गुप्ति (gupti)

गुप्ति

Feminine.

(

-प्तिः

)

1.

Concealing,

hiding,

concealment.

2.

Preserving,

protec-

ting.

3.

Restraint,

check.

4.

A

hole

in

the

ground,

a

cavern,

a

sink,

a

cellar,

&c.

(

a

place

of

concealment.

)

5.

A

prison.

6.

The

well

or

lower

deck

of

a

boat.

7.

Digging

a

hole

in

the

ground.

8.

Fortification.

Etymology

गुप्

to

hide,

&c.

affix

क्तिन्.

गु॑प्ति

feminine

keeping,

protection,

guard,

caution,

hiding,

concealment,

prison.

गुप्ति

(

प्तिः

)

2.

Feminine.

Concealing,

protect-

ing

a

hole

a

prison

a

well.

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

restraint

निग्रिहीति

-

nigrihIti

-

Feminine

-

restraint

नियन्त्रना

-

niyantranA

-

Feminine

-

restraint

नियति

-

niyati

-

Feminine

-

restraint

यति

-

yati

-

Feminine

-

restraint

संहृति

-

saMhRti

-

Feminine

-

restraint

संस्थिति

-

saMsthiti

-

Feminine

-

restraint

संयम

-

saMyama

-

Masculine

-

restraint

निग्रह

-

nigraha

-

Masculine

-

restraint

अवग्रह

-

avagraha

-

Masculine

-

restraint

धर्ष

-

dharSa

-

Masculine

-

restraint

निबन्ध

-

nibandha

-

Masculine

-

restraint

निरोध

-

nirodha

-

Masculine

-

restraint

प्रग्रहण

-

pragrahaNa

-

Masculine

-

restraint

यम

-

yama

-

Masculine

-

restraint

विनियम

-

viniyama

-

Masculine

-

restraint

वियाम

-

viyAma

-

Masculine

-

restraint

सङ्ग्रह

-

saGgraha

-

Masculine

-

restraint

विष्टम्भ

-

viSTambha

-

Masculine

-

restraint

संनिग्रह

-

saMnigraha

-

Masculine

-

restraint

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

secrecy

निह्नुति

-

nihnuti

-

Feminine

-

secrecy

गूढता

-

gUDhatA

-

Feminine

-

secrecy

तिरोधा

-

tirodhA

-

Feminine

-

secrecy

निह्नव

-

nihnava

-

Masculine

-

secrecy

रहस्

-

rahas

-

Neuter

-

secrecy

संवरण

-

saMvaraNa

-

Neuter

-

secrecy

सुगुप्ति

-

sugupti

-

Feminine

-

great

secrecy

घनसंवृत्ति

-

ghanasaMvRtti

-

Feminine

-

profound

secrecy

अरहस्

-

arahas

-

Neuter

-

absence

of

secrecy

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

prison

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

digging

a

hole

in

the

ground

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

leak

in

a

ship

or

the

well

or

lower

deck

of

a

boat

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

protection

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

protecting

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

fortification

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

means

of

protection

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

concealment

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

rampart

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

hiding

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

place

of

concealment

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

cellar

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

restraint

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

hole

in

the

ground

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

