वध (vadha)

वध॑

masculine

slayer,

murderer,

destroyer

deadly

weapon,

especially

Indra's

thunderbolt

capital

or

corporal

punishment

place

of

execution

stroke,

blow,

hurt,

injury,

destruction,

death.

वध

-

vadha

-

Masculine

-

assassination

वध

-

vadha

-

Masculine

-

hurt

वध

-

vadha

-

Masculine

-

paralytic

stroke

वध

-

vadha

-

Masculine

-

one

who

kills

वध

-

vadha

-

Masculine

-

destroyer

वध

-

vadha

-

Masculine

-

death

वध

-

vadha

-

Masculine

-

slayer

वध

-

vadha

-

Masculine

-

imperfection

वध

-

vadha

-

Masculine

-

act

of

striking

or

killing

वध

-

vadha

-

Masculine

-

paralysis

वध

-

vadha

-

Masculine

-

destruction

वध

-

vadha

-

Masculine

-

killing

वध

-

vadha

-

Masculine

-

stroke

वध

-

vadha

-

Masculine

-

injury

वध

-

vadha

-

Masculine

-

annihilation

वध

-

vadha

-

Masculine

-

place

of

execution

वध

-

vadha

-

Masculine

-

disappearance

वध

-

vadha

-

Masculine

-

slaughter

वध

-

vadha

-

Masculine

-

vanquisher

वध

-

vadha

-

Masculine

-

multiplication

वध

-

vadha

-

Masculine

-

deadly

weapon

वध

-

vadha

-

Masculine

-

prevention

वध

-

vadha

-

Masculine

-

frustration

वध

-

vadha

-

Masculine

-

slaying

वध

-

vadha

-

Masculine

-

murder

वध

-

vadha

-

Masculine

-

defect

वध

-

vadha

-

Masculine

-

product

वध

vadha

Masculine

assassination

राजहत्या

rAjahatyA

Feminine

assassination

of

a

kind

वध

vadha

Masculine

frustration

विभङ्ग

vibhaGga

Masculine

frustration

विनिपात

vinipAta

Masculine

frustration

भङ्ग

bhaGga

Masculine

frustration

निरोध

nirodha

Masculine

frustration

of

hope

उद्यमभङ्ग

udyamabhaGga

Masculine

frustration

of

effort

फलखण्डन

phalakhaNDana

Neuter

frustration

of

results

स्वार्थविघात

svArthavighAta

Masculine

frustration

of

one's

object

वधः

[

vadhḥ

],

1

Killing,

murder,

slaughter,

destruction

आत्मनो

वधमाहर्ता

क्वासौ

विहगतस्करः

Vikramorvasîyam (Bombay).

5.1

मनुष्यवधः

homicide

पशुवधः

Et cætera.

A

blow,

stroke

पुनरज्ञातचर्यायां

कीचकेन

पदा

वधम्

Mahâbhârata (Bombay).

*

12.16.21

Manusmṛiti.

8.267.

Paralysis.

Disappearance.

Multiplication

(

in

math.

).

A

killer,

slayer.

A

vanquisher,

victor.

Vedic.

A

deadly

weapon,

such

as

Indra's

thunderbolt.

(

In

law

)

A

capital

or

corporal

punishment.

Frustration.

Defect,

imperfection.

(

In

Algebra.

)

A

product.

Compound.

-अङ्गकम्

a

prison.

-अर्थीय

Adjective.

Equal or equivalent to, same as.

वध्य

quod vide, which see.

वधक

quod vide, which see.

वधार्थीयं

क्षत्रिया

राजपुत्री

(

गर्भं

धत्ते

)

Mahâbhârata (Bombay).

*

11.

26.5.

-अर्ह

(

ण

)

Adjective.

deserving

capital

punishment

ब्रह्मबन्धुर्न

हन्तव्य

आततायी

वधार्हणः

Bhágavata (Bombay).

1.7.53.

-उदर्कa.

resulting

in

death,

proving

fatal.

