Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel

पुष्करम् (puSkaram)

 
Apte English

पुष्करम्

[

puṣkaram

],

[

पुष्कं

पुष्टिं

राति,

रा-क

Compare.

Uṇâdisūtras.

4.4

]

A

blue

lotus

Nelumbium

speciosum

ताः

कान्तैः

सह

करपुष्करे-

रिताम्बुव्यात्युक्षीमभिसरणग्लहामदीव्यन्

Sisupâlavadha.

8.32.

The

tip

of

an

elephant's

trunk

आलोकपुष्करमुखोल्लसितैरभीक्ष्णमुक्षां-

बभूवुरभितो

वपुरम्बुवर्षैः

Sisupâlavadha.

5.3.

The

skin

of

a

drum,

id est, that is.

the

place

where

it

is

struck

पुष्करेष्वाहतेषु

Meghadūta (Bombay).

68

Raghuvamsa (Bombay).

17.11.

The

blade

of

a

sword

क्रोधेनान्धाः

प्राविशन्

पुष्कराणि

Sisupâlavadha.

18.17.

The

sheath

of

a

sword.

An

arrow.

Air,

sky,

atmosphere

पुष्करं

पूरयामासुः

सिंह-

नादेन

भूयसा

Śiva

B.18.5.

A

cage.

Water.

Intoxication.

The

art

of

dancing.

War.

battle.

Union.

Name.

of

a

celebrated

place

of

pilgrimage

in

the

district

of

Ajmere.

The

bowl

of

a

spoon.

A

part,

portion.

The

tip

of

the

elephant's

trunk

Mātaṅga

Latin.

2.2

3.1

5.8

6.9.

रः

A

lake,

pond

पुष्करे

दुष्करं

वारि

...

Jyotistattvam.

A

kind

of

serpent.

A

kind

of

drum,

kettledrum

अवादयन्

दुन्दुभींश्च

शतशश्चैव

पुष्करान्

Mahâbhârata (Bombay).

*

6.43.13.

The

sun.

An

epithet

of

a

class

of

clouds

said

to

cause

dearth

or

famine

Meghadūta (Bombay).

6.

(

Various reading.

पुष्कल

)

तदीया-

स्तोयदेष्वद्य

पुष्करावर्तकादिषु

अभ्यस्यन्ति

तटाघातम्

Kumârasambhava (Bombay).

2.5.

An

epithet

of

Kṛiṣṇa.

An

epithet

of

Śiva.

The

Sārasa

bird.

An

inauspicious

conjunction

of

planets.

-रः,

-रम्

Name.

of

one

of

the

seven

great

divisions

of

the

universe.

Compound.

-अक्षः

an

epithet

of

Viṣṇu

ध्वजाग्रे

पुष्कराक्षस्य

तार्क्ष्यः

संनिहितो$भवत्

Bm.

2.18.

-आख्यः,

-आह्वः

the

(

Indian

)

crane.

-आवर्तकः

an

epithet

of

a

class

of

clouds

said

to

cause

dearth

or

famine

जातं

वंशे

भुवनविदिते

पुष्करावर्तकानाम्

Meghadūta (Bombay).

6

Kumârasambhava (Bombay).

2.5,

Veṇîsamhâra.

3.2.-तीर्थः

Name.

of

a

sacred

bathing-place

see

पुष्कर

above.-नाभः

an

epithet

of

Viṣṇu.

-पत्रम्

a

lotus-leaf.

-प्रियः

wax.

-बीजम्

lotus-seed.

-विष्टरः

the

god

Brahmā

जगाम

लोकं

स्वमखण्डितोत्सवं

समीडितः

पुष्करविष्टरादिभिः

Bhágavata (Bombay).

3.19.31.

-व्याघ्रः

an

alligator.

-शिखा

the

root

of

a

lotus.

-सारी

a

kind

of

writing

Latin.

V.

-स्थपतिः

an

epithet

of

Śiva.

-स्रज्

Feminine.

a

garland

of

lotuses.

Masculine.

(

Dual.

)

Name.

of

the

two

Aśvinīkumāras.

Apte Hindi Hindi

पुष्करम्

नपुंलिङ्गम्

-

पुष्कं

पुष्टि

राति-

रा

+

नीला

कमल

पुष्करम्

नपुंलिङ्गम्

-

पुष्कं

पुष्टि

राति-

रा

+

हाथी

की

जिह्वा

की

नोक

पुष्करम्

नपुंलिङ्गम्

-

पुष्कं

पुष्टि

राति-

रा

+

ढोल

की

चमड़ा

अर्थात्

वह

स्थान

जहाँ

उस

पर

चोट

मारी

जाती

है

पुष्करम्

नपुंलिङ्गम्

-

पुष्कं

पुष्टि

राति-

रा

+

तलवार

का

फल

पुष्करम्

नपुंलिङ्गम्

-

पुष्कं

पुष्टि

राति-

रा

+

तलवार

का

म्यान

पुष्करम्

नपुंलिङ्गम्

-

पुष्कं

पुष्टि

राति-

रा

+

बाण

पुष्करम्

नपुंलिङ्गम्

-

पुष्कं

पुष्टि

राति-

रा

+

"वायु,

आकाश,

अन्तरिक्ष"

