Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel

श्रेष्ठ (zreSTha)

 
Shabda Sagara English

श्रेष्ठ

Masculine, Feminine, Neuter

(

-ष्ठः-ष्ठा-ष्ठं

)

1.

Best,

excellent,

most

excellent,

pre-eminent.

2.

Oldest,

senior.

Masculine.

(

-ष्ठः

)

1.

KUVERA.

2.

A

king.

3.

A

Brāhman.

Neuter.

(

-ष्ठं

)

Cow's

milk.

Etymology

श्र

for

प्रशस्त

best,

इष्ठन्

Affix.

of

the

Irregular

.

superlative.

Capeller Eng English

श्रे॑ष्ठ

(

superlative

)

the

fairest,

most

excellent

or

best

of

(

genetive

,

locative

,

or

—°

),

best

in

or

with

regard

to

(

locative

or

—°

)

better

than

(

ablative

or

genetive

)

most

auspicious

or

fortunate.

neuter

the

best.

Yates English

श्रेष्ठ

(

ष्ठः-ष्ठा-ष्ठं

)

a.

Best,

oldest.

Masculine.

Kuvera

a

king

a

brāhman.

Neuter.

Cow's

milk.

Spoken Sanskrit English

श्रेष्ठ

-

zreSTha

-

Adjective

-

best

श्रेष्ठ

-

zreSTha

-

Masculine

-

king

श्रेष्ठ

-

zreSTha

-

Adjective

-

first

श्रेष्ठ

-

zreSTha

-

Adjective

-

most

beautiful

श्रेष्ठ

-

zreSTha

-

Adjective

-

better

than

श्रेष्ठ

-

zreSTha

-

Adjective

-

most

beautiful

of

or

among

श्रेष्ठ

-

zreSTha

-

Adjective

-

distinguished

श्रेष्ठ

-

zreSTha

-

Adjective

-

superior

श्रेष्ठ

-

zreSTha

-

Adjective

-

better

श्रेष्ठ

-

zreSTha

-

Adjective

-

most

auspicious

or

salutary

श्रेष्ठ

-

zreSTha

-

Adjective

-

senior

श्रेष्ठ

-

zreSTha

-

Adjective

-

best

of

or

among

or

in

respect

of

or

in

श्रेष्ठ

-

zreSTha

-

Adjective

-

more

श्रेष्ठ

-

zreSTha

-

Adjective

-

most

excellent

श्रेष्ठ

-

zreSTha

-

Adjective

-

oldest

श्रेष्ठ

-

zreSTha

-

Adjective

-

chief

श्रेष्ठ

-

zreSTha

-

Adjective

-

most

splendid

or

beautiful

श्रेष्ठ

-

zreSTha

-

Masculine

-

Confederate

rose

[

Hibiscus

Mutabilis

-

Bot.

]

श्रेष्ठ

-

zreSTha

-

Masculine

-

kind

of

root

resembling

ginger

श्रेष्ठ

-

zreSTha

-

Masculine

-

Brahman

श्रेष्ठ

-

zreSTha

-

Neuter

-

cow's

milk

श्रेष्ठ

-

zreSTha

-

Neuter

-

copper

Wilson English

श्रेष्ठ

Masculine, Feminine, Neuter

(

-ष्ठः-ष्ठा-ष्ठं

)

1

Best,

excellent,

most

excellent,

pre-eminent.

2

Oldest,

senior.

Masculine.

(

-ष्ठः

)

1

KUVERA.

2

A

king.

3

A

Brahman.

Neuter.

(

-ष्ठं

)

Cow's

milk.

Etymology

श्र

for

प्रशस्त

best,

इष्ठन्

Affix.

of

the

Irregular

.

superlative.

Apte English

श्रेष्ठ

[

śrēṣṭha

],

Adjective.

Best,

most

excellent,

pre-eminent

(

with

Genitive.

or

Locative.

).

Most

happy

or

prosperous.

Most

beloved,

dearest.

Oldest,

senior.

ष्ठः

A

Brāhmaṇa.

A

king.

Name.

of

Kubera.

Name.

of

Viṣṇu.

ष्ठम्

Cow's

milk.

Copper.

Compound.

-अन्वय

Adjective.

descended

from

an

excellent

family.

-अम्लम्

the

fruit

of

the

tamarind.

आश्रमः

the

best

order

of

one's

religious

life,

id est, that is.

that

of

a

house-holder.

a

householder.

-काष्ठः

Tectona

Grandis

(

Marâṭhî.

साग

).

(

-ष्ठम्

)

the

main

pillar

of

a

house.

