Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel
बाणः (bANaH)
बाणः
[
bāṇḥ
],
1
An
arrow,
shaft,
reed
Bṛihadâraṇyakopanishad.
3.8.2
धनुष्यमोघं
समधत्त
बाणम्
Kumârasambhava (Bombay).
3.66.
An
aim
or
mark
for
arrows.
The
feathered
end
of
an
arrow.
The
udder
of
a
cow.
The
body
(
शरीर
)
ते
प्रकाश्श्याभिवदन्ति
वयमेतद्बाणमवष्टभ्य
विधारयामः
Praśna
Upanishad.
2.2.
Name.
of
a
demon,
son
of
Bali
Compare.
उषा.
Name.
of
a
celebrated
poet
who
lived
at
the
court
of
king
Harṣavardhana
and
flourished
in
the
first
half
of
the
seventh
century
see
App.
II
).
He
is
the
author
of
कादम्बरी,
हर्षचरित
and
of
some
other
works
(
Govardhana
in
his
Āryāsaptaśatī
37
speaks
in
these
terms
of
Bāṇa:
जाता
शिखण्डिनी
प्राग्
यथा
शिखण्डी
तथावगच्छामि
।
प्रागल्भ्यधिकमाप्तुं
वाणी
बाणो
बभूवेति
॥
so
हृदयवसतिः
पञ्चबाणस्तु
बाणः
Parasmaipada.
Raghuvamsa (Bombay).
1.22
).
A
symbolical
expression
for
the
number
'five'.
A
sound
voice.
Fire.
Lightning.
A
form
of
Śiva.
The
versed
sine
of
an
arc.
-णः,
-णा
The
hinder
part
or
feathered
end
of
an
arrow.
-णः,
-णा,
-णम्
a
blue
flowering
Barleria
-नीलझिण्टी
(
Marâṭhî.
कोऱ्हांटी
)
अनाविलोन्मीलितबाणचक्षुषः
Kirâtârjunîya.
4.
28.
Sisupâlavadha.
6.46.
Compound.
-असनम्
a
bow
स
पार्थबाणासन-
वेगमुक्तैर्दृढाहतः
पत्रिभिरुग्रवेगैः
Mahâbhârata (Bombay).
*
8.89.86.
˚यन्त्रम्
a
kind
of
bow
with
a
mechanical
contrivance
at
one
of
its
ends
for
tightening
the
string
and
letting
off
the
arrow
Dasakumâracharita (Bombay).
1.1.
-आवलिः,
-ली
Feminine.
a
series
of
arrows.
a
series
of
five
verses
forming
one
sentence.
-आश्रयः
a
quiver.
-गङ्गा
Name.
of
a
river
said
to
have
been
produced
by
Rāvaṇa's
arrow
सोमेशाद्
दक्षिणे
भागे
बाणेनाभि-
बिभिद्य
वै
।
रावणेन
प्रकटिता
जलधारातिपुण्यदा
।
बाणगङ्गेति
विख्याता
या
स्नानादघहारिणी
॥
Varāha
Parasmaipada.
-गोचरः
the
range
of
an
arrow
अवतीर्णो$सि
रतिरमणबाणगोचरम्
Mâlatîmâdhava (Bombay).
1.19/2.-जालम्
a
number
of
arrows.
-जित्
Masculine.
an
epithet
of
Viṣṇu.
-तूणः,
-धिः
a
quiver
क्षीणबाणो
विबाणधिः
Mahâbhârata (Bombay).
*
8.63
बबन्धाथ
च
बाणधी
(
Dual.
)
Bhaṭṭikâvya.
14.17
Kirâtârjunîya.
18.1.-निकृत
Adjective.
pierced
or
wounded
by
an
arrow.
-पत्रः
Name.
of
a
bird
(
कङ्क
).
-पथः
the
range
of
an
arrow.-पाणि
Adjective.
armed
with
arrows.
पातः
an
arrowshot
(
as
a
measure
of
distance
).
the
range
of
an
arrow.
a
bed
of
arrows
(
बाणशय्या,
शरतल्प
)
बाणपातान्तरे
रामं
पातितं
पुरुषर्षभम्
Rāmāyana
6.45.25.
˚वर्तिन्
Adjective.
being
within
the
range
of
an
arrow.
-पुरम्
Śoṇitapura,
the
capital
of
Bāṇāsura.
-मुक्ति
Feminine.
,
-मोक्षणम्
discharging
or
shooting
an
arrow.
-योजनम्
a
quiver.
-रेखा
a
long
wound
made
by
an
arrow.
