Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel
कादम्बरी (kAdambarI)
कादम्बरी
-
kAdambarI
-
Feminine
-
fictionalcontemporaryprose
[
novel
]
कादम्बरी
-
kAdambarI
-
Feminine
-
preaching-crow
कादम्बरी
-
kAdambarI
-
Feminine
-
spirituous
liquor
कादम्बरी
-
kAdambarI
-
Feminine
-
female
of
the
Kokila
or
Indian
cuckoo
कादम्बरी
kAdambarI
Feminine
fictional
contemporary
prose
[
novel
]
कादम्बरी
kAdambarI
Feminine
preaching-crow
कादम्बरी
कादम्बरी
(
for
कादम्-
ब-वारि
),
Feminine.
1.
The
rain-water
which
collects
in
the
hollow
of
the
tree
Nau-
clea
cadamba
when
the
flowers
are
in
perfection,
and
which
is
supposed
to
be
impregnated
with
their
honey,
Hariv.
5417.
2.
A
spirituous
liquor,
Śāk.
76,
6
(
Prākṛ.
).
3.
A
proper
name,
Sāh.
D.
79,
18.
कादम्बरी
स्त्रीलिङ्गम्
-
"कादम्ब
-
ला
-
क,
लस्य
रः
-
ङीप्"
कदम्ब
वृक्ष
के
फूलों
से
खींची
हुई
शराब
कादम्बरी
स्त्रीलिङ्गम्
-
"कादम्ब
-
ला
-
क,
लस्य
रः
-
ङीप्"
शराब
कादम्बरी
स्त्रीलिङ्गम्
-
"कादम्ब
-
ला
-
क,
लस्य
रः
-
ङीप्"
मदमाते
हाथी
की
कनपटियों
से
बहने
वाला
मद
कादम्बरी
स्त्रीलिङ्गम्
-
"कादम्ब
-
ला
-
क,
लस्य
रः
-
ङीप्"
"सरस्वती
की
उपाधि,
विद्यादेवी"
कादम्बरी
स्त्रीलिङ्गम्
-
"कादम्ब
-
ला
-
क,
लस्य
रः
-
ङीप्"
मादा
कोयल
कादम्बरी
स्त्रीलिङ्गम्
-
-
बाणप्रणीत
एक
गद्य
काव्य
कादम्बरी
पदविभागः
स्त्रीलिङ्गः
कन्नडार्थः
ಮದ್ಯ
/ಹೆಂಡ
निष्पत्तिः
कोः
कादेशः
।
"अच्"
(
५-२-१२७
)
।
"अण्"
(
४-३-१२०
)
व्युत्पत्तिः
कु
कृष्णवर्णमम्बरं
कदम्बरम्
।
तदस्यास्ति
।
बलभद्रः
तस्येदम्
।
प्रयोगाः
"कादम्बरीसाक्षिकमस्माकं
प्रथमशोऽभिमतमिष्यते"
उल्लेखाः
शाकु०
६
कादम्बरी
पदविभागः
स्त्रीलिङ्गः
कन्नडार्थः
ಸರಸ್ವತಿ
कादम्बरी
पदविभागः
स्त्रीलिङ्गः
कन्नडार्थः
ಕೋಗಿಲೆ
कादम्बरी
पदविभागः
स्त्रीलिङ्गः
कन्नडार्थः
ಸಾರಿಕಾಪಕ್ಷಿ
कादम्बरी
पदविभागः
स्त्रीलिङ्गः
कन्नडार्थः
ಬಾಣಕವಿ
ರಚಿತವಾದ
ಕಾದಂಬರೀ
ಕಥೆ
विस्तारः
"कादम्बरस्तु
दध्यग्रे
मद्यभेदे
नपुंसकम्
।
स्त्री
वारुणीपरभृताभारतीशारिकासु
च
"
-
मेदि०
।
कादम्बरी
a
romance,
by
Bāṇa.
The
conclusion
was
supplied
by
his
son
Bhūṣaṇabhaṭṭa
(
Peters.
3,
393.
Bühler
541
).
Mack.
108.
W.
p.
165.
Oxf.
156.
Paris
(
B
110.
111.
D
259
).
Khn.
40.
K.
76.
B.
2,
128.
Bik.
262.
Kāṭm.
7.
Rādh
20.
Oudh
XV,
44.
Burnell
157^a.
P.
19.
Bhr.
134.
135.
Poona
202.
Taylor
1,
64.
301.
Oppert
537.
634.
880.
1130.
1210.
1788.
2294.
2571.
2788.
3389.
3961.
5961
(
and
C.
).
6557.
6880.
7091.
7280.
7591.
II,
59.
455.
918.
1279.
1436.
1681.
2813.
3326.
3396.
3488.
3610.
5824.
5926.
7518.
8179.
8726.
8893.
9015.
Rice
228
(
and
C.
).
Peters.
2,
188.
3,
393.
Bühler
540.
SB.
307.
See
Abhinavakādambarī,
Padyakādambarī,
Saṃkṣiptakādambarī.
C.
Oppert
II,
3611.
C.
by
Bālakṛṣṇa.
Gu.
3.
