वारि (vAri)

वारि

Neuter.

(

-रि

)

1.

Water.

2.

A

vegetable

perfume,

commonly

Bālā.

Feminine.

(

-रिः

)

1.

A

name

of

SARASWATĪ

the

goddess

of

speech.

2.

The

place

where

an

elephant

is

tied

or

fastened.

3.

A

captive,

a

prisoner.

Feminine.

(

-रिः

or

री

)

1.

A

water-pot,

whether

large

or

small,

pitcher,

a

jar.

2.

The

rope

that

fastens

an

elephant.

3.

A

hole

or

trap

for

catching

elephant.

Etymology

वृञ्

to

surround,

Unādi

Affix.

इन्

।

1

वारि

neuter

water.

2

वारि

&

°री

feminine

place

where

elephants

are

caught

or

tied

on.

वारि

(

रि

)

2.

Neuter.

Water

a

perfume.

Feminine.

Saraswati

a

captive.

Feminine.

A

jar

a

rope,

or

trap

for

securing

elephants.

वारि

-

vAri

-

Feminine

-

place

for

tying

or

catching

an

elephant

वारि

-

vAri

-

Feminine

-

water-pot

वारि

-

vAri

-

Feminine

-

pitcher

वारि

-

vAri

-

Feminine

-

captive

वारि

-

vAri

-

Feminine

-

rope

for

tying

an

elephant

वारि

-

vAri

-

Feminine

-

jar

वारि

-

vAri

-

Feminine

-

prisoner

वारि

-

vAri

-

Neuter

-

fluid

वारि

-

vAri

-

Neuter

-

kind

of

metre

वारि

-

vAri

-

Neuter

-

species

of

grass

[

Andropogon

-

Bot.

]

वारि

-

vAri

-

Neuter

-

rain

वारि

-

vAri

-

Neuter

-

fluidity

वारि

-

vAri

-

Neuter

-

water

वारि

Neuter.

(

-रि

)

1

Water.

2

A

vegetable

perfume,

commonly

Bāla.

Feminine.

(

-रिः

)

1

A

name

of

SARASVATĪ,

the

goddess

of

speech.

2

The

place

where

an

elephant

is

tied

or

fastened.

3

A

captive,

a

prisoner.

Feminine.

(

-रिः

or

-री

)

1

A

water-pot,

whether

large

or

small,

a

pitcher,

a

jar.

2

The

rope

that

fastens

an

elephant.

3

A

hole

or

trap

for

catching

elephants.

Etymology

वृञ्

to

surround,

Uṇādi

Affix.

इञ्.

वारि

[

vāri

],

Neuter.

[

वृ-इञ्

Uṇâdisūtras.

4.124

]

Water

यथा

खनन्

खनित्रेण

नरो

वार्यधिगच्छति

Subhāṣ.

A

fluid.

A

kind

of

perfume

(

वाल

or

ह्रीवेर

).

-रिः,

-री

Feminine.

A

place

for

fastening

an

elephant

वारी

वारैः

सस्मरे

वारणानाम्

Sisupâlavadha.

18.

56

Raghuvamsa (Bombay).

5.15.

˚कर्मन्

Neuter.

method

of

catching

elephants

with

traps

Mātaṅga

Latin.

1.1.

A

rope

for

fastening

an

elephant.

A

hole

or

trap

for

catching

elephants.

A

captive,

prisoner.

A

water-pot.

Name.

of

Sarasvatī.

Speech.

Compound.

-अयनम्

a

reservoir

of

water,

pond

दूरे

वार्ययनं

तीर्थं

लावण्यं

केशधारणम्

Bhágavata (Bombay).

12.2.6.

ईशः

the

ocean

(

चरणः

)

चिरं

चेतश्चारी

मम

भवतु

वारीशदुहितुः

Lakṣmīlaharī

Sakuntalâ (Bombay).

6.

Name.

of

Viṣṇu.

-उद्भ-

-वम्

a

lotus.

-ओकः

a

leech

यथाल्पाल्पमदन्त्याद्यं

वार्योकोवत्स-

षट्पदाः

Manusmṛiti.

7.129.

-गर्भः

a

cloud.

-गृहम्

a

pond.

-कर्पूरः

a

kind

of

fish

(

इलीश

).

-कुब्जकः

the

plant

शृङ्गाटक.

-कूटः

a

turret

protecting

the

access

to

the

gate

of

a

town.

-क्रिमिः

a

leech.

-चत्वरः

a

piece

of

water.

-चर

Adjective.

aquatic.