-लिङ्गम्
a
white
stone
found
in
the
river
नर्मदा
and
worshipped
as
the
लिङ्ग
of
Śiva.
-वारः
a
breast-plate,
an
armour,
cuirass
Compare.
वारबाणः.
-वृष्टिः
Feminine.
a
shower
of
arrows.
-संधानम्
the
fitting
of
an
arrow
to
the
bow-string
का
कथा
बाणसंधाने
ज्याशब्देनैव
दूरतः
Sakuntalâ (Bombay).
3.1.
-सिद्धिः
Feminine.
the
hitting
of
a
mark
by
an
arrow.
-सुता
an
epithet
of
Uṣā,
daughter
of
Bāṇa
see
उषा.
-हन्
Masculine.
an
epithet
of
Viṣṇu.
बाणः
1
An
arrow,
shaft,
reed
धनुष्यमोघं
समधत्त
बाणं
Ku.
3.
66.
2
An
aim
or
mark
for
arrows.
3
The
feathered
end
of
an
arrow.
4
The
udder
of
a
cow.
5
A
kind
of
plant
(
नीलझिंटी
f.
also
)
विकचबाणदलावलयो
ऽधिकं
रुरुचिरे
रुचिरेक्षणविभ्रमाः
Śi.
6.
46.
6
N.
of
a
demon,
son
of
Bali
cf.
उषा.
7
N.
of
a
celebrated
poet
who
lived
at
the
court
of
king
Harshavardhana
and
flourished
in
the
first
half
of
the
seventh
century
(
see
App.
II
).
He
is
the
author
of
कादंबरी,
हर्षचरित
and
of
some
other
works
(
Govardhana
in
his
Āryāsaptaśatī
v.
37
speaks
in
these
terms
of
Bāṇa:
जाता
शिखंडिनी
प्राग्यथा
शिखंडी
तथावगच्छामि
।
प्रागल्भ्यमधिकमाप्तुं
वाणी
बाणो
बभूवोति
॥
so
हृदयवसतिः
पंचबाणस्तु
बाणः
P.
R.
1.
22
).
8
A
symbolical
expression
for
the
number
‘five’.
9
A
sound,
voice.
10
Fire.
11
Lightning.
णः,
णा
The
hinder
part
or
feathered
end
of
an
arrow.
Comp.
असनं
a
bow.
आवलिः
ली
f.
{1}
a
series
of
arrows.
{2}
a
series
of
five
verses
forming
one
sentence.
आश्रयः
a
quiver.
गंगा
N.
of
a
river
said
to
have
been
produced
by
Rāvaṇa's
arrow.
गोचरः
the
range
of
an
arrow.
जालं
a
number
of
arrows.
जित्
m.
an
epithet
of
Viṣṇu.
तूणः,
धिः
a
quiver.
पथः
the
range
of
an
arrow.
पाणि
a.
armed
with
arrows.
पातः
{1}
an
arrow-shot
(
as
a
measure
of
distance
).
{2}
the
range
of
an
arrow.
मुक्ति
f.,
मोक्षणं
discharging
or
shooting
an
arrow.
योजनं
a
quiver.
रेखा
a
long
wound
made
by
an
arrow.
वारः
a
breast-plate,
an
armour,
cuirass
cf.
वारबाणः.
वृष्टिः
f.
a
shower
of
arrows.
संधानं
the
fitting
of
an
arrow
to
the
bow-string.
सिद्धिः
f.
the
hitting
of
a
mark
by
an
arrow.
सुता
an
epithet
of
Uṣā,
daughter
of
Bāṇa
see
उषा.
हन्
m.
an
epithet
of
Viṣṇu.
