Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel
सुरसा (surasA)
सम-वृत्तम्,
अक्षराणि →
76,
पादेऽक्षराणि →
19
मात्राः →
28
सङ्ख्याजातिः
-
अतिधृतिः
मात्रा-विन्यासः
दा
दा
दा
दा
द
दा
दा
द
द
द
द
द
द
दा
दा
द
द
द
दा
लक्षण-मूलम् →
आनन्दमिश्र-जालक्षेत्रम्
सुरसा
स्त्रीलिङ्गम्
सु-रसा
-
सिंधुवार
पौधा
सुरसा
स्त्रीलिङ्गम्
सु-रसा
-
दुर्गा
का
नाम
Synonyms
संहितपुष्पिका,
कारवी,
मधुरा,
मधुरिका,
छत्त्रा,
अवाक्पुष्पी,
वनजा,
वन्या,
तालपर्णी,
सुरसा,
सितच्छत्त्रा,
सुपुष्पा,
शताह्वा,
शतपुष्पा,
शीतशिवा,
शालीना,
शालेया,
मिशिः,
मिश्रेया,
तालपत्रा,
अतिलम्बी,
संहितछत्त्रिका
(Noun)
क्षुपप्रकारः
यः
शाकरुपेण
उपयुज्यते।
"माता
द्विजायाः
तथा
च
संहितपुष्पिकायाः
शाकं
निर्माति।"
Synonyms
निर्गुण्डी,
शेफालिका,
शेफाली,
नीलिका,
मलिका,
सुवहा,
रजनीहासा,
निशिपुष्पिका,
सिन्धुकः,
सिन्द्रकः,
सिन्द्ररावः,
इन्द्रसुषिरः,
इन्द्राणिका,
सिन्धुवारः,
इन्द्रसुरसः,
निर्गुण्ठी,
इन्द्राणी,
पौलोमी,
शक्राणी,
कासनाशिनी,
विसुन्धकः,
सिन्धकम्,
सुरसः,
सिन्धुवारितः,
सुरसा,
सिन्धुवारकः
(Noun)
षड्
आरभ्य
द्वाविंशतिः
पादोन्नतः
नित्यहरितक्षुपः
यस्मिन्
भवति
तुवर्याः
इव
पञ्चपत्राणि
एवं
शाखायां
लघूनि
रोमाणि
च।
"निर्गुण्ड्याः
पत्रमूलानि
तु
औषधेषु
उपयुज्यन्ते।"
Synonyms
रासना,
नाकुली,
सुरसा,
सुगन्धा,
गन्धनाकुली,
नकुलेष्टा,
भुजङ्गाक्षी,
छत्राही,
सुवहा,
रस्या,
श्रेयसी,
रसना,
रसा,
सुगन्धिमूला,
रसाढ्या,
अतिरसा,
द्रोणगन्धिका,
सर्पगन्धा,
पलङ्कषा
(Noun)
लताविशेषः।
"रासना
औषधरूपेण
उपयुज्यते।"
Synonyms
सुरसा,
नागमाता
(Noun)
रामायणे
वर्णिता
नागानां
माता
या
समुद्रोल्लङ्घनकाले
हनुमन्तं
परीक्षितवती।
"हनुमन्तं
परीक्षितुं
देवाः
सुरसाम्
अप्रेषयन्।"
Synonyms
ब्राह्मी,
सोमलता,
सरस्वती,
सौम्या,
सुरश्रेष्ठा,
शारदा,
सुवर्चला,
कपोतवगा,
वैधात्री,
दिव्यतेजाः,
महौषधी,
स्वयंभुवी,
सौम्यलता,
सुरेष्टा,
ब्रह्मकन्यका,
मणडूकमाता,
मण्डुकी,
सुरसा,
मेध्या,
वीरा,
भारती,
वरा,
परमेष्ठिनी,
दिव्या,
शारदा
(Noun)
क्षुपविशेषः-यः
भेषजरुपेण
उपयुज्यते
यस्य
गुणाः
वाताम्लपित्तनाशित्वं
तथा
च
बुद्धिप्रज्ञामेधाकारीत्वम्।
"ब्राह्मी
प्रायः
गङ्गातटे
हरिद्वारनगरस्य
समीपे
दृश्यते।"
Synonyms
तुलसी,
सुभगा,
तीव्रा,
पावनी,
विष्णुवल्लभा,
सुरेज्या,
सुरसा,
कायस्था,
सुरदुन्दुभिः,
सुरभिः,
बहुपत्री,
मञ्जरी,
हरिप्रिया,
अपेतराक्षसी,
श्यामा,
गौरी,
त्रिदशमञ्जरी,
भूतघ्नी,
भूतपत्री,
वैष्णवी,
पुण्या,
माधवी,
अमृता,
पत्रपुष्पा,
वृन्दा,
मरुवकः,
समीरणः,
प्रस्थपुष्पः,
फणिझकः,
पर्णासः,
जम्भीरः,
कठिञ्जरः,
कुठेरकः,
अर्ज्जकः,
कुलसौरभम्,
लक्ष्मी
(Noun)
वृक्षविशेषः
यः
पवित्रः
अस्ति
तथा
च
यस्य
पर्णानि
गन्धयुक्तानि
सन्ति।
"तुलस्याः
पर्णानि
ओषधिरूपेण
उपयुज्यन्ते।"
Surasā^1,
the
mother
of
the
serpents.
