Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel

भेदक (bhedaka)

 
Shabda Sagara English

भेदक

Masculine, Feminine, Neuter

(

-कः-दिका-कं

)

A

breaker,

who

or

what

breaks

or

divides.

Masculine.

(

-कः

)

A

mischief-maker.

Masculine.

(

-कः-कं

)

1.

An

adjective.

2.

Purgative.

Etymology

भिद्

to

break

ण्वुल्

Affix.

Capeller Eng English

भेदक

adjective

breaking,

piercing,

digging

through,

destroying,

seducing

distinguishing,

defining.

Yates English

भेदक

(

कः-का-कं

)

a.

Breaking.

Spoken Sanskrit English

भेदक

-

bhedaka

-

Adjective

-

diverting

विनोदिन्

-

vinodin

-

Adjective

-

diverting

प्रच्यावन

-

pracyAvana

-

Neuter

-

diverting

from

कालिन्दीकर्षण

-

kAlindIkarSaNa

-

Masculine

-

diverting

the

yamunA

stream

भेदक

-

bhedaka

-

Adjective

-

distinguishing

भेदक

-

bhedaka

-

Adjective

-

seducing

भेदक

-

bhedaka

-

Adjective

-

defining

भेदक

-

bhedaka

-

Adjective

-

diverting

भेदक

-

bhedaka

-

Adjective

-

destroying

भेदक

-

bhedaka

-

Adjective

-

making

a

difference

भेदक

-

bhedaka

-

Adjective

-

perforating

भेदक

-

bhedaka

-

Adjective

-

determining

भेदक

-

bhedaka

-

Adjective

-

piercing

भेदक

-

bhedaka

-

Adjective

-

breaking

into

or

through

भेदक

-

bhedaka

-

Neuter

-

determinative

i.e.

an

adjective

भेदक

bhedaka

Neuter

determinative

i.e.

an

adjective

Wilson English

भेदक

Masculine, Feminine, Neuter

(

-कः-का-कं

)

A

breaker,

who

or

what

breaks

or

divides.

Masculine.

(

-कः

)

A

mischief-maker.

Etymology

भिद

to

break,

ण्वुल्

Affix.

Apte English

भेदक

[

bhēdaka

],

Adjective.

(

-दिका

Feminine.

)

[

भिद्-ण्वुल्

]

Breaking,

splitting,

dividing,

separating.

Breaking

through,

piercing.

Destroying,

a

destroyer

मर्यादाभेदकः

Manusmṛiti.

9.291.

Distinguishing,

discriminating.

Defining.

Evacuating

the

bowels,

purgative.

Diverting

(

watercourses

)

स्त्रोतसां

भेदको

यश्च

तेषां

चावरणे

रतः

Manusmṛiti.

3.163.

Seducing

(

ministers

)

Manusmṛiti.

3.232

Kull.

-कः

An

adjective

or

differentiating

attribute.

Apte 1890 English

भेदक

a.

(

दिका

f.

)

[

भिद्-ण्वुल्

]

1

Breaking,

splitting,

dividing,

separating.

2

Breaking

through,

piercing.

3

Destroying,

a

destroyer.

4

Distinguishing,

discriminating.

5

Defining.

6

Evacuating

(

the

bowels

),

purgative.

कः

An

adjective

or

differentiating

attribute.

Monier Williams Cologne English

भेदक

Masculine, Feminine, Neuter

breaking

into

or

through,

piercing,

perforating,

rāmāyaṇa

diverting

(

water-courses

),

manu-smṛti

iii,

163

destroying

(

boundary-marks

),

ib.

ix,

291

seducing

(

ministers

),

ib.

ix,

232

manvarthamuktāvalī, kullūka bhaṭṭa 's commentary on manu-smṛti

making

a

difference,

distinguishing,

determining,

defining,

daśarūpa

Kāvyād.

pañcarātra

भेदक

neuter gender.

a

determinative

i.e.

an

adjective,

pāṇini

ii,

1,

57,

Sch.

(

confer, compare.

भेद्य

).

Monier Williams 1872 English

भेदक,

अस्,

इका,

अम्,

who

or

what

breaks

or

breaks

open

or

divides

breaking,

breaking

through,

causing

division

or

separation

piercing

a

mischief-

maker

a

destroyer

one

who

breaks

through

or

diverts

(

the

course

of

a

stream,

cf.

