Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel
सूर्या (sUryA)
सूर्या
[
sūryā
],
1
The
wife
of
the
sun.
The
daughter
of
the
sun.
The
hymn
about
the
marriage
of
Śūryā.
a
new
bride.
A
drug.
The
colocynth.
the
daughter
of
Sūrya
or
the
Sun
(
See
ṛg-veda
i,
116,
17
also
described
as
daughter
of
Prajāpati
or
of
Savitṛ
and
wife
of
the
Aśvins,
and
in
other
places
as
married
to
Soma
in
ṛg-veda
i,
119,
2
she
is
called
Ūrjānī,
and
in
vi,
55,
4,
vi,
58,
4
the
sister
of
Pūṣan
[
q.v.
],
who
is
described
as
loving
her,
and
receiving
her
as
a
gift
from
the
gods
according.
to
some
she
represents
a
weak
manifestation
of
the
Sun
Sūryā
Sāvitrī
is
regarded
as
the
authoress
of
the
Sūryā-sūkta,
ṛg-veda
x,
85
),
ṛg-veda
atharva-veda
aitareya-brāhmaṇa
kauśika-sūtra
सूर्या
स्त्रीलिङ्गम्
-
सूर्य
+
टाप्
सूर्य
की
पत्नी
Synonyms
इन्द्रवारुणी,
विशाला,
ऐन्द्री,
चित्रा,
गवाक्षी,
गजचिर्भचा,
मृगेर्वारु,
पिटङ्गिकी,
मृगादनी,
इन्द्रा,
अरुणा,
गवादनी,
क्षुद्रसहा,
इन्द्रचर्भिटी,
सूर्या,
विषघ्नी,
गणकर्णिका,
अमरा,
माता,
सुकर्णी,
सुफला,
तारका,
वृषभाक्षी,
पोतपुष्पा,
इन्द्रवल्लरी,
हेमपुष्पी,
क्षुद्रफला,
वारुणी,
बालकप्रिया,
रक्तैर्वारुः,
विषलता,
शक्रवल्ली,
विषापहा,
अमृता,
विषवल्ली,
चित्रफला
(Noun)
लताविशेषः
यः
भेषजयुक्तः
दीर्घजीवी
अस्ति
तथा
च
यस्य
पर्णानि
ताम्बुलस्य
पर्णसदृशानि
सन्ति।
"इन्द्रवारुणेः
पुष्पाणि
पीतवर्णीयानि
सन्ति
तथा
च
समूहरूपेण
सन्ति।"
Synonyms
इन्द्रवल्ली,
विशाला,
ऐन्द्री,
चित्रा,
गवाक्षी,
गजचिर्भटा,
मृगेर्वारुः,
पिटङ्कीकी,
मृगादनी,
इन्द्रा,
अरुणा,
गवादनी,
क्षुद्रसहा,
इन्द्रचिर्भिटी,
सूर्या,
विषघ्नी,
गणकर्णिका,
अमरा,
ममाता,
सुकर्णी,
सुफला,
तारका,
वृषभाक्षी,
पीतपुष्पा,
इन्द्रवल्लरी,
हेमपुष्पी,
क्षुद्रफला,
वारुणी,
बालकप्रिया,
रक्तैर्वारुः,
विषलता,
शक्रवल्ली,
विषापहा,
अमृता,
विषवल्ली,
चित्रफला,
गवाक्षः
(Noun)
एका
वन्या
लता
यस्याः
फलानि
रक्तवर्णीयानि
सन्ति।
"इन्द्रवल्यः
फलं
तिक्तम्
अस्ति।"
सूर्य्या,
स्त्रीलिङ्गम्
(
सूर्य्यस्य
भार्य्या
।
टाप्
।
)
सूर्य्यभार्य्यासंज्ञा
।
इति
शब्दरत्नावली
॥
इन्द्रवारुणी
।इति
राजनिर्घण्टः
।
नवोढा
।
इति
शब्दरत्ना-वली
॥
यथा,
श्रीभागवते
।
१०
।
१
।
२९
।“तस्यां
हि
कर्हिचिच्छौरिर्व्वसुदेवः
कृतोद्वहः
।देवक्या
सूर्य्यया
