Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel

वक्तव्य (vaktavya)

 
Shabda Sagara English

वक्तव्य

Masculine, Feminine, Neuter

(

-व्यः-व्या-व्यं

)

1.

Fit

or

proper

to

be

said

or

spoken,

to

be

spoken

or

uttered.

2.

To

be

spoken

about

or

against.

3.

Vile,

bad,

reprehensible.

4.

Subject,

dependent.

5.

Low,

base.

Neuter.

(

-व्यं

)

1.

A

rule,

a

dictum,

a

sentence.

2.

Speech.

3.

Reproach.

Etymology

वच्

to

speak,

and

तव्य

Affix.

,

of

the

future

participle.

Capeller Eng English

वक्त॑व्य

adjective

to

be

said

or

uttered,

to

be

spoken

to,

of,

or

against

blamable,

reprehensible,

accountable,

responsible

neuter

impersonally

,

as

subst.

reproach,

censure.

Abstr.

°ता†

feminine

,

°त्व†

neuter

वक्तव्य॑

adjective

to

be

said

or

uttered,

to

be

spoken

to,

of,

or

against

blamable,

reprehensible,

accountable,

responsible

neuter

impersonally

,

as

subst.

reproach,

censure.

Abstr.

°ता†

feminine

,

°त्व†

neuter

Yates English

वक्तव्य

(

व्यः-व्या-व्यं

)

a.

That

may

or

should

be

spoken

vile

depen-

dant.

Neuter.

A

rule,

saying,

speak.

Spoken Sanskrit English

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Adjective

-

fittobesaid

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Neuter

-

statement

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Adjective

-

liable

to

be

called

to

account

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Adjective

-

to

be

named

or

called

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Adjective

-

reprehensible

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Adjective

-

accountable

or

answerable

or

responsible

or

subject

to

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Adjective

-

to

be

spoken

to

or

addressed

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Adjective

-

vile

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Adjective

-

to

be

said

or

spoken

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Adjective

-

dependent

on

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Adjective

-

to

be

told

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Adjective

-

low

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Adjective

-

to

be

spoken

or

said

or

uttered

or

declared

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Adjective

-

to

be

spoken

about

or

against

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Adjective

-

bad

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Adjective

-

fit

to

be

said

or

spoken

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Adjective

-

objectionable

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Neuter

-

blame

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Neuter

-

censure

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Neuter

-

rule

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Neuter

-

speaking

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Neuter

-

dictum

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Neuter

-

speech

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Neuter

-

aphorism

Wilson English

वक्तव्य

Masculine, Feminine, Neuter

(

-व्यः-व्या-व्यं

)

1

Fit

or

proper

to

be

said

or

spoken,

to

be

spoken

or

uttered.

2

Vile,

bad,

reprehensible.

3

Subject,

dependant.

4

Low,

base.

Neuter.

(

-व्यं

)

1

A

rule,

a

dictum,

a

sentence.

2

Speech.

Etymology

वच

to

speak,

and

तव्य

Affix.

,

of

the

future

participle.

Apte English

वक्तव्य

[

vaktavya

],

Potential passive participle.

[

वच्-तव्य

]

Fit

to

be

said,

told,

spoken

or

declared

तत्तर्हि

वक्तव्यं

वक्तव्यम्

(

frequently

occurring

in

Mbh.

)

To

be

spoken

about.

Reprehensible,

blamable,

censurable.

Low,

vile,

base.

Accountable,

responsible.

Dependent

कामवक्तव्य-

हृदया

भर्तृनाथाश्चरन्ति

याः

Rāmāyana

2.117.26.

व्यम्

Speaking,

speech.

A

precept,

rule,

dictum.

Blame,

censure,

reproach

एवमेतत्

वक्तव्यं

परिहर्तव्यं

Pañcharātram

2

वक्तव्यं

किञ्चिदस्मासु

Pratimā

3.6.

Compound.

-हृदय

Adjective.

one

whose

heart

is

dependent

on.

Apte 1890 English

वक्तव्य

pot.

p.

[

वच्-तव्य

]

1

Fit

to

be

said,

told,

spoken

or

declared

तत्तर्हि

वक्तव्यं

वक्तव्यं

(

frequently

occurring

in

Mbh.

).

2

To

be

spoken

about.

3

Reprehensible,

blameable,

censurable.

4

Low,

vile,

base.

5

Accountable,

responsible.

6

Dependent.

व्यं

1

Speaking,

speech.

2

A

precept,

rule,

dictum.

3

Blame,

censure,

reproach.

Monier Williams Cologne English

वक्तव्य

a

वक्तृ,

वक्त्र

et cetera.

See

page.

912,

cols.

1,

2.

वक्तव्य᳡

b

mf(

)n.

to

be

(

or

being

)

spoken

or

said

or

uttered

or

declared,

fit

to

be

said

or

spoken

et cetera.

,

śatapatha-brāhmaṇa

et cetera.

et cetera.