Manu

III.

163

)

distin-

guishing,

discriminating,

defining

a

distinguisher

(

अस्,

अम्?

),

m.

n.

an

adjective

(

इका

),

f.

the

act

of

breaking

asunder,

destruction,

annihilation.

Macdonell English

भेदक

bheda-ka,

Adjective.

breaking,

into

or

🞄through,

piercing

breaking

down

the

dam

🞄of

(

tanks

),

diverting

(

water-courses

)

destroying

🞄(

boundary-marks

)

leading

astray

(

ministers

)

🞄discriminating,

distinguishing

differentiating,

🞄determining

(

meaning

)

Neuter.

adjective

🞄-kara,

Adjective.

(

ī

)

breaking

down

(

bridges,

—°

)

🞄sowing

dissensions

among

or

in

(

g.

or

—°

)

🞄-kārin,

Adjective.

causing

disunion

making

a

difference,

🞄altered

-kṛt,

Adjective.

breaking

down

or

🞄into

(

—°

)

-tas,

ad.

separately,

singly

according

🞄to

the

difference.

Benfey English

भेदक

भेदक,

i.

e.

भिद्

+

अक,

Masculine.

1.

One

who

breaks,

Man.

8,

284

(

अस्थि-

).

2.

One

who

breaks

open,

9,

280.

3.

One

who

scratches,

8,

284

(

त्वच्-

).

4.

One

who

diverts

(

watercourses

),

Man.

3,

163.

5.

A

mischief-maker.

--

Compound

गण्ड-,

Masculine.

a

cutpurse,

Śāk.

74,

14

(

Prākṛ.

).

Apte Hindi Hindi

भेदक

वि*

-

भिद्+ण्वुल्

"तोड़नेवाला,

खण्ड-खण्ड

करने

वाला,

विभक्त

करने

वाला,

अलग-अलग

करने

वाला"

भेदक

वि*

-

-

"बींघने

वाला,

छिद्र

करने

वाला"

भेदक

वि*

-

-

"नष्ट

करने

वाला,

विनाशक"

भेदक

वि*

-

-

"भेद

करने

वाला,

अन्तर

करने

वाला"

भेदक

वि*

-

-

परिभाषा

देने

वाला

भेदकः

पुंलिङ्गम्

-

-

विशेषण

या

विभेदकारी

विशेषता

भेदक

वि*

-

भि+ण्वुल्

"वियोजक,

विभाजक,

तोड़ने

वाला"

भेदक

वि*

-

भि+ण्वुल्

नाशक

भेदक

वि*

-

भि+ण्वुल्

विवेचक

भेदक

वि*

-

भि+ण्वुल्

रेचक

भेदक

वि*

-

भि+ण्वुल्

मोड़ने

वाला

भेदक

वि*

-

भि+ण्वुल्

पथभ्रष्ट

करने

वाला

L R Vaidya English

Bedaka

{%

(

I

)

a.

(

f.

दिका

)

%}

1.

Dividing,

splitting

2.

separating,

breaking

through

3.

destroying

4.

distinguishing,

differentiating.

Bedaka

{%

(

II

)

m.n.

%}

An

adjective.

Bhutasankhya Sanskrit

५,

अक्ष,

अनिल,

अनुत्तर,

अर्थ,

असु,

आशुग,

इन्द्रिय,

इषु,

कङ्कपत्री,

करणीय,

कलङ्क,

कामगुण,

कामदेव,

खग,

तत्त्व,

तन्मात्र,

धी,

नाराच,

नालीक,

पक्षि,

पञ्च,

पतङ्ग,

पत्रिन्,

पर्व,

पवन,

पाण्डव,

पुत्र,

पृषत्क,

प्राण,

बाण,

भाव,

भूत,

भेदक,

मरुत्,

महाभूत,

महाव्रत,

मार्गण,

रत्न,

लेय,

लेयक,

वध,

वर्ष्मन्,

वात,

वायु,

विशिख,

विषय,

व्रत,

शर,

शरीर,

शस्त्र,

शिलीमुख,

शूक,

श्वसन,

समिति,

सायक,

स्मरबाण,

स्मरेषु

Kridanta Forms Sanskrit

भिद्

(

भि॒दिँ॑र्

विदारणे

-

रुधादिः

-

अनिट्

)

