाचारे

वह्निमन्थे

चित्रके

भलातके

विहङ्गे"

-

मेदि०

पावक

पदविभागः

विशेष्यनिघ्नम्

कन्नडार्थः

ಪವಿತ್ರವಾಗಿ

ಮಾಡುವವನು

/ಶುದ್ಧಮಾಡುವವನು

L R Vaidya English

pAvaka

{%

m.

%}

1.

Fire,

पावकस्य

महिमा

गण्यते

कक्षवज्ज्वलति

सागरेऽपि

यः

R.xi.75

2.

Agni

or

the

deity

presiding

over

fire

3.

a

flash

of

lightning

4.

the

number

‘three.’

Bhutasankhya Sanskrit

३,

अग्नि,

अनल,

आज्यभुक्,

आज्याश,

उषर्बुध,

काल,

कृशानु,

कृष्णवर्त्मन्,

क्रम,

गुण,

गुप्ति,

जगत्,

ज्योति,

ज्वलन,

ज्वाल,

तपन,

तृतीय,

त्रय,

त्रिकटु,

त्रिकाल,

त्रिगत,

त्रिगुण,

त्रिजगत्,

त्रिनेत्र,

त्रिपदी,

त्रैत,

दह,

दहन,

दीप्ति,

द्युति,

धाम,

नेत्र,

पद,

पावक,

पुं,

पुर,

पुरुष,

पुष्कर,

ब्रह्मन्,

भुवन,

रत्न,

राम,

रुद्राक्ष,

रोहित,

लोक,

लोचन,

वचन,

वह्नि,

विक्रम,

विष्णु,

विष्णुक्रम,

वृत्त,

वैश्वानर,

शक्ति,

शिखा,

शिखिन्,

शिवनेत्र,

शूल,

सप्तार्चि,

सहोदर,

हरनयन,

हरनेत्र,

हव्यभुक्,

हव्यवाहन,

हव्याश,

हुतभुज्,

हुतवह,

हुताश,

हुताशन,

होतृ

Bopp Latin

पावक

m.

(

r.

पू

purificare

s.

अक

)

ignis.

(

Conferantur,

quod

ad

syllabam

radicalem

attinet,

gr.

πῦϱ,

germ.

vet.

fiur.

Goth.

fôn,

Them.

fôna

ignis

formâ

convenit

cum

पवन

et

पावन,

quae

ejecto

व्

coalescerent

in

पान,

quod

gothice

sonaret

fôna.

Fortasse

lat.

focus

e

pocus,

foveo

e

poveo

sicut

fluo

e

pluo

=

प्लवामि

a

r.

प्लु.

)

Anekartha-Dvani-Manjari Sanskrit

शिखिन्

पु

शिखिन्,

बर्हिन्,

पावक

ध्वान्ताचलौ

मतौ

विन्ध्यौ

शिखिनी

बर्हिपावकौ

verse

3.1.1.20

page

0014

Indian Epigraphical Glossary English

pāvaka

(

IE

7-1-2

),

‘three’.

Lanman English

pāvaká,

a.

pure

clear

bright.

[

√pū,

1181b

and

a:

cf.

śvāpada.

]

Kridanta Forms Sanskrit

पू

(

पू꣡ङ्

पवने

-

भ्वादिः

-

सेट्

)

ल्युट् →

पवनम्

अनीयर् →

पवनीयः

-

पवनीया

ण्वुल् →

पावकः

-

पाविका

तुमुँन् →

पवितुम्

तव्य →

पवितव्यः

-

पवितव्या

तृच् →

पविता

-

पवित्री

क्त्वा →

पवित्वा

/

पूत्वा

ल्यप् →

प्रपूय

क्तवतुँ →

पवितवान्

/

पूतवान्

-

पवितवती

/

पूतवती

क्त →

पवितः

/

पूतः

-

पविता

/

पूता

शानच् →

पवमानः

-

पवमाना

पू

(

पू꣡ञ्

पवने

-

क्र्यादिः

-

सेट्

)

ल्युट् →

पवनम्

अनीयर् →

पवनीयः

-

पवनीया

ण्वुल् →

पावकः

-

पाविका

तुमुँन् →

पवितुम्

तव्य →

पवितव्यः

-

पवितव्या

तृच् →

पविता

-

पवित्री

क्त्वा →

पूत्वा

ल्यप् →

प्रपूय

क्तवतुँ →

पूतवान्

/

पूनवान्

-

पूतवती

/

पूनवती

क्त →

पूतः

/

पूनः

-

पूता

/

पूना

शतृँ →

पुनन्

-

पुनती

शानच् →

पुनानः

-

पुनाना

Schmidt Nachtrage zum Sanskrit Worterbuch German

पावक

m.