(

रः

)

a

fish.

any

aquatic

animal

अनृणी

चाप्रवासी

च

स

वारिचर

मोदते

Mahâbhârata (Bombay).

*

3.313.15.

-चामरम्

moss.

-ज

Adjective.

produced

in

water.

(

जः

)

a

conchshell

प्रणनाद

सांनहनिको$स्य

वारिजः

Sisupâlavadha.

15.72.

any

bivalve

shell.

(

जम्

)

a

lotus

दधद्भिरभितस्तटौ

बिकचवारिजाम्बू

नदैः

Sisupâlavadha.

4.66.

a

kind

of

salt.

a

kind

of

plant.

(

गौरसुवर्ण

).

cloves.

तस्करः

a

cloud.

the

sun.

-त्रा

an

umbrella.

दः

a

cloud

वितर

वारिद

वारि

दवातुरे

Subhāṣ

Bhâminîvilâsa (Bombay).

1.3

विद्युद्वारिदगर्जितैः

सचकिता

Mk.

(

दम्

)

a

kind

of

perfume

रास्रारग्वधवर्षाभूकटुकोशीर-

वारिदैः

Suśr.

an

offerer

of

water

to

ancestors

पितुर्भव

वारिदः

Veṇîsamhâra.

6.24.

-द्रः

the

Chātaka

bird.

-धरः

a

cloud

नववारिधरोदयादहोमिर्भवितव्यं

च

निरातपत्वरम्यैः

Vikramorvasîyam (Bombay).

4.1.

-धारा

a

shower

of

rain.

धिः

the

ocean

वारिधिसुतामक्ष्णां

दिदृक्षुः

शतैः

Gîtagovinda.

12.

a

jar

or

pot.

नाथः

the

ocean.

an

epithet

of

Viṣṇu.

a

cloud.

the

habitation

of

the

serpent-race.

-निधिः

the

ocean.

-पथः,

-थम्

'journey

by

sea',

a

voyage.

-पिण्डः

a

frog

in

the

middle

of

a

stone.

-प्रवाहः

a

cascade,

water-fall.

-भवः

a

conch.

(

-वम्

)

antimony.

-मसिः,

-मुच्

Masculine.

,

-रः

a

cloud.-यन्त्रम्

a

water-wheel,

a

machine

for

drawing

up

water

बिन्दूतक्षेपान्

पिपासुः

परिपतति

शिखी

भ्रान्तिमद्वारियन्त्रम्

Mâlavikâgnimitra (Bombay).

2.13.

-रथः

a

raft,

boat,

float.

राशिः

the

ocean.

a

lake.

-रुहम्

a

lotus.

-लोमन्

Masculine.

Name.

of

Varuṇa.

collyrium.

-वरः

Carissa

Carandas

(

Marâṭhî.

करवंद

).-वल्लभा

Batatas

Paniculata

(

Marâṭhî.

भुईकोहाळी

).

-वासः

a

dealer

in

spirituous

liquors.

-वाहः,

-वाहनः

a

cloud

अथ

दीपितवारिवाहवर्त्मा

Kirâtârjunîya.

13.2

कृतनिश्चयिनो

वन्द्यास्तुङ्गिमा

नोपभुज्यते

।

चातकः

को

वराको$यं

यस्येन्द्रो

वारिवाहकः

Panchatantra (Bombay).

2.142.-शः

Name.

of

Viṣṇu.

संभवः

cloves.

a

kind

of

antimony.

the

fragrant

root

called

उशीर

quod vide, which see.

-साम्यम्

milk.

वारि

n.

[

वृ-इण्

Uṇ.

4.

124

]

1

Water

यथा

खनन्

खनित्रेण

नरो

वार्यधिगच्छति

Subhāṣ.

2

A

fluid.

3

A

kind

of

perfume

(

वाल

or

ह्रीवेर

).

रिः

री

f.

1

A

place

for

fastening

an

elephant

वारी

वारैः

सस्मरे

वारणानां

Śi.

18.

56

R.

5.

45.

2

A

rope

for

fastening

an

elephant.

3

A

hole

or

trap

for

catching

elephants.

4

A

captive,

prisoner.

5

A

water-pot.

6

N.

of

Sarasvatī.

7

Speech.

Comp.

ईशः

{1}

the

ocean.

{2}

N.

of

Viṣṇu.

उद्भवं

a

lotus.

ओकः

a

leech.

कर्पूरः

a

kind

of

fish

(

इलीश

).

कुब्जकः

the

plant

शृंगाटक.

क्रिमिः

a

leech.