preserving

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

concealing

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

sink

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

keeping

secret

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

secrecy

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

concealment

निह्नुति

-

nihnuti

-

Feminine

-

concealment

गूढता

-

gUDhatA

-

Feminine

-

concealment

तिरस्क्रिया

-

tiraskriyA

-

Feminine

-

concealment

सङ्गुप्ति

-

saGgupti

-

Feminine

-

concealment

ह्नुति

-

hnuti

-

Feminine

-

concealment

अन्तर्हिति

-

antarhiti

-

Feminine

-

concealment

तिरोधा

-

tirodhA

-

Feminine

-

concealment

अन्तर्धि

-

antardhi

-

Masculine

-

concealment

अपध्वंस

-

apadhvaMsa

-

Masculine

-

concealment

अपहार

-

apahAra

-

Masculine

-

concealment

अपह्नव

-

apahnava

-

Masculine

-

concealment

तिरस्कार

-

tiraskAra

-

Masculine

-

concealment

निह्नव

-

nihnava

-

Masculine

-

concealment

परिहर

-

parihara

-

Masculine

-

concealment

केलि

-

keli

-

Masculine

Feminine

-

concealment

अपवारण

-

apavAraNa

-

Neuter

-

concealment

प्रच्छादन

-

pracchAdana

-

Neuter

-

concealment

संवरण

-

saMvaraNa

-

Neuter

-

concealment

स्थगन

-

sthagana

-

Neuter

-

concealment

लीनता

-

lInatA

-

Feminine

-

concealment

in

गोपन

-

gopana

-

Neuter

-

concealment

on

अन्तर्धिनामन्

-

antardhinAman

-

Adjective

-

named

concealment

अपह्नुति

-

apahnuti

-

Feminine

-

concealment

of

truth

अपावृति

-

apAvRti

-

Feminine

-

place

of

concealment

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

place

of

concealment

सङ्गोपन

-

saGgopana

-

Neuter

-

complete

concealment

अपह्नुति

-

apahnuti

-

Feminine

-

concealment

of

knowledge

गुप्तवेष

-

guptaveSa

-

Masculine

-

dress

used

for

concealment

लीनत्व

-

lInatva

-

Neuter

-

sticking

or

concealment

in

अवेल

-

avela

-

Masculine

-

denial

or

concealment

of

knowledge

अपलाप

{

=

अपलापन

}

-

apalApa

{

=

apalApana

}

-

Neuter

-

concealment

or

denial

of

knowledge

[

concealing

]

अपलपन

-

apalapana

-

Neuter

-

denial

or

concealment

of

knowledge

मन्त्रसंवरण

-

mantrasaMvaraNa

-

Neuter

-

concealment

of

a

consultation

or

design

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

cellar

गृहावट

-

gRhAvaTa

-

Masculine

-

cellar

पोट

-

poTa

-

Masculine

-

cellar

भूतिकील

-

bhUtikIla

-

Masculine

-

cellar

वास्तु

-

vAstu

-

Neuter

-

cellar

लावणिक

-

lAvaNika

-

Neuter

-

salt-cellar

गुप्ति

-

gupti

-

Feminine

-

rampart

चक्रग्रहणी

-

cakragrahaNI

-

Feminine

-

rampart

देही

-

dehI

-

Feminine

-

rampart

पुर्

-

pur

-

Feminine

-

rampart

प्राकार

-

prAkAra

-

Masculine

-

rampart

अक्र

-

akra

-

Masculine

-

rampart

पलिघ

-

paligha

-

Masculine

-

rampart

वरण

-

varaNa

-

Masculine

-

rampart

शाल

-

zAla

-

Masculine

-

rampart

समवस्कन्द

-

samavaskanda

-

Masculine

-

rampart

वप्र

-

vapra

-

Masculine

Neuter

-

rampart

प्राकारावृत

-

prAkArAvRta

-

Adjective

-

circumvallate

[

surrounded

by

rampart

]

