सुभगा (subhagA)

सु—भ॑गा

(

आ

),

feminine.

good

fortune

(

in

this

sense

the

locative case.

आसु

seems

to

be

used

),

pañca-viṃśa-brāhmaṇa

a

beloved

or

favourite

wife,

rāmāyaṇa

(

confer, compare.

comp.

)

a

five-year-old

girl

representing

Durgā

at

festivals,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

musk,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

nalopākhyāna

of

various

plants

(

a

species

of

Musa

Glycine

Debilis

Cyperus

Rotundus

et cetera.

),

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

(

in

music

)

a

partic.

Rāgiṇī,

saṃgīta-sārasaṃgraha

nalopākhyāna

of

a

daughter

of

Prādhā,

mahābhārata

of

one

of

the

Mātṛs

attending

on

Skanda,

ib.

of

a

kind

of

fairy,

Buddhist literature

सुभगा

स्त्रीलिङ्गम्

सु-भगा

-

"पति

की

प्रियतमा,

प्रेयसी"

सुभगा

स्त्रीलिङ्गम्

सु-भगा

-

सम्मानित

माँ

सुभगा

स्त्रीलिङ्गम्

सु-भगा

-

वनमल्लिका

सुभगा

स्त्रीलिङ्गम्

सु-भगा

-

हल्दी

सुभगा

स्त्रीलिङ्गम्

सु-भगा

-

तुलसी

का

पौधा

सुभगा

स्त्रीलिङ्गम्

-

-

सुहागिन

सुभगा

स्त्रीलिङ्गम्

-

-

कस्तूरी

suBaga

{%

(

I

)

a.

(

f.

गा

)

%}

1.

Very

fortunate,

prosperous,

happy

2.

beautiful,

lovely,

charming,

pretty,

न

तु

ग्रीष्मस्यैवं

सुभगमपराद्धं

युवतिषु

Sak.iii.,

R.xi.80

3.

beloved,

liked,

amiable,

सौभाग्यं

ते

सुभग

विरहावस्थया

व्यंजयंती

Megh.i.29

4.

illustrious.

suBagA

{%

f.

%}

1.

A

woman

beloved

by

her

husband,

a

favourite

wife

2.

a

kind

of

wild

jasmine

3.

turmeric

4.

the

holy

basil.

Subhagā,

n.

of

a

female

doorkeeper

(

dvārapālinī

):

Sādh

〔502.14〕.

Synonyms

सुभगा

(Noun)

एका

अप्सराः।

"सुभगायाः

वर्णनं

पुराणेषु

अस्ति।"

Synonyms

कैवर्तिका,

सुरङ्गा,

लता,

वल्ली,

दशारुहा,

रङ्गिणी,

वस्त्ररङ्गा,

सुभगा

(Noun)

वल्लरीविशेषः

अस्याः

गुणाः

लघुत्वं

वृष्यत्वं

कषायत्वं

कफकासश्वासमन्दाग्निदोषनाशित्वं

च।

"उद्याने

सर्वत्र

कैवर्तिका

प्रसृता।"

Synonyms

तुलसी,

सुभगा,

तीव्रा,

पावनी,

विष्णुवल्लभा,

सुरेज्या,

सुरसा,

कायस्था,

सुरदुन्दुभिः,

सुरभिः,

बहुपत्री,

मञ्जरी,

हरिप्रिया,

अपेतराक्षसी,

श्यामा,

गौरी,

त्रिदशमञ्जरी,

भूतघ्नी,

भूतपत्री,

वैष्णवी,

पुण्या,

माधवी,

अमृता,

पत्रपुष्पा,

वृन्दा,

मरुवकः,

समीरणः,

प्रस्थपुष्पः,

फणिझकः,

पर्णासः,

जम्भीरः,

कठिञ्जरः,

कुठेरकः,

अर्ज्जकः,

कुलसौरभम्,

लक्ष्मी

(Noun)

वृक्षविशेषः

यः

पवित्रः

अस्ति

तथा

च

यस्य

पर्णानि

गन्धयुक्तानि

सन्ति।

"तुलस्याः

पर्णानि

ओषधिरूपेण

उपयुज्यन्ते।"