चत्वरः

a

piece

of

water.

चर

a.

aquatic.

(

रः

)

{1}

a

fish.

{2}

any

aquatic

animal.

चामरं

moss.

ज

a.

produced

in

water.

(

जः

)

{1}

a

conch-shell

Śi.

15.

72.

{2}

any

bivalve

shell.

(

जं

)

{1}

a

lotus

Śi.

4.

66.

{2}

a

kind

of

salt.

{3}

a

kind

of

plant

(

गौरसुवर्ण

).

{4}

cloves.

तस्क्ररः

{1}

a

cloud.

{2}

the

sun.

त्रा

an

umbrella.

दः

a

cloud

वितर

वारिद

वारि

दवातुरे

Subhāsh

Bv.

1.

30.

(

दः

)

a

kind

of

perfume.

द्रः

the

Cātaka

bird.

धरः

a

cloud

नववारिधरोदयादहोभेर्भवितव्यं

च

निरातपत्वरम्यैः

V.

4.

3.

धारा

a

shower

of

rain.

धिः

{1}

the

ocean

वारिधिसुतामक्ष्णां

दिदृक्षुः

शतैः

Gīt.

12.

{2}

a

jar

or

pot.

नाथः

{1}

the

ocean.

{2}

an

epithet

of

Viṣṇu.

{3}

a

cloud.

{4}

the

habitation

of

the

serpentrace.

निधिः

the

ocean.

पथः,

थं

‘journey

by

sea’,

a

voyage.

प्रवाहः

a

cascade,

water-fall.

मसिः,

मुच्

m.,

रः

a

cloud.

यंत्रं

a

water-wheel,

a

machine

for

drawing

up

water

M.

2.

13.

रथः

a

raft,

boat,

float.

राशिः

{1}

the

ocean.

{2}

a

lake.

रुहं

a

lotus.

लोमन्

m.

N.

of

Varuṇa.

वासः

a

dealer

in

spirituous

liquors.

वाहः,

वाहनः

a

cloud

Pt.

2.

142.

शः

N.

of

Viṣṇu.

संभवः

{1}

cloves.

{2}

a

kind

of

antimony.

{3}

the

fragrant

root

called

उशीर

q.

v.

1.

वारि

neuter gender.

equal, equivalent to, the same as, explained by.

वार्,

water,

rain,

fluid,

fluidity,

manu-smṛti

mahābhārata

et cetera.

a

species

of

Andropogon,

bhāvaprakāśa

a

kind

of

metre,

ṛg-veda-prātiśākhya

2.

वारि

feminine.

(

for

1.

See

page.

943,

col.

1

)

a

place

for

tying

or

catching

an

elephant,

vāsavadattā

śiśupāla-vadha

(

also

ई

)

a

rope

for

tying

an

elephant,

dharmaśarmābhyudaya

(

also

ई

)

a

captive,

prisoner,

Horace H. Wilson

a

water-pot,

pitcher,

jar,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

(

also

ई

)

nalopākhyāna

of

Sarasvatī

(

the

goddess

of

speech

),

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

वारि,

n.

water

a

fluid,

fluidity

a

particular

drug

or

perfume,

=

बाल,

ह्री-वेर

(

इस्

),

f.,

N.

of

Saras-

vatī

(

goddess

of

speech

or

eloquence

)

the

place

for

tying

or

fastening

an

elephant

a

captive,

prisoner

(

इस्

or

ई

),

f.

a

water-pot,

pitcher,

jar

a

rope

for

fastening

an

elephant

a

hole

or

trap

for

catching

elephants.

—वारि-कण्टक,

अस्,

m.

an

aquatic

plant,

Trapa

Bispinosa

(

=

शृङ्गाटक

).

—वारि-कर्णिका,

f.

the

plant

Pistia

Stratiotes

(

=

ख-मूली

).

—वारि-

कर्पूर,

अस्,

m.

the

Ilīśa

fish,

(

see

इलीश।

).

—वारि-

कुब्ज

or

वारि-कुब्जक,

अस्,

m.

the

aquatic

plant

Trapa

Bispinosa.

—वारि-क्रिमि,

इस्,

m.

‘water-worm,

’

a

leech.

—वारि-चत्वर,

अस्,

m.

a

piece

of

water

the

aquatic

plant

Pistia

Stratiotes.

—वारि-चर,

अस्,

आ

or

ई,

अम्,

living

or

moving

in

water,

aquatic

(

अस्

),

m.

a

fish.

—वारि-चामर,

अम्,

n.

a

sort

of

aquatic

fish,

Vallisneria

(

=

शैवाल

).

