सार्वभौम (sArvabhauma)

सार्व्वभौम

Masculine, Feminine, Neuter

(

-मः-मी-मं

)

Relating

to

or

consisting

of

the

whole

earth,

known

throughout

the

earth,

&c.

Masculine.

(

-मः

)

1.

The

elephant

of

KUVERA,

as

regent

of

the

north.

2.

An

emperor,

a

universal

monarch.

Etymology

सर्व्व

all,

भूमि

earth,

and

अण्

Affix.

सार्वभौम॑

adjective

spread

or

ruling

over

the

whole

earth.

सार्वभौम

sArvabhauma

Adjective

relating

to

or

consisting

of

or

ruling

over

the

whole

earth

सार्वभौम

sArvabhauma

Adjective

relating

to

all

conditions

of

the

mind

सार्वभौम

sArvabhauma

Adjective

known

throughout

the

world

सार्वभौम

sArvabhauma

Adjective

comprising

the

whole

world

सार्वभौम

sArvabhauma

Adjective

cosmopolitan

[

Econ.

]

सार्वभौम

sArvabhauma

Masculine

universal

monarch

सार्वभौम

sArvabhauma

Masculine

emperor

सार्वभौम

sArvabhauma

Neuter

universal

empire

सार्वभौम

sArvabhauma

Neuter

sovereignty

over

the

whole

earth

सार्वभौम

अर्थशास्त्र

sArvabhauma

arthazAstra

Neuter

cosmopolitan

economics

सार्व्वभौम

Masculine, Feminine, Neuter

(

-मः-मी-मं

)

Relating

to

or

consisting

of

the

whole

earth,

known

throughout

the

earth,

&c.

Masculine.

(

-मः

)

1

The

elephant

of

KUVERA,

as

regent

of

the

north.

2

An

emperor,

a

universal

monarch.

Etymology

सर्व्व

all,

भूमि

earth,

and

अण्

Affix.

सार्वभौम

[

sārvabhauma

],

Adjective.

(

-मी

Feminine.

)

Relating

to,

consisting

of,

the

whole

earth,

universal.

Relating

to

all

conditions

of

the

mind

Yoga

Ś.

मः

An

emperor,

a

universal

monarch

नाज्ञाभङ्गं

सहन्ते

नृवर

नृपतयस्त्वादृशाः

सार्वभौमाः

Mudrârâkshasa (Bombay),

3.22.

Name.

of

the

elephant

presiding

over

the

north,

the

quarter

of

Kubera.

An

emperor

with

a

revenue

of

fifty

crores

(

of

कर्ष

)

पञ्चाशत्कोटिपर्यन्तः

सार्वभौमस्ततः

परम्

।

सप्तद्वीपा

च

पृथिवी

यस्य

वश्या

भवेत्

सदा

॥

Śukra.

1.186.

सार्वभौमम्

[

sārvabhaumam

],

Universal

empire.

सार्वभौम

a.

(

मी

f.

)

Relating

to,

consisting

of,

the

whole

earth,

universal.

मः

1

An

emperor,

a

universal

monarch

नाज्ञाभंगं

सहंते

नृवर

नृपतयस्त्वादृशाः

सार्वभौमाः

Mu.

3.

22.

2

N.

of

the

elephant

presiding

over

the

north,

the

quarter

of

Kubera.

सार्व—भौम॑

Masculine, Feminine, Neuter

(

from.

सर्व-भूमि

)

relating

to

or

consisting

of

or

ruling

over

the

whole

earth,

comprising

the

whole

world,

known

throughout

the

world,

śatapatha-brāhmaṇa

et cetera.

et cetera.

relating

to

all

conditions

of

the

mind,

yoga-sūtra

,

Sch.

सार्व—भौम॑

masculine gender.

an

emperor,

universal

monarch,

aitareya-brāhmaṇa

et cetera.

et cetera.

nalopākhyāna

of

a

son

of

Ahaṃ-yāti,

mahābhārata

of

a

son

of

Su-dharman,

harivaṃśa

of

a

son

of

Vidūratha,

purāṇa

of

various

authors

(

also

with

भट्टाचार्य,

and

मिश्र

),

Catalogue(s)

of

the

elephant

of

Kubera

(

regent

of

the

north

),

rāmāyaṇa

vāsavadattā

सार्व—भौम॑

(

अम्

),

neuter gender.

sovereignty

over

the

whole

earth,

universal

empire,

bhāgavata-purāṇa

सार्वभौम,

अस्,

ई,

अम्

(

fr.

