पतङ्ग (pataGga)

पतङ्ग

mf.

(

-ङ्गः-ङ्गी

)

1.

A

grasshopper.

2.

A

bird.

3.

A

sort

of

rice.

4.

The

sun.

Neuter.

(

-ङ्गं

)

1.

Quicksilver.

2.

A

kind

of

Sandal.

Etymology

पत्

falling,

गम्

to

proceed,

Affix.

खच्

or

पत्

to

fall,

अङ्गच्

Unādi

Affix.

also

पतङ्गम

।

पतंग॑

adjective

flying

masculine

bird,

insect,

especially

grasshopper,

butterfly,

or

moth

(

also

पत॑ग

).

पत-ङ्ग

(

ङ्गः

)

1.

Masculine.

A

grasshopper,

a

bird

the

sun

rice.

Neuter.

Quicksil-

ver

a

kind

of

sandal.

पतङ्ग

-

pataGga

-

Adjective

-

bee

पतङ्ग

-

pataGga

-

Adjective

-

species

of

rice

पतङ्ग

-

pataGga

-

Adjective

-

Flier

पतङ्ग

-

pataGga

-

Adjective

-

butterfly

or

moth

पतङ्ग

-

pataGga

-

Adjective

-

any

flying

insect

पतङ्ग

-

pataGga

-

Adjective

-

sun

पतङ्ग

-

pataGga

-

Adjective

-

grasshopper

पतङ्ग

-

pataGga

-

Adjective

-

flying

पतङ्ग

-

pataGga

-

Adjective

-

horse

पतङ्ग

-

pataGga

-

Adjective

-

ball

for

playing

with

पतङ्ग

-

pataGga

-

Adjective

-

spark

पतङ्ग

-

pataGga

-

Masculine

-

flying

thing

पतङ्ग

-

pataGga

-

Masculine

-

moth

पतङ्ग

-

pataGga

-

Masculine

-

bird

पतङ्ग

-

pataGga

-

Masculine

-

sun

पतङ्ग

-

pataGga

-

Neuter

-

species

of

sandal

wood

पतङ्ग

-

pataGga

-

Neuter

-

quicksilver

पुष्प

-

पतङ्ग

-

puSpa

-

pataGga

-

Masculine

-

butterfly

[

from

Marathi

]

