Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel

श्वसन (zvasana)

 
Shabda Sagara English

श्वसन

Masculine.

(

-नः

)

1.

Air,

wind.

2.

A

thorny

plant,

(

Vangueria

spinosa.

)

Neuter.

(

-नं

)

1.

Breathing,

breath.

2.

Sighing.

Etymology

श्वस्

to

breathe,

Affix.

ल्युट्

Capeller Eng English

श्वसन॑

adjective

blowing,

hissing,

snorting,

breathing

deep.

masculine

wind

or

the

god

of

wind

neuter

hissing

(

of

a

serpent

),

breathing,

especially

deep

breath,

sigh.

Yates English

श्वसन

(

नः

)

1.

Masculine.

Air,

wind

thorny

plant.

Neuter.

Breathing,

breath,

sighing.

Spoken Sanskrit English

श्वसन

-

zvasana

-

Adjective

-

blowing

श्वसन

-

zvasana

-

Adjective

-

panting

श्वसन

-

zvasana

-

Adjective

-

breathing

heavily

श्वसन

-

zvasana

-

Adjective

-

hissing

श्वसन

-

zvasana

-

Adjective

-

breathing

श्वसन

-

zvasana

-

Masculine

-

air

श्वसन

-

zvasana

-

Masculine

-

wind

or

the

god

of

wind

श्वसन

-

zvasana

-

Masculine

-

myna

tree

[

Vangueria

Spinosa

-

Bot.

]

श्वसन

-

zvasana

-

Neuter

-

respiration

श्वसन

-

zvasana

-

Neuter

-

clearing

the

throat

श्वसन

-

zvasana

-

Neuter

-

sighing

श्वसन

-

zvasana

-

Neuter

-

heavy

breathing

श्वसन

-

zvasana

-

Neuter

-

breath

श्वसन

-

zvasana

-

Neuter

-

sigh

श्वसन

-

zvasana

-

Neuter

-

feeling

or

an

object

of

feeling

कोशा-श्वसन

-

kozA-zvasana

-

Neuter

-

cellular

respiration

नाल-श्वसन

-

nAla-zvasana

-

Neuter

-

tubular

breathing

Wilson English

श्वसन

Masculine.

(

-नः

)

1

Air,

wind.

2

A

thorny

plant,

(

Vangueria

spinosa.

)

Neuter.

(

-नं

)

1

Breathing,

breath.

2

Sighing.

Etymology

श्वस

to

breathe,

Affix.

ल्युट्.

Apte English

श्वसनः

[

śvasanḥ

],

[

श्वसित्यनेन

श्वस्-ल्युट्

]

Air,

wind

श्वसनसुरभि-

गन्धिः

Sisupâlavadha.

11.21.

Name.

of

a

demon

killed

by

Indra.

नम्

Breath,

breathing,

respiration

श्वसनचलितपल्लवा-

घरोष्ठ

Kirâtârjunîya.

1.34

Ratnâvalî (Bombay).

2.4

(

where

it

has

sense

1

also

)

Sisupâlavadha.

9.52.

Sighing.

Feeling

an

object

of

feeling

घ्राणेन

गन्धं

रसनेन

वै

रसं

रूपं

तु

दृष्ट्या

श्वसनं

त्वचैव

Bhágavata (Bombay).

2.2.29.

Compound.

-अशनः

a

serpent.

-ईश्वरः

the

Arjuna

tree.

-उत्सुकः

a

serpent.

-ऊर्मिः

Feminine.

a

gust

of

wind.

-मनोग

Adjective.

moving

as

wind

or

thought.-रन्ध्रम्

Adjective.

nostril.

-समीरणम्

breath.

Apte 1890 English

श्वसनः

[

श्वसित्यनेन

श्वस्-ल्युट्

]

1

Air,

wind

श्वसनसुरभिगंधिः

Śi.

11.

21.

2

N.

of

a

demon

killed

by

Indra.

नं

1

Breath,

breathing,

respiration

श्वसनचलितपल्लवाधरोष्ठे

Ki.

10.

34

Ratn.

2.

4

(

where

it

has

sense

1

also

)

Śi.

9.

52.

2

Sighing.

Comp.

अशनः

a

serpent.

ईश्वरः

the

Arjuna

tree.

उत्सुकः

a

serpent.

ऊर्मिः

f.

a

gust

of

wind.

