परिमण्डल (parimaNDala)

परिमण्डल

Neuter.

(

-लं

)

A

ball,

a

globe,

a

circle.

Feminine.

(

-ला

)

Globular,

circu-

lar.

Etymology

परि

round,

and

मण्डल

a

sphere

or

circumference.

परिमण्डल

neuter

circle,

circumference

adjective

circular,

round.

परि-मण्डल

(

लं

)

1.

Neuter.

A

ball,

a

globe.

परिमण्डल

-

parimaNDala

-

Adjective

-

of

the

measure

of

an

atom

परिमण्डल

-

parimaNDala

-

Adjective

-

globular

परिमण्डल

-

parimaNDala

-

Adjective

-

circular

परिमण्डल

-

parimaNDala

-

Adjective

-

round

परिमण्डल

-

parimaNDala

-

Masculine

-

species

of

venomous

gnat

परिमण्डल

-

parimaNDala

-

Neuter

-

orbit

परिमण्डल

-

parimaNDala

-

Neuter

-

circumference

परिमण्डल

-

parimaNDala

-

Neuter

-

sphere

परिमण्डल

-

parimaNDala

-

Neuter

-

globe

परिमण्डल

parimaNDala

Adjective

globular

निस्तल

nistala

Adjective

globular

प्रवृत्त

pravRtta

Adjective

globular

वर्तुल

vartula

Adjective

globular

वटिन्

vaTin

Adjective

globular

पारिमण्डल्य

pArimaNDalya

Neuter

globularness

गोलक

golaka

Masculine

globular

water-jar

पिण्डिका

piNDikA

Feminine

globular

fleshy

swelling

गोल

gola

Neuter

large

globular

water-jar

गुली

gulI

Feminine

any

small

globular

substance

सुवृत्त

suvRtta

Adjective

beautifully

globular

or

round

अष्ठीला

aSThIlA

Feminine

globular

swelling

below

the

navel

वाताष्ठीला

vAtASThIlA

Feminine

hard

globular

swelling

in

the

lower

belly

मणिक

maNika

Masculine

globular

formations

of

flesh

on

an

animal's

shoulder

परिमण्डल

Neuter.

(

-लं

)

A

ball,

a

globe,

a

circle.

Etymology

परि

round,

and

मण्डल

a

sphere

or

circumference.

परिमण्डल

[

parimaṇḍala

],

Adjective.

Globular,

round,

circular.

Of

the

measure

of

an

atom.

लम्

A

globe,

sphere.

A

ball.

A

circle.

An

orb.

The

felly

of

a

wheel

(

नेमि

)

अव्यक्तनाभं

व्यक्तारं

विकारपरिमण्डलम्

।

क्षेत्रज्ञाधिष्ठितं

चक्रं

स्निग्धाक्षं

वर्तते

ध्रुवम्

॥

Mahâbhârata (Bombay).

*

12.211.8.

-लः

A

species

of

venomous

gnat.

परिमंडल

a.

1

Globular,

round,

circular.

2

Of

the

measure

of

an

atom.

लं

1

A

globe,

sphere.

2

A

ball.

3

A

circle.

4

An

orb.

परि-मण्डल

mf(

आ

)n.

round,

circular,

globular,

śatapatha-brāhmaṇa

mahābhārata

et cetera.

of

the

measure

of

an

atom,

Ātmane-pada; the long mark over the A. has been omitted for convenience in printing.

परि-मण्डल

masculine gender.

(

sc.

,

मशक

)

a

species

of

venomous

gnat,

suśruta

परि-मण्डल

neuter gender.

a

globe,

sphere,

orbit,

circumference,

mahābhārata

bhāgavata-purāṇa

hemādri's caturvarga-cintāmaṇi

परिमण्डल

परि-मण्डल,

अस्,

आ,

अम्,

round,

circular,

globular,

spherical

(

अस्

),

m.,

scil.

मशक,

a

venomous

species

of

gnat

(

अम्

),

n.

a

circle,

cir-

cumference

a

ball,

globe,

sphere,

orb

orbit.

—परि-

मण्डल-ता,

f.

or

परिमण्डल-त्व,

अम्,

n.

round-

ness,

rotundity,

circularity.

परिमण्डल

pari-maṇḍala,

Neuter.

circumference

🞄a.

circular

globular:

-tā,

Feminine.

circularity,

i-ta,

🞄pp.

made

round

-manthara,

Adjective.

very

slow:

🞄-tā,

Feminine.

sluggishness

-manda,

Adjective.

very

dim

🞄(

eye

):

°—,

ad.

very

slightly:

-tā,

Feminine.

exhaustion,

🞄ennui

-manyú,

Adjective.

fierce

-marda,

Masculine.

🞄wearing

out,

consumption

destruction

(

of

🞄an

enemy

)

-marśa,

Masculine.

consideration,

contemplation

🞄-mala,

Masculine.

fragrance

fragrant

🞄substance

sexual

intercourse

-māṇa,

Neuter.

🞄measurement

measure,

circumference,

extent,

🞄size

weight

duration

number,

amount:

🞄-tas,

ad.

in

weight,

-ka,

Neuter.

measure,

🞄quantity

-māthin,

Adjective.

trying

severely,

🞄wearing

out

-mārga,

Masculine.

searching

around:

🞄-ṇa,

Neuter.

tracing,

searching

-mārgitavya,

fp.