पतङ्ग

-

pataGga

-

Adjective

-

Flier

पतङ्ग

pataGga

Adjective

grasshopper

फडिङ्गा

phaDiGgA

Feminine

grasshopper

खग

khaga

Masculine

grasshopper

त्रिशङ्कु

trizaGku

Masculine

grasshopper

तृणस्कन्द

tRNaskanda

Masculine

grasshopper

पतम

patama

Masculine

grasshopper

पुत्रक

putraka

Masculine

grasshopper

करीर

karIra

Masculine

small

grasshopper

शालभ

zAlabha

Adjective

belonging

to

a

moth

or

grasshopper

शलभायते

{

शलभाय

}

zalabhAyate

{

zalabhAya

}

verb

be

or

act

like

a

grasshopper

or

moth

विशलभमरुत्

vizalabhamarut

Adjective

not

exposed

to

grasshoppers

or

to

the

wind

शलभता

zalabhatA

Feminine

state

or

condition

of

a

grasshopper

or

moth

शलभत्व

zalabhatva

Neuter

state

or

condition

of

a

grasshopper

or

moth

पातङ्ग

pAtaGga

Adjective

belonging

to

or

peculiar

to

a

grasshopper

or

moth

पतङ्ग

pataGga

Adjective

Flier

पतङ्ग

pataGga

Adjective

grasshopper

फडिङ्गा

phaDiGgA

Feminine

grasshopper

खग

khaga

Masculine

grasshopper

त्रिशङ्कु

trizaGku

Masculine

grasshopper

तृणस्कन्द

tRNaskanda

Masculine

grasshopper

पतम

patama

Masculine

grasshopper

पुत्रक

putraka

Masculine

grasshopper

करीर

karIra

Masculine

small

grasshopper

शालभ

zAlabha

Adjective

belonging

to

a

moth

or

grasshopper

शलभायते

{

शलभाय

}

zalabhAyate

{

zalabhAya

}

verb

be

or

act

like

a

grasshopper

or

moth

विशलभमरुत्

vizalabhamarut

Adjective

not

exposed

to

grasshoppers

or

to

the

wind

शलभता

zalabhatA

Feminine

state

or

condition

of

a

grasshopper

or

moth

शलभत्व

zalabhatva

Neuter

state

or

condition

of

a

grasshopper

or

moth

पातङ्ग

pAtaGga

Adjective

belonging

to

or

peculiar

to

a

grasshopper

or

moth

पतङ्ग

Masculine.

(

-ङ्गः

)

1

A

grasshopper.

2

A

bird.

3

A

sort

of

rice.

4

The

sun.

Neuter.

(

-ङ्गं

)

1

Quicksilver.

2

A

kind

of

Sandal.

Etymology

पत

falling,

गम

to

proceed,

Affix.

खच्

or

पत

to

fall,

अङ्गच्

Uṇādi

Affix.

also

पतङ्गम.

पतङ्गः

[

pataṅgḥ

],

[

पतन्

उत्प्लवन्

गच्छति

गम्-ड

नि˚

]

A

bird

नृपः

पतङ्गं

समधत्त

पाणिना

Naishadhacharita.

1.124

Bhâminîvilâsa (Bombay).

1.17.

The

sun

विकसति

हि

पतङ्गस्योदये

पुण्डरीकम्

Uttararàmacharita.

6.12

Mal.1.24

Sisupâlavadha.

1.12

Raghuvamsa (Bombay).

2.15.

A

moth,

locust,

or

grass-hopper

पतङ्गवद्वह्निमुखं

विविक्षुः

Kumârasambhava (Bombay).

3.64

4.2

Pâṇini's Ashṭâdhyâyî.

3.126.

A

bee.

A

ball

for

playing

with

यो$सौ

त्वया

करसरोजहतः

पतङ्गः

Bhágavata (Bombay).

5.2.14.

Vedic.

A

spark.

A

devil.

Quicksilver.

Name.

of

Kṛiṣṇa

A

horse.

A

species

of

rice.

ङ्गम्

Quicksilver.

A

kind

of

sandal

wood.

पतंगः

[

पतन्

उत्प्लवन्

गच्छति

गम्-डनि°

]

1

A

bird

नृपः

पतंगं

समधत्त

पाणिना

N.

1.

124

Bv.

1.

17.

2

The

sun

विकसति

हि

पतंगस्योदये

पुंडरीकं

U.

6.

12

Māl.

1.

24

Śi.

1.

12

R.

2.

15.

3

A

moth,

locust,

or

grass-hopper

पतंगवद्बह्निमुखं

विविक्षुः

Ku.

3.

64,

4.

20

Pt.

3.

126.

4

A

bee.

5

A

ball

for

playing

with.

6

Ved.

A

spark.

7

A

devil.

8

Quicksilver.

9

N.

of

Kṛṣṇa.

गं

1

Quicksilver.

2

A

kind

of

sandalwood.

पतं—ग॑

Masculine, Feminine, Neuter

flying,

ṛg-veda

i,

118,

4

any

flying

insect,

a

grasshopper,

a

bee,

a

butterfly

or

moth,

śatapatha-brāhmaṇa

(

°तं॑ग

),

upaniṣad

manu-smṛti

et cetera.

(

-ता

feminine.

,

prasannarāghava

)

a

horse,

naighaṇṭuka, commented on by yāska

i,

14

the

sun

(

confer, compare.

