Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel
अनल (anala)
This feature is only for logged in users. Please login to have full access to Kosha.
अनल
-
anala
-
Masculine
-
wind
अनल
-
anala
-
Masculine
-
gastric
juice
अनल
-
anala
-
Masculine
-
letter
r
अनल
-
anala
-
Masculine
-
God
of
fire
अनल
-
anala
-
Masculine
-
number
three
अनल
-
anala
-
Masculine
-
digestive
power
अनल
-
anala
-
Masculine
-
fiftieth
year
of
bRhaspati's
cycle
अनल
-
anala
-
Masculine
-
bile
अनल
-
anala
-
Masculine
-
third
lunar
mansion
or
kRttikA
अनल
-
anala
-
Masculine
-
fire
अनलः
[
analḥ
],
[
नास्ति
अलः
पर्याप्तिर्यस्य,
बहुदाह्यदहने$पि
तृप्तेरभावात्
Tv.
Compare.
नाग्निस्तृप्यति
काष्ठानाम्
said
by
some
to
be
from
अन्
to
breathe
].
Fire.
Agni
or
the
god
of
fire.
See
अग्नि.
Digestive
power,
gastric
juice
मन्दः
संजायते$नलः
Suśr.
Wind.
Bile.
One
of
the
8
Vasus,
the
fifth.
Name.
of
Vāsudeva.
Names
of
various
plants
चित्रक,
रक्तचित्रक
Plumbago
Zeylanica
and
Rosea,
भल्लातक
the
marking-nut
tree.
The
letter
र्.
The
number
three.
(
Astr.
)
The
5th
year
of
Bṛhaspati's
cycle.
The
third
lunar
mansion
कृत्तिका.
A
variety
of
Pitṛideva
or
manes
(
कव्यवाहो$नलः
सोमः
).
[
अनान्
प्राणान्
लाति
आत्मत्वेन
]
The
soul
(
जीव
).
Name.
of
Viṣṇu
(
न
नलति
गन्धं
प्रकटयति
न
बध्यते
वा
नल्-अच्
).
The
Supreme
Being.
Compare.
अनेलो
राज्ञि
नाले
च
पुंस्यग्न्यौषधिभेदयोः
Nm.
Anger
करिणां
मुदे
सनलदानलदाः
Kirâtârjunîya.
5.25.
Compound.
-आत्मजः
Name.
of
Kārtikeya
Mahâbhârata (Bombay).
*
9.44.11.
-आनन्दः
Name.
of
a
Vedāntic
writer,
author
of
Vedānta-Kalpataru.
-द
Adjective.
[
अनलं
द्यति
]
removing
or
destroying
heat
or
fire
Equal or equivalent to, same as.
अग्निद
quod vide, which see.
-दीपन
Adjective.
[
अनलं
दीपयति
]
promoting
digestion,
stomachic.
-प्रभा
[
अनलस्य
प्रभेव
प्रभा
यस्य
]
Name.
of
a
plant
(
ज्योतिष्मती
)
Helicacabum
Cardiospermum.
(
Marâṭhî.
लघुमालकांगोणी
).
-प्रिया
Name.
of
Agni's
wife
स्वाहा.-वाटः
Name.
of
ancient
Paṭṭaṇa.
-सादः
loss
of
appetite,
dyspepsia.
अनलः
[
नास्ति
अलः
पर्याप्तिर्यस्य,
बहुदाह्यदहनेपि
तृप्तेरभावात्
Tv.
cf.
नाग्निस्तृप्यति
काष्ठानां
said
by
some
to
be
from
अन्
to
breathe
].
1
Fire.
2
Agni
or
the
god
of
fire.
See
अग्नि.
3
Digestive
power,
gastric
juice
मंदः
संजायतेऽ
नलः
Suśr.
4
Wind.
5
Bile.
6
One
of
the
8
Vasus,
the
fifth.
7
N.
of
Vāsudeva.
8
N.
of
various
plants
चित्रक,
रक्तचित्रक
Plumbago
Zeylanica
and
Rosea,
भल्लातक
the
marking
nut
tree.
9
The
letter
र्.
10
The
number
three.
11
(
Astr.
)
The
50th
year
of
Bṛhaspati's
cycle.
12
The
third
lunar
mansion
कृत्तिका.
13
A
variety
of
Pitṛdeva
or
manes
(
कव्यवाहोऽनलः
सोमः
).
14
[
अनान्
प्राणान्
लाति
आत्मत्वेन
]
The
soul
(
जीव
).
15
N.
of
Viṣṇu
(
न
नलति
गंधं
प्रकटयति
न
वध्यते
वा
नल्-अच्
).
16
The
Supreme
Being.
Comp.
द
a.
[
अनलं
द्यति
]
{1}
removing
or
destroying
heat
or
fire
करिणां
मुदे
सनलदाऽनलदाः
Ki.