*Semecarpus

anacardium.

E

889

(

P

).

Mahabharata English

Pāvaka^1

=

Agni,

q.v.

Pāvaka^2,

pl.

(

ºāḥ

),

a

class

of

ṛshis(

?

).

§

406

(

Tīrthayātrāp.

):

III,

125,

10413.

Purana English

पावक

/

PĀVAKA.

A

son

of

agni.

agni

got

of

his

wife

svāhā

three

sons,

pāvaka,

pavamāna

and

śuci.

These

three

brilliant

sons

got

together

45

sons

and

they

were

also

called

Agnis.

Thus

there

were

49

Agnis

made

up

of

the

father,

his

three

sons

and

their

45

sons.

pāvaka

had

another

name

also--mahān

(

Chapter

219,

Vana

Parva

).

Amarakosha Sanskrit

पावक

पुं।

अग्निः

समानार्थकाः

अग्नि,

वैश्वानर,

वह्नि,

वीतिहोत्र,

धन्ञ्जय,

कृपीटयोनि,

ज्वलन,

जातवेदस्,

तनूनपात्,

बर्हि,

शुष्मन्,

कृष्णवर्त्मन्,

शोचिष्केश,

उषर्बुध,

आश्रयाश,

बृहद्भानु,

कृशानु,

पावक,

अनल,

रोहिताश्व,

वायुसख,

शिखावत्,

आशुशुक्षणि,

हिरण्यरेतस्,

हुतभुज्,

दहन,

हव्यवाहन,

सप्तार्चिस्,

दमुनस्,

शुक्र,

चित्रभानु,

विभावसु,

शुचि,

अप्पित्त,

धूमकेतु,

त्रेता,

तमोनुद्,

शिखिन्,

विरोचन,

धिष्ण्य,

बहुल,

वसु,

तमोपह

1।1।54।2।4

बर्हिः

शुष्मा

कृष्णवर्त्मा

शोचिष्केश

उषर्बुधः।

आश्रयाशो

बृहद्भानुः

कृशानुः

पावकोऽनलः॥

अवयव

==>

अग्निज्वाला,

अग्निकणः,

अग्नितापः,

अग्नेः_निर्गतज्वाला

पत्नी

==>

अग्नेः_प्रिया

सम्बन्धि2

==>

अरणिः

==>

बडवाग्निः,

वनवह्निः,

वज्राग्निः,

आकाशादिष्वग्निविकारः,

यागवेदिकायाम्_दक्षिणभागे_स्थिताग्निः,

गार्हपत्याग्निः,

आहवनीयाग्निः,

दक्षिणगार्हपत्याहवनीयाग्नयः,

संस्कृताग्निः,

अग्निनाम,

दक्षिणाग्नित्वेन_संस्कृत_गार्हपत्याग्निः,

करीषाग्निः

पदार्थ-विभागः

,

द्रव्यम्,

आत्मा,

देवता

Kalpadruma Sanskrit

पावकः,

पुंलिङ्गम्

(

पुनातीति

पू

गि

शोधे

+

ण्वुल्

)अग्निः

इत्यमरः

५७

(

यथा,

काशी-खण्डे

अध्याये

।“अपावनानि

सर्व्वाणि

वह्निसंसर्गतः

क्वचित्

।पावनानि

भवन्त्येव

तस्मात्

पावकः

स्मृतः

)वैद्युताग्निः

यथा,

--“पावकः

पवस्रानश्च

शुचिरग्निश्च

ते

त्रयः

।निर्म्मथ्यः

पवमानः

स्याद्वैद्युतः

पावकः

स्मृतः

यश्चासौ

तपते

सूर्य्यः

शुचिरग्निस्त्वसौ

स्मृतः

”इति

कौर्म्मे

१२

अध्यायः

ब्रह्मणो

मानसपुत्त्रादभिमानिनामकाग्नेःस्वाहायां

जातः

यथा,

--“योऽसावग्निरभीमानी

स्मृतः

स्वायम्भुवेऽन्तरे

।ब्रह्मणो

मानसः

पुत्त्रस्तस्मात्

स्वाहा

व्यजीजनत्

पावकं

पवमानञ्च

शुचिरग्निश्च

यः

स्मृतः

”इति

मात्स्ये

४८

अध्यायः

सदाचारः

वह्निमन्थः

(

अस्य

पर्य्यायो

यथा,

“तेजोमन्थो

हविर्मन्थो

ज्योतिष्को

पावकोऽरणिः

।वह्निमन्थोऽग्निमन्थश्च

मथनो

गणिकारिका

”इति

वैद्यकरत्नमालायाम्

)चित्रकः

भल्लातकः

विडङ्गः

इति

मेदिनी

।के,

११८

शोधयितृनरः

इति

हेमचन्द्रः

रक्त-चित्रकः

कुसुम्भः

इति

राजनिर्घण्टः

(

पवित्र-कारके,

त्रि

यथा,

ऋग्वेदे

३१

२०

।“मिहः

पावकाः

प्रतता

अभूवन्

)