पत-ग

),

ṛg-veda

atharva-veda

varāha-mihira

et cetera.

nalopākhyāna

of

one

of

the

7

suns,

taittirīya-āraṇyaka

viṣṇu-purāṇa

a

ball

for

playing

with,

bhāgavata-purāṇa

a

spark

(

sāyaṇa

‘a

Piśāca’,

mahīdhara

),

ṛg-veda

iv,

4,

2

a

species

of

rice,

cāṇakya

of

tree,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

‘the

Flier’,

nalopākhyāna

of

Kṛṣṇa,

mahābhārata

xii,

1510

(

equal, equivalent to, the same as, explained by.

गरुड,

nīlakaṇṭha

),

bhāgavata-purāṇa

nalopākhyāna

of

the

author

of

ṛg-veda

x,

177

and

of

this

hymn

itself,

śāṅkhāyana-brāhmaṇa

of

a

mountain,

bhāgavata-purāṇa

equal, equivalent to, the same as, explained by.

-ग्राम,

rājataraṃgiṇī

(

plural number.

)

nalopākhyāna

of

a

caste

in

Plakṣadvīpa,

bhāgavata-purāṇa

पतं—ग॑

masculine gender.

or

neuter gender.

quicksilver,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

पतं—ग॑

neuter gender.

a

species

of

sandal

wood,

bhāvaprakāśa

पतंग

pataṃ-gá,

Adjective.

flying

Masculine.

bird

winged

🞄insect

grasshopper,

butterfly

esp.

moth

🞄sun:

-kānta,

(

pp.

)

Masculine.

sun-stone

-grāma,

🞄m.

N.

of

a

village.

पतंग

पतंग,

i.

e.

1.

पत्

+

अ

+

म्-ग

(

vb.

गम्

),

I.

Masculine.

1.

A

bird,

Pañc.

ed.

orn.

57,

6.

2.

A

small

grasshopper

which

is

attracted

by

a

light,

MBh.

9,

152.

3.

The

sun,

Bhāg.

P.

2,

1,

30.

4.

A

playing-ball,

Bhāg.

P.

3,

20,

36.

5.

A

name

of

Kṛṣṇa,

MBh.

12,

1510.

6.

The

name

of

a

caste

in

Plakṣa-

dvīpa,

Bhāg.

P.

5,

20,

4.

7.

The

name

of

a

mountain,

5,

16,

20.

8.

The

name

of

a

village.

II.

Feminine.

गी,

A

proper

name,

Bhāg.

P.

6,

6,

21.

पतङ्गः

पुंलिङ्गम्

-

"पतन्

उत्प्लवन्

गच्छति-गम्

+

ड,

नि*"

पक्षी

पतङ्गः

पुंलिङ्गम्

-

"पतन्

उत्प्लवन्

गच्छति-गम्

+

ड,

नि*"

सूर्य

पतङ्गः

पुंलिङ्गम्

-

"पतन्

उत्प्लवन्

गच्छति-गम्

+

ड,

नि*"

"शलभ,

टिड्डी-दल,

टिड्डा"

पतङ्गः

पुंलिङ्गम्

-

"पतन्

उत्प्लवन्

गच्छति-गम्

+

ड,

नि*"

मधुमक्खी

पतङ्गम्

नपुंलिङ्गम्

-

-

पारा

पतङ्गम्

नपुंलिङ्गम्

-

-

एक

प्रकार

की

चंदन

की

लकड़ी

पतङ्गः

पुंलिङ्गम्

-

पतन्

गच्छतीति

गम्+ड

नि*

घोड़ा

पतङ्गः

पुंलिङ्गम्

-

पतन्

गच्छतीति

गम्+ड

नि*

सूर्य

पतङ्गः

पुंलिङ्गम्

-

पतन्

गच्छतीति

गम्+ड

नि*

गेंद

पतङ्गः

पुंलिङ्गम्

-

पतन्

गच्छतीति

गम्+ड

नि*

पारा

पतङ्गः

पुंलिङ्गम्

-

पतन्

गच्छतीति

गम्+ड

नि*

टिड्डा

पतङ्ग

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಪಕ್ಷಿ/ಹಕ್ಕಿ

निष्पत्तिः

पत्लृ(

गतौ

)