5.
25.
{2}
=
अग्निद
q.
v.
दीपन
a.
[
अनलं
दीपयति
]
promoting
digestion,
stomachic.
प्रभा
[
अनलस्य
प्रभेव
प्रभा
यस्य
]
N.
of
a
plant
(
ज्योतिष्मती
)
Helicacabum
Cardiospermum.
प्रिया
N.
of
Agni's
wife
स्वाहा.
सादः
loss
of
appetite,
dyspepsia.
अनल
अनल,
अस्,
m.
(
fr.
rt.
अन्,
q.
v.
),
fire
Agni,
the
god
of
fire
digestive
power,
gastric
juice,
bile
wind
N.
or
epithet
of
Vasudeva
of
a
certain
Muni
of
one
of
the
eight
Vasus
of
a
certain
monkey
N.
of
various
plants,
as
Plumbago
Zeylanica
and
Rosea,
and
Semicarpus
Anacirdium
the
letter
र्
the
number
three
(
in
astron.
)
the
fiftieth
year
of
Bṛ-
haspati's
cycle
the
third
lunar
mansion
or
Kṛttikā
(
?
).
—अनल-दीपन,
अस्,
ई,
अम्,
stomachic.
—अनल-
प्रभा,
f.
a
plant,
Halicacabum
Cardiospermum.
—अनल-प्रिया,
f.
Agni's
wife.
—अनल-वाट्त,
अस्,
m.,
N.
of
ancient
Pattana.
—अनल-साद,
अस्,
m.
dyspepsia.
—अनलानन्द
(
°ल-आन्°
),
अस्,
m.,
N.
of
a
Vedantic
writer,
author
of
the
Vedāntakalpataru.
अनल
m.
(
-लः
)
^1
Fire.
^2
A
name
of
Agni
or
the
god
of
fire.
^3
The
name
of
one
of
the
eight
Vasus.
^4
A
name
of
Vasu-
deva.
^5
The
proper
name
of
a
Muni.
^6
The
proper
name
of
a
monkey
(
in
the
Rāmāyaṇa
).
^7
The
fire
of
the
stomach,
digestive
faculty.
^8
Bile.
^9
The
name
of
several
plants,
viz.
a.
Plumbago
zeylanica
(
see
चित्रक
),
b.
Plumbago
rosea
(
see
रक्तचित्रक
),
c.
Semicarpus
anacardium
(
see
भल्लातक
).
^10
Wind.
^11
(
In
astronomy.
)
The
name
of
the
fiftieth
year
of
Bṛhaspati's
cycle
of
sixty
years.
^12
(
In
astronomy.
)
The
name
of
the
third
lunar
mansion
or
Kṛttikā(
?
).
^13
(
In
arithmetic
sometimes
used
to
denote
)
the
numeral
three
see
अग्नि(
9.
).
E.
अन्,
in
the
causative,
uṇ.
aff.
कलच्
(
अनल
belongs
to
the
वृषादि
).
अनल
अन्
+
अल,
Masculine.
1.
Fire,
Man.
3,
261.
2.
The
deity
of
fire,
Man.
5,
1.
3.
The
digestive
power.
4.
The
pro-
per
name
of
a
monkey,
Rām.
6,
13,
8.
--
Compound
काल-,
Masculine.
the
fire
of
all-destroy-
ing
Time,
Rām.
3,
69,
10.
दाव-,
Masculine.
the
fire
of
a
forest
conflagration,
Pañc.
142,
6.
बडवा-,
Masculine.
submarine
fire,
Böhtl.
Ind.
Spr.
419.