सर्व-भूमि

),

relating

to

or

consisting

of

the

whole

earth,

com-

prising

the

whole

world,

known

throughout

the

world

(

अस्

),

m.

an

emperor,

universal

monarch

N.

of

the

elephant

of

Kuvera

(

regent

of

the

north

)

N.

of

a

king

of

a

poet.

—सार्वभौम-भट्टा-

चार्य,

अस्,

m.,

N.

of

a

preceptor.

सार्वभौम

सार्वभौम,

i.

e.

सर्व

-भूमि

+

अ,

I.

Adjective.

Relating

to,

or

con-

sisting

of,

the

whole

earth.

II.

Masculine.

1.

An

universal

monarch.

2.

The

ele-

phant

of

the

northern

quarter.

3.

A

proper

name,

Bhāg.

P.

9,

22,

10.

सारी

पृथ्वी

के

सार्वभौम

वि*

-

सर्वभूमि

+

अण्

"समस्त

धरती

से

संबंध

या

युक्त,

विश्वव्यापी"

सार्वभौमः

पुंलिङ्गम्

-

सर्वभूमि

+

अण्

"सम्राट,

चक्रवर्ती

राजा"

सार्वभौमः

पुंलिङ्गम्

-

सर्वभूमि

+

अण्

"कुबेर

की

दिशा,

उत्तर

दिशा

का

दिक्कुञ्जर"

sArvaBOma

{%

(

I

)

a.

(

f.

मी

)

%}

Relating

to

or

consisting

of

the

whole

earth.

sArvaBOma

{%

(

II

)

m.

%}

1.

An

emperor,

a

universal

monarch,

नाज्ञाभंगं

सहंते

नृवर

नृपतयस्त्वादृशाः

सार्वभौमाः

Mud.iii.

2.

name

of

the

elephant

presiding

over

the

north.

सार्वभौम

an

epithet

resembling

the

English

‘known

all

over

Europe’,

has

in

several

cases

remained

all

we

know

of

an

author.

See

Nārāyaṇa,

Raghunātha,

Rā-

macandra,

Rāmabhadra,

Vāsudeva.

सार्वभौम

poet

(

mentions

a

king

Anaṅgabhīma

).

Śp.

p.

95.

Sbhv.

सार्वभौम

Saptarṣicāra.

Sūryasiddhāntaṭīkā.

सार्वभौम

Smṛtigrantharāja.

Sārvabhauma

(

EI

7,

27,

30,

32

),

title

of

imperial

rulers.

सार्वभौम

a

grammarian

of

the

eighte-

enth

century

who

wrote

a

very

brief

critical

work

on

compounds

named

समासवाद.

सार्वभौम

१

/

SĀRVABHAUMA

I.

A

king

of

the

bharata

dynasty.

He

was

the

son

of

viḍūratha

and

the

father

of

jayatsena.

(

bhāgavata,

skandha

9

).

सार्वभौम

२

/

SĀRVABHAUMA

II.

A

son

born

to

King

Ahaṁyāti

of

the

Lunar

dynasty,

by

bhānumatī,

daughter

of

kṛtavīrya.

This

sārvabhauma

married

sunandā,

daughter

of

the

King

of

kekaya.

(

M.B.

Ādi

Parva,

Chapter

95

).

सार्वभौम

३

/

SĀRVABHAUMA

III.

An

elephant

born

in

the

family

of

the

Diggajas

(

Eight

elephants

supporting

the

globe

).

Mention

is

made

about

this

elephant

in

mahābhārata,

droṇa

parva,

Chapter

121,

Verse

26.

सार्वभौम

४

/

SĀRVABHAUMA

IV.

An

incarnation

in

the

manvantara

(

Manu's

age

)

of

sāvarṇi

manu.

sārvabhauma

was

begotten

by

Devaguhya

and

was

born

of

sarasvatī.