Monier Williams Cologne English

श्वसन॑

Masculine, Feminine, Neuter

blowing,

hissing,

panting,

breathing,

ṛg-veda

śāṅkhāyana-brāhmaṇa

varāha-mihira 's bṛhat-saṃhitā

breathing

heavily,

suśruta

श्वसन॑

masculine gender.

air,

wind

(

also

of

the

body

)

or

the

god

of

wind,

mahābhārata

rāmāyaṇa

suśruta

nalopākhyāna

of

a

Vasu

(

son

of

Śvāsā

),

mahābhārata

i,

2583

(

श्व॑स्°

),

nalopākhyāna

of

a

serpent-demon,

suparṇādhyāya

Vangueria

Spinosa,

cāṇakya

श्वसन॑

(

अम्

),

neuter gender.

breathing,

respiration,

breath,

kāvya literature

purāṇa

suśruta

heavy

breathing,

suśruta

clearing

the

throat,

ib.

hissing

(

of

a

serpent

),

śiśupāla-vadha

sighing,

a

sigh,

ratnāvalī

feeling

or

an

object

of

feeling,

bhāgavata-purāṇa

(

Sch.

)

Monier Williams 1872 English

श्वसन,

अस्,

m.

air,

wind

epithet

of

a

demon

of

drought

vanquished

by

Indra

[

cf.

शुष्ण

]

the

thorny

plant

Vangueria

Spinosa

(

अम्

),

n.

breathing,

respiration,

breath

sighing.

—श्वसनासन

(

°न-

अस्°

),

अस्,

m.

‘air-eater,

breath-eater,

a

snake,

serpent.

—श्वसनेश्वर

(

°न-ईश्°

),

अस्,

m.

‘breath-lord,

the

tree

Pentaptera

Arjuna.

—श्वसनोत्सुक

(

°न-

उत्°

),

अस्,

m.

‘eager

for

air’

or

‘fond

of

hissing,

a

snake.

—श्वसनोर्मि

(

°न-ऊर्°

),

इस्,

m.

f.

a

wave

or

gust

of

wind.

Macdonell English

श्वसन

śvas-aná,

Adjective.

hissing,

panting

Masculine.

(

C.

)

🞄wind

god

of

wind

vital

air

Neuter.

(

C.

)

hissing

🞄(

of

a

serpeat

)

heavy

breathing

breathing,

🞄breath

sighing,

sigh:

-samiraṇa,

Masculine.

🞄breath

-aśana,

Masculine.

(

living

on

air

),

serpent.

Benfey English

श्वसन

1.

श्वस्

+

अन,

I.

Masculine.

1.

Air,

wind,

breath,

Śiś.

9,

52

Kir.

10,

34.

2.

A

plant,

Vangueria

spinosa.

II.

Neuter.

1.

Breathing,

MBh.

8,

4205.

2.

Sighing.

Apte Hindi Hindi

श्वसनः

पुंलिङ्गम्

-

श्वसित्यनेन-श्वस्

+

ल्युट्

"हवा,

वायु

"

श्वसनः

पुंलिङ्गम्

-

श्वसित्यनेन-श्वस्

+

ल्युट्

एक

राक्षस

का

नाम

जिसे

इन्द्र

ने

मार

गिराया

था

श्वसनम्

नपुंलिङ्गम्

-

-

"श्वास,

साँस

लेना,

साँस

निकालना"

श्वसनम्

नपुंलिङ्गम्

-

-

आह

भरना

L R Vaidya English

Svasana

{%

(

I

)

m.

%}

1.

Air,

wind,

श्वसनचलितपल्लवाधरोष्ठे

Kir.x.34,

Sis.xi.21

2.

name

of

a

demon

vanquished

by

Indra.

Svasana

{%

(

II

)

n.

%}

1.

Breathing,

respiration,

Sis.ix.52

2.

sighing.

Bhutasankhya Sanskrit

५,

अक्ष,

अनिल,

अनुत्तर,

अर्थ,

असु,

आशुग,

इन्द्रिय,

इषु,

कङ्कपत्री,

करणीय,

कलङ्क,

कामगुण,

कामदेव,

खग,

तत्त्व,

तन्मात्र,

धी,

नाराच,

नालीक,

पक्षि,

पञ्च,

पतङ्ग,

पत्रिन्,

पर्व,

पवन,

पाण्डव,

पुत्र,

पृषत्क,

प्राण,

बाण,

भाव,

भूत,

भेदक,

मरुत्,

महाभूत,

महाव्रत,

मार्गण,

रत्न,

लेय,

लेयक,

वध,

वर्ष्मन्,

वात,

वायु,

विशिख,

विषय,

व्रत,

शर,

शरीर,

शस्त्र,

शिलीमुख,

शूक,

श्वसन,

समिति,

सायक,

स्मरबाण,

स्मरेषु

Bopp Latin

श्वसन

I.

m.

ventus.

AM.

II.

n.

1

)

spiratio,

respiratio.

2

)

gemitus.

Edgerton Buddhist Hybrid English

śvasana,

trunk

of

an

elephant

see

gaja-śv°.

