वचनीय (vacanIya)

वचनीय

Masculine, Feminine, Neuter

(

-यः-या-यं

)

1.

To

be

spoken

or

said.

2.

Censurable,

to

be

noticed

or

reproved.

Neuter.

(

-यं

)

Censure.

Etymology

वच्

to

speak.

अनीयर्

Affix.

वचनीय

adjective

to

be

spoken,

mentioned,

called,

or

reproved

neuter

reproach,

censure.

Abstr.

°ता

feminine

वचनीय

(

यः-या-यं

)

a.

That

should

be

spoken

censurable.

वचनीय

vacanIya

Adjective

mentionable

वचनीय

vacanIya

Adjective

censurable

वचनीय

vacanIya

Adjective

to

be

called

or

named

वचनीय

vacanIya

Adjective

to

be

spoken

about

or

against

वचनीय

vacanIya

Adjective

liable

to

reproach

वचनीय

vacanIya

Adjective

to

be

spoken

or

uttered

वचनीय

vacanIya

Neuter

blame

वचनीय

vacanIya

Neuter

reproach

वचनीय

vacanIya

Neuter

censure

वचनीय

vacanIya

Neuter

anything

censurable

वचनीय

Masculine, Feminine, Neuter

(

-यः-या-यं

)

1

To

be

spoken

or

said.

2

Censurable,

to

be

noticed

or

reproved.

Etymology

वच

to

speak,

अनीयर्

Affix.

वचनीय

[

vacanīya

],

Adjective.

[

वच्-अनीयर्

]

To

be

said,

spoken,

or

related.

Censurable,

blamable

वचनीयस्य

यो

भुङ्क्ते

तमाहुः

शोणितं

ह्रदम्

Mahâbhârata (Bombay).

*

13.135.16.

-यम्

Blame,

censure,

reproach

न

कामवृत्तिर्वचनीयमीक्षते

Kumârasambhava (Bombay).

5.82

वचनीयमिदं

व्यवस्थितं

रमण

त्वामनुयामि

यद्यपि

4.21

भवति

योजयितुर्वचनीयता

Panchatantra (Bombay).

1.75

Kirâtârjunîya.

9.39,

65

Mṛichchhakaṭika

4.1.

वचनीय

a.

[

वच्-अनीयर्

]

1

To

be

said,

spoken,

or

related.

2

Censurable,

blameable.

यं

Blame,

censure,

reproach

न

कामवृत्तिर्वचनीयमीक्षते

Ku.

5.

82

वचनीयमिदं

व्यवस्थितं

रमण

त्वामनुयामि

यद्यपि

4.

21

भवति

योजयितुर्वचनीयता

Pt.

1.

75

Ki.

9.

39,

65

Mk.

4.

1.

वचनीय

Masculine, Feminine, Neuter

to

be

spoken

or

uttered,

mentionable,

manu-smṛti

rāmāyaṇa

to

be

called

or

named,

nirukta, by yāska

to

be

spoken

about

or

against,

censurable,

liable

to

reproach,

harivaṃśa

वचनीय

neuter gender.

reproach,

censure,

blame,

kālidāsa

uttararāma-carita

वचनीय,

अस्,

आ,

अम्,

to

be

spoken

or

uttered,

fit

or

proper

to

be

said,

mentionable

to

be

called

or

named

to

be

spoken

about

or

against,

to

be

reproved,

censurable,

liable

to

reproach

(

अम्

),

n.

reproach,

censure,

blame.

—वचनीय-ता,

f.

or

व-

चनीय-त्व,

अम्,

n.

liability

to

be

spoken

about

or

against

rumour,

report,

evil

report,

blamableness,

detraction,

scandal

blame,

reprehension.

वचनीय

vac-anīya,

fp.

to

be

said

or

spoken

🞄that

may

be

uttered

to

be

called

censurable

🞄n.

blame,

reproach:

-tā,

Feminine.

liability

to

censure.

वचनीय

वि*

-

वच्

+

अनीयर्

"कहे

जाने,

बोले

जाने

या

वर्णन

किये

जाने

योग्य"

वचनीय

वि*

-

-

"निन्दनीय,

दूषणीय"

वचनीयम्

नपुंलिङ्गम्

-

-

"कलंक,

निन्दा,

निर्भर्त्सना"

vacanIya

{%

(

I

)

a.

(

f.

या

)

%}

1.