"अङ्गच्"

(

उ०

१-११६

)

प्रयोगाः

"उपेतपार्श्वश्चरणेन

मौनिना

नृपः

पतङ्गं

समधत्त

पाणिना"

उल्लेखाः

नैष०

१-१२४

विस्तारः

स्त्रियां

"ङीष्"

(

४-१-६३

)

पतङ्ग

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಸೂರ್ಯ

प्रयोगाः

"पतत्पतङ्गप्रतिमस्तपोनिधिः

पुरोऽस्य

यावन्न

भुवि

व्यलीयत"

उल्लेखाः

माघ०

१-१२

पतङ्ग

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಶಲಭ

प्रयोगाः

"कामस्तु

बाणावसरं

प्रतीक्ष्य

पतङ्गवद्वह्निमुखं

विविक्षुः"

उल्लेखाः

कुमा०

३-६४

पतङ्ग

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ನೀರಿನಲ್ಲಿ

ಬೆಳೆಯುವ

ಬತ್ತ

ಮೊದಲಾದ

ಧಾನ್ಯ

पतङ्ग

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಪಾದರಸ

पतङ्ग

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಕ್ಷತ್ರಿಯ

ಜಾತಿಯ

ಒಂದು

ಹಕ್ಕಿ

विस्तारः

ವಿವರಕ್ಕೆ

"ऊर्ध्वायन"

ಪದದಲ್ಲಿ

ನೋಡಿ

पतङ्ग

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಅಗ್ನಿ/ಬೆಂಕಿ

विस्तारः

"पतङ्गः

शलभे

शालिप्रभेदे

पक्षिसूर्ययोः"

मेदि०

पतङ्ग

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಮಾರ್ಜಾರ

विस्तारः

"पतङ्गः

शलभे

शालौ

मार्जारेऽग्नौ

रवौ

खगे"

वैज०

पतङ्ग

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಭ್ರಮರ/ದುಂಬಿ

pataMga

{%

(

I

)

m.

%}

1.

a

bird

2.

the

sun,

प्रभा

पतंगस्य

मुनेश्च

धेनुः

R.ii.15,

Sis.i.12

3.

a

grasshopper,

पतंगवद्वह्निमुखं

विविक्षुः

K.S.iii.64,

iv.20.

pataMga

{%

(

II

)

n.

%}

1.

quick-silver

2.

a

kind

of

sandal.

५,

अक्ष,

अनिल,

अनुत्तर,

अर्थ,

असु,

आशुग,

इन्द्रिय,

इषु,

कङ्कपत्री,

करणीय,

कलङ्क,

कामगुण,

कामदेव,

खग,

तत्त्व,

तन्मात्र,

धी,

नाराच,

नालीक,

पक्षि,

पञ्च,

पतङ्ग,

पत्रिन्,

पर्व,

पवन,

पाण्डव,

पुत्र,

पृषत्क,

प्राण,

बाण,

भाव,

भूत,

भेदक,

मरुत्,

महाभूत,

महाव्रत,

मार्गण,

रत्न,

लेय,

लेयक,

वध,

वर्ष्मन्,

वात,

वायु,

विशिख,

विषय,

व्रत,

शर,

शरीर,

शस्त्र,

शिलीमुख,

शूक,

श्वसन,

समिति,

सायक,

स्मरबाण,

स्मरेषु

१२,

अर्क,

आदित्य,

इन,

उष्णांशु,

गण,

चक्र,

तपन,

तरणि,

तिग्मांशु,

तीक्ष्णांशु,

दिनकर,

दिननाथ,

दिनप,

दिनमणि,

दिनेश,

दिवाकर,

द्युमणि,

नर,

नृ,

ना,

पतङ्ग,

पूषन्,

प्रद्योतन,

भगण,

भानु,

भानुमत्,

भास्कर,

मण्डल,

मार्तण्ड,

मास,

मित्र,

मिहिर,

रवि,

राशि,

विवस्वत्,

व्यय,

शङ्कु,

सवितृ,

सूर्य,

हंस

पतङ्ग

m.