Peters.
2,
188.
C.
by
Mahādeva.
Peters.
2,
188.
C.
Viṣamapadavṛtti
by
Vaidyanātha
Pāyaguṇḍe.
K.
76.
Oudh
XV,
44.
Bühler
555.
C.
by
Śivarāma.
Quoted
in
Preface
to
Nakṣa-
tramālā.
C.
by
Siddhacandragaṇi.
Peterson's
Edition
II,
106.
C.
by
Sukhākara.
Peters.
2,
188.
कादम्बरी
by
Bāṇa.
{%
read
%}
Oppert
5926
in
place
of
5961,
and
Bühler
541.
555
C.
by
Bhānucandra.
Bühler
555.
कादम्बरी
by
Bāṇa.
Oudh
XXII,
60.
Stein
80.
The
author
of
the
Uttarabhāga,
a
son
of
Bāṇa,
is
called
Bhaṭṭa
Pulina
in
Stein
299.
C.
Stein
80
(
inc.
).
C.
Viṣamapadavṛtti
by
Vaidyanātha.
BL.
47.
Stein
80.
C.
Caṣaka
by
Śivarāma.
BL.
48.
C.
by
Sūracandra.
Bhau
Dāji
119.
Synonyms
सारिका,
कादम्बरी,
शारिका
(Noun)
कृष्णवर्णीया
विहगी
या
मनुष्यसदृशं
भाषते।
"जनाः
सारिकां
गृहेषु
पालयन्ति।"
Synonyms
मद्यम्,
सुरा,
मदिरा,
वारुणी,
हलिप्रिया,
हाला,
परिश्रुत्,
वरुणात्मजा,
गन्धोत्तमा,
प्रसन्ना,
इरा,
कादम्बरी,
परिश्रुता,
कश्यम्,
मानिका,
कपिशी,
गन्धमादनी,
माधवी,
कत्तोयम्,
मदः,
कापिशायनम्,
मत्ता,
सीता,
चपला,
कामिनी,
प्रिया,
मदगन्धा,
माध्वीकम्,
मधु,
सन्धानम्,
आसवः,
अमृता,
वीरा,
मेधावी,
मदनी,
सुप्रतिभा,
मनोज्ञा,
विधाता,
मोदिनी,
हली,
गुणारिष्टम्,
सरकः,
मधूलिका,
मदोत्कटा,
महानन्दा,
सीधुः,
मैरेयम्,
बलवल्लभा,
कारणम्,
तत्वम्,
मदिष्ठा,
परिप्लुता,
कल्पम्,
स्वादुरसा,
शूण्डा,
हारहूरम्,
मार्द्दीकम्,
मदना,
देवसृष्टा,
कापिशम्,
अब्धिजा
(Noun)
मादकद्रवपदार्थः
-
यस्य
सेवनं
पापं
तथा
च
निन्दनीयम्
इति
मन्यन्ते।
"सः
प्रतिदिनं
सायङ्काले
मद्यं
पीत्वा
गृहम्
आगच्छति।"
कादम्बरी
१
/
KĀDAMBARĪ
I.
A
river
flowing
westwards
in
jambūdvīpa.
In
bhāgavata
5th
skandha
it
is
said
that
this
river
got
its
name
“Kādambarī”
because
it
had
the
hollow
trunk
of
a
Kadamba
tree
as
its
source.
कादम्बरी
२
/
KĀDAMBARĪ
II.
An
excellent
story
book
in
prose
written
in
Sanskrit
by
the
great
Sanskrit
poet
bāṇabhaṭṭa.
kādambarī
is
the
heroine
of
the
story.
