Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel

पट (paTa)

 
Shabda Sagara English

पट

r.

1st

cl.

(

पटति

)

To

go,

to

move.

r.

10th

cl.

(

पटयति-ते

)

1.

To

string.

2.

To

surround

or

encompass.

3.

To

share,

to

portion,

to

distri-

bute.

(

पाटयति-ते

)

1.

To

speak.

2.

To

shine.

With

उत्

prefixed,

To

pluck

up,

to

eradicate,

to

destroy

utterly.

With

वि,

To

fly,

to

run

away.

गतौ

भ्वा०

पर०

सक०

सेट्

दीप्तौ०

चू०

उभ०

अक०

सेट्

वेष्टने,

अद०

चु०

उभ०

सक०

सेट्

पट

mn.

(

-टः-टं

)

1.

Fine

cloth.

2.

Coloured

cloth.

3.

A

leaf

or

sheet

of

cloth,

&c.

on

which

any

figures

may

be

painted.

4.

A

veil

or

screen.

5.

A

tablet

for

writing

or

painting.

Masculine.

(

-टः

)

1.

A

kind

of

tree:

see

पियाल.

2.

Any

thing

well

made

or

polished.

Feminine.

(

-टी

)

1.

A

particular

sort

of

cloth,

coarse

thick

cloth,

canvas.

2.

A

screen

of

cloth

surrounding

a

tent,

an

outer

tent.

3.

A

coloured

or

chintz

garment.

Neuter.

(

-टं

)

A

thatch,

a

roof.

Etymology

पट

to

sur-

round,

Affix.

अच्

fem.

Affix.

ङीप्ः

see

पटि.

Capeller Eng English

पट

masculine

(

woven

)

cloth,

blanket,

garment

picture,

image

of

(

—°

)

feminine

piece

of

cloth,

screen,

curtain

(

drama

).

Yates English

पट

(

टः-टं

)

1.

Masculine.

Neuter.

Fine

cloth.

Feminine.

Canvas

chintz.

Neuter.

Thatch.

Spoken Sanskrit English

पट

paTa

Masculine

monastic

habit

विद्यामठ

vidyAmaTha

Masculine

monastic

school

दीक्षते

{

दीक्ष्

}

dIkSate

{

dIkS

}

verb

dedicate

one's

self

to

a

monastic

order

माठर

mAThara

Masculine

superintendent

of

a

monastic

school

or

college

Wilson English

पट

r.

1st

cl.

(

पटति

)

To

go,

to

move.

r.

10th

cl.

(

पटयति

)

1

To

string.

2

To

surround

or

encompass.

3

To

share,

to

portion,

to

distribute.

(

पाटयति

)

1

To

speak.

2

To

shine.

With

उत्

prefixed,

To

pluck

up,

to

eradicate,

to

destroy

utterly.

With

वि,

To

fly,

to

run

away.

पट

mn.

(

-टः-टं

)

1

Fine

cloth.

2

Coloured

cloth.

3

A

leaf

or

sheet

of

cloth,

&c.

on

which

any

figures

may

be

painted.

Masculine.

(

-टः

)

1

A

kind

of

tree:

see

पियाल.

2

Any

thing

well

made

or

polished.

Feminine.

(

-टी

)

1

A

particular

sort

of

cloth,

coarse

thick

cloth,

canvas.

2

A

screen

of

cloth

surrounding

a

tent,

an

outer

tent.

3

A

coloured

or

chintz

garment.

Neuter.

(

-टं

)

A

thatch,

a

roof.

Etymology

पट

to

surround,

Affix.

अच्

fem.

Affix.

ङीप्:

see

पटि.

Apte English

पटः

[

paṭḥ

]

टम्

[

ṭam

],

टम्

[

पट्

वेष्टने

करणे

घञर्थे

कः

]

A

garment,

raiment,

cloth,

a

piece

of

cloth

अयं

पटः

सूत्रदरिद्रतां

गतो

ह्ययं

पटश्छिद्रशतैरलंकृतः

Et cætera.