(

ut

equidem

puto,

ex

Accus.

vocis

पत

volatus

et

ग

iens,

v.

gr.

646.

)

avis.

DR.

5.

18.

पतङ्ग

पु

पतङ्ग,

शलभ,

आदित्य

पतङ्गौ

शलभादित्यौ

अर्कौ

स्फटिकभास्करौ

।

verse

3.1.1.23

page

0015

Pataṃga,

n.

of

a

nāga

king:

Māy

〔247.26〕.

pataṅga

(

IA

11

),

a

paper

kite.

[

पतंग

]

,

f.

आ

N.

pr.

eines

mythischen

Flusses,

Divyāvad.

451,

3

456,

19.

Pataṅga^1

=

Sūrya

(

the

Sun

)

(

Nīl.

):

I,

2573

(

ºsahacārinaḥ,

sc.

the

sons

of

Kratu,

q.v.

).

Pataṅga^2

=

Kṛshṇa:

XII,

1510.

पतंग

/

PATAṄGA.

A

mountain.

There

are

twenty

small

mountains

around

mahāmeru

and

pataṅga

is

one

of

them.

1.

Pataṅga,

‘flying,

’

denotes

a

‘winged

insect’

in

the

Athar-

vaveda^1

and

the

Upaniṣads.^2

1

)

vi.

50,

1.

2

)

Bṛhadāraṇyaka

Upaniṣad,

vi.

1,

19

(

Mādhyaṃdina

=

vi.

2,

14

Kāṇva

)

2,

14

(

=

1,

14

)

Chāndogya

Upaniṣad,

vi.

9,

3

10,

2

vii.

2,

1

7,

1

8,

1

10,

1

Adbhuta

Brāhmaṇa,

vi.

5

(

Indische

Studien,

1,

40

).