-वाच्

Adjective.

eloquent.

-वेधिका

musk.

Apte 1890 English

श्रेष्ठ

a.

1

Best,

most

excellent,

pre-eminent

(

with

gen.

or

loc.

).

2

Most

happy

or

prosperous.

3

Most

beloved,

dearest.

4

Oldest,

senior.

ष्ठः

1

A

Brāhmaṇa.

2

A

king.

3

N.

of

Kubera.

4

N.

of

Viṣṇu.

ष्ठं

Cow's

milk.

Comp.

अम्लं

the

fruit

of

the

tamarind.

आश्रमः

{1}

the

best

order

of

one's

religious

life,

i.

e.

that

of

a

householder.

{2}

a

householder.

वाच्

a.

eloquent.

Monier Williams Cologne English

श्रे॑ष्ठ

mf(

)n.

most

splendid

or

beautiful,

most

beautiful

of

or

among

(

with

genitive case.

),

ṛg-veda

atharva-veda

rāmāyaṇa

most

excellent,

best,

first,

chief

(

neuter gender.

‘the

best

or

chief

thing’

),

best

of

or

among

or

in

respect

of

or

in

(

with

genitive case.

locative case.

,

or

comp.

),

ṛg-veda

et cetera.

et cetera.

better,

more,

distinguished,

superior,

better

than

(

ablative case.

or

genitive case.

),

manu-smṛti

mahābhārata

et cetera.

most

auspicious

or

salutary,

varāha-mihira 's bṛhat-saṃhitā

oldest,

senior,

Horace H. Wilson

श्रे॑ष्ठ

masculine gender.

a

king,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

a

Brāhman,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

nalopākhyāna

of

Viṣṇu

or

Kubera,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

nalopākhyāna

of

a

king,

Buddhist literature

श्रे॑ष्ठ

neuter gender.

cow's

milk,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

copper,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

Monier Williams 1872 English

श्रेष्ठ,

अस्,

आ,

अम्,

best

(

with

gen.

or

loc.,

e.

g.

तेषाम्

or

तेषु

श्रेष्ठः,

best

of

them

),

excel-

lent,

most

excellent,

very

eminent

or

illustrious,

pre-

eminent,

highest

in

rank,

higher

in

rank

most

prosperous

oldest,

senior

(

अस्

),

m.

a

Brāhman

a

king

an

epithet

of

Viṣṇu

of

Kuvera

(

),

f.

an

excellent

woman

a

kind

of

shrub

(

=

स्थल-पद्-

मिनी

)

a

root,

=

मेदा

(

अम्

),

n.

cow's

milk.

—श्रेष्ठ-काष्ठ,

अम्,

n.

the

main

pillar

of

a

house.

—श्रेष्ठ-तम,

अस्,

आ,

अम्,

the

very

best,

most

excellent.

—श्रेष्ठ-ता,

f.

or

श्रेष्-

ठ-त्व,

अम्,

n.

betterness,

superiority,

eminence,

excellence.

—श्रेष्ठ-भाज्,

क्,

क्,

क्,

possessing

the

best.

—श्रेष्ठ-वाच्,

क्,

क्,

क्,

pre-eminent

in

speech,

eloquent.

—श्रेष्ठ-शोचिस्,

इस्,

इस्,

इस्,

Ved.

having

the

best

splendor.

—श्रेष्ठाम्ल

(

°ठ-

अम्°

),

अम्,

n.

the

fruit

of

the

tamarind.

—श्रेष्ठा-

श्रम

(

°ठ-आश्°

),

अस्,

m.

‘best

order,

one

who

is

in

the

best

order,

a

householder

(

considered

to

belong

to

the

best

of

the

four

orders

as

supporting

the

other

three

).

Macdonell English

श्रेष्ठ

śré-ṣṭha,

spv.

[

śrī

]

fairest,

of

(

g.

V.,

🞄E.

),

best,

most

excellent,

highest,

chief,

of

(

g.,

🞄lc.,

—°

V.,

C.

)

superior,

preferable,

better,

🞄more

excellent,

than

(

ab.,

g.

C.

)

Neuter.

(

C.

)

🞄best

or

chief

thing

(

śréṣṭha

)

-tama,

spv.

🞄very

best,

most

beautiful

of

all

-tā,

Feminine.

excellence,

🞄pre-eminence

-sena,

Masculine.

N.

of

a

king.

Benfey English

श्रेष्ठ

श्रेष्ठ,

I.

Superl.

of

श्रेयंस्।

1.