पुष्करम्

नपुंलिङ्गम्

-

पुष्कं

पुष्टि

राति-

रा

+

पिंजड़ा

पुष्करम्

नपुंलिङ्गम्

-

पुष्कं

पुष्टि

राति-

रा

+

जल

पुष्करम्

नपुंलिङ्गम्

-

पुष्कं

पुष्टि

राति-

रा

+

मादकता

पुष्करम्

नपुंलिङ्गम्

-

पुष्कं

पुष्टि

राति-

रा

+

नृत्यकला

पुष्करम्

नपुंलिङ्गम्

-

पुष्कं

पुष्टि

राति-

रा

+

"युद्ध,

संग्राम"

पुष्करम्

नपुंलिङ्गम्

-

पुष्कं

पुष्टि

राति-

रा

+

एकता

पुष्करम्

नपुंलिङ्गम्

-

पुष्कं

पुष्टि

राति-

रा

+

अजमेर

के

निकट

एक

प्रसिद्ध

तीर्थस्थान

पुष्करम्

नपुंलिङ्गम्

-

पुष्कं

पुष्टि

राति-

रा

+

शिव

के

सात

विशाल

प्रभागों

में

से

एक

पुष्करम्

नपुंलिङ्गम्

-

पुष्कं

पुष्टिं

राति+रा+क

नीला

कमल

पुष्करम्

नपुंलिङ्गम्

-

पुष्कं

पुष्टिं

राति+रा+क

हाथी

के

सूँड

का

किनारा

Wordnet Sanskrit

Synonyms

गण्डूषः,

कर्णिका,

द्विरदकराग्रम्,

पुष्करम्,

पुष्कराग्रम्

(Noun)

गजशुण्डायाः

अन्तिमः

सूचिकामुखश्च

भागः।

"चलनसमये

गजः

वारंवारं

गण्डूषेण

भूमिम्

अस्पृशत्।"

Synonyms

फलम्,

पत्रम्,

फलकः,

धारा,

परञ्जः,

पुष्करम्

(Noun)

शस्त्रस्य

धारा।

"तर्जितः

परशुधारया

मम।"

Synonyms

पुष्करम्

(Noun)

नीला

कुमुदिनी

यस्याः

बीजस्य

चूर्णं

जनाः

व्रते

अदन्ति।

"सा

पुष्करस्य

बीजस्य

चूर्णेन

पोलिका

करोति।"

Synonyms

कमलम्,

अरविन्दम्,

सरसिजम्,

सलिलजम्,

राजीवम्,

पङ्कजम्,

नीरजम्,

पाथोजम्,

नलम्,

नलिनम्,

अम्भोजम्,

अम्बुजन्म,

अम्बुजम्,

श्रीः,

अम्बुरुहम्,

अम्बुपद्मम्,

सुजलम्,

अम्भोरुहम्,

पुष्करम्,

सारसम्,

पङ्कजम्,

सरसीरुहम्,

कुटपम्,

पाथोरुहम्,

वार्जम्,

तामरसम्,

कुशेशयम्,

कञ्जम्,

कजम्,

शतपत्रम्,

विसकुसुमम्,

सहस्रपत्रम्,

महोत्पलम्,

वारिरुहम्,

पङ्केरुहम्

(Noun)

जलजक्षुपविशेषः

यस्य

पुष्पाणि

अतीव

शोभनानि

सन्ति

ख्यातश्च।

"बालकः

क्रीडासमये

सरोवरात्

कमलानि

लूनाति।"

Synonyms

नभः,

गगनम्,

आकाशः,

अम्बरम्,

अभ्रम्,

द्योः,

द्यौः,

पुष्करम्,

अन्तरीक्षम्,

अन्तरिक्षम्,

अनन्तम्,

युरवर्त्मम्,

खं,

वियत्,

विष्णुपदम्,

विहायः,

नाकः,

अनङ्गः,

नभसम्,

मेघवेश्म,

मबाविलम्,

मरुद्वर्तम,

मेघवर्त्म,

त्रिविष्टपम्,

अब्भं

(Noun)

पृथिव्याः

ऊर्ध्वं

दृश्यमानः

अवकाशः।

"विद्याधराः

नभसि

चरन्तिः।"