पतङ्ग

पुं।

पतङ्गः

समानार्थकाः

पतङ्ग,

शलभ

2।5।28।2।1

भृङ्गारी

झीरुका

चीरी

झिल्लिका

च

समा

इमाः।

समौ

पतङ्गशलभौ

खद्योतो

ज्योतिरिङ्गणः॥

पदार्थ-विभागः

,

द्रव्यम्,

पृथ्वी,

चलसजीवः,

मनुष्येतरः,

जन्तुः,

कीटः

पतङ्ग

पुं।

पक्षी

समानार्थकाः

खग,

विहङ्ग,

विहग,

विहङ्गम,

विहायस्,

शकुन्ति,

पक्षिन्,

शकुनि,

शकुन्त,

शकुन,

द्विज,

पतत्रिन्,

पत्रिन्,

पतग,

पतत्,

पत्ररथ,

अण्डज,

नगौकस्,

वाजिन्,

विकिर,

वि,

विष्किर,

पतत्रि,

नीडोद्भव,

गरुत्मत्,

पित्सन्त्,

नभसङ्गम,

पतङ्ग,

वयस्

3।3।20।1।1

पतङ्गौ

पक्षिसूर्यौ

च

पूगः

क्रमुकवृन्दयोः।

पशवोऽपि

मृगा

वेगः

प्रवाहजवयोरपि॥

अवयव

==>

पक्षिपक्षः,

पक्षमूलम्,

अण्डम्

वैशिष्ट्यवत्

==>

पक्षिशब्दः,

पक्षिगतिविशेषः

वृत्तिवान्

==>

पक्षीणां_हन्ता

==>

गरुडः,

कपोतः,

श्येनः,

उलूकः,

भरद्वाजपक्षी,

खञ्जनः,

कङ्कः,

चाषः,

भृङ्गः,

काष्ठकुट्टः,

चातकपक्षी,

कुक्कुटः,

चटकः,

अशुभवादिपक्षिविशेषः,

अशुभपक्षिभेदः,

कोकिलः,

काकः,

कालकण्ठकः,

चिल्लः,

गृध्रः,

शुकः,

क्रौञ्चः,

बकः,

सारसः,

चक्रवाकः,

कलहंसः,

कुररः,

हंसः,

आडिः,

जतुका,

तैलपायिका,

मयूरः,

पक्षिजातिविशेषः,

भासः,

मत्स्यात्खगः

पदार्थ-विभागः

,

द्रव्यम्,

पृथ्वी,

चलसजीवः,

मनुष्येतरः,

जन्तुः,

पक्षी

पतङ्ग

पुं।

सूर्यः

समानार्थकाः

सूर,

सूर्य,

अर्यमन्,

आदित्य,

द्वादशात्मन्,

दिवाकर,

भास्कर,

अहस्कर,

ब्रध्न,

प्रभाकर,

विभाकर,

भास्वत्,

विवस्वत्,

सप्ताश्व,

हरिदश्व,

उष्णरश्मि,

विकर्तन,

अर्क,

मार्तण्ड,

मिहिर,

अरुण,

पूषन्,

द्युमणि,

तरणि,

मित्र,

चित्रभानु,

विरोचन,

विभावसु,

ग्रहपति,

त्विषाम्पति,

अहर्पति,

भानु,

हंस,

सहस्रांशु,

तपन,

सवितृ,

रवि,

पद्माक्ष,

तेजसांराशि,

छायानाथ,

तमिस्रहन्,

कर्मसाक्षिन्,

जगच्चक्षुस्,

लोकबन्धु,

त्रयीतनु,

प्रद्योतन,

दिनमणि,

खद्योत,

लोकबान्धव,

इन,

भग,

धामनिधि,

अंशुमालिन्,

अब्जिनीपति,

चण्डांशु,

क,

खग,

पतङ्ग,

तमोनुद्,

विश्वकर्मन्,

अद्रि,

हरि,

हेलि,

अवि,

अंशु,

तमोपह

3।3।20।1।1

पतङ्गौ

पक्षिसूर्यौ

च

पूगः

क्रमुकवृन्दयोः।

पशवोऽपि

मृगा

वेगः

प्रवाहजवयोरपि॥

अवयव

==>

किरणः

पत्नी

==>

सूर्यपत्नी

सम्बन्धि2

==>

सूर्यपार्श्वस्थः

वैशिष्ट्यवत्

==>

प्रभा

सेवक

==>

सूर्यपार्श्वस्थः,

सूर्यसारथिः

पदार्थ-विभागः

नाम,

द्रव्यम्,

तेजः,

ग्रहः

पतङ्गं,

क्लीबम्

(

पत्

ऌ

गत्यैश्वर्य्ययोः

।

बाहुलकात्अङ्गच्

।

)

सुतम्

।

पारदम्

।

इति

मेदिनी

॥

चन्दनभेदः

।

इति

शब्दचन्द्रिका

॥

पतङ्गः,

पुंलिङ्गम्

(

पतति

गच्छतीति

।

“पतेरङ्गच्पक्षिणि

।”

उणां

।

१

।

११८

।

इति

अङ्गच्

।

)पक्षी

।

(

यथा,

मार्कण्डेये

।

१०

।

८६

।“ततः

सर्व्वेषु

निस्तीर्णः

पापी

तिर्य्यक्त्वमश्नुत

।कृमिकीटपतङ्गेषु

श्वापदे

मशकादिषु

॥

”

)सूर्य्यः

।

(

यथा,

माघे

।

१

।

१२

।“पतत्पतङ्गप्रतिमस्तपोनिधिःपुरोऽस्य

यावन्न

भुवि

व्यलीयत

॥

”“कथं

पतङ्गः

सूर्य्यः

।

खगत्वसामान्योपचारात्

।‘पतङ्गः

शलभे

सूर्य्ये

पतङ्गः

पक्षिणि

स्मृतः

॥

’इति

कोषान्तरम्

॥

”