—वारि-ज,

अस्,

आ,

अम्,

born

or

produced

in

or

by

water

(

अस्

),

m.

a

conch-shell

any

bivalve

shell

(

अम्

),

n.

a

lotus

salt.

—वारि-जावन्,

see

Vopa-deva

XXVI.

69.

—वा-

रि-तस्कर,

अस्,

m.

‘water-thief,

’

a

cloud.

—वारि-त्रा,

f.

‘protecting

from

water,

’

an

umbrella,

a

screen

of

leaves

carried

on

the

head

as

an

umbrella.

—वारि-

द,

अस्,

आ,

अम्,

water-giving,

yielding

water

(

अस्

),

m.

a

cloud

(

अम्

),

n.

a

sort

of

vegetable

perfume

(

=

बाल

).

—वारि-दुर्ग,

अस्,

आ,

अम्,

inaccessible

by

reason

of

water.

—वारि-द्र,

अस्,

m.

the

Cātaka

bird,

Cuculus

Melanoleucus.

—वारि-धर,

अस्,

m.

‘water-holder,

’

a

cloud.

—वारि-धारा,

f.

a

shower

of

rain.

—वारि-धि,

इस्,

m.

‘water-holder,

’

the

sea,

ocean.

—वारि-नाथ,

अस्,

m.

‘lord

of

the

waters,

’

the

deity

Varuṇa

the

ocean

a

cloud

the

habitation

of

the

serpent

race.

—वारि-निधि,

इस्,

m.

‘water-recep-

tacle,

’

the

ocean.

—वारि-पथ,

अस्,

अम्,

m.

n.

‘water-

path,

’

a

voyage.

—वारि-पथिक,

अस्,

ई,

अम्,

proceeding

or

conveyed

by

water.

—वारि-पर्णी

or

वारि-पालिका,

f.

Pistia

Stratiotes.

—वारि-प्रवाह,

अस्,

m.

a

current

or

flow

of

water,

a

water-fall,

cascade.

—वारि-प्रश्नी,

f.

the

aquatic

plant

Pistia

Stratiotes.

—वारि-बदरा,

f.

the

plant

Flacourtia

Cataphracta

(

=

प्राचीनाम-

लक

).

—वारि-बालक,

अम्,

n.

a

perfume

(

=

बाल

).

—वारि-भव,

अम्,

n.

(

probably

)

a

kind

of

plant

(

=

श्रोतोञ्जन

).

—वारि-मसि,

इस्,

m.

‘water-ink,

’

a

cloud.

—वारि-मुच्,

क्,

m.

‘water-discharger,

’

a

cloud.

—वारि-मूलि,

f.

the

aquatic

plant

Pistia

Stratiotes.

—वारि-र,

अस्,

आ,

अम्,

giving

or

shedding

water

(

अस्

),

m.

a

cloud.

—वारि-रथ,

अस्,

m.

‘water-car-

riage,

’

a

raft,

boat,

float.

—वारिरारव

(

°र-आर्°

),

अस्,

आ,

अम्,

sounding

like

clouds

or

like

thunder.

—वारि-राशि,

इस्,

m.

‘water-heap,

’

a

large

body

of

water,

the

sea,

ocean

a

lake.

—वारि-रुह,

अम्,

n.

‘water-grower,

’

a

lotus.

—वारि-लोमन्,

आ,

m.

‘hav-

ing

watery

hair,

’

epithet

of

Varuṇa.

—वारि-वदन,

अम्,

n.

the

fruit

Flacourtia

Cataphracta.

—वारि-वर,

अम्,

n.

the

fruit

of

the

tree

Carissa

Carandas

(

=

कर-मर्द

).

—वारि-वल्लभा,

f.

a

kind

of

plant

(

=

विदारी

).

—वारि-वास,

अस्,

m.

a

distiller

of

spirit,

dealer

in

spirituous

liquors.

—वारि-वाह

or

वारि-

वाहन,

अस्,

m.

‘water-bearer,

’

a

cloud.

—वारिवाह-

जाल,

अम्,

n.

a

mass

of

clouds.

—वारि-श,

अस्,

m.

(

said

to

be

fr.

वारि

+

श

fr.

rt.

शी,

to

sleep

),

N.

of

Viṣṇu.

—वारि-सम्भव,

अम्,

n.

‘water-produced,

’

cloves

a

kind

of

antimony

(

=

सौवीराञ्जन

)

the

root

of

the

plant

Andropogon

Muricatus

(

=

उशीर

)

(

अस्

),

m.

a

kind

of

cane

(

=

यावनाल-शर

).