To

be

said,

to

be

mentioned

2.

ceasurable.

vacanIya

{%

(

II

)

n.

%}

Censure,

reproach,

वचनीयमिदं

व्यवस्थितं

रमण

त्वामनुयामि

यद्यपि

K.S.iv.21,

न

कामवृत्तिर्वचनीयमीक्षते

v.82.

ब्रू

(

ब्रू꣡ञ्

व्यक्तायां

वाचि

-

अदादिः

-

सेट्

)

ल्युट् →

वचनम्

अनीयर् →

वचनीयः

-

वचनीया

ण्वुल् →

वाचकः

-

वाचिका

तुमुँन् →

वक्तुम्

तव्य →

वक्तव्यः

-

वक्तव्या

तृच् →

वक्ता

-

वक्त्री

क्त्वा →

उक्त्वा

ल्यप् →

प्रोच्य

क्तवतुँ →

उक्तवान्

-

उक्तवती

क्त →

उक्तः

-

उक्ता

शतृँ →

ब्रुवन्

-

ब्रुवती

शानच् →

ब्रुवाणः

-

ब्रुवाणा

वच्

(

व॒चँ꣡

परिभाषणे

-

अदादिः

-

अनिट्

)

ल्युट् →

वचनम्

अनीयर् →

वचनीयः

-

वचनीया

ण्वुल् →

वाचकः

-

वाचिका

तुमुँन् →

वक्तुम्

तव्य →

वक्तव्यः

-

वक्तव्या

तृच् →

वक्ता

-

वक्त्री

क्त्वा →

उक्त्वा

ल्यप् →

प्रोच्य

क्तवतुँ →

उक्तवान्

-

उक्तवती

क्त →

उक्तः

-

उक्ता

शतृँ →

वचन्

-

वचती

वच्

(

व꣡चँ꣡

परिभाषणे

-

चुरादिः

-

सेट्

)

ल्युट् →

वाचनम्

/

वचनम्

अनीयर् →

वाचनीयः

/

वचनीयः

-

वाचनीया

/

वचनीया

ण्वुल् →

वाचकः

-

वाचिका

तुमुँन् →

वाचयितुम्

/

वचितुम्

तव्य →

वाचयितव्यः

/

वचितव्यः

-

वाचयितव्या

/

वचितव्या

तृच् →

वाचयिता

/

वचिता

-

वाचयित्री

/

वचित्री

क्त्वा →

वाचयित्वा

/

वचित्वा

ल्यप् →

प्रवाच्य

/

प्रोच्य

क्तवतुँ →

वाचितवान्

/

उचितवान्

-

वाचितवती

/

उचितवती

क्त →

वाचितः

/

उचितः

-

वाचिता

/

उचिता

शतृँ →

वाचयन्

/

वचन्

-

वाचयन्ती

/

वचन्ती

शानच् →

वाचयमानः

/

वचमानः

-

वाचयमाना

/

वचमाना

वचनीयः,

त्रि,

(

वच्

+

अनीयर्

।

)

कथनीयः

।इति

वचधातोः

कर्म्मणि

अनीयप्रत्ययेन

निष्पन्नः

॥

(

निन्दायां,

क्ली

।

यथा,

कुमारे

।

४

।

२१

।“मदनेन

विना

कृता

रतिःक्षणमात्रं

किल

जीवितेति

मे

।वचनीयमिदं

व्यवस्थितंरमण

!

त्वामनुयामि

यद्यपि

॥

”“इति

वचनीयं

निन्दा

मे

मम

व्यवस्थितम्

॥

”इति

तट्टीकायां

मल्लिनाथः

॥

)

वचनीय

त्रीषु लिङ्गेषु

वच--अनीयर्

।

१

कथनीये

२

निन्दनीये

लोका-पवादे

नपुंलिङ्गम्

“वचनीयमिदं

व्यवस्थितम्”

कुमारः

।

वचनीय

zu

sagen,

hervorzuheben,

zu

tadeln.

Neuter.

Vorwurf,

Tadel.

Abstr.

°ता

Feminine.

वचनीय-

a.

v.

à

dire,

qui

peut

être

dit

à

quoi

il

y

a

à

redire,

à

blâmer

(

par

qq'un

),

gén.

)

nt.

blâme,

reproche

-ता-

Feminine.

répréhensibilité.

°दोष-

Masculine.

le

défaut

d'être

répréhensible.