Kridanta Forms Sanskrit

श्वस्

(

श्व꣡सँ꣡

प्राणने

-

अदादिः

-

सेट्

)

ल्युट् →

श्वसनम्

अनीयर् →

श्वसनीयः

-

श्वसनीया

ण्वुल् →

श्वासकः

-

श्वासिका

तुमुँन् →

श्वसितुम्

तव्य →

श्वसितव्यः

-

श्वसितव्या

तृच् →

श्वसिता

-

श्वसित्री

क्त्वा →

श्वसित्वा

ल्यप् →

प्रश्वस्य

क्तवतुँ →

श्वसितवान्

-

श्वसितवती

क्त →

श्वसितः

-

श्वसिता

शतृँ →

श्वसन्

-

श्वसती

Mahabharata English

*Śvasana

=

Vāyu

(

the

Wind

):

I,

1489,

2583

(

son

of

Śvāsā

)

III,

770

VIII,

1511.

Amarakosha Sanskrit

श्वसन

पुं।

वायुः

समानार्थकाः

श्वसन,

स्पर्शन,

वायु,

मातरिश्वन्,

सदागति,

पृषदश्व,

गन्धवह,

गन्धवाह,

अनिल,

आशुग,

समीर,

मारुत,

मरुत्,

जगत्प्राण,

समीरण,

नभस्वत्,

वात,

पवन,

पवमान,

प्रभञ्जन,

क,

शार,

हरि

1।1।61।2।1

प्रचेता

वरुणः

पाशी

यादसांपतिरप्पतिः।

श्वसनः

स्पर्शनो

वायुर्मातरिश्वा

सदागतिः॥

==>

महावायुः,

सवृष्टिकः_वायुः,

शरीरवायुः

पदार्थ-विभागः

,

द्रव्यम्,

आत्मा,

देवता

श्वसन

पुं।

मयनफलवृक्षः

समानार्थकाः

पिण्डीतक,

मरुबक,

श्वसन,

करहाटक,

शल्य,

मदन

2।4।52।2।3

अल्पा

शमी

शमीरः

स्याच्छमीसक्तुफला

शिवा।

पिण्डीतको

मरुबकः

श्वसनः

करहाटकः॥

पदार्थ-विभागः

,

द्रव्यम्,

पृथ्वी,

अचलसजीवः,

वृक्षः

Kalpadruma Sanskrit

श्वसनं,

क्लीबम्

(

श्वस

+

ल्युट्

)

श्वसितम्

निश्वासः

।इति

मेदिनी

(

यथा,

किराते

१०

३४

।“श्वसनचलितपल्लवाधरोष्ठेनवनिहितेर्ष्यमिवावधूनयन्ती

*

स्पर्शनम्

इति

श्रीधरस्वामी

यथा,

भागवते२

२९

।“ध्राणेन

गन्धं

रमनेन

वै

रसंरूपञ्च

दृष्ट्या

श्वसनं

त्वचैव

)

श्वसनः,

पुंलिङ्गम्

श्वसितीति

श्वस

+

ल्युः

)

वायुः

।(

यथा,

बृहत्संहितायाम्

३४

।“इन्द्रयमवरुणनिरृति-श्वमनेशपितामहाग्निकृताः

)मदनवृक्षः

इत्यमरः

Vachaspatyam Sanskrit

श्वसन

पुंलिङ्गम्

श्वसित्यनेन

श्वस--ल्युट्

वायौ

मदनवृक्षे

चअमरः

भावे

ल्युट्

निश्वामे

नपुंलिङ्गम्

मेदि०

Capeller German

श्वसन॑

blasend,

zischend,

schnaufend.

Masculine.

Wind

o.

Windgott.

Neuter.

das

Zischen,

(

heftiges

)

Atmen,

Seufzen.

Grassman German

śvasaná,

a.,

schnaufend

[

von

śvas

].

-ásya

śúṣṇasya

{54,

5}.

Burnouf French

श्वसन

श्वसन

neuter

(

sfx.

अन

)

respiration

soupir

souffle.

--

M.

vent.

Vangueria

spinosa,

bot.

श्वसनाशन

masculine

(

अश्

sfx.

अन

)

serpent.

श्वसनेश्वर

masculine

(

ईश्वर

)

pentaptera

arjuna,

bot.

श्वसनोत्सुक

masculine

(

उत्सक

)

serpent.

Stchoupak French

श्वसन-

Masculine.

vent

(

aussi

du

corps

)

dieu

du

vent

nt.

souffle,

respiration

soupir

sifflement

(

d'un

serpent

)

toucher

(

?

).

°रन्ध्र-

nt.

narine.

°समीरण-

nt.

souffle.