§
127
(
Aṃśāvat.
):
I,
66,
2625
(
daughter
of
Krodhavaśā
).--§
129
(
do.
):
I,
66,
2634
(
mother
of
the
nāgas
).--§
270
(
Brahmasabhāv.
):
II,
11,
456
(
in
the
palace
of
Brahmán
).--§
564
(
Mātalīyop.
):
V,
103,
3620
(
ºāyāḥ
sutā
nāgāḥ
).
Surasā^2,
an
Apsaras.
§
191
(
Arjuna
):
I,
123,
4819
(
danced
at
the
birth
of
Arjuna
).
सुरसा
१
/
SURASĀ
I.
Mother
of
nāgas
(
serpents
).1
)
Birth.
ten
daughters
were
born
to
Kaśyapaprajāpati
by
his
wife
krodhavaśā,
daughter
of
dakṣa
including
surasā.
From
surasā
were
born
all
the
nāgas.
(
vālmīki
rāmāyaṇa,
Araṇyakāṇḍa,
Canto
14
).
Nāgas
and
Uragas
are
two
sects
of
serpents.
From
surasā
were
born
Nāgas
and
from
kadrū,
Uragas.
(
Vālmiki
rāmāyaṇa,
araṇya
Kāṇḍa,
Canto
14,
Verse
28
).
surasā
was
born
from
the
wrath
of
krodhavaśā
and
the
former
had
three
daughters
called
analā,
ruhā
and
vīrudhā.
(
Ādi
Parva,
Chapter
66,
Verse
61
).2
)
Obstructed
the
passage
of
hanūmān.
To
test
whether
hanūmān,
who
jumped
into
laṅkā
to
seek
out
sītā,
possessed
power
enough
for
the
purpose,
Devagandharvas
backoned
surasā
to
them
and
told
her
as
follows:
“You
mother
of
nāgas,
do
please
assume
a
terrible
form
like
a
big
mountain
and
appear
before
hanūmān
and
obstruct
his
passage.
As
soon
as
she
heard
the
injunction,
she
jumped
before
hanūmān
and
attempted
to
devour
him.
In
spite
of
Hanūmān's
earnest
pleadings
she
stood
before
him
with
her
mouth
opened
wide.
hanūmān
then,
by
his
power
of
illusion,
grew
ten
yojanas
in
size.
Then
surasā
opened
her
mouth
twenty
yojanas
wide.
hanūmān
then
grew
thirty
yojanas
in
size
and
surasā
opened
her
mouth
forty
yojanas
wide.
In
this
competition
ultimately
when
surasā
opened
her
mouth
hundred
yojanas
wide,
hanūmān
reduced
his
size
to
that
of
a
finger,
entered
Surasā's
mouth
and
came
out
through
her
ear.
surasā
was
pleased
and
blessed
hanūmān.
(
vālmīki
rāmāyaṇa,
sundara
Kāṇḍa,
Canto
1
).3
)
Other
information.
(
i
)
surasā
lives
in
the
court
of
brahmā
worshipping
him.