आग
अनलः
पुंलिङ्गम्
-
नास्तिः
अलः
पर्याप्तिर्यस्य
आग
अनलः
पुंलिङ्गम्
-
नास्तिः
अलः
पर्याप्तिर्यस्य
अग्नि
या
अग्निदेवता
अनलः
पुंलिङ्गम्
-
नास्तिः
अलः
पर्याप्तिर्यस्य
पाचनशक्ति
अनलः
पुंलिङ्गम्
-
नास्तिः
अलः
पर्याप्तिर्यस्य
पित्त
अनलः
पुंलिङ्गम्
-
-
क्रोध
अनल
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः
ಅಗ್ನಿ
/
ಬೆಂಕಿ
निष्पत्तिः
अनिति-अन
(
प्राणने
)
“कलः”
वा
(
उ०
१-१०६
)
।
व्युत्पत्तिः
न
अलः
पर्याप्तिर्यस्य
।
प्रयोगाः
“नाग्निस्तृप्यति
काष्ठानाम्”
।
“अनलस्कन्धविनिस्सृतं
स्फुलिङ्गम्”
|
उल्लेखाः
याद०
१५-१०९
।
विस्तारः
[
ಬೆಂಕಿಗೆ
ಎಷ್ಟು
ಆಹಾರವನ್ನು
ಕೊಟ್ಟರೂ
ತೃಪ್ತಿಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ
]
अनल
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः
ಜಠರಾಗ್ನಿ
/
ಜೀರ್ಣಮಾಡುವ
ಶಕ್ತಿ
अनल
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः
ದೇಹದೊಳಗಿರುವ
ಪಿತ್ತರಸ
अनल
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः
ಅಷ್ಟವಸುಗಳಲ್ಲಿ
ಐದನೆಯ
ವಸು
अनल
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः
ಚಿತ್ರಕವೃಕ್ಷ
/
ಚಿತ್ರಮೂಲದ
ಗಿಡ
अनल
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः
ಗೇರುಮರ
अनल
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः
ಮೂರು
ಸಂಖ್ಯೆ
अनल
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः
ಕೃತ್ತಿಕಾ
ನಕ್ಷತ್ರ
अनल
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः
ಜೀವ
अनल
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः
ವಿಷ್ಣು
/
ವಾಸುದೇವ
अनल
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः
ವಾಯು
/
ಗಾಳಿ
विस्तारः
“अनलो
वासुदेवेऽग्नावनलो
वसुवातयोः”
-
विश्व०
।
अनल
पदविभागः
विशेष्यनिघ्नम्
कन्नडार्थः
ತೃಪ್ತಿಯಿಲ್ಲದ
३,
अग्नि,
अनल,
आज्यभुक्,
आज्याश,
उषर्बुध,
काल,
कृशानु,
कृष्णवर्त्मन्,
क्रम,
गुण,
गुप्ति,
जगत्,
ज्योति,
ज्वलन,
ज्वाल,
तपन,
तृतीय,
त्रय,
त्रिकटु,
त्रिकाल,
त्रिगत,
त्रिगुण,
त्रिजगत्,
त्रिनेत्र,
त्रिपदी,
त्रैत,
दह,
दहन,
दीप्ति,
द्युति,
धाम,
नेत्र,
पद,
पावक,
पुं,
पुर,
पुरुष,
पुष्कर,
ब्रह्मन्,
भुवन,
रत्न,
राम,
रुद्राक्ष,
रोहित,
लोक,
लोचन,
वचन,
वह्नि,
विक्रम,
विष्णु,
विष्णुक्रम,
वृत्त,
वैश्वानर,
शक्ति,
शिखा,
शिखिन्,
शिवनेत्र,
शूल,
सप्तार्चि,
सहोदर,
हरनयन,
हरनेत्र,
हव्यभुक्,
हव्यवाहन,
हव्याश,
हुतभुज्,
हुतवह,
हुताश,
हुताशन,
होतृ
Anala^1
(
“Fire”
),
one
of
the
eight
Vasus
(
§
116
),
son
of
Prajāpati
(
?
)
or
Dharma
(
?
)
and
Śāṇḍilī,
and
father
of
Skanda.
See
Agni,
Vishṇu,
Kṛshṇa,
Śiva.
Anala^2,
a
Suparṇa,
son
of
Garuḍa.
§
564
(
Mātalīyop.
):
V,
101,
3594.
अनल
पुं।
अग्निः
समानार्थकाः
अग्नि,
वैश्वानर,
वह्नि,
वीतिहोत्र,
धन्ञ्जय,
कृपीटयोनि,
ज्वलन,
जातवेदस्,
तनूनपात्,
बर्हि,
शुष्मन्,
कृष्णवर्त्मन्,
शोचिष्केश,
उषर्बुध,
आश्रयाश,
बृहद्भानु,
कृशानु,
पावक,
अनल,
रोहिताश्व,
वायुसख,
शिखावत्,
आशुशुक्षणि,
हिरण्यरेतस्,
हुतभुज्,
दहन,
हव्यवाहन,
सप्तार्चिस्,
दमुनस्,
शुक्र,
चित्रभानु,
विभावसु,
शुचि,
अप्पित्त,
धूमकेतु,
त्रेता,