-उद्यत

Adjective.

murderous.

an

assassin.

-उपायः

a

means

of

killing

हन्या-

च्चित्रैर्वधोपायैः

Manusmṛiti.

9.248.

-कर्माधिकारिन्

Masculine.

a

hangman,

an

executioner.

-जीविन्

Masculine.

a

hunter.

a

butcher.

दण्डः

corporeal

punishment

(

as

whipping

Et cætera.

).

capital

punishment

वधदण्डमतः

परम्

Manusmṛiti.

8.129.

-निग्रहः

capital

punishment.

-निर्णेकः

atonement

for

murder

दानेन

वर्धानर्णेकम्

Manusmṛiti.

11.139.

-भूमिः

Feminine.

,

-स्थली

Feminine.

,

स्थानम्

a

place

of

execution.

a

slaughter-house.

-स्तम्भः

the

gallows

Mṛichchhakaṭika

1.

वधः

1

Killing,

murder,

slaughter,

destruction

आत्मनो

वधमाहर्ता

क्वासौ

विहगतस्करः

V.

5.

1

मनुष्यवधः

homicide

पशुवधः

&c.

2

A

blow,

stroke.

3

Paralysis.

4

Disappearance.

5

Multiplication

(

in

math.

).

6

A

killer,

slayer.

7

A

vanquisher,

victor.

8

Ved.

A

deadly

weapon,

such

as

Indra's

thunderbolt.

Comp.

अंगकं

a

poison.

अर्ह

a.

deserving

capital

punishment.

उदर्क

a.

resulting

in

death,

proving

fatal.

उद्यत

a.

{1}

murderous.

{2}

an

assassin.

उपायः

a

means

of

killing.

कर्माधिकारिन

m.

a

hangman,

an

executioner.

जीविन्

m.

{1}

a

hunter.

{2}

a

butcher.

दंडः

{1}

corporeal

punishment

(

as

whipping

&c.

).

{2}

capital

punishment.

निर्णेकः

atonement

for

murder.

भूमिः

f.,

स्थली

f.,

स्थानं

{1}

a

place

of

execution.

{2}

a

slaughter-house.

स्तंभः

the

gallows

Mk.

10.

वध॑

masculine gender.

one

who

kills,

a

slayer,

vanquisher,

destroyer,

ṛg-veda

vājasaneyi-saṃhitā

taittirīya-saṃhitā

śatapatha-brāhmaṇa

a

deadly

weapon

(

especially.

Indra's

thunderbolt

),

ṛg-veda

aitareya-brāhmaṇa

śāṅkhāyana-gṛhya-sūtra

the

act

of

striking

or

killing,

slaughter,

murder,

death,

destruction,

ṛg-veda

et cetera.

et cetera.

(

in

law

)

capital

or

(

more

commonly

)

corporal

punishment,

manu-smṛti

yājñavalkya

et cetera.

equal, equivalent to, the same as, explained by.

वध-भूमि,

place

of

execution,

caurapañcāśikā

,

Introd.

stroke,

hurt,

injury,

nirukta, by yāska

paralysis,

suśruta

annihilation,

disappearance

(

of

inanimate

things

),

mahābhārata

kāvya literature

et cetera.

frustration,

prevention,

gautama-dharma-śāstra

a

defect,

imperfection

(

28

are

enumerated

),

viṣṇu-purāṇa

multiplication,

gaṇitādhyāya

a

product,

bījagaṇita

nalopākhyāna

of

a

Rākṣasa,

viṣṇu-purāṇa

वध,

अस्,

m.

one

who

kills

or

slays,

a

killer,

slaughterer

a

vanquisher,

victor

a

deadly

weapon,

Indra's

thunderbolt

(

Ved.

)

the

act

of

striking,

kill-

ing,

slaying,

slaughter,

murder,

death,

destruction

a

blow,

stroke,

corporal

punishment

paralysis

destruction,

disappearance

(

said

of

inanimate

objects

)

multiplication.