ल्युट् →

भेदनम्

अनीयर् →

भेदनीयः

-

भेदनीया

ण्वुल् →

भेदकः

-

भेदिका

तुमुँन् →

भेत्तुम्

तव्य →

भेत्तव्यः

-

भेत्तव्या

तृच् →

भेत्ता

-

भेत्त्री

क्त्वा →

भित्त्वा

ल्यप् →

प्रभिद्य

क्तवतुँ →

भिन्नवान्

-

भिन्नवती

क्त →

भिन्नः

/

भित्तः

-

भिन्ना

/

भित्ता

शतृँ →

भिन्दन्

-

भिन्दती

शानच् →

भिन्दानः

-

भिन्दाना

Abhyankara Grammar English

भेदक

(

1

)

lit.distinguishing

differentiating

cf

भेदकत्वात्स्वरस्य

|

भेदका

उदात्तादय:

|

M.

Bh.

on

P.

I.

1.1

Vārt.

13

(

2

)

adjective

cf.

भेदकं

विशेषणं

भेद्यं

विशेष्यम्

Kāś.

on

P.

II:

1.57

(

3

)

variety

kind

cf.

सामान्यस्य

विशेषो

भेदकः

प्रकार:

Kāś.

on

P.V.

3.23

(

4

)

indicating,

suggesting,

as

contrasted

with

वाचक

cf.

संबन्धस्य

तु

भेदक:

Vākyapadīya.

Wordnet Sanskrit

Synonyms

भञ्जक,

भेदक

(Adjective)

यः

भञ्जति।

"शिवधनुषः

भञ्जकाय

रामाय

परशुरामः

क्रुध्यति।"

Kalpadruma Sanskrit

भेदकः,

त्रि,

(

भिद्

+

ण्वुल्

)

विदारकः

यथा,

मनौ

२८५

)(

“संक्रमध्वजयष्टीनां

प्रतिमानाञ्च

भेदकः

।प्रतिकुर्य्याच्च

तत्

सर्व्वं

पञ्च

दद्याच्छतानि

”विरेचकौषधादिः

(

विरेचकौधार्थे

विषयो

यथा,

“नवज्वरे

ये

योगा

भेदकाः

परिकीर्त्तिताः

।ते

तथैव

प्रयोक्तव्या

वीक्ष्य

देहमलादिकम्

”इति

वैद्यकरसेन्द्रसारसंग्रहे

विरेकाधिकारे

)पृथक्कारकः

यथा

“भेदयति

अन्यपदार्थंपृथक्

करोतीति

भेदकं

नाम्ना

शिवः

गोत्रेणगार्ग्यः

।”

इति

कारकटीकायां

दुर्गादासः

अपि

।“भेद्यभेदकयोः

श्लिष्टं

सम्बन्धोऽन्योन्यमिष्यते

।द्बिष्ठो

यद्यपि

सम्बन्धः

षष्ठ्यत्पत्तिस्तु

भेदकात्

”इति

कलापटीकाधृतभर्त्तृहरिकारिका

(

“सामान्यस्य

भेदको

विशेषः

प्रकारः

।”

इति

च५

६९

इत्यस्य

काशिकावृत्तिः

)

Vachaspatyam Sanskrit

भेदक

त्रीषु लिङ्गेषु

भिद--ण्वुल्

रेचके

विदारके

भेदकारके४

विशेषणे

“स्त्रीदाराद्यैर्यद्विशेष्यं

यादृशैः

प्रस्तुतंपदैः

गुणद्रव्यक्रियाशब्दास्तथा

स्युस्तस्य

भेदकाः”

अमरः

Capeller German

भेदक

zerbrechend,

zerstörend,

verführend,

unterscheidend.

Feminine.

भेदिका

das

Spalten

(

mit

subj.

u.

obj.

Gen.

).

Stchoupak French

भेदक-

ag.

qui

fend,

qui

brise

ou

perce

qui

s'introduit

par

effraction

ou

passe

à

travers.

qui

détourne

(

un

cours

d'eau

),

qui

enfreint

les

limites,

qui

détruit

la

marque

des

limites

qui

soudoie.