Synonyms

जलम्,

वारि,

अम्बु,

अम्भः,

पयः,

सलिलम्,

सरिलम्,

उदकम्,

उदम्,

जडम्,

पयस्,

तोयम्,

पानीयम्,

आपः,

नीरम्,

वाः,

पाथस्,

कीलालम्,

अन्नम्,

अपः,

पुष्करम्,

अर्णः,

पेयम्,

सलम्,

संवरम्,

शंवरम्,

संम्बम्,

संवत्सरम्,

संववरः,

क्षीरम्,

पायम्,

क्षरम्,

कमलम्,

कोमलम्,

पीवा,

अमृतम्,

जीवनम्,

जीवनीयम्,

भुवनम्,

वनम्,

कबन्धम्,

कपन्धम्,

नारम्,

अभ्रपुष्पम्,

घृतम्,

कं,

पीप्पलम्,

कुशम्,

विषम्,

काण्डम्,

सवरम्,

सरम्,

कृपीटम्,

चन्द्रोरसम्,

सदनम्,

कर्वुरम्,

व्योम,

सम्बः,

सरः,

इरा,

वाजम्,

तामरस,

कम्बलम्,

स्यन्दनम्,

सम्बलम्,

जलपीथम्,

ऋतम्,

ऊर्जम्,

कोमलम्,

सोमम्,

अन्धम्,

सर्वतोमुखम्,

मेघपुष्पम्,

घनरसः,

वह्निमारकः,

दहनारातिः,

नीचगम्,

कुलीनसम्,

कृत्स्नम्,

कृपीटम्,

पावनम्,

शरलकम्,

तृषाहम्,

क्षोदः,

क्षद्मः,

नभः,

मधुः,

पुरीषम्,

अक्षरम्,

अक्षितम्,

अम्ब,

अरविन्दानि,

सर्णीकम्,

सर्पिः,

अहिः,

सहः,

सुक्षेम,

सुखम्,

सुरा,

आयुधानि,

आवयाः,

इन्दुः,

ईम्,

ऋतस्ययोनिः,

ओजः,

कशः,

कोमलम्,

कोमलम्,

क्षत्रम्,

क्षपः,

गभीरम्,

गम्भनम्,

गहनम्,

जन्म,

जलाषम्,

जामि,

तुग्र्या,

तूयम्,

तृप्तिः,

तेजः,

सद्म,

स्रोतः,

स्वः,

स्वधा,

स्वर्गाः,

स्वृतिकम्,

हविः,

हेम,

धरुणम्,

ध्वस्मन्वतु,

नाम,

पवित्रम्,

पाथः,

अक्षरम्,

पूर्णम्,

सतीनम्,

सत्,

सत्यम्,

शवः,

शुक्रम्,

शुभम्,

शम्बरम्,

वूसम्,

वृवूकम्,

व्योमः,

भविष्यत्,

वपुः,

वर्वुरम्,

वर्हिः,

भूतम्,

भेषजम्,

महः,

महत्,

महः,

महत्,

यशः,

यहः,

यादुः,

योनिः,

रयिः,

रसः,

रहसः,

रेतम्

(Noun)

सिन्धुहिमवर्षादिषु

प्राप्तः

द्रवरुपो

पदार्थः

यः

पान-खान-सेचनाद्यर्थम्

उपयुज्यते।

"जलं

जीवनस्य

आधारम्।

/अजीर्णे

जलम्

औषधं

जीर्णे

बलप्रदम्।

आहारकाले

आयुर्जनकं

भुक्तान्नोपरि

रात्रौ

पेयम्।"

Synonyms

कमलम्,

पद्मः,

उत्पलम्,

कुमुदम्,

कुमुद्,

नलिनम्,

कुवलयम्,

अरविन्दम्,

महोत्पलम्,

पङ्कजम्,

पङ्केरुहम्,

सरसिजम्,

सरसीरुहम्,

सरोजम्,

सरोरुहम्,

जलेजातम्,

अम्भोजम्,

वार्युद्भवम्,

अम्बुजम्,

अम्भारुहम्,

पुण्डरीकम्,

मृणाली,

शतपत्रम्,

सहस्रपत्रम्,

कुशेशयम्,

इन्दिरालयम्,

तामरसम्,

पुष्करम्,

सारसम्,

रमाप्रियम्,

विसप्रसूनम्,

कुवलम्,

कुवम्,

कुटपम्,

पुटकम्,

श्रीपर्णः,

श्रीकरम्

(Noun)

जलपुष्पविशेषः

यस्य

गुणाः

शीतलत्व-स्वादुत्व-रक्तपित्तभ्रमार्तिनाशित्वादयः।

"अस्मिन्

सरसि

नानावर्णीयानि

कमलानि

दृश्यन्ते।

/

कमलैः

तडागस्य

शोभा

वर्धते।"

Tamil Tamil

புஷ்கரம்

:

கரு

நெய்தல்

பூ,

தாமரைப்பூ,

பேரிகை,

வாள்

உரை,

தண்ணீர்,

அம்பு,

ஆகாயம்.