प्रतिप्राकार

-

pratiprAkAra

-

Masculine

-

outer

rampart

धूलिकेदार

-

dhUlikedAra

-

Masculine

-

rampart

of

earth

पाष्य

-

pASya

-

Neuter

-

rampart

of

stones

प्रगण्डी

-

pragaNDI

-

Feminine

-

outer

wall

or

rampart

बहिष्प्राकार

-

bahiSprAkAra

-

Masculine

-

outer

wall

or

rampart

हिरण्यप्राकारा

-

hiraNyaprAkArA

-

Feminine

-

having

a

golden

rampart

प्राकारशेष

-

prAkArazeSa

-

Adjective

-

having

only

ramparts

left

सुप्राकार

-

suprAkAra

-

Masculine

-

beautiful

wall

or

rampart

सुप्राकार

-

suprAkAra

-

Masculine

-

well

built

wall

or

rampart

शालवलय

-

zAlavalaya

-

Neuter

-

encircling

wall

or

rampart

वरण्ड

-

varaNDa

-

Masculine

-

rampart

separating

two

combatant

elephants

वरण्डक

-

varaNDaka

-

Masculine

-

rampart

separating

two

combatant

elephants

प्राकारस्थ

-

prAkArastha

-

Adjective

-

one

who

stands

or

is

stationed

upon

a

rampart

गुप्ति

gupti

Feminine

cellar

गृहावट

gRhAvaTa

Masculine

cellar

पोट

poTa

Masculine

cellar

भूतिकील

bhUtikIla

Masculine

cellar

वास्तु

vAstu

Neuter

cellar

लावणिक

lAvaNika

Neuter

salt-cellar

गुप्ति

Feminine.

(

-प्तिः

)

1

Concealing,

hiding,

concealment.

2

Preserving,

protecting.

3

Restraint,

check.

4

A

hole

in

the

ground,

a

cavern,

a

sink,

a

cellar,

&c.

(

a

place

of

concealment.

)

5

A

prison.

6

The

well

or

lower

deck

of

a

boat.

7

Digging

a

hole

in

the

ground.

8

Fortification.

Etymology

गुप

to

hide,

&c.

affix

क्तिन.

गुप्तिः

[

guptiḥ

],

Feminine.

[

गुप्-भावे

क्तिन्

]

Preserving,

protection

सर्वस्यास्य

तु

सर्गस्य

गुप्त्यर्थम्

Manusmṛiti.

1.87,

94,

99

Yâjñavalkya (Mr. Mandlik's Edition).

1.198.

Concealing,

hiding.

Covering,

sheathing

असिधारासु

कोषगुप्तिः

Kâdambarî (Bombay).

11.

A

hole

in

the

ground,

a

cavern,

sink,

cellar.

Digging

a

hole

in

the

ground.

A

means

of

protection,

fortification,

rampart

गुप्तावपि

मनोहरम्

Kumârasambhava (Bombay).

6.38.

Confinement,

prison

सरभस

इव

गुप्तिस्फोटमर्कः

करोति

Sisupâlavadha.

11.6.

The

lower

deck

of

a

boat.

A

leak

in

a

ship.

Check,

stoppage

तथा$स्य

स्याज्जाठरी

द्वारगुप्तिः

Mahâbhârata (Bombay).

*

12.269.26.

गुप्तिः

f.

[

गुप्-भावे

क्तिन्

]

1

Preserving,

protection

सर्वस्यास्य

तु

सर्गस्य

गुप्त्यंर्थ

Ms.

1.

87,

94,

99

Y.

1.

198.

2

Concealing,

hiding.

3

Covering,

sheathing

असिधारासु

कोषगुप्तिः

K.

11.

4

A

hole

in

the

ground,

a

cavern,

sink,

cellar.

5

Digging

a

hole

in

the

ground.

6

A

means

of

protection,

fortification,

rampart

Ku.

6.

38.

7

Confinement,

prison

सरभस

इव

गुप्तिस्फोटमर्कः

करोति

Śi.

11.

60.

8

The

lower

deck

of

a

boat.

9

A

leak

in

a

ship.

10

Check,

stoppage.

गु॑प्ति

feminine.

preserving,

protecting,

protection,

atharva-veda

vi,

122,

3

xii,

3,

7

taittirīya-saṃhitā

v

feminine.

taittirīya-brāhmaṇa

et cetera.

restraint

(

of

body,

mind,

and

speech

),

hemacandra's yoga-śāstra

sarvadarśana-saṃgraha

iii,

191

and

210

feminine.

concealing,

hiding,

keeping

secret

(

ifc.