Mṛichchhakaṭika

2.9

मेघाः

स्रवन्ति

बलदेवपटप्रकाशाः

5.45.

Fine

cloth.

A

veil,

screen.

A

tablet,

plate

or

piece

of

cloth

for

writing

or

painting

upon.

-टः

Anything

well

made

or

polished.

-टम्

A

thatch,

roof.

Compound.

-अञ्चलः

the

hem

of

a

garment.

उटजम्

a

tent.

a

mushroom

Latin.

D.

B.

-उत्तरीयम्

an

upper

garment.

-कर्मन्

Neuter.

weaving,

business

of

the

loom.

कारः

a

weaver.

a

painter.

-कुटी

Feminine.

,

-छिदा

a

shred

of

cloth

पटच्छिदाकालिकपुष्पजाः

स्रजः

Naishadhacharita.

15.14

-मण्डपः,

-वापः,

वेश्मन्

Neuter.

a

tent

प्रभोर्निवासाः

पटवेश्मभिर्बभुः

Sisupâlavadha.

12.63.

Hch.

Uttarabhāga

उल्लोचैः

काण्डपटकैः

अनेकैः

पट

मण्डपैः

Śiva

B.22.61

नवैरुत्तम्भितस्तम्भैर्मण्डितं

पटमण्डपैः

Śiva

B.17.68.

-गत

Adjective.

painted.

-भासः

the

interstices

in

a

lattice-window

पटभाससूक्ष्मच्छिद्रालक्षिता

Dasakumâracharita (Bombay).

2.

वासः

a

tent.

a

petticoat.

perfumed

powder

Ratnâvalî (Bombay).

1

परागैः

पुष्पाणां

प्रकटपटवासव्यतिकरः

Nāg.3.7.

a

cover

(

पिधान

)

निजरजः

पटवासमिवाकिरत्

Sisupâlavadha.

6.37.

-वाद्यम्

a

kind

of

cymbal.

-वासकः

perfumed

powder.

Apte 1890 English

पटः

टं

[

पट्

वेष्टने

करणे

घञर्थे

कः

]

1

A

garment,

raiment,

cloth,

a

piece

of

cloth

अयं

पटः

सूत्रदरिद्रतां

गतो

ह्ययं

पटश्छिद्रशतैरलंकृतः

&c.

Mk.

2.

9

मेघाः

स्रवंति

बलदेवपटप्रकाशाः

5.

45.

2

Fine

cloth.

3

A

veil,

screen.

4

A

tablet,

plate

or

piece

of

cloth

for

writing

or

painting

upon.

टः

Any

thing

well

made

or

polished.

टं

A

thatch,

roof.

Comp.

उटजं

a

tent.

कर्मन्

n.

weaving,

business

of

the

loom.

कारः

{1}

a

weaver.

{2}

a

painter.

कुटी

f.

मंडपः,

वापः,

वेश्मन्

n.

a

tent

Śi.

12.

63.

वासः

{1}

a

tent.

{2}

a

petticoat.

{3}

perfumed

powder

Ratn.

1.

वासकः

perfumed

powder.

Monier Williams Cologne English

पट

masculine gender.

(

neuter gender.

,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

ifc.

f(

).

)

woven

cloth,

cloth,

a

blanket,

garment,

veil,

screen,

mahābhārata

kāvya literature

et cetera.

(

confer, compare.

मरुत्-,

वात-

)

a

painted

piece

of

cloth,

a

picture,

yājñavalkya

kādambarī

monastic

habit,

kāraṇḍa-vyūha

a

kind

of

bird,

lalita-vistara

Buchanania

Latifolia,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

equal, equivalent to, the same as, explained by.

पुरस्-कृत,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

पट

neuter gender.

a

thatch

or

roof

(

equal, equivalent to, the same as, explained by.