—वारि-

स्थ,

अस्,

आ,

अम्,

standing

in

water,

reflected

in

the

water

(

said

of

the

sun,

Maun

IV.

37

).

—वारीश

(

°रि-ईश°

),

अस्,

m.

‘lord

of

waters,

’

the

ocean.

—वार्य्-

उद्भव,

अम्,

n.

‘water-born,

’

a

lotus.

—वार्य्-ओक,

अस्,

m.

‘water-dwelling,

’

a

leech.

वारि

1.

vār-i,

Neuter.

water.

वारि

2.

vār-i,

Feminine.

(

also

ī

)

enclosure

for

catching

🞄or

place

for

tying

up

elephants

[

√

1.

vṛ

].

वारि

वारि,

I.

(

cf.

वार्

),

Neuter.

Water,

Pañc.

ii.

d.

149

fluidity,

i.

d.

139.

II.

Feminine.

,

also

वारी

वारी,

1.

A

water

pot.

2.

(

vb.

वृ

),

A

hole

for

catching

ele-

phants.

3.

(

vb.

वृ

),

A

rope

for

fastening

elephants.

III.

Feminine.

रि।

1.

A

place

where

elephants

are

tied

up.

2.

A

captive.

3.

Sarasvatī.

--

Compound

कुश-,

Neuter.

water

in

which

कुश

grass

is

boiled,

Man.

11,

148.

क्षाराम्लोदकवारि,

i.

e.

क्षार-अम्ल

-उदक-।

Neuter.

pl.

ashes,

acids,

and

water,

Man.

5,

114.

चन्दन-,

Neuter.

water

mixed

with

sandal,

Rām.

3,

53,

57.

नेत्र-,

Neuter.

a

tear,

tears,

Rām.

2,

111,

12

Gorr.

सम-वृत्तम्,

अक्षराणि →

16,

पादेऽक्षराणि →

4

मात्राः →

6

मात्रा-विन्यासः

द

दा

दा

द

लक्षण-मूलम् →

आनन्दमिश्र-जालक्षेत्रम्

पानी

वारि

नपुंलिङ्गम्

-

वृ

+

इञ्

जल

वारि

नपुंलिङ्गम्

-

-

तरल

पदार्थ

वारि

नपुंलिङ्गम्

-

-

"एक

प्रकार

का

सुगंध

द्रव्य,

ह्रीवेर"

वारिः

स्त्रीलिङ्गम्

-

-

हाथी

को

बांधने

का

तस्मा

वारिः

स्त्रीलिङ्गम्

-

-

हाथो

को

बांधने

का

रस्सा

वारिः

स्त्रीलिङ्गम्

-

-

हाथियों

को

पकड़ने

का

गड्ढा

या

पिंजरा

वारिः

स्त्रीलिङ्गम्

-

-

"बंदी,

क़ैदी"

वारिः

स्त्रीलिङ्गम्

-

-

जलपात्र

वारिः

स्त्रीलिङ्गम्

-

-

सरस्वती

का

नाम

वारि

नपुंलिङ्गम्

-

वृ+इञ्

पानी

वारि

नपुंलिङ्गम्

-

वृ+इञ्

तरल

या

पिघला

हुआ

या

बहने

वाला

पदार्थ

vAri

{%

(

I

)

n.

%}

1.

Water,

M.iv.63

2.

a

fluid

3.

a

kind

of

perfume

(

ह्रीवेर

).

vAri

{%

(

II

)

f.

%}

1.

A

captive,

a

prisoner

2.

the

place

for

tying

an

elephant

3.

an

epithet

of

Sarasvatī

4.

a

waterpot

5.

a

rope

for

fastening

an

elephant,

R.v.45

6.

a

hole

for

catching

elephants.

वारि

n.

aqua.

N.

24.

5.

(

Cf.

वार्,

वरुण,

hib.

burn

aqua

fairge

mare,

fual

«urine,

water»,

mutato

r

in

l

lat.

mare,

Them.

mari,

mutato

v

in

m,

v.

gr.

comp.

63.

lith.

márếs

(

Plur.

fem.,

gen.

mari-û

)

slav.

more

id.

(

neut.

sg.

a

Thema

morjo,

v.

gr.

comp.

259.

)

germ.

vet.

mari

m.

et

n.

(

Them.

marja

)

hib.

muir,

cambro-brit.

mor

id.

Cf.

etiam

lat.

urina,

correpto

वा

in

u,

urceus,

urna

gr.

