Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel

विशाल (vizAla)

 
Shabda Sagara English

विशाल

Masculine, Feminine, Neuter

(

-लः-ला-लं

)

1.

Great,

large.

2.

Broad.

3.

Great,

eminent,

illustrious.

Masculine.

(

-लः

)

1.

A

sort

of

deer.

2.

A

sort

of

bird.

Feminine.

(

-ला

)

1.

The

city

Ougein.

2.

Bitter

apple,

(

Cucumis

colocynthis.

)

3.

Name

of

a

river.

Etymology

वि

particle,

and

शालच्

Affix.

or

विश्

to

enter,

Unādi

Affix.

कालन्

Capeller Eng English

विशाल॑

adjective

extensive,

wide,

large

intensive,

great,

important.

feminine

epithet

of

the

city

of

Ujjayinī.

Yates English

वि-शाल

(

लः-ला-लं

)

a.

Great,

broad.

Masculine.

Sort

of

deer

or

bird.

Feminine.

Ou-

jein

bitter

apple.

Spoken Sanskrit English

विशाल

vizAla

Masculine

particular

SaD-aha

Wilson English

विशाल

Masculine, Feminine, Neuter

(

-लः-ला-लं

)

1

Great,

large.

2

Broad.

3

Great,

eminent,

illustrious.

Masculine.

(

-लः

)

1

A

sort

of

deer.

2

A

sort

of

bird.

Feminine.

(

-ला

)

1

The

city

Ougein.

2

Bitter

apple,

(

Cucumis

colocynthis.

)

Etymology

वि

particle,

and

शालच्

Affix.

,

or

विश

to

enter,

Uṇādi

Affix.

कालन्.

Apte English

विशाल

[

viśāla

],

Adjective.

Large,

great,

extensive,

spacious,

broad,

wide

गृहैर्विशालैरपि

भूरिशालैः

Sisupâlavadha.

3.5

रथचरण-

विशालश्रोणिलोलेक्षणेन

11.23

17.47

Raghuvamsa (Bombay).

2.21

6.32

ते

तं

भुक्त्वा

स्वर्गलोकं

विशालम्

Bhagavadgîtâ (Bombay).

9.21.

Rich

or

abounding

in

श्रीविशालां

विशालाम्

Meghadūta (Bombay).

3.

Eminent,

illustrious,

great,

noble,

celebrated.

लः

A

kind

of

deer.

A

kind

of

bird.

ला

Name.

of

the

town

Ujjayini

पूर्वोद्दिष्टामनु-

सर

पुरीं

श्रीविशालां

विशालाम्

Meghadūta (Bombay).

3.

Name.

of

a

river.

Colocynth

(

Marâṭhî.

मोठी

कंवडळ

).

Compound.

-अक्ष

Adjective.

largeeyed.

(

क्षः

)

Name.

of

Viṣṇu.

of

Garuḍa.

an

epithet

of

Śiva.

Name.

of

an

ancient

authority

on

the

science

of

Govt.

referred

to

by

Kauṭilya

Kau.

Atmanepada.

1.15.

(

-क्षी

)

an

epithet

of

Pārvatī.

-कुलम्

a

noble

or

eminent

family

रुपयौवनसंपन्ना

विशालकुलसंभवाः

विद्याहीना

शोभन्ते

निर्गन्धा

इव

किंशुकाः

H.

-त्वच्

Masculine.

Alstonia

Scholaris

(

Marâṭhî.

सातवीण

).

-विजयः

A

kind

of

military

array.

Apte 1890 English

विशाल

a.

1

Large,

great,

extensive,

spacious,

broad,

wide

गृहैर्विशालैरपि

भूरिशालैः

Śi.

3.

50

रथचरणविशालश्र

णिलोलेक्षणेन

11.

23,

17.

47

R.

2.

21.

6.

32,

Bg.

9.

21.

2

Rich

or

abounding

in:

श्रीविशालां

विशालां

Me.