—वध-कर्माधिकारिन्

(

°म-

अध्°

),

ई,

m.

‘one

who

superintends

the

act

of

put-

ting

to

death,

’

an

executioner,

hangman.

—वध-

काङ्क्षिन्,

ई,

इणी,

इ,

wishing

for

death.

—वध-

काम्या,

f.

the

desire

to

kill,

intention

to

hurt.

—वध-जीविन्,

ई,

इनी,

इ,

living

by

the

death

(

of

animals

)

(

ई

),

m.

a

butcher

a

hunter,

fowler.

—

1.

वध-त्र,

अस्,

आ,

अम्

(

for

2.

वधत्र

see

col.

3

),

protecting

from

death

or

destruction.

—वध-दण्ड,

capital

punishment

corporal

punishment

(

e.

g.

whipping

&c.,

Manu

VIII.

129

).

—वध-निर्णेक,

अस्,

m.

expiation

for

killing,

atonement

for

murder

or

manslaughter.

—वध-

भूमि,

इस्,

f.

execution-ground,

place

of

execution.

—वध-स्थली,

f.

or

वध-स्थान,

अम्,

n.

a

place

of

execution

a

slaughter-house.

—वधाङ्-

गक

(

°ध-अङ्°

),

अम्,

n.

a

prison.

—वधार्ह

(

°ध-अर्°

),

अस्,

आ,

अम्,

deserving

death.

—वधै-

षिन्

(

°ध-एष्°

),

ई,

इणी,

इ,

desirous

of

killing,

in-

tending

to

kill.

—वधोदर्क

(

°ध-उद्°

),

अस्,

आ,

अम्,

resulting

in

death,

effecting

death.

—वधोद्यत

(

°ध-उद्°

),

अस्,

आ,

अम्,

prepared

or

ready

to

kill,

intending

to

put

to

death,

murderous

an

assassin,

murderer.

—वधोपाय

(

°ध-उप्°

),

अस्,

m.

an

in-

strument

or

means

of

putting

to

death.

वध

vadh-á,

Masculine.

vanquisher,

slayer

(

V.

)

🞄deadly

weapon,

esp.

Indraʼs

bolt

(

V.

)

slaying,

🞄slaughter,

murder,

destruction

(

of

or

🞄by,

—°

)

capital

or

(

more

commonly

)

corporal

🞄punishment

(

in

law-books

)

annihilation

(

of

🞄things

)

prevention

(

rare

):

-ka,

Masculine.

murderer

🞄executioner

-karma‿adhikārin,

Masculine.

executioner

🞄-kāma,

Adjective.

desirous

of

killing

-kāmyā,

Feminine.

intention

of

striking

or

killing

-jīvin,

🞄a.

living

by

the

killing

of

animals,

butcher

🞄hunter.

वध

वध्

+

अ

(

also

बध

बध,

pro-

bably

better

)

Masculine.

1.

Killing,

Man.

5,

89

murder,

Pañc.

i.

d.

305.

2.

Death,

Man.

8,

104.

3.

Corporal

punishment,

Man.

9,

291.

4.

A

stroke,

11,

100.

5.

A

whip,

8,

267.

6.

Hurting,

Man.

4,

165.

7.

A

killer,

a

slaughterer,

Man.

5,

39.

--

Compound

अ-,

Masculine.

no

slaughterer,

Man.

5,

39.

आत्मवध,

i.

e.

आत्मन्-,

Masculine.

suicide,

MBh.

1,

6228.

गो-,

Masculine.

slaying

a

bull

or

a

cow,

Man.

11,

59.

शिशु-पाल-,

Masculine.

the

destruction

of

Śiśu-

pāla,

title

of

a

poem.

शुद्ध-

(

vb.

शुध्

),

Masculine.

simple

putting

to

death,

i.

e.

in

any

ordinary

way,

Man.

9,

279

(

ब्

).