ὀϱός,

οὖϱον,

οὐϱέω.

गो

पुस्त्री

गो,

बाण,

वाच्,

पशु,

भूमि,

दिश्,

रश्मि,

जल,

अक्षि,

स्वर्ग,

मातृ,

वज्र,

अग्नि,

मुख,

तत्त्व,

वारि,

वाजिन्,

दृष्टि,

दीधिति

बाणे

वाचि

पशौ

भूमौ

दिशि

रश्मौ

जलेऽक्षिणि

।

स्वर्गे

मातरि

वज्रेऽग्नौ

मुखे

तत्वे

च

गोध्वनिः

॥

१७

॥

दिग्दृष्टि-दीधिति-स्वर्ग-वारि-वाग्वाण-वाजिषु

।

भूमौ

पशौ

च

गोशब्दो

विद्वद्भिर्दशसु

स्मृतः

॥

१८

॥

verse

1.1.1.17

page

0002

अमृत

क्ली

अमृत,

वारि,

देवभोज्य

अमृतं

वारि

विज्ञेयं

देवभोज्यं

तथामृतम्

।

verse

2.1.1.46

page

0010

वारि

पु

वारि,

करिन्_बन्धनस्थान

करिणां

बन्धनस्थानं

वारिर्वारि

जलं

मतम्

॥

६८

॥

verse

2.1.1.68

page

0012

वारि

क्ली

वारि,

जल

करिणां

बन्धनस्थानं

वारिर्वारि

जलं

मतम्

॥

६८

॥

verse

2.1.1.68

page

0012

vāri,

n.

water.

[

see

vā́r.

]

1.

वारि

n.

*eine

Art

Andropogon,

E

921

(

P

).

Vgl.

Dārila

zu

Kauś.

19,

12

—

°

=

nairmalya,

Śrīk.

XXII,

42.

2.

वारि

1.

वारी

das

Seil,

mit

dem

Elefanten

angebunden

werden,

Dharmaśarm.

7,

61.

Synonyms

जलम्,

वारि,

अम्बु,

अम्भः,

पयः,

सलिलम्,

सरिलम्,

उदकम्,

उदम्,

जडम्,

पयस्,

तोयम्,

पानीयम्,

आपः,

नीरम्,

वाः,

पाथस्,

कीलालम्,

अन्नम्,

अपः,

पुष्करम्,

अर्णः,

पेयम्,

सलम्,

संवरम्,

शंवरम्,

संम्बम्,

संवत्सरम्,

संववरः,

क्षीरम्,

पायम्,

क्षरम्,

कमलम्,

कोमलम्,

पीवा,

अमृतम्,

जीवनम्,

जीवनीयम्,

भुवनम्,

वनम्,

कबन्धम्,

कपन्धम्,

नारम्,

अभ्रपुष्पम्,

घृतम्,

कं,

पीप्पलम्,

कुशम्,

विषम्,

काण्डम्,

सवरम्,

सरम्,

कृपीटम्,

चन्द्रोरसम्,

सदनम्,

कर्वुरम्,

व्योम,

सम्बः,

सरः,

इरा,

वाजम्,

तामरस,

कम्बलम्,

स्यन्दनम्,

सम्बलम्,

जलपीथम्,

ऋतम्,

ऊर्जम्,

कोमलम्,

सोमम्,

अन्धम्,

सर्वतोमुखम्,

मेघपुष्पम्,

घनरसः,

वह्निमारकः,

दहनारातिः,

नीचगम्,

कुलीनसम्,

कृत्स्नम्,

कृपीटम्,

पावनम्,

शरलकम्,

तृषाहम्,

क्षोदः,

क्षद्मः,

नभः,

मधुः,

पुरीषम्,

अक्षरम्,

अक्षितम्,

अम्ब,

अरविन्दानि,

सर्णीकम्,

सर्पिः,

अहिः,

सहः,

सुक्षेम,

सुखम्,

सुरा,

आयुधानि,

आवयाः,

इन्दुः,

ईम्,

ऋतस्ययोनिः,

ओजः,

कशः,

कोमलम्,

कोमलम्,

क्षत्रम्,

क्षपः,

गभीरम्,

गम्भनम्,

गहनम्,

जन्म,

जलाषम्,

जामि,

तुग्र्या,

तूयम्,

तृप्तिः,

तेजः,

सद्म,

स्रोतः,

स्वः,

स्वधा,

स्वर्गाः,

स्वृतिकम्,

हविः,

हेम,

धरुणम्,

ध्वस्मन्वतु,

नाम,

पवित्रम्,

पाथः,

अक्षरम्,

पूर्णम्,

सतीनम्,

सत्,

सत्यम्,

शवः,

शुक्रम्,

शुभम्,

शम्बरम्,

वूसम्,

वृवूकम्,

व्योमः,

भविष्यत्,

वपुः,

वर्वुरम्,

वर्हिः,

भूतम्,

भेषजम्,

महः,

महत्,

महः,

महत्,

यशः,

यहः,

यादुः,

योनिः,

रयिः,

रसः,

रहसः,

रेतम्

(Noun)