सार्द्धं
प्रयाणे
रथमारुहत्
॥
”(
वाक्
।
इति
निघण्टुः
।
१
।
११
।
“सर्त्ते-र्गत्यर्थात्
सुवतेर्व्वा
प्रेरणार्थात्
राजसूय-सूर्य्येत्यादिना
निपातनात्
क्यपि
सर्त्तेरूत्वंसुवतेर्व्वा
रुडागमः
।
सरति
गच्छति
स्तोतॄन्प्रति,
कर्णशष्कुलिं
वा
सुवति
प्रे
रयति
चोदना-रूपा
पुरुषादीनिदं
कुर्व्विति
।
यद्वा,
सुपूर्व्वा-दीरतेः
कृत्यल्युटो
बहुलम्
।
इति
कर्म्मणि
क्यपिनिपातनाद्रूपसिद्धिः
।
सुष्ठु
ईर्य्यते
उच्चार्य्यते
इतिसूर्य्या
।
यद्वा,
षु
प्रेरणेसुसूधीगृधिभ्यः
क्रनितिक्रन्-प्रत्ययः
।
प्रेर्य्यते
उच्चारणकाले
प्राणेन
सूराछन्दसि
स्वाथ
इति
यत्प्रत्ययः
सूर्य्या
।
यद्वा,
सूरयो
मेधाविनः
तानर्हति
छन्दसि
च,
इति
यत्प्रत्ययः
।
यद्वा,
सूरिषु
साधुः
।
तत्र
साधुः
इतियत्
।”
इति
तट्टीकायां
देवराजयज्वा
॥
)
sūryā́,
sūriā́,
f.
[
von
sū́rya
],
Bezeichnung
der
Sonne,
sofern
sie
als
weiblich
gedachte
Gottheit
aufgefasst
wird
sie
ist
Tochter
des
Savitar
(
{911,
9}
),
der
Lauf
der
Sonne
wird
(
{911,
7}—_{911,
16}
)
als
die
Fahrt
der
glänzend
geschmückten
Suria
zur
Vermählung
mit
den
Aśvinen
aufgefasst.
Sie
erscheint
(
{911,
20}—_{911,
41}
)
als
Urbild,
als
Repräsentantin
der
Braut,
und
ist
als
solche
zuerst
Gattin
des
Soma,
der
sie
dem
Gandharven,
dieser
dem
Agni
und
Agni
dem
menschlichen
Gatten
übergiebt
(
{911,
40}.
_{911,
41}
).
-ie
{911,
16}.
-ye
{911,
20}.
-iā́
{167,
5}
{911,
7}.
_{911,
10}
{427,
5}
ā́
yád
vām
(
aśvínos
)
〰
rátham
tíṣṭhat.
-yā́
{911,
12}.
-iā́m
{340,
1}
{911,
15}.
_{911,
34}.
-yā́m
{911,
9}.
_{911,
38}.
-iā́yai
{499,
4}
{642,
1}
{911,
17}.
-iā́yās
[
G.
]
vahatúm
{184,
3}
{911,
14}.
_{911,
35}
pátī
{339,
6}
(
aśvínau
)
puṣṭím
{504,
6}.
-yā́yās
[
G.
]
vā́sas
{911,
6}.
〰
aśvínā
varā́
_{911,
8}
vahatús
{911,
13}.
What is this? (Hidden Dictionary)
To avoid the clutter in the app, the unwanted dictionaries can be hidden to have clear view while browsing. This section shows entries from those hidden dictionaries if any.
How to hide/unhide dictionary?
Every dictionary entry will have top right corner menu . From there, you can hide or unhide dictionary. You must login to use this feature. So, KST can remember your preferences of hidden dictionaries.