वधः

पुंलिङ्गम्

-

"हन्

+

अप्,

वधादेशः"

"मार

डालना,

हत्या,

कतल,

विनाश"

वधः

पुंलिङ्गम्

-

-

"आघात,

प्रहार"

वधः

पुंलिङ्गम्

-

-

लकवा

वधः

पुंलिङ्गम्

-

-

"लोप,

अन्तर्धान"

वधः

पुंलिङ्गम्

-

-

(

गणित

में

)

गुणा

वधः

पुंलिङ्गम्

-

"हन्+अप्,

वधादेशः"

भग्नाशा

वधः

पुंलिङ्गम्

-

"हन्+अप्,

वधादेशः"

गुणनफल

वधः

पुंलिङ्गम्

-

"हन्+अप्,

वधादेशः"

"हत्या,

कतल"

vaDa

{%

m.

%}

1.

Slaughter,

killing,

murder,

वधाय

वध्यस्य

शरं

शरण्यः

R.ii.80,

xii.52

2.

blow,

stroke

3.

paralysis

4.

multiplication

(

in

math.

).

५,

अक्ष,

अनिल,

अनुत्तर,

अर्थ,

असु,

आशुग,

इन्द्रिय,

इषु,

कङ्कपत्री,

करणीय,

कलङ्क,

कामगुण,

कामदेव,

खग,

तत्त्व,

तन्मात्र,

धी,

नाराच,

नालीक,

पक्षि,

पञ्च,

पतङ्ग,

पत्रिन्,

पर्व,

पवन,

पाण्डव,

पुत्र,

पृषत्क,

प्राण,

बाण,

भाव,

भूत,

भेदक,

मरुत्,

महाभूत,

महाव्रत,

मार्गण,

रत्न,

लेय,

लेयक,

वध,

वर्ष्मन्,

वात,

वायु,

विशिख,

विषय,

व्रत,

शर,

शरीर,

शस्त्र,

शिलीमुख,

शूक,

श्वसन,

समिति,

सायक,

स्मरबाण,

स्मरेषु

वध

m.

(

r.

वध्

s.

अ,

scribitur

etiam

बध

)

caedes.

H.

1.

46.

3.

20.

BR.

2.

30.

vadhá,

m.

—1.

murderer

—2.

weapon

of

death,

esp.

Indra's

bolt

—3.

slaying,

slaughter.

[

√vadh.

]

Vadha

=

Śiva

(

1000

names^2

).

वध

/

VADHA.

Son

of

yātudhāna,

a

giant.

It

is

mentioned

in

brahmāṇḍa

purāṇa

that

this

giant

had

two

sons

Vighna

and

śama.