सिन्धुहिमवर्षादिषु

प्राप्तः

द्रवरुपो

पदार्थः

यः

पान-खान-सेचनाद्यर्थम्

उपयुज्यते।

"जलं

जीवनस्य

आधारम्।

/अजीर्णे

जलम्

औषधं

जीर्णे

बलप्रदम्।

आहारकाले

आयुर्जनकं

भुक्तान्नोपरि

रात्रौ

न

पेयम्।"

வாரி

:

தண்ணீர்.

वारि

नपुं।

जलम्

समानार्थकाः

अप्,

वार्,

वारि,

सलिल,

कमल,

जल,

पयस्,

कीलाल,

अमृत,

जीवन,

भुवन,

वन,

कबन्ध,

उदक,

पाथ,

पुष्कर,

सर्वतोमुख,

अम्भस्,

अर्णस्,

तोय,

पानीय,

नीर,

क्षीर,

अम्बु,

शम्बर,

मेघपुष्प,

घनरस,

कम्,

गो,

काण्ड,

घृत,

इरा,

कुश,

विष

1।10।3।1।3

आपः

स्त्री

भूम्नि

वार्वारि

सलिलं

कमलं

जलम्.

पयः

कीलालममृतं

जीवनं

भुवनं

वनम्.।

अवयव

==>

जलकणः,

मलिनजलम्

वैशिष्ट्यवत्

==>

निर्मलः

==>

जलविकारः,

मलिनजलम्,

अर्घ्यार्थजलम्,

पाद्यजलम्,

शुण्डानिर्गतजलम्,

ऋषिजुष्टजलम्,

अब्ध्यम्बुविकृतिः

पदार्थ-विभागः

,

द्रव्यम्,

जलम्

वारि,

क्लीबम्

(

वारयति

तृषामिति

।

वृ

+

णिच्

+“वसिवपियजिराजिव्रजिसदिहनिवाशिवादिवा-रिभ्य

इञ्

।”

उणा०

४

।

१२४

।

इति

इञ्

।

)जलम्

।

इत्यमरः

।

१

।

१०

।

३

॥

(

यथा,

मनौ

।

४

।

६३

।“न

कुर्व्वीत

वृथा

चेष्टां

न

वार्य्यञ्जलिना

पिबेत्

।नोत्सङ्गेभक्षयेत्

भक्ष्यान्न

जातु

स्यात्

कुतूहली

॥

”

)दिग्विशेषे

तस्य

निषेधविधी

यथा,

--“ईशाने

चापि

पूर्व्वस्मिन्

पश्चिमे

च

तथो-त्तरे

।शिविरस्य

जल

भद्रमन्यत्राशुभमेव

च

॥

”इति

ब्रह्मवैवर्त्ते

श्रीकृष्णजन्मखण्डे

१०२

अध्यायः

॥

जलक्रीडायां

वर्णनीयानि

यथा,

--“जलकेलौ

सरःक्षोभचक्रहंसापसर्पणम्

।पद्मम्लानिपयोबिन्दुदृग्रागा

भूषणच्युतिः

॥

”इति

कविकल्पलतायाम्

१

स्तवके

३

कुसुमम्

॥

ह्रीवेरम्

।

इति

हेमचन्द्रः

॥

वारिः,

स्त्रीलिङ्गम्

(

वारयतीति

।

वारि

+

इञ्

।

)वाक्

।

सरस्वती

।

गजबन्धनी

।

हस्तिबन्धन-भूमिः

।

(

यथा,

रघौ

।

५

।

४५

।“संहारविक्षेपलघुक्रियेणहस्तेन

तीराभिमुखः

सशब्दम्

।बभौ

स

भिन्दन्

बृहतस्तरङ्गान्वार्य्यर्गलाभङ्ग

इव

प्रवृत्तः

॥

”