(
Sabhā
Parva,
Chapter
11,
Verse
39
).(
ii
)
rohiṇī,
mother
of
balabhadrarāma,
was
an
incarnation
of
surasā.
(
devī
bhāgavata,
skandha
4
).
सुरसा
२
/
SURASĀ
II.
A
deva
woman
who
danced
at
the
birthday
celebration
of
arjuna.
(
Ādi
Parva,
Chapter
222,
Verse
63
).
सुरसा
स्त्री।
रास्ना
समानार्थकाः
नाकुली,
सुरसा,
रास्ना,
सुगन्धा,
गन्धनाकुली,
नकुलेष्टा,
भुजङ्गाक्षी,
छत्राकी,
सुवहा
2।4।114।2।2
वार्ताकी
हिङ्गुली
सिंही
भण्टाकी
दुष्प्रधर्षिणी।
नाकुली
सुरसा
रास्ना
सुगन्धा
गन्धनाकुली॥
पदार्थ-विभागः
,
द्रव्यम्,
पृथ्वी,
अचलसजीवः,
ओषधिः
सुरसा,
स्त्रीलिङ्गम्
(
शोभनो
रसो
यस्याः
।
)
तुलसी
।यथा
।
सुरसा
स्त्री
तु
पर्णासे
।
इति
शब्दरत्ना-वली
॥
पर्णासे
तु
नपुंसकम्
।
इति
मुद्राङ्कित-मेदिनी
॥
पर्णासे
पुंनपुंसकम्
।
इति
हस्ताक्षर-मेदिनी
॥
सुरसस्तु
त्रिषु
स्वादौ
पर्णासे
न
नपुं-सकम्
।
इति
च
कस्याञ्चिन्मेदिन्यां
पाठः
॥
*
॥
रास्ना
।
इत्यमरः
।
२
।
४
।
११४
॥
मिश्रेया
।इति
शब्दचन्द्रिका
॥
ब्राह्मी
।
इति
रत्नमाला
॥
महाशतावरी
।
इति
राजनिर्घण्टः
॥
दुर्गा
।इति
केचित्
॥
नागमाता
।
इति
मेदिनी
॥
यथा,
--“ततो
देवाः
सगन्धर्व्वाः
सिद्धाश्च
परमर्षयः
।अब्रुवन्
सूर्य्यसङ्काशां
सुरसां
नागमातरम्
॥
अयं
वातात्मजः
श्रीमान्
प्लवते
सागरोपरि
।हनूमान्नाम
तस्य
त्वं
मुहूर्त्तं
विघ्नमाचर
॥
राक्षसं
रूपमास्थाय
सुघोरं
पर्व्वतोपमम्
।दृष्ट्वा
करालं
पिङ्गाक्षं
वक्त्रं
कृत्वा
नभस्पृशम्
॥
वलमिच्छामहे
ज्ञातुं
भूयश्चास्य
पराक्रमम्
।त्वां
विजेष्यत्युपायेन
विषादं
वा
गमिष्यति
॥
”इति
वाल्मोकीये
रामायणे
सुन्दराकाण्डे
१
सर्गः
॥
नदीभेदः
।
इति
श्रीभागवते
५
स्कन्धे
१९अध्यायः
॥
(
अप्सरोविशेषः
।
यथा,
महा-भारते
।
१
।
१२३
।
६०
।“पुण्डरीका
सगन्धा
च
सुरसा
च
प्रमाथिनी
॥
”राक्षसीविशेषः
।
तद्विषयको
मन्त्रो
यथा,
--“हिमवदुत्तरे
कूले
सुरसा
नाम
राक्षसी
।तस्या
नूपुरशब्देन
विशल्या
गुर्व्विणी
भवेत्
॥
”इति
हारीते
चिकित्सितस्फाने
५१
अध्याये
॥
)
What is this? (Hidden Dictionary)
To avoid the clutter in the app, the unwanted dictionaries can be hidden to have clear view while browsing. This section shows entries from those hidden dictionaries if any.
How to hide/unhide dictionary?
Every dictionary entry will have top right corner menu . From there, you can hide or unhide dictionary. You must login to use this feature. So, KST can remember your preferences of hidden dictionaries.