वध

पुं।

मारणम्

समानार्थकाः

प्रमापण,

निबर्हण,

निकारण,

विशारण,

प्रवासन,

परासन,

निषूदन,

निहिंसन,

निर्वासन,

संज्ञपन,

निर्ग्रन्थन,

अपासन,

निस्तर्हण,

निहनन,

क्षणन,

परिवर्जन,

निर्वापण,

विशसन,

मारण,

प्रतिघातन,

उद्वासन,

प्रमथन,

क्रथन,

उज्जासन,

आलम्भ,

पिञ्ज,

विशर,

घात,

उन्माथ,

वध,

साधन

2।8।115।2।6

उद्वासनप्रमथनक्रथनोज्जासनानि

च।

आलम्भपिञ्जविशरघातोन्माथवधा

अपि॥

पदार्थ-विभागः

,

क्रिया

वधः,

पुंलिङ्गम्

(

हननमिति

।

हन्

+

अप्

।

वधादेशः

।

)प्राणवियोगफलकव्यापारः

।

तत्पर्य्यायः

।

प्रमा-पणम्

२

निवर्हणम्

३

निकारणम्

४

निशा-रणम्

५

प्रवासनम्

६

परासनम्

७

निसू-दनम्

८

निहिंसनम्

९

निर्व्वासनम्

१०

संज्ञ-पनम्

११

निर्ग्रन्थनम्

१२

अपासनम्

१३निस्तर्हणम्

१४

निहननम्

१५

क्षणनम्

१६परिवर्ज्जनम्

१७

निर्व्वापणम्

१८

विशसनम्

१९मारणम्

२०

प्रतिघातनम्

२१

उद्वासनम्

२२प्रमथनम्

२३

क्रथनम्

२४

उज्जासनम्

२५आलम्भः

२६

पिञ्जः

२७

विशरः

२८

घातः

२९उन्मन्थः

३०

।

इत्यमरः

॥

हिंसा

३१वातनम्

३२

विदारणम्

३३

पिञ्जकम्

३४पातः

३५

परिघः

३६

परिघातनम्

३७

कद-नम्

३८

निवारणम्

३९

समाघातः

४०

निर्ग-न्धनम्

४१

मारिः

४२

मारी

४३

उत्पातः

४४मारकः

४५

मरकः

४६

मारः

४७

संघातः

४८

।इति

शब्दरत्नावली

॥

*

॥

पुण्यप्रदवधो

यथा,

--“एकस्य

यत्र

निधने

प्रवृत्ते

दुष्टकारिणः

।बहूनां

भवति

क्षेमं

तस्य

पुण्यप्रदो

वधः

॥

रुक्मस्तेयी

सुरापश्च

ब्रह्महा

गुरुतल्पगः

।आत्मानं

घातयेद्यस्तु

तस्य

पुण्यप्रदो

वधः

॥

”इति

कालिकापुराणे

२०

अध्यायः

॥

अपि

च

।“कथं

नु

स्त्रीवधं

कुर्य्यां

महापातकिनामपि

।स्त्रीवधे

तु

महापापं

यथा

ब्रह्मवधे

मुने

॥

इति

रामवचः

श्रुत्वा

विश्वामित्रस्तमाह

वै

॥

यस्यास्तु

बहवो

मासान्

म्रियन्तेऽपि

द्विजन्मनः

।न

पापं

विद्यते

तेन

न

दोषा

नृपनन्दन

॥

यस्यास्तु

निधनाद्राम

जनाः

स्युः

सुखिनोभृशम्

।भवन्ति

सततं

तस्मात्तस्याः

पुण्यप्रदो

वधः

॥

”इत्यग्निपुराणम्

॥

*

॥

अपि

च

।“नैकस्यार्थे

बहून्

हन्यादिति

शास्त्रेषु

निश्चयः

।एकं

हन्याद्बहूनां

हि

न

पापी

तेन

जायते

॥

”इति

वामनपुराणे

५५

अध्यायः

॥

*

॥

“नाततायिवधे

दोषो

हन्तुर्भवति

कश्चन

।”इति

गीतायाः

१

।

२६

श्लोकटीकायां

स्वामी

॥

पापजनकवधः

प्रायश्चित्तशब्दे

द्रष्टव्यः

॥

*

॥

वधबन्धौ

पूर्व्वकर्म्मवश्यौ

यथा,

--“न

कश्चित्तात

केनापि

बध्यते

हन्यतेऽपि

वा

।वधबन्धौ

पूर्व्वकर्म्मवश्यौ

नृपतिनन्दन

॥

”इति

वामनपुराणे

६२

अध्यायः

॥

*

॥

पारिभाषिकवधो

यथा,

--“वपनं

द्रविणादानं

देशान्निर्यापनन्तथा

।एष

हि

ब्रह्मबन्धूनां

वधो

नान्योऽस्ति

दैहिकः

॥

”इति

महाभारते

सौप्तिकपर्व्व

॥

(

वधप्रकारो

वधित्वभेदादिकञ्च

वधिन्नितिशब्देद्रष्टव्यम्

॥

)

वध॑

Masculine.

Töter,

Mörder

Todeswaffe,

Tötung,

Mord,

Todesstrafe,

Schlag,

Verletzung.