Best,

excellent,

Lass.

40,

6

of

a

higher

rank,

Pañc.

iii.

d.

219.

2.

Oldest,

senior.

3.

Superl.

श्रेष्ठ

+

तम,

The

very

best,

Hit.

iii.

d.

87.

II.

Masculine.

1.

A

king.

2.

A

Brāhmaṇa.

3.

Kuvera.

III.

Neuter.

Cow's

milk.

--

Compound

कुरु-,

भरत-,

भृगु-,

Masculine.

an

ex-

cellent

descendant

of

Kuru,

Bharata,

Bhṛgu,

Chr.

17,

32

41,

6

26,

74.

मुनि-,

Masculine.

an

excellent

sage,

Lass.

48,

3.

वर्ण-,

Adjective.

being

of

the

best

caste,

Hit.

iv.

d.

21.

Hindi Hindi

सबसे

अच्छा

Apte Hindi Hindi

श्रेष्ठ

वि*

-

"अतिशयेन

प्रशस्यः,

इष्ठन्,

श्रादेशः"

"सर्वोत्तम,

अत्यन्त

श्रेष्ठ,

प्रमुखतम"

श्रेष्ठ

वि*

-

"अतिशयेन

प्रशस्यः,

इष्ठन्,

श्रादेशः"

अत्यन्त

प्रसन्न

या

समृद्ध

श्रेष्ठ

वि*

-

"अतिशयेन

प्रशस्यः,

इष्ठन्,

श्रादेशः"

"प्रियतम,

अत्यन्त

प्रिय"

श्रेष्ठ

वि*

-

"अतिशयेन

प्रशस्यः,

इष्ठन्,

श्रादेशः"

"सबसे

अधिक

पुराना,

वृद्धतम"

श्रेष्ठः

पुंलिङ्गम्

-

-

ब्राह्मण

श्रेष्ठः

पुंलिङ्गम्

-

-

राजा

श्रेष्ठः

पुंलिङ्गम्

-

-

कुबेर

का

नाम

श्रेष्ठः

पुंलिङ्गम्

-

-

विष्णु

का

नाम

श्रेष्ठम्

नपुंलिङ्गम्

-

-

गाय

का

दूध

L R Vaidya English

SrezWa

{%

(

I

)

a.

(

f.

ष्ठा

)

%}

1.

Excellent

2.

most

prosperous

3.

most

beloved

4.

oldest,

senior.

SrezWa

{%

(

II

)

m.

%}

1.

A

Brāhmaṇa

2.

a

king

3.

an

epithet

of

Kubera

4.

of

Vishṇu.

SrezWa

{%

(

III

)

n.

%}

Cow’s

milk.

Bopp Latin

श्रेष्ठ

(

v.

praec.

)

optimus.

IN.

5.

17.

Anekartha-Dvani-Manjari Sanskrit

इन्द्र

पु

इन्द्र,

शब्दादि,

श्रेष्ठ,

देवराज्

शब्दादिविषयाः

पञ्च

प्रसिद्धा

इन्द्रसंज्ञया

श्रेष्ठ

इन्द्रः

समाख्यातो

देवराडिन्द्र

उच्यते

५१

verse

1.1.1.51

page

0004

वृष

पु

वृष,

धर्म,

श्रेष्ठ,

गो,

मूषक,

बल,

काम,

वृषण

धर्मो

वृषो

वृषः

श्रेष्ठो

वृषो

गौ

मूषको

वृषः

वृषो

बलं

वृषः

कामो

वृषणो

वृष

उच्यते

५३

verse

1.1.1.53

page

0004

सत्

क्ली

सत्,

साधु,

सत्ता,

प्रशस्त,

श्रेष्ठ

साधुसत्ताप्रशस्तेषु

श्रेष्ठे

सदिति

ध्वनिः

१५

verse

2.1.1.15

page

0009

वर

पु

वर,

श्रेष्ठ,

हुताशन

धीरौ

सात्विकधीमन्तौ

वरौ

श्रेष्ठहुताशनौ

२०

verse

3.1.1.20

page

0014

Lanman English

śréṣṭha,

a.

fairest

most

excellent

best:

w.

gen.,

1^10

w.

loc.,

58^10

at

end

of

cpd,

11^9

best

as

distinguished

from

(

abl.

),

equiv.

to

better

than,

68^14.

[

see

śreyāṃs.