Vachaspatyam Sanskrit

पावक

पुंलिङ्गम्

पुनाति

पू--ण्वुल्

वह्नौ

अमरः

“अपावनानिसर्वाणि

वह्निसंसर्गतः

क्वचित्

पावनानि

भवन्त्येवतस्मात

पावकः

स्मृतः”

इति

काशीख०

अ०

उक्ते-त्तस्य

तथात्वम्

वेद्युताग्नौ

“पावकः

पवमानश्चशुचिरग्निश्च

ते

त्रयः

निमन्थ्यः

पवमानः

स्यात्

वैद्युतःपावकः

स्मृतः

यश्चासौ

तपते

सूर्य्यः

शुचिरग्निश्च

सस्मृतः”

कूर्मपु०

सदाचारे

वह्निमन्थे

चित्रकवृक्षे६

भल्लातके

विडङ्गे

मेदि०

शोधके

त्रीषु लिङ्गेषु

हेमच०

।९

रक्तचित्रके

१०

कुसुम्मे

पुंलिङ्गम्

राजनि०

११

वरुणे१२

सूर्ये

ऋ०

५०

भा०

तयोश्च

शोधकत्वात्

तथात्वम्

।१३

ऋषिभेदे

भा०

व०

१२५

अ०

पावः

पवनं

शुद्धिस्तं

कायतिकै--क

१४

सरस्वत्यां

स्त्री

ऋ०

२०

भा०

पावकाश्चसप्तविंशतिः

“पावकाः

सप्तविंशतिः”

भा०

स०

अ०

व्या-ख्यायां

नीलण्ठधृतवाक्येभ्यः

तानि

“ब्रह्मणोऽङ्गात्प्रसूतोऽग्निरङ्गिरा

इति

विश्रुतः

दक्षिणाग्निर्गा-र्हपत्याहवनीयाविति

त्रयी

निर्मन्थ्यो

वैद्युतः

६शूरः

संवर्त्तो

लौलिक

स्तथा

जाठरो

१०

विषगः

११क्रव्यात्

१२

क्षेमवान्

१३

वैष्णव

१४

स्तथा

दस्युमान्

१५वलद

१६

श्चैव

शान्तः

१७

पुष्टो

१८

विभावसुः

१९

ज्योति-ष्मान्

२०

भरतो

२१

भद्रः

२२

२३

स्विष्टकृदृसुमान्

२४क्रतुः

२५

सोमश्च

२६

पितृमां

२७

श्चैव

पावकाः

सप्त-विंशतिः”

अन्ये

पावकभेदा

अग्निशब्दे

५३

पृ०

दृश्याःति०

त०

गृह्यपरिशिष्टे

कर्मभेदे

तस्य

नामभेदा

उक्ता

यथा“लौकिके

पावको१

ह्यग्निः

प्रथमः

परिकल्पितः

।अग्निस्तु

मारुतो२

नाम

गर्भाधाने

विधीयते

पुंसवनेचन्द्रनामा

शुङ्गाकर्मणि

शोभनः

सीमन्ते

मङ्गलो

५नाम

प्रगल्भो

जातकर्मणि

नाम्नि

स्यात्

पार्थिवो

७ह्यग्निः

प्राशने

शुचि

स्तथा

सत्यनामा

चूडायांव्रतादेशे

समुद्भवः

१०

गोदाने

सूर्य्यनामा

११

केशान्तेह्यग्नि

१२

रुच्यते

वैश्वानरो

१३

विसर्गे

तु

विवाहेयोजक

१४

स्तथा”

गोदाने

गोदानाख्य

संस्कारे

“चतु-र्थ्यान्तु

शिखी

१५

नाम

धृति

१६

रग्निस्तथाऽपरे”

अपरेधृतिहोमादौ

“प्रायश्चित्ते

विधु

१७

श्चैव

पाकयज्ञे

तुसाहसः”

१८

प्रायश्चित्ते

तदात्मकमहाव्याहृतिहो-मादौ

पाकयज्ञे

पाकाङ्गकवृषोत्सर्गगृहहोमादौ

।“लक्षहोमे

वह्निः

१९

स्यात्

कोटिहोमे

हुताश-नः

२०

पूर्णाहुत्यां

मृडो

२१

नाम

शान्तिके

वरदः

२२सदा

पौष्टिके

वलद

२३

श्चैव

क्रोधो

२४

ऽग्निश्चाभिचा-रके

कोष्ठे

तु

जठरो

२५

नाम

क्रव्यादो

२६

मृतभक्ष-णे

आहूय

चैव

होतव्यो

यत्र

यो

विहितोऽनलः”

Capeller German

पावक॑

hell,

strahlend,

flammend

Masculine.