),

kāmandakīya-nītisāra

(

hitopadeśa

),

sāhitya-darpaṇa

sarvadarśana-saṃgraha

xv

a

means

of

protection,

fortification,

rampart,

rāmāyaṇa

v

feminine.

kumāra-sambhava

vi,

38

a

prison,

varāha-mihira 's bṛhajjātaka

v,

10

‘place

of

concealment’,

a

hole

in

the

ground,

sink,

cellar,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

digging

a

hole

in

the

ground,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

,

Sch.

‘a

leak

in

a

ship’

or

‘the

well

or

lower

deck

of

a

boat’,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

गुप्ति,

इस्,

f.

preserving,

protecting,

protection

restraint,

stoppage,

check

concealing,

hiding,

con-

cealment

a

means

of

protection,

fortification,

a

rampart

a

prison

a

hole

in

the

ground,

a

cavern,

a

sink,

a

cellar,

&c.

(

a

place

of

concealment

)

a

leak

in

a

ship,

or

the

well

or

lower

deck

of

a

boat

(

?

)

digging

a

hole

in

the

ground.

गुप्ति

gúp-ti,

Feminine.

preservation

concealment

🞄protection

defences.

गुप्ति

गुप्

+

ति,

Feminine.

1.

Guarding,

pro-

tecting,

Rām.

2,

51,

3.

2.

Defences,

Rām.

6,

12,

16.

3.

Concealing.

--

Compound

रथ-,

Feminine.

an

apparatus

encompassing

a

war-chariot,

to

secure

it

from

being

injured

by

weapons

or

collision.

सु-,

Feminine.

secrecy,

Hit.

iv.

d.

51

(

closeness

).

गुप्तिः

स्त्रीलिङ्गम्

-

गुप्

-

क्तिन्

"छिपाना,

लुकाना"

गुप्तिः

स्त्रीलिङ्गम्

-

-

"ढकना,

म्यान

में

रखना"

गुप्तिः

स्त्रीलिङ्गम्

-

-

"बिल,

कन्दरा,

कुण्ड,

भूगर्भगृह"

गुप्तिः

स्त्रीलिङ्गम्

-

-

भूमि

में

बिल

खोदना

गुप्तिः

स्त्रीलिङ्गम्

-

-

"प्ररक्षा

का

उपाय,

दुर्ग,

दुर्गप्राचीर"

गुप्तिः

स्त्रीलिङ्गम्

-

-

"कारागार,

जेल"

गुप्तिः

स्त्रीलिङ्गम्

-

-

नाव

का

निचला

तल

गुप्तिः

स्त्रीलिङ्गम्

-

-

"रोक,

थाम"

गुप्ति

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ರಕ್ಷಣೆ

/ಕಾಪಾಡುವುದು

निष्पत्तिः

गुपू

(

रक्षणे

)

-

भावे

"क्तिन्"

(

३-३-९४

)

प्रयोगाः

"सर्वस्यास्य

च

सर्गस्य

गुप्त्यर्थं

स

माहद्युतिः"

उल्लेखाः

मनु०

१-८७

गुप्ति

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಮರೆ

ಮಾಚುವುದು

/ಮುಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುವುದು

प्रयोगाः

"भयगौरवलज्जादेर्हर्षाद्याकारगुप्तिरवहित्था"

उल्लेखाः

सा०

द०

३-१५८

गुप्ति

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ದುರ್ಗವನ್ನು

ಕಟ್ಟಿ

ಮರೆಮಾಡುವುದು

/ಕೋಟೆಯಿಂದ

ಮುಚ್ಚುವುದು

प्रयोगाः

"बृहन्मणिशिलासालं

गुप्तावपि

मनोहरम्"

उल्लेखाः

कुमा०

६-३८

गुप्ति

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ರಹಸ್ಯವಾಗಿಡುವಿಕೆ

गुप्ति

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಕಾರಾಗಾರ

/ಬಂದೀಖಾನೆ

प्रयोगाः

"दलितदलकपाटः

षट्पदानां

सरोजे

सरसभ

इव

गुप्तिस्फोटमर्कः

करोति"