कादम्बरी
स्त्री।
सुरा
समानार्थकाः
सुरा,
हलिप्रिया,
हाला,
परिस्रुत्,
वरुणात्मजा,
गन्धोत्तमा,
प्रसन्ना,
इरा,
कादम्बरी,
परिस्रुत्,
मदिरा,
कश्य,
मद्य,
वारुणी,
मधु,
हाल,
अनुतर्ष
2।10।39।2।4
सुरा
हलिप्रिया
हाला
परिस्रुद्वरुणात्मजा।
गन्धोत्तमाप्रसन्नेराकादम्बर्यः
परिस्रुता॥
अवयव
==>
सुराकल्कः,
सुरामण्डः
वृत्तिवान्
==>
शौण्डिकः
==>
मधुकपुष्पकृतमद्यम्,
इक्षुशाकादिजन्यमद्यम्,
नानाद्रव्यकृतमद्यम्
पदार्थ-विभागः
खाद्यम्,
पानीयम्
कादम्बरी,
स्त्रीलिङ्गम्
(
कु
कृष्णवर्णं
नीलवर्णमित्यर्थः
अम्बरंवस्त्रं
यस्य
।
कोः
कदादेशः
।
कदम्बरो
बलरामस्तस्यप्रिया
।
कदम्बर
+
अण्
ततः
स्त्रियां
ङीप्
।यद्वा
कदम्बे
जातो
रसः
कादम्बः
।
“तत्रजातः”
।४
।
३
।
२५
।
इत्यण्
।
कादम्बं
राति
ददा-तीति
।
रादाने
+
“आतोऽनुपसर्गे
कः”
।
३
।२
।
३
।
इति
कः
।
गौरादित्वात्
ङीष्
।
)
मदिरा
।इति
मेदिनी
॥
(
यथा,
--“कादम्बरीमदविधूर्णितलोचनस्ययुक्तं
हि
लाङ्गलभृतः
पतनं
पृथिव्याम्”
॥
इत्युद्भटः
॥
)
कोकिला
।
स्वरस्वती
।
शारिकाप-क्षिणी
।
इति
मेदिनी
॥
(
वाणभट्टविरचितकाव्य-विशेषः
।
स्वनायिकानाम्नैव
प्रसिद्धोऽयं
ग्रन्थः
।
इयंकादम्बरी
तु
वाणभट्टेनासमापितां
पुनरस्य
पुत्त्रेणसमाप्तिं
नीता
॥
नायिकाविशेषः
।
सातु
तुम्बुरु-प्रभृतीनां
षण्णां
गन्धर्व्वाणां
ज्येष्ठस्य
हंस
इत्याख्ययाप्रसिद्धस्य
गन्धर्व्वस्य
कन्या
।
अस्या
जननी
सोम-मयूखसम्भवाप्सरसां
कुले
जाता
गौरीति
नाम्नाप्रसिद्धा
।
अस्या
अन्यद्विवरणन्तु
कादम्बर्य्यां
द्रष्ट-व्यम्
॥
)
कादम्बरी
स्त्री
कुत्सितं
मलिनमम्बरं
यस्य
कोः
कदादेशःकदम्बरो
लीलाम्बरी
बलभद्रस्तस्य
प्रिया
अण्
।
हलि-प्रियायाम्,
मदिरायाम्
।
अस्यानिरुक्तिर्बलभद्रप्रि-यता
च
हरि०
९८
अ०
दर्शिता
यथा
“अथ
सङ्क-र्षणः
म्यीमान्
विना
कृष्णेन
वीर्य्यवान्
।
चचार
तस्यशिखरे
नगस्य
नगसन्निभः
।
प्रफुल्लस्य
कदम्बस्यप्रच्छाये
निषषाद
ह
।
वायुना
मदगन्धेन
वीज्यमानःसुखेन
वै
।
तस्य
तेनानिलौघेन
सेव्यमानस्प
तत्र
वै
।
मदसंस्पर्शजो
गन्घः
संस्पृशन्
घ्राणमागतः
।
तृष्णा
चैनंविवेशाशु
वारुणोप्रभवा
तदा
।
शुशोष
च
मुखं
तस्यमत्तस्येवापरेऽहनि
।
स्मारितः
स
पुरावृत्तममृतप्राशनंविभुः
।
तृषितोमदिरान्वेवी
ततस्तं
तरुमैक्षत
।
तस्यप्रावृषि
फुल्लस्य
यदम्भो
जलदोज्झतम्
।
तत्कोटरस्थंमदिरा
व्यजायत
मनोहरा
।
तान्तु
तृष्णाभिभूतात्मा
पिब-न्नार्त्तैवासकृत्
।
मदाच्च
चलिताकारः
समजायत
सप्रभुः
।
तस्य
मत्तस्य
वदनं
किञ्चिच्चलितलोचनम्
।
घूर्णि-ताकारमभवच्छरत्कालेन्दुसप्रभम्
।
कदम्बकोटरे
जातानाम्ना
कादम्बरीति
सा
।
वारुणी
रूपिणी
तत्र
देवानाम-मृतारणी
।
कादम्बरीमदकलं
विदित्वा
कृष्णपूर्व्वजम्
।तिस्रस्त्रिदशनार्य्यस्तमुपतस्थुः
प्रियंवदाः
।
मदिरा
रूपिणीभूत्वा
कान्तिश्च
शशिनः
प्रिया
।
श्रीश्च
देवी
वरिष्ठा
स्त्रीस्वयमेवाम्बुजध्वजा”
।
“कादम्बरीमदविघूर्णितलोचनस्ययुक्तं
हि
लाङ्गलभृतः
पतनं
पृथिव्याम्”
उद्भ०
।
तेनकादम्बं
कदम्बकोटरमुत्पत्तिस्थानत्वेन
लाति
ला--कलस्य
रः
मत्वर्थे
र
वेति
बोध्यम्
।
कादम्बं
रसं
रातिरा--क
गौरा०
ङीष्
।
२
कोकिलायाम्,
३
सरस्वत्याम्,
४
शारिकायाञ्च
मेदि०
वाणभट्टरचिते
५
कथाभेदे
।सा
च
वाणभट्टेन
सामिकृता
तत्पुत्रेण
समाप्तिं
नीता
।
What is this? (Hidden Dictionary)
To avoid the clutter in the app, the unwanted dictionaries can be hidden to have clear view while browsing. This section shows entries from those hidden dictionaries if any.
How to hide/unhide dictionary?
Every dictionary entry will have top right corner menu . From there, you can hide or unhide dictionary. You must login to use this feature. So, KST can remember your preferences of hidden dictionaries.