30.

3

Eminent,

illustrious,

great,

noble,

celebrated.

लः

1

A

kind

of

deer.

2

A

kind

of

bird.

ला

1

N.

of

the

town

Ujjayinī

पूर्वोद्दिष्टामनुसर

पुरीं

श्रीविशालां

विशालां

Me.

30.

2

N.

of

a

river.

Comp.

अक्ष

a.

large-eyed.

(

क्षः

)

{1}

N.

of

Viṣṇu.

{2}

of

Garuḍa.

{3}

an

epithet

of

Śiva.

(

क्षी

)

an

epithet

of

Pārvatī.

Monier Williams Cologne English

विशाल॑

mf(

according.

to

g.

बह्वादि

also

)n.

(

prob.

from.

विश्

according.

to

others,

from.

वि-√

शृ

)

spacious,

extensive,

broad,

wide,

large,

taittirīya-saṃhitā

et cetera.

et cetera.

(

अम्

indeclinable, either an indeclinable participle or an adverb or a case used adverbially.

extensively,

pañca-viṃśa-brāhmaṇa

)

great,

important,

powerful,

mighty,

illustrious,

eminent,

mahābhārata

kāvya literature

et cetera.

(

ifc.

)

abundant

in,

full

of

kapila

विशाल॑

masculine gender.

a

kind

of

beast

or

bird

or

plant,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

a

partic.

Ṣaḍ-aha,

śrauta-sūtra

nalopākhyāna

of

the

father

of

Takṣaka,

śāṅkhāyana-gṛhya-sūtra

of

an

Asura,

kathāsaritsāgara

of

a

son

of

Ikṣvāku

(

founder

of

the

city

Viśālā

),

rāmāyaṇa

of

a

son

of

Tṛṇabindu,

purāṇa

of

a

king

of

Vaidiśa,

mārkaṇḍeya-purāṇa

of

a

mountain,

ib.

विशाल॑

neuter gender.

nalopākhyāna

of

a

place

of

pilgrimage,

bhāgavata-purāṇa

विशाल॑

neuter gender.

dual number.

(

with

विष्णोः

)

nalopākhyāna

of

two

Sāmans,

ĀrṣBr.

Monier Williams 1872 English

विशाल

विशाल,

अस्,

आ,

अम्

(

in

Uṇādi-s.

I.

117.

said

to

be

fr.

rt.

1.

विश्

according

to

some

connected

with

2.

वि-श्रि

),

large,

great,

wide,

broad,

extensive

great,

eminent,

illustrious

(

अस्

),

m.

a

sort

of

deer

a

sort

of

bird

N.

of

a

son

of

Tṛṇa-

vindu

(

),

f.,

N.

of

the

city

Ujjayinī

or

Ougein

of

another

town

(

see

वैशाली,

वैशली

)

the

bitter

apple,

Cucumis

Colocynthis

(

),

f.

a

particular

plant

(

=

अज-मोदा

).

—विशाल-कुल,

अम्,

n.

a

great

or

illustrious

family

(

अस्,

आ,

अम्

),

of

noble

family.

—विशाल-कुल-सम्भव,

अस्,

आ,

अम्,

sprung

from

an

illustrious

race.

—विशाल-ता,

f.

or

विशाल-त्व,

अम्,

n.

largeness,

greatness,

width,

breadth,

expansion,

magnitude,

bulk

eminence,

distinction.

—विशाल-

त्वच्,

क्,

m.

‘having

large

bark,

the

tree

Echites

Scholaris.

—विशाल-नगर,

अम्,

n.,

N.

of

a

town.

—विशाल-नेत्र,

अस्,

आ,

अम्,

large-eyed.

—विशाल-

पुरी,

f.,

N.

of

a

town.