]

Wordnet Sanskrit

Synonyms

श्रेष्ठ

(Adjective)

पदमर्यादादीनां

दृष्ट्या

यः

आदितः

अन्येषाम्

अपेक्षया

वा

उत्तमायां

स्थितौ

अस्ति।

"अत्र

श्रेष्ठानां

जातीनां

प्राधान्याम्

अस्ति।"

Synonyms

श्रेष्ठ

(Adjective)

यः

आचारविचारादीनां

दृष्ट्या

महान्

वर्तते।

"अस्माभिः

अस्माकं

पूर्वजानां

श्रेष्ठानाम्

आदर्शानां

पालनं

कर्तव्यम्।"

Synonyms

उत्तम,

उत्कृष्ट,

श्रेष्ठ,

प्रधान,

प्रमुख,

प्रवेक,

मुख्य,

वर्यः,

वरेण्य,

प्रवर्ह,

अनवरार्ध्य,

परार्ध्य,

अग्र,

प्रग्रबर,

प्राग्रा,

अग्रा,

अग्रीय,

अग्रिय,

अनुत्तम

(Adjective)

अत्यन्तम्

श्रेयान्।

"रामचरितमानस

इति

गोस्वामी

तुलसीदासस्य

एका

उत्तमा

कृतिः।"

Synonyms

मुख्य,

प्रधान,

वरिष्ठ,

श्रेष्ठ

(Adjective)

कस्यापि

क्षेत्रस्य

प्रमुखः।

"सः

अस्य

मण्डलस्य

प्रधानः

कार्यकर्ता

अस्ति।"

Synonyms

साधु,

भद्र,

आर्य,

शिष्ट,

उत्तम,

प्रशस्त,

प्रशस्य,

शस्त,

शस्य,

शुभ,

कुशल,

कल्याण,

सन्,

सत्तम,

श्रेष्ठ,

सार,

सारवत्,

वर,

निर्दोष,

अदुष्ट

(Adjective)

यः

सततकर्तव्यकर्मानुष्ठाता

प्रकृताचारशीलः

तथा

न्यायपथावलम्बी

अस्ति।

"जगति

बहवः

साधवः

जनाः

सन्ति।"

Mahabharata English

Śreshṭha^1

=

Śiva

(

1000

names^1

).

Do.^2

=

Vishṇu

(

1000

names

).

Amarakosha Sanskrit

श्रेष्ठ

वि।

अतिशोभनः

समानार्थकाः

श्रेयस्,

श्रेष्ठ,

पुष्कल,

सत्तम,

अतिशोभन

3।1।58।2।2

परार्ध्याग्रप्राग्रहरप्राग्र्याग्र्याग्रीयमग्रियम्.

श्रेयाञ्श्रेष्ठः

पुष्कलः

स्यात्सत्तमश्चातिशोभने॥

पदार्थ-विभागः

,

द्रव्यम्

Kalpadruma Sanskrit

श्रेष्ठं,

क्लीबम्

(

अयमेषामतिशयेन

प्रशस्यः

।प्रशस्य

+

इष्ठन्

प्रशस्यस्य

श्रः

६०

।इति

श्रः

)

गोदुग्धम्

इति

त्रिकाण्डशेषः

श्रेष्ठः,

पुंलिङ्गम्

(

प्रशस्य

+

इष्ठन्

)

कुबेरः

नृपः

।द्विजः

इति

शब्दरत्नावली

विष्णुः

इतितस्य

सहस्रनामस्तोत्रम्

(

महादेवः

यथा,

महाभारते

तस्य

सहस्रनामस्तोत्रे

१३

१७

४०

।“विश्वरूपः

स्वयं

श्रेष्ठो

वलवीरो

बलो

गणः

)

श्रेष्ठः,

त्रि,

(

प्रशस्य

+

इष्ठन्

)

प्रशस्तः

वरः

।(

यथा,

रामायणे

२०

।“इष्वस्त्रे

पितुः

श्रेष्ठो

बभूव

भरताग्रजः

)तत्पर्य्यायः

श्रेयान्

पुष्कलः

सत्तमः

४अतिशोभनः

इत्यमरः

मुख्यः

वरेण्यः

७प्रमुखः

अग्रः

अग्रहरः

१०

उत्तमः

११प्रग्रहः

१२

अनुत्तमः

१३

अग्रीयः

१४

प्रवेकः

१५अग्र्यः

१६

अग्रियः

१७

इति

शब्दरत्नावली

अनवरः

१८

अग्रिमः

१९

प्राग्रः

२०

प्राग्रहरः

२१प्रवर्हः

२२

इति

जटाधरः

वृद्धः

ज्येष्ठः

।इति

शब्दरत्नावली

Vachaspatyam Sanskrit

श्रेष्ठ

पुंलिङ्गम्

अतिशयेन

प्रशस्यः

इष्ठन्

श्रादेशः

कुबेरे

नृपे३

विप्रे

शब्दर०

विष्णौ

विष्णुस०

गोदुग्धे

नपुंलिङ्गम्

त्रिका०६

अत्यन्तशस्ते

त्रीषु लिङ्गेषु

अमरः

स्वलपद्मिन्यां

स्त्री

मेदा-याञ्च

राजनि०

Capeller German

श्रे॑ष्ठ

(

Superl.