Feuer

o.

der

Gott

des

Feuers.

Grassman German

pāvaká,

a.,

an

allen

metrisch

entscheidenden

Stellen

pavāká

zu

sprechen,

so

am

Ende

der

triṣṭubh-zeilen:

{239,

7}

{251,

1}

{301,

6}

{302,

7}

{347,

2}

{442,

8}

{446,

2}

{451,

4}

{492,

3}

{517,

8}

{519,

1}.

_{519,

9}

{525,

1}

{565,

2}.

_{565,

3}

{572,

12}

{573,

5}

{640,

19}

{809,

7}

{872,

4}.

_{872,

7}.

_{872,

8},

oder

an

andern

metrisch

[

Page809

]

entscheidenden

Stellen:

{255,

2}

gṛtávantas

pavāka

te

{813,

2}

yás

dhā́rayā

pavākáyā

hell,

hellstrahlend,

flammend

häufig

mit

śúci

(

{64,

2}

{142,

3}

{198,

4}

{239,

7}

{347,

2}

{358,

3}

{456,

7}

{531,

10}

{565,

2}.

_{565,

3}

{572,

12}

{573,

5}

{633,

19}

{736,

6}.

_{736,

7}

)

oder

śucáyat

(

{872,

8}

)

verbunden

insbesondere

häufig

2〉

von

Agni,

wo

es

oft

in

substantivischem

Sinne

zur

Bezeichnung

des

Agni

dient

3〉

von

der

Marutschar

4〉

von

Soma

5〉

seltner

von

Varuna

(

{50,

6}

),

den

Aditya

(

{492,

3}

),

Tag

und

Nacht

(

{490,

3}

),

den

Morgenröthen

(

{347,

2}

),

den

als

Göttinnen

dargestellten

heiligen

Thüren

(

dvā́ras

devī́s

{142,

6}

),

von

Indra

(

{633,

19}

),

Sarasvati

(

{3,

10}

).

-a

2〉

{12,

9}.

_{12,

10}

{13,

1}

{95,

11}

{96,

9}

{198,

4}

{244,

8}

{255,

2}

{301,

6}

{358,

7}

{377,

4}

{380,

1}

{443,

6}

{489,

7}

{517,

8}

{664,

28}

{669,

3}.

_{669,

11}

{683,

11}.

5〉

{50,

6}.

-ás

2〉

{60,

4}

{142,

3}

{194,

1}

{198,

4}

{239,

7}

{251,

1}

{261,

4}

{302,

7}

{361,

4}

{445,

3}

{447,

2}

{451,

4}

{519,

1}.

_{519,

9}

{525,

1}

{531,

10}

{871,

7}.

4〉

{736,

6}.

_{736,

7}

{809,

7}.

5〉

{633,

19}.

-ám

2〉

{358,

3}

{442,

8}

{456,

7}

{643,

19}

{872,

4}.

_{872,

8}.

3〉

mā́rutam

gaṇám

{862,

7}

{64,

12}.

[

L.

]

2〉

{446,

2}.

-ā́sas

[

m.

]

3〉

{64,

2}.

-ā́s

[

m.

]

2〉

{872,

7}.

3〉

{572,

12}

{573,

5}.

-ā́n

3〉

{640,

19}.

5〉

{492,

3}.

-ébhis

3〉

{414,

8}.

-ā́

[

N.

s.

f.

]

5〉

{3,

10}.

-áyā

dhā́rayā

{813,

2}

juhúa

{452,

2}

kṛpā́

{456,

5}.

[

du.

f.

]

5〉

aruṣásya

duhítárā

{490,

3}.

-ā́sas

[

N.

pl.

f.

]

5〉

{142,

6}.

-ā́s

[

N.

pl.

f.

]

ā́pas

{565,

2}.

_{565,

3}

míhas

{265,

20}.

{347,

2}.

Stchoupak French

पावक-

Masculine.

feu,

dieu

du

feu

sorte

de

Ṛṣi,

saint,

sage

-इ-

Masculine.

Skanda

Sudarśana.

°सुत-

Masculine.

Sudarśana.

पावकात्मज-

Masculine.

Skanda.

पावकार्चिस्-

Feminine.

flamboiement.

पावकास्त्र-

nt.

arme

de

feu.