उल्लेखाः

माघ०

११-६०

गुप्ति

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಹಡಗಿನ

ಕೆಳಗಿನ

ಅಂತಸ್ತು

गुप्ति

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಭೂಮಿಯೊಳಗಿನ

ಹಳ್ಳ

/ಕಸದ

ಗುಂಡಿ

गुप्ति

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಯೋಗದ

ಅಂಗವಾದ

ಯಮ

विस्तारः

"गुप्तिर्यमे

भूगर्तरक्षयोः

।

कारायाम्"

-

हेम०

।

गुप्ति

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಹಳ್ಳಕ್ಕಾಗಿ

ಭೂಮಿಯನ್ನು

ತೋಡುವುದು

गुप्ति

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಹಡಗಿನ

ಬಿರುಕು

गुप्ति

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಒಂದು

ಮಂತ್ರ

ಸಂಸ್ಕಾರ

gupti

{%

f.

%}

1.

Preserving,

protection,

M.i.94,

99

2.

concealing,

hiding

3.

covering,

sheathing,

असिधारासु

कोषगुप्तिः

Kad.

4.

a

hole

in

the

ground,

a

cavern,

a

sink

5.

digging

a

hole

in

the

ground

6.

a

means

of

protection,

a

fortification,

a

rampart

7.

a

prison,

सरभस

इव

गुप्तिस्फोटमर्कः

करोति

Sis.xi.60

8.

the

lower

deck

of

a

boat.

३,

अग्नि,

अनल,

आज्यभुक्,

आज्याश,

उषर्बुध,

काल,

कृशानु,

कृष्णवर्त्मन्,

क्रम,

गुण,

गुप्ति,

जगत्,

ज्योति,

ज्वलन,

ज्वाल,

तपन,

तृतीय,

त्रय,

त्रिकटु,

त्रिकाल,

त्रिगत,

त्रिगुण,

त्रिजगत्,

त्रिनेत्र,

त्रिपदी,

त्रैत,

दह,

दहन,

दीप्ति,

द्युति,

धाम,

नेत्र,

पद,

पावक,

पुं,

पुर,

पुरुष,

पुष्कर,

ब्रह्मन्,

भुवन,

रत्न,

राम,

रुद्राक्ष,

रोहित,

लोक,

लोचन,

वचन,

वह्नि,

विक्रम,

विष्णु,

विष्णुक्रम,

वृत्त,

वैश्वानर,

शक्ति,

शिखा,

शिखिन्,

शिवनेत्र,

शूल,

सप्तार्चि,

सहोदर,

हरनयन,

हरनेत्र,

हव्यभुक्,

हव्यवाहन,

हव्याश,

हुतभुज्,

हुतवह,

हुताश,

हुताशन,

होतृ

गुप्ति

f.

(

r.

गुप्

s.

ति

)

carcer.

MED.

gupti,

f.,

in

Mv

nt.

in

form

(

n.

sg.

°tiṃ

),

in

Mv

sometimes

written

gupta,

nt.,

seems

to

be

false

Sktization

of

the

word

which

appears

in

Pali

as

kutti,

apparently

=

Skt.

kḷpti,

form,

formation,

fashion:

note

esp.

svara-gupti

=

Pali

sara-kutti

(

Jāt.

〔vi.293.19〕

Vin.

〔ii.108.18〕,

comm.

〔1202.6〕

=

sara-kiriyā

),

form

(

timbre?

so

Lévi,

JAs.

1915,

I,

〔404

n.〕

)

of

voice,

Bbh

〔61.(

18—

)20〕

(

yādṛśī

teṣāṃ

varṇapuṣkalatā

bhavati,

tādṛśī

tasya

yādṛśa

āroha-pariṇāhaḥ,

tādṛśas

tasya

bhavati

)

yādṛśī

svara-guptis

teṣāṃ,

tādṛśī

tasya

bhavati

(

Chin.

acc.

to

Wogihara

sound,

i.e.

perhaps

timbre,

of

words

)

very

similarly

Divy

〔222.21〕

(

Indra

made

Mūrdhāta

like

himself

there

was

no

difference

between

them,

na

…

nānākaraṇaṃ

vā

yad

utāroha-

)pariṇāho

(

so

read

with

mss.,

as

in

Bbh

ed.

em.