)

der

schönste,

höchste,

beste,

erste

von

(

Gen.

,

Loc.

o.

—°

)

besser,

vorzüglicher

als

(

Abl.

).

Neuter.

das

Beste.

Grassman German

śréṣṭha,

śráyiṣṭha,

a.,

Superl.

des

Verbale

śrī́,

1〉

glänzendst,

schönst

2〉

herrlichst,

vorzüglichst

3〉

heilsamst,

segensreichst.

Form

śréṣṭha:

-as

1〉

devā́naam

{43,

5}

(

rudrás

)

śriyā́

{224,

3}

(

rudrás

)

ṛ́ṣis

(

agnís

)

{255,

3}

(

agnís

)

{161,

1}

{982,

5}.

3〉

kṣatraśrī́s

{467,

8}.

-am

[

m.

]

1〉

átithim,

agním

{44,

4}.

2〉

bhāgám

{861,

7}

rayím

{198,

1}.

3〉

savám

{164,

26}.

-am

[

n.

]

1〉

jyótiṣām

jyótis

{113,

1}

{996,

3}

péśas

{332,

7}

vápuṣām

{416,

1}

yád

{897,

1}

(

nében

ariprám

).

2〉

váriam

{255,

2}

{850,

2}

dráviṇam

{350,

1}.

3〉

aśvínos

ávas

{629,

13}.

-e

[

L.

]

3〉

savitúr

sávīmani

{512,

2}

{862,

2}{862,

12}.

-āni

2〉

dráviṇāni

{212,

6}.

-ebhis

1〉

bhānúbhis

{593,

5}.

-ais

1〉

rūpaís

{938,

3}.

-ayā

3〉

sumatiā́

{379,

3}.

-atamās

[

m.

]

1〉

oder

3〉

(

marútas

)

{415,

1}.

-atamā

[

f.

]

1〉

(

uṣā́s

)

{113,

12}.

Form

śráyiṣṭha

(

geschrieben

śréṣṭha

):

-as

3〉

krátvā

dā́s

asi

{457,

26}

(

trochäisch

).

-am

[

n.

]

3〉

bhójanam

{436,

1}

sávanam

{902,

2}.

[

du.

]

3〉

(

índrāváruṇā

)

{509,

2}.

[

f.

]

1〉

asyá

(

agnés

)

saṃdṛ́ś

{297,

6}.

3〉

suastís

{889,

16}.

1431,

18.b

v.

u.:

{862,

12}

st.

{862,

2}

Burnouf French

श्रेष्ठ

श्रेष्ठ

a.

(

sup.

de

श्री

)

le

meilleur

excellent

le

plus

âgé.

--

S.

masculine

roi

brâhmane.

Kuvera.

--

S.

neuter

lait

de

vache.

श्रेष्ठकाष्ठ

neuter

pilier

ou

poutre

principale

d'une

maison.

श्रेष्ठतम

(

sfx.

तम

)

mms.

que

श्रेष्ठ।

श्रेष्ठाश्रम

masculine

maître

de

maison.

श्रेष्ठिन्

masculine

(

sfx.

इन्

)

homme

éminent

[

par

sa

naissance

ou

autrement

].

Stchoupak French

श्रेष्ठ-

sup.

(

cf.

le

préc.

)

le

plus

beau

(

parmi,

gén.

)

excellent,

le

meilleur,

le

premier

(

parmi,

gén.

loc.

ifc.

)

excellent

en

qqch.

(

loc.

ifc.

)

meilleur,

préférable,

meilleur

que

(

abl.

ou

gén.

)

-तम-

sup.

le

meilleur

de

tous

-तर-

compar.

meilleur,

préférable,

meilleur

que

(

abl.

)

-ता-

Feminine.

éminence,

excellence,

supériorité.

°भाज्-

ag.

le

meilleur

parmi

(

gén.

).

°वाच्-

ag.

très

éloquent.

श्रेष्ठान्वय-

a.

qui

descend

d'une

excellente

famille.