—विशालाक्ष

(

°ल-अक्°

),

अस्,

ई,

अम्,

large-eyed,

having

beautiful

eyes

(

अस्

),

m.

epithet

of

Śiva

of

Garuḍa

N.

of

a

son

of

Dhṛta-

rāṣṭra

(

),

f.

epithet

of

Pārvatī

N.

of

a

daughter

of

Śāṇḍilya.

Benfey English

विशाल

विशाल

(

perhaps

vb.

श्रि

),

I.

Adjective.

1.

Great,

large,

Hit.

14,

4,

M.M.

2.

Broad.

3.

Eminent,

illustrious,

Hit.

pr.

d.

39.

M.M.

II.

Masculine.

A

sort

of

deer.

III.

Feminine.

ला।

1.

The

city

Ougein,

Megh.

31,

and

another

town.

2.

Bitter

apple,

Cucumis

colocynthis.

Hindi Hindi

बहुत

महान

Apte Hindi Hindi

विशाल

वि*

-

वि

+

शालच्

"विस्तृत,

बड़ा,

दूर

तक

फैला

हुआ,

प्रशस्त,

व्यापक,

चौड़ा"

विशाल

वि*

-

-

"समृद्ध,

भरपूरा"

विशाल

वि*

-

-

"प्रमुख,

श्रीमान्

महान्,

उत्तम,

प्रख्यात"

विशालः

पुंलिङ्गम्

-

-

एक

प्रकार

हरिण

विशालः

पुंलिङ्गम्

-

-

एक

प्रकार

का

पक्षी

L R Vaidya English

viSAla

{%

(

I

)

a.

(

f.

ला

)

%}

1.

Large,

great,

wide,

extensive,

अनुसर

पुरीं

श्रीविशालां

विशालाम्

Megh.i.30,

R.ii.21,

vi.32

2.

great,

illustrious.

viSAla

{%

(

II

)

m.

%}

1.

A

sort

of

deer

2.

a

kind

of

bird.

Bopp Latin

विशाल

(

r.

शल्

sternere

praef.

वि

s.

)

magnus.

N.

16.

9.

BH.

9.

21.

Lanman English

viśālá,

a.

capacious,

spreading,

broad.

Schmidt Nachtrage zum Sanskrit Worterbuch German

विशाल

m.

°a

certain

Bodhisattva,

Harṣac.

110,

2.

Wordnet Sanskrit

Synonyms

विस्तीर्ण,

विस्तृत,

महाकार,

विशाल,

पृथु,

पर्याप्त,

बहल

(Adjective)

यद्

लघु

नास्ति।

"महानगरेषु

एतादृशी

विस्तीर्णा

समभूमिः

दृश्यते।"

Synonyms

विस्तीर्ण,

पृथु,

विशाल,

वितत,

विस्तृत,

उरु,

बहुल,

मन्थर,

वटूरिन्,

स्थूर,

स्फुट

(Adjective)

यस्य

विस्तारः

अधिकः

अस्ति।

"एषः

मार्गः

विस्तीर्णः

अस्ति।"

Synonyms

विशाल,

बृहत्,

विराट्

(Adjective)

आकारमात्रादिना

विस्तारः।

"सुरसां

वञ्चितुं

हनुमता

विशालं

रूपं

गृहीतम्।"

Mahabharata English

Viśāla^1

=

Sūrya:

III,

154.--Do.^2

=

Śiva

(

1000

names^2

).

Purana English

विशाल

/

VIŚĀLA.

A

son

of

ikṣvāku.

Mention

is

made

in

vālmīki

rāmāyaṇa,

Bālakāṇḍa,

sarga

47,

that

a

son

named

viśāla

was

born

to

ikṣvāku,

by

the

celestial

maid

alambuṣā

and

that

viśāla

built

a

city

named

viśālā.

This

viśāla

had

a

son

named

hemacandra.

It

was

near

the

city

viśālā,

that

ahalyā,

the

wife

of

gautama,

stood

as

stone,

because

of

a

curse.

(

See

under

viśālapurī

).

