Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel

कृष्णवर्त्मन् (kRSNavartman)

 
Capeller Eng English

कृष्णवर्त्मन्

masculine

fire

(

literally

having

a

black

way

).

Yates English

कृष्ण-वर्त्मन्

(

र्त्मा

)

5.

Masculine.

Fire

Rāhu

a

profligate

an

outcast.

Spoken Sanskrit English

कृष्णवर्त्मन्

-

kRSNavartman

-

Masculine

-

whose

way

is

black

कृष्णवर्त्मन्

-

kRSNavartman

-

Masculine

-

black-guard

कृष्णवर्त्मन्

-

kRSNavartman

-

Masculine

-

marking-nut

plant

[

Semecarpus

Anacardium

-

Bot.

]

कृष्णवर्त्मन्

-

kRSNavartman

-

Masculine

-

low

man

कृष्णवर्त्मन्

-

kRSNavartman

-

Masculine

-

man

of

evil

conduct

कृष्णवर्त्मन्

-

kRSNavartman

-

Masculine

-

outcast

कृष्णवर्त्मन्

-

kRSNavartman

-

Masculine

-

fire

कृष्णवर्त्मन्

kRSNavartman

Masculine

black-guard

Wilson English

कृष्णवर्त्मन्

Masculine.

(

-र्त्ना

)

1

Fire.

2

RĀHU

or

the

personified

ascending

node.

3

A

low

man,

an

outcaste,

a

profligate,

a

blackguard.

4

The

marking

nut

plant.

Etymology

कृष्ण

black,

and

वर्त्मन्

a

path

or

way

whose

way

is

darkness.

Monier Williams Cologne English

कृष्ण—वर्त्मन्

masculine gender.

‘whose

way

is

black’,

fire,

manu-smṛti

ii,

94

mahābhārata

rāmāyaṇa

raghuvaṃśa

xi,

42

the

marking-nut

plant

(

Plumbago

Zeylanica

),

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

nalopākhyāna

of

Rāhu,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

a

man

of

evil

conduct,

low

man,

outcast,

black-guard,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

Apte Hindi Hindi

कृष्णवर्त्मन्

पुंलिङ्गम्

कृष्ण-वर्त्मन्

-

आग

कृष्णवर्त्मन्

पुंलिङ्गम्

कृष्ण-वर्त्मन्

-

राहु

का

नाम

कृष्णवर्त्मन्

पुंलिङ्गम्

कृष्ण-वर्त्मन्

-

"नीच

पुरुष,

दुराचारी,

लुच्चा"

Shabdartha Kaustubha Kannada

कृष्णवर्त्मन्

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಅಗ್ನಿ

/ಬೆಂಕಿ

व्युत्पत्तिः

कृष्णं

वर्त्माऽस्य

प्रयोगाः

"श्रद्दधे

त्रिदशगोपमात्रके

दाहशक्तिमिव

कृष्णवर्त्मनि"

उल्लेखाः

रघु०

११-४२

कृष्णवर्त्मन्

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಚಿತ್ರಕವೃಕ್ಷ

/ಚಿತ್ರಮೂಲದ

ಗಿಡ

कृष्णवर्त्मन्

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ರಾಹುಗ್ರಹ

कृष्णवर्त्मन्

पदविभागः

विशेष्यनिघ्नम्

कन्नडार्थः

ನೀಚ

ಕಾರ್ಯವನ್ನು

ಮಾಡುವವನು

व्युत्पत्तिः

कृष्णमशुद्धं

वर्त्माचरणं

यस्य

विस्तारः

"कृष्णवर्त्मा

पुमानग्नौ

दुराचारे

विधुन्तुदे"

-

मेदि०

L R Vaidya English

kfzRa-vartman

{%

m.

%}

1.

fire,

R.xi.42,

M.ii.94

2.

an

epithet

of

Rāhu

3.

a

low

man,

a

profligate.

Bhutasankhya Sanskrit

३,

अग्नि,

अनल,

आज्यभुक्,

आज्याश,

उषर्बुध,

काल,

कृशानु,

कृष्णवर्त्मन्,

क्रम,

गुण,

गुप्ति,

जगत्,

ज्योति,

ज्वलन,

ज्वाल,

तपन,

तृतीय,

त्रय,

त्रिकटु,

त्रिकाल,

त्रिगत,

त्रिगुण,

त्रिजगत्,

त्रिनेत्र,

त्रिपदी,

त्रैत,

दह,

दहन,

दीप्ति,

द्युति,

धाम,

नेत्र,

पद,

पावक,

पुं,

पुर,

पुरुष,

पुष्कर,

ब्रह्मन्,

भुवन,

रत्न,

राम,

रुद्राक्ष,

रोहित,

लोक,

लोचन,

वचन,

वह्नि,

विक्रम,

विष्णु,

विष्णुक्रम,

वृत्त,

वैश्वानर,

शक्ति,

शिखा,

शिखिन्,

शिवनेत्र,

शूल,

सप्तार्चि,

सहोदर,

हरनयन,

हरनेत्र,

हव्यभुक्,

हव्यवाहन,

हव्याश,

हुतभुज्,

हुतवह,

हुताश,

हुताशन,

होतृ

Bopp Latin

कृष्णवर्त्मन्

m.