पटल

),

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

Monier Williams 1872 English

पट,

अस्,

अम्,

m.

n.

(

perhaps

connected

with

पत्त्र,

and

usually

पटस्,

m.

in

the

sense

of

‘cloth,

&c.

),

woven

cloth,

cloth,

a

piece

of

cloth,

a

garment,

raiment

fine

cloth

a

veil

or

screen

a

piece

of

cloth

or

tablet

or

plate

on

which

any-

thing

may

be

written

or

painted

[

cf.

पट्ट,

col.

3

]

(

अस्

),

m.

a

species

of

tree,

(

see

पियाल

)

a

species

of

bird

anything

well

made

or

polished,

=

पुरस्-कृत

(

),

f.

cloth,

a

particular

sort

of

cloth,

coarse

thick

cloth,

canvas

the

curtain

of

a

stage

a

screen

of

cloth

surrounding

a

tent,

an

outer

tent

a

coloured

or

chintz

garment

(

?

)

(

अम्

),

n.

a

thatch,

a

roof

(

=

पटल

).

—पट-कार,

अस्,

m.

a

weaver

a

painter.

—पट-कुटी,

f.

a

tent

a

tent

of

woollen

cloth.

—पट-चौर,

अस्,

m.

a

cloth-stealer,

a

shop-lifter.

—पट-मण्डप,

अस्,

m.

‘canvas

house,

a

tent.

—पट-मय,

अस्,

ई,

अम्,

made

of

cloth

(

अम्

),

n.

a

tent,

a

canvas

house

a

petticoat

(

?

).

—पट-वाप,

अस्,

m.

a

tent,

(

for

पट-वास।

)

—पट-वास,

अस्,

m.

a

tent

a

petticoat

perfumed

powder.

—पट-वासक,

अस्,

m.

perfumed

powder.

—पट-वेश्मन्,

अ,

n.

a

tent.

—पटाक्षेप

(

°ट-

अक्°

),

अस्,

m.

not

tossing

the

stage

curtain,

not

pushing

it

aside,

(

probably

the

correct

reading

would

be

अ-पटी-क्षेप।

)

—पटी-क्षेप,

अस्,

m.

tossing

aside

the

stage

curtain,

(

denoting

in

theatrical

lan-

guage

a

hurried

entrance

on

the

stage.

)

—पटोतज

(

°ट-उत्°

),

अम्,

n.

a

tent

sunshine

(

?

).

Macdonell English

पट

paṭa,

Masculine.

woven

stuff,

(

piece

of

)

cloth

🞄garment

veil,

screen

canvas

(

for

writing

🞄or

painting

on

)

picture

(

—°

).

Benfey English

पट

पट

(

probably

for

पत्र

),

Masculine.

and

Feminine.

टी,

and

Neuter.

1.

Woven

cloth,

MBh.

1,

806.

2.

Cloth,

Rām.

5,

49,

5.

3.

A

piece

of

cloth,

MBh.

1,

4376.

4.

Garment,

5421.

5.

(

cf.

पट्ट

),

A

table,

a

plate

(

for

painting

and

writing

),

Yājñ.

1,

297.

6.

Feminine.

टी,

The

curtain

of

a

stage.

--

Compound

ऊर्ण-,

Masculine.

a

spider,

Bhāg.

P.

4,

6,

43.

काण्ड-,

Masculine.

a

curtain,

Daśak.

122,

6.

कु-,

I.

Masculine.

and

Neuter.

a

plain

garment,

Bhāg.

P.

5,

9,

11.

II.

Masculine.

the

name

of

a

Dānava

or

demon,

MBh.

1,

2534.

चित्र-,

Masculine.

or

Neuter.

a

pic-

ture,

Kathās.

5,

30.

ध्वज-,

Masculine.

a

flag,

a

standard,

Vikr.

d.

4.

प्रच्छद-,

and

प्रच्छादन-,

Masculine.

a

cover,

a

blanket,

Pañc.

62,

10.