(
मीटर
)
तीर
बाणः
पुंलिङ्गम्
-
बण्
+
घञ्
"तीर,
बाण,
शर"
बाणः
पुंलिङ्गम्
-
बण्
+
घञ्
"तीर
का
निशाना,
बाण
का
लक्ष्य"
बाणः
पुंलिङ्गम्
-
बण्
+
घञ्
तीर
का
पंखयुक्त
भाग
बाणः
पुंलिङ्गम्
-
बण्
+
घञ्
गाय
का
ऐन
या
औड़ी
बाणः
पुंलिङ्गम्
-
बण्
+
घञ्
एक
प्रकार
का
पौधा
(
नीलझिंटी
भी
)
बाणः
पुंलिङ्गम्
-
बण्
+
घञ्
"एक
राक्षस
का
नाम,
बलि
का
पुत्र"
बाणः
पुंलिङ्गम्
-
बण्
+
घञ्
एक
प्रसिद्ध
कवि
का
नाम
बाणः
पुंलिङ्गम्
-
बण्
+
घञ्
पाँच
की
संख्या
के
लिए
प्रतीकात्मक
उक्ति
बाणः
पुंलिङ्गम्
-
बण्+घञ्
तीर
बाणः
पुंलिङ्गम्
-
बण्+घञ्
निशाना
बाणः
पुंलिङ्गम्
-
बण्+घञ्
बाण
की
नोंक
बाणः
पुंलिङ्गम्
-
बण्+घञ्
"ऐन,
औडी"
बाणः
पुंलिङ्गम्
-
बण्+घञ्
शरीर
बाणः
पुंलिङ्गम्
-
बण्+घञ्
"एक
राक्षस,
बलि
का
पुत्र"
बाणः
पुंलिङ्गम्
-
बण्+घञ्
एक
कवि
का
नाम
जिसने
कादम्बरी
और
हर्षचरित
लिखे
हैं
बाणः
पुंलिङ्गम्
-
बण्+घञ्
अग्नि
में
आहुति
देना
बाणः
पुंलिङ्गम्
-
बण्+घञ्
पाँच
की
संख्या
का
प्रतीक
बाणः
पुंलिङ्गम्
-
बण्+घञ्
चाप
की
शरज्या
बाणः
पुंलिङ्गम्
-
-
"हर्षचरित,
कादबंरी
और
चंडिकाशतक
का
विख्यात
प्रणेता।पार्वतीपरिणय
और
रत्नावली
भी
इसी
की
रचना
मानी
जाती
है।इसका
काल
निर्विवाद
रुप
से
इसके
अभिभावक
कान्यकुब्ज
के
राजा
श्री
हर्षवर्धन
द्वारा
निश्चित
किया
गया
है।जिस
समय
ह्यून
त्सांग
ने
समस्त
भारत
में
भ्रमण
किया
उस
समय
हर्षवर्धन
ने
६२९
से
६४५
ई०
तक
राज्य
किया।इसलिए
बाण
या
तो
छठी
शताब्दी
के
उतरार्ध
में
हुआ
या
सातवीं
शताब्दी
के
पूर्वार्ध
में।बाण
का
काल
कई
और
लेखकों
के
काल
का-न्यूनातिन्यून
उनका
जिनका
कि
बाण
ने
हर्षचरित
की
प्रस्तावना
में
उल्लेख
किया
है-परिचायक
है।"
बाणः
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः
ಕರಿಯ
ಹೂವಿನ
ಗೋರಂಟಿ
ಮರ
विस्तारः
बाणः
स्याद्गोस्तने
दैत्यभेदे
केवलकाण्डयोः
।
मेदि.
बाणः
स्यात्
केवले
काण्डे
काण्डावयवदैत्ययोः
।
विश्व.
Synonyms
बाणः
(Noun)
इक्ष्वाकुवंशीयः
राजा।
"बाणः
विकुक्षेः
पुत्रः
आसीत्।"
Synonyms
बाणासुरः,
बाणः,
वाणासुरः,
वाणः,
वक्रः
(Noun)
दैत्यराजस्य
बलेः
पुत्रः
यः
शिवेन
हतः।
"बलेः
शतेषु
पुत्रेषु
बाणासुरः
अग्रजः
आसीत्।"
Synonyms
पञ्च,
पाण्डवः,
शिवास्यम्,
इन्द्रियम्,
स्वर्गः,
व्रताग्निः,
महापापम्,
महाभूतम्,
महाकाव्यम्,
महामखः,
पुराणलक्षणम्,
अङ्गम्,
प्राणाः,
वर्गः,
इन्द्रियार्थः,
बाणः
(Noun)
एकाधिकं
चत्वारि।
"पञ्चाधिकं
पञ्च
आहत्य
दश
भवन्ति।"
பா3ண:
:
அம்பு,
பசுவின்
மடி,
ஒரு
கவிஞனின்
பெயர்,
ஒரு
அசுரனின்
பெயர்.