तमोनुद्,
शिखिन्,
विरोचन,
धिष्ण्य,
बहुल,
वसु,
तमोपह
1।1।54।2।5
बर्हिः
शुष्मा
कृष्णवर्त्मा
शोचिष्केश
उषर्बुधः।
आश्रयाशो
बृहद्भानुः
कृशानुः
पावकोऽनलः॥
अवयव
==>
अग्निज्वाला,
अग्निकणः,
अग्नितापः,
अग्नेः_निर्गतज्वाला
पत्नी
==>
अग्नेः_प्रिया
सम्बन्धि2
==>
अरणिः
==>
बडवाग्निः,
वनवह्निः,
वज्राग्निः,
आकाशादिष्वग्निविकारः,
यागवेदिकायाम्_दक्षिणभागे_स्थिताग्निः,
गार्हपत्याग्निः,
आहवनीयाग्निः,
दक्षिणगार्हपत्याहवनीयाग्नयः,
संस्कृताग्निः,
अग्निनाम,
दक्षिणाग्नित्वेन_संस्कृत_गार्हपत्याग्निः,
करीषाग्निः
पदार्थ-विभागः
,
द्रव्यम्,
आत्मा,
देवता
अनल
पुंलिङ्गम्
नास्ति
अलः
पर्य्याप्तिर्यस्य
बहुदाह्यदहनेऽपि
तृप्ते-रभावात्
नपुंलिङ्गम्
ब०
।
वह्नौ,
“व्यभिचचार
न
तापकरोऽनल”इति
नैषधम्
अनलः
नलाभावोवह्निश्च
अनुपलम्भव-दभावार्थे
नपुंलिङ्गम्
त०
।
अव्ययीभावसिद्धत्वे
क्लीवता
स्यात्
।“ऊचे
नलोऽयमिति
तं
प्रति
चित्तमेकं
ब्रूतेऽस्य
चान्य-दनलोऽयमितीदमीयमिति”
“आवर्ज्जनं
तमनु
ते
ननु
साधुनामग्राहं
मयानलमुदीरितमेतदत्र”
इति
“सैषानलंसहजरागभरादिति”
च
नैषधम्
“वयोभिः
खादयन्त्यन्येप्रक्षिपन्त्यनलेऽप्सु
वेति”
स्मृतिः
।
जठरानलस्य
पित्तजात-त्वात्
देहस्थे
पित्तधातौ
च
।
अष्टवसुमध्ये
पञ्चमे
वसौ,
मेदिनिः
तच्च
“धरोध्रुवः
सोमनामा
तथाऽपोऽप्यनिलोनल”इति
वसुभेदबोधकवचने
नलैत्यत्नानलैत्यकारप्रश्लेषभ्रान्त्यै-वोक्तं
किन्तु
वसूनां
स्वरूपख्यापके
विष्णुधर्म्मोत्तरवचने“स्रुवाक्षमालिके
दक्षे
वामे
शक्तिकपालभृत्
सव्योर्द्धादि-क्रमाद्योऽसौ
नलाख्यस्तु
वसुः
स्मृत”
इति
नलनामत्वस्यैवप्रतीतेर्नलएव
वसुभेद
इत्यवधेयम्
।
अनलदैवतत्वात्
कृत्तिका-नक्षत्रे
“अनलविधिशताख्येति
ज्योति०
।
(
चिता
)
इतिख्याते
चित्रके
वृक्षे,
पुंलिङ्गम्
।
तस्य
सर्व्वतः
पर्य्याप्तत्वेऽपिपर्य्याप्तेः
सीमाभावात्तत्त्वम्,
(
भेला
)
इति
ख्याते
भल्लातकेवृक्षे
च
।
अन--कलच्
।
षष्टिवर्षमध्ये
पञ्चाशत्संख्यातेवर्षे
षष्टिवर्षगणननामभेदादि
वर्षशब्दे
वक्ष्यते
।
पितृ-देवभेदे
“कव्यवालोऽनलः
सोमः
यमश्चैवार्य्यमा
तथाअग्निष्वात्ताः
वर्हिषदः
सोमपाः
पितृदेवता”
इति
वायुपुरा०
।
अनान्
प्राणान्
लाति
आत्मत्वेन
अनलः
जीवः
।तद्रूपेण
सर्वान्तर्यामितया
स्थिते
विष्णौ
णल--गन्धे
बन्धे
वान
नलति
न
बध्यते
वा
अच्
।
गन्धशून्ये
परमेश्वरे
विष्णौ“अगन्धनस्य
शर्म्म
रस”
इति
“तथा
रसं
नित्यमगन्धवच्चेति”च
श्रुतेस्तस्य
गन्धशून्यत्वात्
तथात्वम्
।
अल
पर्य्याप्तौअच्
नपुंलिङ्गम्
त०
।
अपर्य्याप्ते
अपरिमिते
परमेश्वरे
“पवनः-पावनोऽनल”
इति
वि०
सह०
।
भाष्यकृता
च
उक्तव्युत्-पत्तिः
विष्णुविषयत्वे
दर्शिता
।
What is this? (Hidden Dictionary)
To avoid the clutter in the app, the unwanted dictionaries can be hidden to have clear view while browsing. This section shows entries from those hidden dictionaries if any.
How to hide/unhide dictionary?
Every dictionary entry will have top right corner menu . From there, you can hide or unhide dictionary. You must login to use this feature. So, KST can remember your preferences of hidden dictionaries.