मुख-,

Masculine.

or

Neuter.

a

veil,

Megh.

63.

स्रस्तोत्तर-,

i.

e.

स्रस्त-उत्तर-

(

vb.

स्रंस्

),

Adjective.

with

the

upper

garment

loose.

Hindi Hindi

वर्ण

-

क्रमलेखी

यंत्र

से

प्राप्त

चित्र

Apte Hindi Hindi

पटः

पुंलिङ्गम्

-

पट्

वेष्टने

करणे

घञर्थे

कः

"वस्त्र,

पहनावा,

कपड़ा,

चिथड़ा"

पटः

पुंलिङ्गम्

-

पट्

वेष्टने

करणे

घञर्थे

कः

महीन

कपड़ा

पटः

पुंलिङ्गम्

-

पट्

वेष्टने

करणे

घञर्थे

कः

"घूंघट,

परदा"

पटः

पुंलिङ्गम्

-

पट्

वेष्टने

करणे

घञर्थे

कः

कपड़े

का

टुकड़ा

जिस

पर

चित्र

बनाये

जायँ

पटम्

नपुंलिङ्गम्

-

-

"वस्त्र,

पहनावा,

कपड़ा,

चिथड़ा"

पटम्

नपुंलिङ्गम्

-

-

महीन

कपड़ा

पटम्

नपुंलिङ्गम्

-

-

"घूंघट,

परदा"

पटम्

नपुंलिङ्गम्

-

-

कपड़े

का

टुकड़ा

जिस

पर

चित्र

बनाये

जायँ

पटम्

नपुंलिङ्गम्

-

-

"छप्पर,

छत"

पटः

पुंलिङ्गम्

-

पट्+क

"कपड़ा,

वस्त्र"

पटम्

नपुंलिङ्गम्

-

पट्+क

"कपड़ा,

वस्त्र"

Shabdartha Kaustubha Kannada

पट

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಪ್ರಿಯಾಲವೃಕ್ಷ/ಮೊರಟೆಗಿಡ

पट

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ವಸ್ತ್ರ/ಬಟ್ಟೆ

निष्पत्तिः

पट(

गतौ

)

"अच्"

(

३-१-१३४

)

प्रयोगाः

"अयं

पटः

सूत्रदरिद्रतां

गतो

ह्ययं

पटश्छिद्रशतैरलङ्कृतः।

अयं

पटः

प्रावरितुं

शक्यते

ह्ययं

पटः

संवृत

एव

शोभते"

उल्लेखाः

मृच्छ०

२-१०

पट

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು

ಬರೆಯುವ

ಬಟ್ಟೆ

पट

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಉತ್ತಮದರ್ಜೆಯ

ಬಟ್ಟೆ

पट

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಮೇಲಿನ

ಆಚ್ಛಾದನ/ಛಾವಣಿ

प्रयोगाः

"प्रसारयन्ति

कुशलाश्चित्रां

वाचं

पटीमिव"

उल्लेखाः

माघ०

२-७४

विस्तारः

ಲಿಂಗತ್ರಯದಲ್ಲೂ

ಇದರ

ಪ್ರಯೋಗವುಂಟು.

"त्रिलिङ्ग्यां

तु

क्वचिच्छुङ्गा

कलशी

कन्दरी

दरी।

पेटी

पुटी

पटी

वाटी

कवाटी

पिटका

वटी"

वैज०।

पट

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಜವನಿಕೆ/ತೆರೆ/ಪರದೆ

पट

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಪ್ರಮಾದವಚನ/ಅಜ್ಞಾನದ

ಮಾತು

पट

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ದೋಷ/ತಪ್ಪು

पट

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಪುರಸ್ಕಾರ/ಗೌರವ

विस्तारः

"पटः

प्रियालवृक्षे

सुचेले

पुरस्कृतौ।

पटः

प्रमादवचनदोषयोरप्युदाहृतः"

विश्व०

L R Vaidya English

pawa

{%

(

I

)

m.n.