Amarakosha Sanskrit

विशाल

वि।

विस्तृतम्

समानार्थकाः

विशङ्कट,

पृथु,

बृहत्,

विशाल,

पृथुल,

महत्,

वड्र,

उरु,

विपुल

3।1।60।2।4

अप्राग्र्यं

द्वयहीने

द्वे

अप्रधानोपसर्जने।

विशङ्कटं

पृथु

बृहद्विशालं

पृथुलं

महत्.।

पदार्थ-विभागः

,

द्रव्यम्

Kalpadruma Sanskrit

विशालः,

त्रि,

(

वि

+

“वेः

शालच्छङ्कटचौ

।”

इतिशालच्

यद्वा,

विश

प्रवेशने

+

“तमिविशि-विडीति

।”

उणा०

११७

इति

कालन्

)बृहत्

इत्यमरः

(

यथा,

रघुः

३२

।“अवन्तिनाथोऽयमुदग्रबाहु-र्विशालवक्षास्तनुवृत्तमध्यः

”विगतः

शालः

स्तम्भो

यस्य

स्तम्भरहितः

।यथा,

शिशुपालवधे

५०

।“गृहैर्व्विशालैरपि

भूरिशालैः

)

विशालः,

पुंलिङ्गम्

(

विश

+

कालन्

)

मृगभेदः

पक्षि-भेदः

इति

मेदिनी

नृपभेदः

वृक्षभेदः

।इति

शब्दरत्नावली

Vachaspatyam Sanskrit

विशाल

त्रीषु लिङ्गेषु

वि

+

शालच्

विस्तीर्णे

वृहति

अमरः

।२

मृगभेदे

खगभेदे

पुंस्त्री०

मेदि०

स्त्रिया

ङीष्

।४

नृपभेदे

पुंलिङ्गम्

वृक्षभेदे

शब्दर०

इन्द्रवारुण्याम्

स्त्रीअमरः

माहेन्द्रवारुण्याम्

उपोदक्यां

स्त्रीराजनि०

उज्जयिनीनगर्य्यां

स्त्री

मेदि०

१०

नदीभेदेच

स्त्री

“विशालां

विरजां

तथा”

मुण्डनोपवासपर्यु-दासः

विरजाशब्दे

दृश्यः

Capeller German

विशाल॑

ausgedehnt,

weit,

stark,

mächtig.

Feminine.

Bein.

der

Stadt

Ujjajinī.

Burnouf French

विशाल

विशाल

a.

(

शल्

)

grand,

vaste.

--

S.

masculine

esp.

d'oiseau

esp.

d'antilope.

--

F.

cucumis

colocynthis,

bot.

La

Vaiśalī

des

Buddhistes.

विचालला

feminine

(

sfx.

ला

)

grandeur,

largeur,

ampleur.

विशालत्वच्

masculine

(

त्वच्

)

echites

scholaris,

bot.

विशालाक्ष

a.

(

अक्ष

)

qui

a

de

grands

yeux.

--

S.

masculine

Śiva

Garuḍa.

--

F.

[

]

Pārvatī.

Stchoupak French

विशाल-

a.

vaste,

grand

important,

éminent

Masculine.

Neuter.

de

divers

personnages

dont

un

fils

d'lkṣvāku,

fondateur

de

Viśālā

Neuter.

d'un

Asura

d'un

Bodhisattva

nt.

Neuter.

d'un

pèlerinage

-आ-

Feminine.

Neuter.

de

diverses

femmes

d'une

ville

(

Oujein

)

d'une

rivière,

etc.

-क-

Masculine.

Neuter.

d'un

Yakṣa

-ता-

Feminine.

grande

extension.

°लोचना-

Feminine.

femme

aux

grands

yeux.

विशालाक्ष-

-ई-

a.

aux

grands

yeux

Masculine.

Neuter.

de

Śiva

fils

de

Dhṛtarāṣṭra

nt.

Neuter.

d'un

Śāstra

attribué

à

Śiva

Viśālākṣa.