(

neuter gender.

impersonal, i. e. used impersonally.

‘it

should

be

said’

et cetera.

)

to

be

named

or

called,

varāha-mihira 's bṛhat-saṃhitā

to

be

spoken

to

or

addressed,

to

be

told

(

with

accusative case.

of

thing

),

mahābhārata

kāvya literature

et cetera.

to

be

spoken

about

or

against,

objection.

able,

reprehensible,

vile,

low,

bad,

manu-smṛti

mahābhārata

et cetera.

liable

to

be

called

to

account,

accountable

or

answerable

or

responsible

or

subject

to,

dependent

on

(

genitive case.

or

comp.

),

mahābhārata

rāmāyaṇa

वक्तव्य᳡

neuter gender.

speaking,

speech,

pañcatantra

blame,

censure,

Mṛcch.

a

rule,

dictum,

aphorism,

Horace H. Wilson

Monier Williams 1872 English

वक्तव्य

वक्तव्य,

वक्त्र।

See

p.

877,

col.

3.

वक्तव्य,

अस्,

आ,

अम्,

to

be

spoken

or

uttered,

fit

or

proper

to

be

said

to

be

named

or

called

to

be

spoken

to

or

addressed

to

be

spoken

about

or

against,

having

a

bad

name

or

reputation,

blam-

able,

reprehensible,

vile,

low,

base,

bad

liable

to

be

called

upon

for

an

account,

answerable,

accountable,

responsible

subject,

dependent

(

अम्

),

n.

a

rule,

precept,

sentence,

dictum,

aphorism,

speech

speak-

ing

reproach,

censure.

—वक्तव्य-ता,

f.

or

वक्-

तव्य-त्व,

अम्,

n.

the

state

of

being

fit

or

proper

to

be

said

or

spoken

about,

the

state

of

being

spoken

against,

the

having

a

bad

name

or

reputation,

re-

proachableness,

blamableness,

reprehension,

blame

responsibility

subjection,

dependence.

Macdonell English

वक्तव्य

vak-távya,

(

or

),

fp.

to

be

said,

🞄spoken,

uttered,

stated,

or

declared

(

w.

g.

or

🞄[

Page266a-2

]

🞄lc.

of

prs.

)

spoken

to

or

addressed

(

w.

ac.

🞄of

object

)

blamed,

reprehensible

responsible

🞄to,

dependent

on

(

g.,

—°

):

vaktavyasya

🞄kālaḥ,

time

to

speak

Neuter.

blame,

censure:

🞄-tā,

Feminine.

censure

responsibility.

Apte Hindi Hindi

वक्तव्य

सं*

कृ*

-

वच्

+

तव्यत्

"कहे

जाने

या

बोले

जाने

के

योग्य,

बात

किये

जाने

या

प्रकथन

के

योग्य"

वक्तव्य

सं*

कृ*

-

-

किसी

विषय

में

कहे

जाने

के

योग्य

वक्तव्य

सं*

कृ*

-

-

"गर्हणीय,

दूषणीय,

निन्दनीय"

वक्तव्य

सं*

कृ*

-

-

"नीच,

दुष्ट,

कमीना"

वक्तव्य

सं*

कृ*

-

-

"स्पष्टव्य,

उत्तरदायी"

वक्तव्य

सं*

कृ*

-

-

आश्रित

वक्तव्यम्

नपुंलिङ्गम्

-

-

"बोलना,

भाषण"

वक्तव्यम्

नपुंलिङ्गम्

-

-

"विधि,

नियम,

सिद्धान्त

वाक्य"

वक्तव्यम्

नपुंलिङ्गम्

-

-

"कलंक,

निन्दा,

भर्त्सना"

L R Vaidya English

vaktavya

{%

(

I

)

a.

(

f.

व्या

)

%}

1.

Proper

to

be

said

2.

to

be

spoken

about

or

against

3.

reprehensible,

low,

vile

4.

dependant.

vaktavya

{%

(

II

)

n.

%}

1.

Reproach,

censure

2.

a

dictum,

an

aphorism.

Lanman English

vaktavyà,

grdv.

to

be

said

or

spoken

see

999

end.

[

√vac,

964.

]

Kridanta Forms Sanskrit

ब्रू

(

ब्रू꣡ञ्

व्यक्तायां

वाचि

-

अदादिः

-

सेट्

)

ल्युट् →

वचनम्

अनीयर् →

वचनीयः

-

वचनीया

ण्वुल् →

वाचकः

-

वाचिका

तुमुँन् →

वक्तुम्

तव्य →

वक्तव्यः

-

वक्तव्या

तृच् →

वक्ता

-

वक्त्री

क्त्वा →

उक्त्वा

ल्यप् →

प्रोच्य

क्तवतुँ →

उक्तवान्

-

उक्तवती

क्त →

उक्तः

-

उक्ता

शतृँ →

ब्रुवन्

-

ब्रुवती

शानच् →

ब्रुवाणः

-

ब्रुवाणा

वच्

(

व॒चँ꣡

परिभाषणे

-

अदादिः

-

अनिट्

)