Synonyms

दुर्गा,

उमा,

कात्यायनी,

गौरी,

ब्रह्माणी,

काली,

हैमवती,

ईश्वरा,

शिवा,

भवानी,

रुद्राणी,

सर्वाणी,

सर्वमङ्गला,

अपर्णा,

पार्वती,

मृडानी,

लीलावती,

चणडिका,

अम्बिका,

शारदा,

चण्डी,

चण्डा,

चण्डनायिका,

गिरिजा,

मङ्गला,

नारायणी,

महामाया,

वैष्णवी,

महेश्वरी,

कोट्टवी,

षष्ठी,

माधवी,

नगनन्दिनी,

जयन्ती,

भार्गवी,

रम्भा,

सिंहरथा,

सती,

भ्रामरी,

दक्षकन्या,

महिषमर्दिनी,

हेरम्बजननी,

सावित्री,

कृष्णपिङ्गला,

वृषाकपायी,

लम्बा,

हिमशैलजा,

कार्त्तिकेयप्रसूः,

आद्या,

नित्या,

विद्या,

शुभह्करी,

सात्त्विकी,

राजसी,

तामसी,

भीमा,

नन्दनन्दिनी,

महामायी,

शूलधरा,

सुनन्दा,

शुम्यभघातिनी,

ह्री,

पर्वतराजतनया,

हिमालयसुता,

महेश्वरवनिता,

सत्या,

भगवती,

ईशाना,

सनातनी,

महाकाली,

शिवानी,

हरवल्लभा,

उग्रचण्डा,

चामुण्डा,

विधात्री,

आनन्दा,

महामात्रा,

महामुद्रा,

माकरी,

भौमी,

कल्याणी,

कृष्णा,

मानदात्री,

मदालसा,

मानिनी,

चार्वङ्गी,

वाणी,

ईशा,

वलेशी,

भ्रमरी,

भूष्या,

फाल्गुनी,

यती,

ब्रह्ममयी,

भाविनी,

देवी,

अचिन्ता,

त्रिनेत्रा,

त्रिशूला,

चर्चिका,

तीव्रा,

नन्दिनी,

नन्दा,

धरित्रिणी,

मातृका,

चिदानन्दस्वरूपिणी,

मनस्विनी,

महादेवी,

निद्रारूपा,

भवानिका,

तारा,

नीलसरस्वती,

कालिका,

उग्रतारा,

कामेश्वरी,

सुन्दरी,

भैरवी,

राजराजेश्वरी,

भुवनेशी,

त्वरिता,

महालक्ष्मी,

राजीवलोचनी,

धनदा,

वागीश्वरी,

त्रिपुरा,

ज्वाल्मुखी,

वगलामुखी,

सिद्धविद्या,

अन्नपूर्णा,

विशालाक्षी,

सुभगा,

सगुणा,

निर्गुणा,

धवला,

गीतिः,

गीतवाद्यप्रिया,

अट्टालवासिनी,

अट्टहासिनी,

घोरा,

प्रेमा,

वटेश्वरी,

कीर्तिदा,

बुद्धिदा,

अवीरा,

पण्डितालयवासिनी,

मण्डिता,

संवत्सरा,

कृष्णरूपा,

बलिप्रिया,

तुमुला,

कामिनी,

कामरूपा,

पुण्यदा,

विष्णुचक्रधरा,

पञ्चमा,

वृन्दावनस्वरूपिणी,

अयोध्यारुपिणी,

मायावती,

जीमूतवसना,

जगन्नाथस्वरूपिणी,

कृत्तिवसना,

त्रियामा,

जमलार्जुनी,

यामिनी,

यशोदा,

यादवी,

जगती,

कृष्णजाया,

सत्यभामा,

सुभद्रिका,

लक्ष्मणा,

दिगम्बरी,

पृथुका,

तीक्ष्णा,

आचारा,

अक्रूरा,

जाह्नवी,

गण्डकी,

ध्येया,

जृम्भणी,

मोहिनी,

विकारा,

अक्षरवासिनी,

अंशका,

पत्रिका,

पवित्रिका,

तुलसी,

अतुला,

जानकी,

वन्द्या,

कामना,

नारसिंही,

गिरीशा,

साध्वी,

कल्याणी,

कमला,

कान्ता,

शान्ता,

कुला,

वेदमाता,

कर्मदा,

सन्ध्या,

त्रिपुरसुन्दरी,

रासेशी,

दक्षयज्ञविनाशिनी,

अनन्ता,

धर्मेश्वरी,

चक्रेश्वरी,

खञ्जना,

विदग्धा,

कुञ्जिका,

चित्रा,

सुलेखा,

चतुर्भुजा,

राका,

प्रज्ञा,

ऋद्भिदा,

तापिनी,

तपा,

सुमन्त्रा,

दूती,

अशनी,

कराला,

कालकी,

कुष्माण्डी,

कैटभा,

कैटभी,

क्षत्रिया,

क्षमा,

क्षेमा,

चण्डालिका,

जयन्ती,

भेरुण्डा

(Noun)

सा

देवी

यया

नैके

दैत्याः

हताः

तथा

च

या

आदिशक्तिः

अस्ति

इति

मन्यते।

"नवरात्रोत्सवे

स्थाने

स्थाने

दुर्गायाः

प्रतिष्ठापना

क्रियते।"

Subhagā,

an

Apsaras,

daughter

of

Prādhā.

§

102

(

Aṃśāvat.

):

I,

65,

2554.

Subhagā,

a

mātṛ.

§

615u

(

Skanda

):

IX,

46,

26{??}.

सुभगा

१

/

SUBHAGĀ

I.

Daughter

of

Kaśyapaprajāpati

by

his

wife

Pradhā.

(

Ādi

Parva,

Chapter

65,

Verse

46

).

सुभगा

२

/

SUBHAGĀ

II.

A

term

of

address.

According

to

manusmṛti

(

Chapter

2,

129

)

one

should

use

this

word

when

one

addresses

the

wives

of

others

and

women

who

are

not

one's

relatives.

Parapatnī

tu

yā

strī

syādasambandhā

ca

yonitaḥ

/

Tām

brūyād

bhavatītyevaṁ

subhage

bhaginīti

ca

//

Su-bhagā,

in

the

vocative

subhage,

is

a

frequent

form

of

courteous

address

to

women

from

the

Rigveda

onwards.^1

1

)

Rv.

x.

10,

10.

12

108,

5

Av.

v.

5,

6

vi.

30,

3,

etc.

सुभगा,

स्त्रीलिङ्गम्

(

सुष्ठु

भगं

यस्याः

।

)

कैवर्त्तो

।शालपर्णो

।

हरिद्रा

।

नीलदूर्व्वा

।

तुलसी

।प्रियङ्गुः

।

कस्तूरी

।

सुवर्णकदली

।

इति

राज-निर्घण्टः

॥

वनमल्ली

।

इति

शब्दरत्नावली

॥

पतिप्रिया

।

यथा,

माण्डव्यः

।“मघा

ऋक्षं

परित्यज्य

यदा

सिंहे

गुरुर्भवेत्

।तत्राब्द

कन्यका

चोढा

सुभगा

सुप्रिया

भवेत्

॥

”इति

मलमासतत्त्वम्

॥