(

nigram

viam

habens,

(

BAH.

e

praec.

et

वर्त्मन्

via

)

ignis.

Schmidt Nachtrage zum Sanskrit Worterbuch German

कृष्णवर्त्मन्

doppelsinnig,

Harṣac.

209,

17.

[

Z.

]

कृष्णवर्त्मन्

rascally,

Vās.

28,

2.

Mahabharata English

Kṛshṇavartman^1

=

Agni,

q.v.

Do.^2

=

Kṛshṇa:

XII,

1509.

Purana English

कृष्णवर्त्मन्

/

KṚṢṆAVARTMAN.

Another

name

for

agni.

agni

was

addressed

by

this

word

at

the

serpent

yajña

by

āstīka.

(

M.B.

Chapter

55,

Verse

10

).

Amarakosha Sanskrit

कृष्णवर्त्मन्

पुं।

अग्निः

समानार्थकाः

अग्नि,

वैश्वानर,

वह्नि,

वीतिहोत्र,

धन्ञ्जय,

कृपीटयोनि,

ज्वलन,

जातवेदस्,

तनूनपात्,

बर्हि,

शुष्मन्,

कृष्णवर्त्मन्,

शोचिष्केश,

उषर्बुध,

आश्रयाश,

बृहद्भानु,

कृशानु,

पावक,

अनल,

रोहिताश्व,

वायुसख,

शिखावत्,

आशुशुक्षणि,

हिरण्यरेतस्,

हुतभुज्,

दहन,

हव्यवाहन,

सप्तार्चिस्,

दमुनस्,

शुक्र,

चित्रभानु,

विभावसु,

शुचि,

अप्पित्त,

धूमकेतु,

त्रेता,

तमोनुद्,

शिखिन्,

विरोचन,

धिष्ण्य,

बहुल,

वसु,

तमोपह

1।1।54।1।3

बर्हिः

शुष्मा

कृष्णवर्त्मा

शोचिष्केश

उषर्बुधः।

आश्रयाशो

बृहद्भानुः

कृशानुः

पावकोऽनलः॥

अवयव

==>

अग्निज्वाला,

अग्निकणः,

अग्नितापः,

अग्नेः_निर्गतज्वाला

पत्नी

==>

अग्नेः_प्रिया

सम्बन्धि2

==>

अरणिः

==>

बडवाग्निः,

वनवह्निः,

वज्राग्निः,

आकाशादिष्वग्निविकारः,

यागवेदिकायाम्_दक्षिणभागे_स्थिताग्निः,

गार्हपत्याग्निः,

आहवनीयाग्निः,

दक्षिणगार्हपत्याहवनीयाग्नयः,

संस्कृताग्निः,

अग्निनाम,

दक्षिणाग्नित्वेन_संस्कृत_गार्हपत्याग्निः,

करीषाग्निः

पदार्थ-विभागः

,

द्रव्यम्,

आत्मा,

देवता

Vachaspatyam Sanskrit

कृष्णवर्त्मन्

पुंलिङ्गम्

कृष्णं

वर्त्म

धूमप्रसाररूपगतिस्थानमस्य

।१

वह्नौ,

“हविषा

कृष्णवर्त्मेव

भूय

एवाभिवर्द्धते”

मनुपातयामाम

विहगान्

प्रदीप्ते

कृष्णवर्त्मनि”

भा०

आ०२२६

अ०

चित्रकवृक्षे

अमरः

राहौ

ग्रहे,

मेदि०

।कृष्णमपवित्रं

वर्त्माचरणं

यस्य

दुष्टकर्म्मकारके

त्रीषु लिङ्गेषु

अमरः

कृष्णएव

वर्त्म

वासुदेवरूपगतौ

“कृष्णवर्त्मनिगुणान

गणयन्ती

जीवनेषु

लघयन्त्यनुरागम्

आमतावत

जरेव

हिमानी

सेव्यतां

सुरतरङ्गिणी”

उद्भटः

।कृष्णवर्त्तन्यादयोऽपि

वह्नौ

“पावकं

कृष्णवर्त्तनिम्”

ऋ०८,

२३,

१९,

चित्रकवृक्षे

Capeller German

कृष्णवर्त्मन्

Masculine.

Feuer

(

eig.

eine

schwarze

Bahn

o.

Spur

habend

).