ल्युट् →

वचनम्

अनीयर् →

वचनीयः

-

वचनीया

ण्वुल् →

वाचकः

-

वाचिका

तुमुँन् →

वक्तुम्

तव्य →

वक्तव्यः

-

वक्तव्या

तृच् →

वक्ता

-

वक्त्री

क्त्वा →

उक्त्वा

ल्यप् →

प्रोच्य

क्तवतुँ →

उक्तवान्

-

उक्तवती

क्त →

उक्तः

-

उक्ता

शतृँ →

वचन्

-

वचती

Abhyankara Grammar English

वक्तव्य

that

which

ought

to

be

stated

-

or

prescribed

the

word

is

fre-

quently

found

used

by

the

Vartti-

kakāra

when

he

suggests

any

addition

to,

or

modification

in

Panini's

rules.

Sometimes,

the

word

is

added

by

the

author

of

the

Mahabhasya

in

the

explanation

of

a

Varttika

after

stating

what

is

lack-

ing

in

the

Varttika.

40

Wordnet Sanskrit

Synonyms

कथनीय,

कथ्य,

वाच्य,

अभिभाष्य,

वक्तव्य,

आख्यातव्य

(Adjective)

प्रतिपादनयोग्यम्।

"किमर्थं

एतद्

डिण्डिमायते

एतद्

कथनीयम्

अस्ति।"

Tamil Tamil

வக்தவ்ய

:

சொல்லத்தகுந்த,

பேசத்தகுந்த,

நிந்திக்கத்தக்க,

மட்டரகமான.

Amarakosha Sanskrit

वक्तव्य

वि।

गर्ह्यः

समानार्थकाः

हीन,

न्यून,

वक्तव्य

3।3।160।1।1

गृह्याधीनौ

वक्तव्यौ

कल्यौ

सज्जनिरामयौ।

आत्मवाननपेतोऽर्थादर्थ्यौ

पुण्यं

तु

चार्वपि॥

पदार्थ-विभागः

,

द्रव्यम्,

पृथ्वी,

चलसजीवः,

मनुष्यः

वक्तव्य

वि।

अधीनः

समानार्थकाः

अधीन,

निघ्न,

आयत्त,

अस्वच्छन्द,

गृह्यक,

प्रत्यय,

वक्तव्य

3।3।160।1।1

गृह्याधीनौ

वक्तव्यौ

कल्यौ

सज्जनिरामयौ।

आत्मवाननपेतोऽर्थादर्थ्यौ

पुण्यं

तु

चार्वपि॥

पदार्थ-विभागः

,

द्रव्यम्,

पृथ्वी,

चलसजीवः,

मनुष्यः

Kalpadruma Sanskrit

वक्तव्यः,

त्रि,

(

ब्रू

वच्

वा

+

तव्यः

)

कुत्सितः

।हीनः

(

यथा,

मनुः

६६

।“नाध्यधीनो

वक्तव्यो

दस्युर्न

विकर्म्मकृत्

)वचनार्हः

इति

मेदिनी

ये,

१०३

(

यथा,

महाभारते

१४

७६

२३

।“वक्तव्याश्चापि

राजानः

सर्व्वे

सह

सुहृज्जनैः

।युधिष्ठिरस्याश्वमेधो

भवद्भिरनुभूयताम्

”वच्

+

भावे

तव्य

)

वचने,

क्ली

Vachaspatyam Sanskrit

वक्तव्य

त्रीषु लिङ्गेषु

वच--तव्य

कुत्सिते

हीने

दुष्टे

मेदि०“दिवा

वक्तव्यता

पाले”

स्मृतिः

कथनीये

भावेक्त

कथने

दूषणे

नपुंलिङ्गम्

Capeller German

वक्त॑व्य

o.

वक्तव्यृ

zu

sprechen,

zu

sagen,

auszusagen,

anzureden

hervorzuheben,

anzuführen

zu

tadeln.

Neuter.

impers.,

auch

Tadel,

Vorwurf.

Burnouf French

वक्तव्य

वक्तव्य

(

pf.

ps.

de

वच्

)

qu'il

faut

ou

qu'on

peut

dire.

Blâmable

vil,

bas

qqf.

sujet,

dépendant.

--

S.

neuter

sentence,

apophthegme

discours.

Stchoupak French

वक्तव्य-

a.

v.

qui

doit

ou

peut

être

dit

à

qui

l'on

doit,

peut

parler

à

quoi

il

y

a

à

redire

responsable,

dont

qqch.

dépend

(

ifc.

)

nt.

blâme,

réprobation

-ता-

Feminine.

-त्व-

nt.

fait

de

devoir

ou

pouvoir

être

dit

fait

d'être

répréhensible

-तां

गम्-

या-

व्रज्-

encourir

le

blâme.