🞄to

be

sought

-mārjaṇa,

Neuter.

wiping

off,

🞄cleansing

removal

-mita-tva,

Neuter.

limited

🞄nature

-miti,

Feminine.

measure,

quantity:

-mat,

🞄a.

limited

-milana,

Neuter.

touch

-mugdha-tā,

🞄[

Page156-1

]

🞄f.

silliness

loveliness

mūḍha-tā,

Feminine.

confusion

🞄-meya,

fp.

measurable

limited

in

number

🞄divestment:

-ṇa,

Neuter.

liberation

deliverance

🞄from

(

g.

)

-moṣá,

Masculine.

theft,

robbery

🞄-moṣaṇa,

Neuter.

taking

away

-mohana,

Neuter.

infatuation

🞄-mohin,

Adjective.

confused.

परिमण्डल

परि-मण्डल,

I.

Neuter.

Cir-

cumference,

MBh.

12,

7696.

II.

Adjective.

,

Feminine.

ला,

Round,

circular,

globular,

MBh.

6,

188.

III.

Masculine.

A

poisonous

kind

of

gnat.

परिमण्डल

"वि*,

पुंलिङ्गम्

"

-

-

"गोलाकार,

गोल,

वर्तुलाकार"

परिमण्डलम्

नपुंलिङ्गम्

-

-

"पिंड,

गोलक"

परिमण्डलम्

नपुंलिङ्गम्

-

-

गेंद

परिमण्डलम्

नपुंलिङ्गम्

-

-

वृत्त

परिमण्डल

पदविभागः

नपुंसकलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಗೋಳ/ಮಂಡಲ

परिमण्डल

पदविभागः

विशेष्यनिघ्नम्

कन्नडार्थः

ವರ್ತುಲಾಕಾರದ/ಗುಂಡಾಗಿರುವ

परिमण्डल

पदविभागः

विशेष्यनिघ्नम्

कन्नडार्थः

ಪರಮಾಣು

ಪರಿಮಾಣದ/ಪರಮಾಣುವಿನ

ಗಾತ್ರದ

parimaMqala

{%

(

I

)

a.

(

f.

ला

)

%}

Globular,

round,

circular.

parimaMqala

{%

(

II

)

n.

%}

1.

A

ball

2.

a

circle.

Synonyms

वृत्त,

कुण्डलाकार,

चक्र,

कुण्डलिन्,

चक्रवत,

चक्कल,

चक्रक,

चक्रुवृत्त,

चाक्र,

चाक्रिक,

परिमण्डल,

परिमण्डलित,

परिवर्तुल,

वटिन्

(Adjective)

वर्तुलस्य

आकारः

इव

आकारः

यस्य

सः।

"अस्य

वृक्षस्य

फलानि

वृत्तानि

सन्ति।"

परिमण्डलं,

त्रि,

(

परि

सर्व्वतो

मण्डलम्

।

)

वर्त्तुलम्

।इति

हेमचन्द्रः

॥

(

यथा,

भागवते

।

५

।

२२

।

१९

।“लक्षोत्तरं

सार्द्धनवकोटियोजनपरिमण्डलं

भू-वलयस्य

क्षणेन

सगव्यूत्युत्तरं

द्बिसहस्रयोजनानिस

भुङ्क्ते

॥

”

परमाणुपरिमाणम्

।

परिमाण-विशिष्टः

परमाणुः

।

इति

वैशेषिकसूत्रविवृतिः

॥

शब्दोऽयं

न्यग्रोधशब्देन

युक्तः

अर्थान्तरं

प्रका-शयति

।

पुंलिङ्गम्

पुरुषविशेषः

।

तस्य

लक्षणं

यथा,

मात्स्ये

११८

अध्याये

।“न्यग्रोधौ

तु

स्मृतौ

बाहू

व्यासो

न्यग्रोध

उच्यते

।व्यासेन

उच्छ्रयो

यस्य

अध

उर्द्धञ्च

देहिनः

।समोच्छ्रयपरीणाहो

न्धग्रोधपरिमण्डलः

॥

”स्त्री,

लक्षणान्वितरमणीविशेषः

।

यथा,

शब्द-रत्नावल्याम्

।“स्तनौ

सुकटिनौ

यस्या

नितम्बे

च

विशालता

।मध्ये

क्षीणा

भवेद्

या

च

न्यग्रोधपरिमण्डला

॥

”पर्व्वतविशेषः

।

यथा

महाभारते

६

।

६

।

११

।“परिमण्डलस्तयोर्मध्ये

मेरुः

कनकपर्व्वतः

।आदित्यतरुणाभासो

विधूम

इव

पावकः

॥

”

)

परिमण्डल

त्रीषु लिङ्गेषु

परिगतो

मण्डलम्

।

१

वर्त्तुलाकारे

हेमच०२

अणुपरिषाणयुक्ते

च

परिमाणशब्दे

दृश्यम्

।

परिमण्डल

Neuter.

Umkreis

Adj.

kreisförmig.

परिमण्डल

परिमण्डल

neuter

sphère,

globe

cercle.

परि-मण्डल-

a.

rond,

circulaire,

sphérique

nt.

globe,

sphère,

circonférence

-ता-

Feminine.

fait

de

tourner

en

rond

rondeur,

rotondité

-इत-

a.

v.

arrondi.