(

bhāgavata,

skandha

8

).

सार्वभौम

पुं।

उत्तरदिग्गजः

समानार्थकाः

सार्वभौम

1।3।4।1।2

पुष्पदन्तः

सार्वभौमः

सुप्रतीकश्च

दिग्गजाः।

करिण्योऽभ्रमुकपिलापिङ्गलानुपमाः

क्रमात्.।

पत्नी

==>

सार्वभौमस्य_हस्तिनी

स्वामी

==>

उत्तरदिशायाः_स्वामी

सम्बन्धि1

==>

उत्तरदिक्

पदार्थ-विभागः

,

द्रव्यम्,

पृथ्वी,

चलसजीवः,

मनुष्येतरः,

अलौकिकप्राणी

सार्वभौम

पुं।

चक्रवर्ती

समानार्थकाः

चक्रवर्तिन्,

सार्वभौम

2।8।2।2।2

राजा

तु

प्रणताशेषसामन्तः

स्यादधीश्वरः।

चक्रवर्ती

सार्वभौमो

नृपोऽन्यो

मण्डलेश्वरः॥

पत्नी

==>

चक्रवर्तिनी

सेवक

==>

राजा,

मण्डलेश्वरः

पदार्थ-विभागः

,

द्रव्यम्,

पृथ्वी,

चलसजीवः,

मनुष्यः

सार्व्वभौमः,

पुंलिङ्गम्

(

सर्व्वभूमौ

विदितः

।

“तत्र

विदितःइति

च

।”

५

।

१

।

४३

।

इत्यण्

।

)

उत्तरदिग्-गजः

।

इत्यमरः

।

१

।

३

।

४

॥

सर्व्वभूमीश्वरः

।तत्पर्य्यायः

।

चक्रवर्त्ती

२

एकजन्मा

३

नृपा-ग्रणीः

४

।

इति

शब्दरत्नावली

॥

(

यथा,

महाभारते

।

३

।

९३

।

९

।“भरतस्य

च

वीरस्य

सार्व्वभौमस्य

पार्थिव

!

।ध्रुवं

प्राप्स्यति

दुष्प्रापान्

लोकांस्तीर्थपरि-प्लु

तः

॥

”

)विदूरथपुत्त्रः

।

यथा,

--“परिक्षिरनपत्योऽभूत्

सुरथो

नाम

जाह्नवः

।ततो

विदूरथस्तस्मात्

सार्व्वभौमस्ततोऽभवत्

॥

”इति

श्रीभागवते

९

स्कन्धे

२२

अध्यायः

॥

(

पुरुवंशीयाहंयातिनृपस्य

पुत्त्रः

।

यथा,

महा-भारते

।

१

।

९५

।

१५

--

१६

।

“अहंयातिःखलु

कृतवीर्य्यदुहितरमुपयेमे

भानुमतीं

नाम

।तस्यामस्य

यज्ञे

सार्व्वभौमः

।

सार्व्वभौमः

खलुजित्वा

जहार

कैकेयीं

सुनन्दां

नाम

तामुप-येमे

॥

”

*

॥

)

सकलभूमिसम्बन्धिनि,

त्रि

॥

सार्वभौम

पुंलिङ्गम्

सर्वस्या

भूमेरीश्वरः

सर्वासु

भूमिषु

विदितोवा

अण्

द्विपदवृद्धिः

।

१

चक्रवर्त्तिनि

नृपे

२

उत्तरदिक्स्थेगजे

च

अमरः

।

३

विदूरथनृपपुत्रे

पुंलिङ्गम्

भाग०

९

।

२८

अ०

।४

सकलभूमिसम्बद्धे

त्रीषु लिङ्गेषु

।

सार्वभौम॑

über

die

ganze

Erde

verbreitet

o.

herrschend.

सार्व-भौम-

a.

qui

domine

toute

la

terre

Masculine.

monarque

universel,

empereur

Neuter.

de

divers

personnages

éléphant

de

Kubera,

gardien

de

la

région

du

Nord

nt.

empire

de

la

terre

entière,

rang

d'empereur.

°भवन-

nt.

palais

impérial.