)वन्दिः

।

कएदीति

भाषा

।

इति

मेदिनीकार-हेमचन्द्रौ

॥

(

वरणीये,

त्रि

।

यथा,

वाजसनेय-संहितायाम्

।

२१

।

६१

।“बहुभ्य

आ

सङ्गतेभ्य

एष

मे

देवेषु

वसु

वार्य्या-यक्ष्यते

।”“एषोऽग्निर्मेमह्यं

देवेषु

वारि

वरीतुं

योग्यंवारि

वरणीयं

वसु

धनमायक्ष्यते

।”

इति

तद्भाष्येमहीधरः

॥

)

वारि

नपुंलिङ्गम्

वृ--इण्

।

१

जले

अमरः

२

ह्रीवेरे

च

हेमच०

।वार्य्यतेऽनया

वृ--णिच्--इन्

वा

ङीप्

।

३

गजवन्धन्याम्अमरः

।

“वाय्यर्गलाभङ्ग

इव

प्रवृत्त”

रघुः

।

४

वाचि५

सरस्वत्याम्

च

स्त्री

ङीबन्तः

६

कलस्यां

धरणिः

७

वन्दौच

मेदि०

।

1.

वारि

Neuter.

Wasser.

2.

वारि

u.

°री

Feminine.

Elefantenplatz.

वारि

वारि

neuter

(

वार्

)

eau.

Une

des

21

विराट्

de

la

gāyatrī.

Sorte

de

parfum.

--

F.

वारि

(

c.

de

वृ

)

place

où

l'on

attache

un

éléphant

homme

ou

animal

captif.

Sarasvatī.

--

F.

वारि

et

वारी

pot-à-l'eau,

cruche.

(

c.

de

वृ

)

corde

pour

attacher

un

éléphant

trou

couvert

pour

le

prendre

à

la

chasse.

Lat.

urina

(

?

).

वारिकण्टक

masculine

pistia

stratiotes

trapa

bispinosa,

bot.

वारिकर्णिका

feminine

pistia

str.,

bot.

वारिकर्पूर

masculine

clupea

alosa,

poisson.

वारिकुब्ज

masculine

trapa

bisp.,

bot.

वारिक्रिमि

masculine

sangsue.

वारिचत्वर

masculine

pistia

str.,

bot.

वारिचर

a.

(

चर्

)

qui

va

dans

l'eau.

--

S.

masculine

poisson.

वारिचामर

neuter

vallisneria,

bot.

वारिज

a.

(

जन्

)

qui

naît

dans

l'eau.

--

S.

masculine

coquille

[

bivalve

ou

univalve

].

--

S.

neuter

lotus.

Sel.

वारितस्कर

masculine

nuage.

वारित्रा

feminine

(

त्रा

)

parapluie.

वारिद

masculine

(

दा

)

nuage.

--

N.

sorte

de

parfum.

वारिद्र

masculine

coucou

चातक।

वारिधि

masculine

(

धा

)

la

mer.

वारिनाथ

masculine

nuage

mer

Varuṇa

[

considéré

comme

dieu

des

eaux

].

L'habitation

des

Nāgas.

वारिनिधि

masculine

(

नि

धा

)

la

mer.

वारिपथिक

a.

(

पथिन्

)

porté

par

eau.

वारिपर्णी

feminine

(

पर्ण

)

pistia

str.,

bot.

वारिप्रवाह

masculine

(

प्र

वह्

)

chute

d'eau.

cascade.

वारिप्रश्नी

feminine

pistia

str.,

bot.

वारिबदरा

feminine

flacourtia

cataphracta,

bot.

वारिमसि

masculine

nuage

sombre.

वारिमुच्

masculine

nuage

pluvieux.

वारिमूली

feminine

pistia

strat.,

bot.

वारिरथ

masculine

bateau,

radeau.

वारिराशि

masculine

amas

d'eau

la

mer.

वारिलोमन्

masculine

Varuṇa,

dieu

des

eaux.

वारिवदन

masculine

fruit

du

flacourtia.

वारिवास

masculine

distillateur,

marchand

de

liqueurs

spiritueuses.

वारिवाह

masculine

(

वह्

)

nuage.

वारिवाहन

masculine

(

वह्

)

nuage.

वारिश

masculine

(

शी

)

Viṣṇu,

qui

dort

sur

les

eaux.

वारीट

masculine

éléphant

[

pris

dans

une

वारी

ou

fosse

couverte

].

१

वारि-

nt.

eau

-मन्त्-

a.

riche

en

eau

-मय-

-ई-

consistant.

en

eau,

propre

à

l'eau.

°कोश-

Masculine.

eau

lustrale

(

employée

dans

les

jugements

de

Dieu

).