बा(
वा
)णः,
पुंलिङ्गम्
(
बणनं
बाणः
शब्दस्तदस्यास्तीति
।बाण
+
अच्
।
)
अस्त्रविशेषः
।
तिर
इतिभाषा
।
तत्पर्य्यायः
।
पृषत्कः
२
विशिखः३
अजिम्भगः
४
खगः
५
आशुगः
६
कलम्बः७
मार्गणः
८
शरः
९
पत्री
१०
रोपः
११इषुः
१२
।
इत्यमरः
।
२
।
८
।
८६
॥
चित्र-पुङ्खः
१३
शायकः
१४
वीरतरः
१५
तूणक्षेडः
१६काण्डः
१७
विपर्षकः
१८
शरुः
१९
वाजी
२०पत्रवाहः
२१
अस्त्रकण्टकः
२२
॥
लौहमय-वाणस्य
पर्य्यायः
।
प्रक्ष्वेडनः
१
लोहनालः
२नाराचः
३
॥
क्षिप्तबाणस्य
पर्य्यायः
।
प्रहितः
१निरस्तः
२
॥
विषाक्तबाणस्य
पर्य्यायः
।
तीक्ष्णः
१लिप्तकः
२
दिग्धः
३
॥
तीरो
निष्फलसायके
।इति
शब्दरत्नावली
॥
*
॥
(
यथा,
ऋग्वेदे
।
६
।७५
।
१७
।“यत्र
बाणाः
संपतन्ति
कुमारा
विशिखा
इव
।तत्रा
नो
ब्रह्मणस्पतिरदितिः
शर्म्म
यच्छतुविश्वहा
शर्म्म
यच्छतु
॥
”
)वलिराजस्य
ज्येष्ठपुत्त्रः
।
यथा,
--“बलेः
पुत्त्रशतं
त्वासीद्बाणज्येष्ठन्ततो
द्विजाः
।बाणः
सहस्रबाहुः
स्यात्
सर्व्वास्त्रगुणसंयुतः
॥
तपसा
तोषितो
यस्य
पुरे
वसति
शूलधृक्
।महाकालत्वमगमत्
साम्यं
यस्य
पिणाकिनः
॥
”इति
मत्स्यपुराणे
५
अध्यायः
॥
(
अस्य
जन्मादिविवरणन्तु
बाणयुद्धशब्दे
द्रष्ट-व्यम्
।
विस्तृतिस्तु
हरिवंशे
विष्णुपर्व्वणि
१७३अध्यायमारभ्य
द्रष्टव्या
॥
)
गोस्तनः
।
केवलः
।इति
मेदिनी
।
णे,
२७
॥
अग्निः
।
इतित्रिकाण्डशेषः
॥
काण्डावयवः
।
इति
विश्वः
॥
भद्रमुञ्जः
।
इति
राजनिर्घण्टः
॥
(
पुंलिङ्गम्
स्त्रीलिङ्गम्
नीलझिण्टी
।
इति
वैजयन्ती
॥
यथा,
माघे
।६
।
४६
।“विकचबाणदलावलयोऽधिकंरुरुचिरे
रुचिरेक्षणविभ्रमाः
॥
”बण्यते
शब्द्यते
इति
।
बण
शब्दे
+
“अकर्त्तरिच
कारके
संज्ञायाम्
।”
३
।
३
।
१९
।
इतिघञ्
।
वाक्
।
इति
निघण्टुः
॥
इक्ष्वाकुवंशीयो-ऽयोध्याराजः
स्वनामख्यातो
विकुक्षेः
पुत्त्रः
।यथा,
रामायणे
।
१
।
७०
।
२२
--
२३
।“इक्ष्वाकोस्तु
सुतः
श्रीमान्
कुक्षिरित्येव
विशुतः
।कुक्षेरथात्मजः
श्रीमान्
विकुक्षिरुदपद्यत
॥
विकुक्षेस्तु
महातेजा
बाणः
पुत्त्रः
प्रतापवान्
।बाणस्य
तु
महातेजा
अनरण्यः
प्रतापवान्
॥
”कादम्बरीप्रणेता
कविविशेषः
।
यथा,
कादम्बर्य्यांकविवंशवर्णने
।“सरस्वतीपाणिसरोजसम्पुट-प्रमृष्टहोमश्रमसीकराम्भसः
।यशोऽंशुशुक्लीकृतसप्तविष्टपात्ततः
सुरोबाण
इति
व्यजायत
॥
द्विजेन
तेनाक्षत
कण्ठकौण्ठ्ययामहामनोमोहमलीमसान्धया
।अलब्धवैदग्ध्यविलासमुग्धयाधिया
निबद्ध्वेयमतिद्वयी
कथा
॥
”अयमेव
हर्षचरितप्रणेता
इति
केचित्
॥
)
What is this? (Hidden Dictionary)
To avoid the clutter in the app, the unwanted dictionaries can be hidden to have clear view while browsing. This section shows entries from those hidden dictionaries if any.
How to hide/unhide dictionary?
Every dictionary entry will have top right corner menu . From there, you can hide or unhide dictionary. You must login to use this feature. So, KST can remember your preferences of hidden dictionaries.