%}

1.

A

garment,

a

piece

of

cloth,

अयं

पटः

सूत्रदरिद्रतां

गतो

ह्ययं

पटश्छिद्रशतैरलंकृतः

अयं

पटः

संवृत

एव

शोभते

Mrich.ii.,

Am.S.37

2.

fine

cloth

3.

a

veil,

a

screen

4.

a

tablet

for

writing

or

painting.

pawa

{%

(

II

)

n.

%}

A

thatch,

a

roof.

Bhutasankhya Sanskrit

९,

अङ्क,

अन्तर,

अम्बुजासन,

उपेन्द्र,

ऋद्धि,

कपाट,

कवाट,

कवि,

कूप,

केशव,

क्षत,

खग,

खचर,

खेगामी,

खेचर,

गम्भीर,

गाम्भीर,

गो,

ग्रह,

छिद्र,

तामिस्र,

तार्क्ष्यध्वज,

दिविसद्,

दुर्गा,

द्वार,

नन्द,

नभोग,

नव,

निधान,

निधि,

पट,

पदार्थ,

बल,

बिल,

मिति,

यन्त्र,

रत्न,

रन्ध्र,

लब्ध,

लब्धि,

वट,

विल,

विवर,

शुषिर,

सुषिर,

हरि

Bopp Latin

पट

m.

(

r.

3.

पट्

s.

)

1

)

pannus.

UR.

4.

12.

HIT.

80.

15.

2

)

vestis.

N.

20.

3.

et

4.

Edgerton Buddhist Hybrid English

paṭa,

m.

(

rarely

nt.

),

(

1

)

cloth,

as

in

Skt.,

seemingly

in

very

general

sense:

in

Mvy

〔5864,

9168〕

Tib.

snam

bu,

which

is

said

to

mean

woolen

cloth

(

contrast

paṭaka

Mvy

〔9169〕

)

in

SP

〔75.7〕

(

prose

)

both

Burnouf

(

who

reads

paṭṭa,

see

his

〔note

p.

369—370〕

)

and

Kern

translate

silk

the

word

is

cpd.

with

prec.

duṣya-

or

dūṣya-,

q.v.

B.

and

K.

regard

the

cpd.

as

a

dvandva,

but

it

is

surely

a

karmadh.,

meaning

some

kind

of

fine

cloth

(

see

duṣya

)

in

Kv

〔81.6

f.〕

(

likewise

in

Mv

〔ii.157.7〕

)

it

also

means

cloth

in

general,

as

used

to

garb

persons

initiated

in

various

religious

orders,

see

s.v.

indra-paṭa

(

2

)

in

Mv

〔iii.31.11〕

apparently

piece,

fragment

(

of

a

stone

cf.

Skt.

paṭati,

splits

),

if

the

text

is

right:

(

upalānāṃ

)

paṭaṃ

(

so

mss.,

Senart

paṭāṃ

)

chittvā,

splitting

off

a

piece

of

the

stones

(

3

)

in

LV

〔315.15〕

(

vs

)

assumed

to

be

a

kind

of

bird,

but

reading

uncertain

Lefm.

[

Page316-a

]

vīkṣasva

bodhimaṇḍe

paṭukroñcāhaṃsakokilamayūrāḥ,

with

v.l.

paṭa

for

paṭu

Calc.

paṭa-

Tib.

pa

ta

kun

ta

(

presumably

understanding

it

as

n.

of

a

single

bird

)

for

paṭa(

or

paṭu-

)kroñca

(

the

rest

of

the

cpd.

is

correctly

rendered

in

Tib.

)

neither

paṭa

nor

paṭu

seems

to

be

known

as

a

bird-name

if

paṭu

is

right,

could

it

not

be

taken

as

adv.

with

vīkṣasva

?

look

keenly,

sharply,

at

the

[

(

4

)

on

LV

〔127.17〕

for

paṭopachedana

read

vaṭṭopa°,

supported

by

best

ms.

and

Pali

see

s.v.

vaṭṭa.