°hau

)

varṇapuṣkalatā

svara-guptyā

svaragupter

nānyatra

…

see

also

s.v.

guptikā

in

Mv

a

dozen

times

in

a

cliché

where

gupti

(

sometimes

written

gupta

)

is

parallel

and

synonymous

with

liṅga,

dhvaja,

and

kalpa

(

sometimes

ākalpa

cf.

Jāt.

〔vi.293.19〕

ākappaṃ

sara-kuttiṃ

vā

na

rañño

sadisam

ācare

)

with

minor

variants

the

cliché

reads

yaṃ

(

yat

)

kiṃci(

d

)

gṛhi-

(

or

ṛṣi-,

parivrājaka-,

tīrthika-

)-liṅgaṃ

gṛhi-(

etc.

)-guptiṃ

(

mss.

sometimes

guptaṃ,

very

rarely

guptiḥ

Senart

sometimes

em.

gupti

)

gṛhi-(

etc.

)-dhvajaṃ

gṛhi-(

etc.

)-kalpaṃ

(

mss.

sometimes

ākalpaṃ

)

sarvaṃ

(

sam-

)antar(

a

)hitaṃ

(

antarahāye

),

describing

sudden

and

miraculous

changes

in

heretics

upon

their

conversion—

they

suddenly

appear

like

Buddhist

monks:

Mv

〔ii.234.(

3—

)4〕

〔iii.65.(

3—

)4〕

〔92.(

8—

)9〕

〔180.14〕

〔181.5〕

〔329.11〕

〔379.14〕

〔413.(

11—

)12〕

〔423.8〕

〔430.16〕

〔432.2〕

here

prob.

belongs

also

ācāra-gupti-kuhaka(

ḥ

)

śramaṇaḥ

KP

〔121.3〕

〔123.1,

8〕

ācāraguptiḥ

kuhako

〔126.12〕

here

Tib.

renders

literally,

(

hypocritical

)

while

guarding

(

propriety

of

conduct

)

as

KP

〔123〕

makes

clear

in

detail,

it

refers

to

a

monk

who

[

Page213-b

]

goes

thru

all

the

external

proper

forms

of

behavior

but

for

interested,

selfish

motives

(

hence

kuhaka

)

2d

and

3d

Chin.

translations

render

ācāra-gupti

by

(

having

)

dignity

of

demeanor,

and

prob.

gupti

really

meant

external

form,

as

very

clearly

in

Mv.

See

next

but

one,

and

cf.

gutti

(

for

Skt.

gupti,

in

a

different

sense

).

gupti

(

EI

4

),

three

in

number.

गुप्ति

स्त्री।

क्षितिव्युदासः

समानार्थकाः

गुप्ति

3।3।74।2।1

वनिता

जनितात्यर्थानुरागायां

च

योषिति।

गुप्तिः

क्षितिव्युदासेऽपि

धृतिर्धारणधैर्ययोः॥

पदार्थ-विभागः

,

द्रव्यम्,

पृथ्वी,

अचलनिर्जीवः,

स्थानम्,

मानवनिर्मितिः

गुप्तिः,

स्त्रीलिङ्गम्

(

गुप्

+

अधिकरणभावकरणादिषुयथायथं

क्तिन्

।

)

अवकरस्थानम्

।

कारा-गारम्

।

(

यथा,

माधे

।

११

।

६०

।“चिरमतिरसलौल्याद्बन्धनं

लम्भितानांपुनरयसुदयाय

प्राप्य

धाम

स्वमेव

।दलितदलकपाटः

षट्पदानां

सरोजेसरभस

इव

गुप्तिस्फोटमर्कः

करोति

॥

”