इत्युज्ज्वलदत्तः

॥

)शलभः

।

इत्यमरः

।

३

।

३

।

२०

॥

शालि-प्रभेदः

।

इति

मेदिनी

॥

जलमधूकवृक्षः

।

इतिराजनिर्घण्टः

॥

पतङ्गं,

क्लीबम्

(

पत्रमिव

अङ्गं

यस्य

।

पृषोदरात्-साधु

।

)

रक्तचन्दनम्

।

इति

शब्दरत्नावली

॥

वृक्षविशेषः

।

वकम्

इति

भाषा

।

तत्पर्य्यायः

।पत्राङ्गम्

२

रक्तकाष्ठम्

३

सुरङ्गदम्

४

पत्रा-ण्यम्

५

पट्टरङ्गम्

६

भार्य्यावृक्षः

७

रक्तकः

८लोहितम्

९

रङ्गकाष्ठम्

१०

रोगकाष्ठम्

११कुचन्दनम्

१२

पट्टरञ्जनकम्

१३

सुरङ्गम्

१४

।अस्य

गुणाः

।

कटुत्वम्

।

रूक्षत्वम्

।

अम्लत्वम्

।शीतत्वम्

।

गौल्यत्वम्

।

वातपित्तज्वरविष्फो-टोन्मादभूतनाशित्वञ्च

।

इति

राजनिर्घण्टः

॥

अपि

च

भावप्रकाशे

।“पतङ्गन्तु

रक्तसारं

सुरङ्गं

रञ्जनं

तथा

।पटरञ्जनमाख्यातं

पत्तूरञ्च

कुचन्दनम्

॥

पतङ्गं

मधुरं

शीतं

पित्तश्लेष्मव्रणास्रनुत्

।हरिचन्दनवज्ज्ञेयं

विशेषाद्दाहनाशनम्

॥

”

पतङ्ग

पुंस्त्री

पतन्

उत्प्लवन्

गच्छति

ड

नि०

।

१

खगेअमरः

स्त्रियां

जातित्वात्

ङीष्

।

२

सूर्य्ये

पुंलिङ्गम्

३

शलभे(

फडिङ्ग

)

कीटभेदे

४

शालिभेदे

पुंलिङ्गम्

मेदि०

५

जलमधूकवृक्षेराजनि०

।

६

पारदे

नपुंलिङ्गम्

मेदि०

७

चन्दनभेदे

नपुंलिङ्गम्

शब्दच०

।प्लक्षद्वीपस्थे

क्षत्रियस्थानीये

८

वर्णभेदे

पुंलिङ्गम्

“हंसपतङ्गोर्द्धा-यनसत्याङ्गसंज्ञाश्चत्वारो

वर्णाः”

भाग०

५

।

२

।

०७

श्लो०

।उत्प्लवनेन

१०

पतने

च

पतङ्गरशब्दे

दृश्यम्

।

पतंग॑

fliegend.

Masculine.

Vogel

Insekt,

Schmetterling,

Motte

(

auch

पत॑ग

u.

पतंगम

Masculine.

).

pataṃgá,

a.

m.,

im

Fluge

(

patám

Acc.

von

patá

in

adverbialem

Sinne

)

gehend,

daher

1〉

fliegend

2〉

Vogel,

geflügeltes

Ross,

auch

bildlich

von

den

Flammen

3〉

die

als

Vogel

oder

als

geflügeltes

Ross

gedachte

Sonne.

-ás

3〉

{1003,

2}.

-ám

3〉

{163,

6}

{1003,

1}.

-ā́ya

3〉

{1015,

3}.

-ā́s

1〉

śyenā́sas

{118,

4}

áśvās

{118,

5}

(

váyas

).

-ā́n

2〉

{300,

2}

(

Flammen

).

-aís

2〉

{116,

4}

bhujyúm

ūhathus

〰.

पतङ्ग

पतङ्ग

masculine

(

गम्

)

oiseau

insecte

ailè,

en

gén.

Esp.

de

riz.

Le

Soleil.

--

N.

mercure.

पतङ्गिका

feminine

esp.

d'abeille.