Vernichtung,

Vereitelung.

vadhá,

a.,

m.

[

von

vadh

],

1〉

a.,

tödtend,

tödtlich

2〉

m.,

Tödter

m.

Gen.

3〉

m.,

eine

Mordwaffe,

sie

wird

als

gross

(

mahát

),

dick

(

túmra

),

gewaltig

(

ugrá

),

mit

Spitzen

versehen

(

bhṛṣṭimát,

sahásrabhṛṣṭi

),

zermalmend

(

tárhana

)

geschildert,

und

ihre

zerschmetternden

Wirkungen

treten

zuerst

überall

in

den

Vordergrund

oft

lässt

sie

sich

etwa

als

Keule

oder

Streitkolben

auffassen,

doch

wird

sie

auch

geschleudert

(

{620,

25}

{959,

3}

).

Oft

wird

des

Indra

Donnerkeil

dadurch

bezeichnet

4〉

m.,

das

Tödten,

Erschlagen,

der

Mord

5〉

m.,

Tod,

Untergang.

—

Vgl.

tápur-,

mā́havadha.

-ás

2〉

ásunvatas

{101,

4}

{671,

12}

dódhatas

{212,

4}.

—

3〉

vas

(

marútām

)

{572,

17}

(

gohā́,

nṛhā́

)

tásya

(

jíghāṃsatas

)

{14,

12}{214,

12}.

—

5〉

{943,

6}

(

〰

íd

sá

tásya

).

-ám

1〉

vájram

{55,

5}

kútsam

{175,

4}.

—

3〉

{5,

10}

divás

pṛthivyā́s

{620,

4}

dā́sasya,

ā́ryasya

{928,

3}

jíjyāsatas

{978,

5}

(

índrasya

)

{221,

3}

{388,

2}

{620,

20}.

_{620,

25}

{915,

9}

{959,

3}.

—

5〉

neben

kṣúdham

{943,

1}.

-éna

3〉

(

índrasya

)

{32,

5}

{52,

15}

{266,

6}

{314,

7}.

_{314,

9}

{383,

10}

{386,

8}

{620,

16}

(

agnés

)

{358,

6}

(

sómasya

)

{803,

4}.

-ā́ya

3〉

hatnáve

{25,

2}.

—

4〉

yás

nas

〰

dā́śati

{457,

31}.

-ā́t

4〉

mṛḍā́

nas

abhí

cid

〰

{851,

3}.

-aís

5〉

{94,

9}

{121,

9}

{129,

6}

{133,

6}

{219,

7}

{461,

4}

{621,

28}

{764,

3}

{1020,

8}.

-ā́nām

3〉

sámṛtim

{32,

6}.

1202,

24.a

v.

u.:

{214,

12}

st.

{14,

12}

वध

वध

masculine

coup

meurtre

cf.

बध।

वध-

ag.

ifc.

qui

frappe,

tue,

etc.,

meurtrier

Masculine.

meurtre

fait

de

périr,

destruction

(

des

êtres

inanimés

)

peine

de

mort,

châtiment.

corporel.

°काम्या-

Feminine.

désir

ou

intention

de

tuer,

de

frapper.

°क्षम-

a.

qui

mérite

d'être

tué.

°दण्ड-

Masculine.

peine

capitale

ou

corporelle.

°निग्रह-

Masculine.

peine

de

mort.

°निर्णेक-

Masculine.

expiation

d'un

meurtre.

°बन्ध-

Masculine.

du.

mort

et

captivité.

वधाशङ्क-

Masculine.

ou

nt.

-आ-

Feminine.

peur

de

la

mort,

de

la

destruction.

वधैषिन्-

-(

ण्

)ई-

a.

qui

veut

tuer,

avide

de

meurtre.

वधोत्तीर्ण-

a.

v.

qui

a

échappé

à

la

mort.

वधोपाय-

Masculine.

moyen

de

mettre

à

mort,

de

punir

corporellement.