)रक्षणम्

।

इति

मेदिनी

।

ते

।

१६

॥

(

यथा,

मनुः

।

१

।

९४

।“तं

हि

स्वयम्भुः

स्वादास्यात्तपस्तप्त्वादितोऽसृजत्

।हव्यकव्यादिवाह्याय

सर्व्वस्यास्य

च

गुप्तये

॥

”

)भूगर्त्तः

।

यमः

।

इति

हेमचन्द्रः

॥

गर्त्तार्थं

क्षिते-रुत्खननम्

।

नौकाच्छिद्रम्

।

इत्यमरटीकायांभरतः

।

गोपनम्

।

इति

तट्टीकासारसुन्दरी

॥

(

यथा,

साहित्यदर्पणे

।

३

।

१५५

।“भयगौरवलज्जादेर्हर्षाद्याकारगुप्तिरवहित्था

॥

”सम्बरणम्

।

यथा,

कुमारे

।

६

।

३८

।“बृहन्मणिशिलासालं

गुप्तावपि

मनोहरम्

॥

”ग्रहणीयमन्त्रसंस्कारविशेषः

।

यथा,

तन्त्रसार-धृतगौतमीये

।“यजनं

जीवनं

पश्चात्

ताडनं

बोधनं

तथा

।तथाभिषेको

विमलीकरणाप्यायने

पुनः

।तर्पणं

दीपनं

गुप्तिर्दशैता

मन्त्रसंस्क्रियाः

॥

”

)

गुप्ति

स्त्री

गुप--भावे

क्तिन्

।

१

गोपने

“भयगौरवलज्जादे-र्हर्षाद्याकारगुप्तिरवहित्था”

सा०

द०

।

२

संवरणे

“वृ-हन्मणिशिलासालं

गुप्तावपि

मनोरमम्”

कुमा०

।

“अ-सिधारासु

कोषगुप्तिः”

काद०

।

“स्थानं

समुदयं

गुप्तिंलब्धप्रशभनादिकम्”

मनुः

।

३

रक्षणे

“सर्वस्यास्य

तु

सर्गस्यगुप्त्यर्थं

स

महाद्युतिः”

(

ईश्वरः

)

मनुः

।

४

ग्राह्यमन्त्रसंस्कार-भेदे

तन्त्रसा०

“गौतमीये

“जननं

जीवनं

पश्चात्

ताडनंबोधनं

तथा

।

तथाभिषेको

विमलीकरणाप्यायने

पुनः

।तर्पणं

दीपनं

गुप्तिर्दशैता

मन्त्रसंस्क्रियाः”

इति

विभज्य“जप्यमानस्य

मन्त्रस्य

गोपनं

त्वप्रकाशनम्”

इति

लक्षि-तम्

।

आधारे

क्तिन्

।

५

अवस्करस्थाने

६

कारागारस्थानेमेदि०

।

“चिरमतिरसलौख्यात्

बन्धनं

लम्भिवानां

पुन-रयमुदयाय

प्राप्य

धाम

स्वमेव

।

दलितदलकपाटः

षट्प-दानां

सरोजे

सरभस

इव

गुप्तिस्फोटमर्कः

करोति”

माघः७

भूगर्त्ते

।

करणे

क्तित्

।

८

अहिंसादौ

योगाङ्गे

यमे

चहेमच०

।

९

गर्त्तार्थं

क्षितेरुत्खनने

१०

नौकाछिद्रे

भरतः

।

गु॑प्ति

Feminine.

das

Behüten,

Bewahren,

Verbergen

Schutz,

Hut.

गुप्ति

गुप्ति

feminine

(

sfx.

ति

)

garde,

protection,

défense.

Cachette,

lieu

où

l'on

garde

qqc.

Creux

dans

le

sol,

cave,

cellier

prison

pont

inférieur

ou

cale

d'un

navire.

--

M.

surn.

de

Yama.

गुप्ति-

Feminine.

protection,

préservation,

fait

de

cacher

qqch.

(

ord.

ifc.

)

moyen

de

protection,

rempart,

prison.

°पालक-

Masculine.

gardien

de

prison.