]

Indian Epigraphical Glossary English

paṭa,

paṭā,

pāṭa

(

EI

28

Chamba

),

charter,

deed

same

as

Sanskrit

paṭṭa

or

paṭṭaka.

Lanman English

paṭa,

m.

woven

stuff

cloth

garment.

Kridanta Forms Sanskrit

पट

(

प꣡ट

ग्रन्थे

-

चुरादिः

-

सेट्

)

ल्युट् →

पटनम्

अनीयर् →

पटनीयः

-

पटनीया

ण्वुल् →

पटकः

-

पटिका

तुमुँन् →

पटयितुम्

तव्य →

पटयितव्यः

-

पटयितव्या

तृच् →

पटयिता

-

पटयित्री

क्त्वा →

पटयित्वा

ल्यप् →

प्रपटय्य

क्तवतुँ →

पटितवान्

-

पटितवती

क्त →

पटितः

-

पटिता

शतृँ →

पटयन्

-

पटयन्ती

शानच् →

पटयमानः

-

पटयमाना

Dhatu Pata (Krishnacharya) Sanskrit

धातुः →

पट्

मूलधातुः →

पट

धात्वर्थः →

गतौ

गणः →

भ्वादिः

कर्मकत्वं →

सकर्मकः

इट्त्वं →

सेट्

उपग्रहः →

परस्मैपदी

रूपम् →

पटति

धातुः →

पट्

मूलधातुः →

पट

धात्वर्थः →

भाषायाम्

गणः →

चुरादिः

कर्मकत्वं →

सकर्मकः

इट्त्वं →

सेट्

उपग्रहः →

उभयपदी

रूपम् →

पाटयति-ते

धातुः →

पट्

मूलधातुः →

पट

धात्वर्थः →

ग्रन्थे

गणः →

चुरादिः

कर्मकत्वं →

सकर्मकः

इट्त्वं →

सेट्

उपग्रहः →

उभयपदी

रूपम् →

पटयति-ते

अनुबन्धादिविशेषः →

अदन्तः

Dhatu Pradipa Sanskrit

पटँ

पट

मानकरूपान्तरम्

-

पुटँ

पुट

मानकरूपान्तरम्

-

लटँ

लट

मानकरूपान्तरम्

-

लुटँ

लुट

मानकरूपान्तरम्

-

तुजिँ

तुजि

मानकरूपान्तरम्

-

पिजिँ

पिजि

मानकरूपान्तरम्

-

मिजिँ

मिजि

मानकरूपान्तरम्

-

लुजिँ

लुजि

मानकरूपान्तरम्

-

भजिँ

भजि

मानकरूपान्तरम्

-

भुजिँ

भुजि

मानकरूपान्तरम्

-

लघिँ

लघि

मानकरूपान्तरम्

-

त्रसिँ

त्रसि

मानकरूपान्तरम्

-

पिसिँ

पिसि

मानकरूपान्तरम्

-

दशिँ

दशि

मानकरूपान्तरम्

-

कुसिँ

कुसि

मानकरूपान्तरम्

-

कुशिँ

कुशि

मानकरूपान्तरम्

-

दसिँ

दसि

मानकरूपान्तरम्

-

घटँ

घट

मानकरूपान्तरम्

-

घटिँ

घटि

मानकरूपान्तरम्

-

वृहिँ

वृहि

मानकरूपान्तरम्

-

वर्हँ

वर्

मानकरूपान्तरम्

-

वल्हँ

वल्ह

मानकरूपान्तरम्

-

गुपँ

गुप

मानकरूपान्तरम्

-

धूपँ

धूप

मानकरूपान्तरम्

-

विछँ

विच्छ

मानकरूपान्तरम्

-

चीवँ

चीव

मानकरूपान्तरम्

-

पुथँ

पुथ

मानकरूपान्तरम्

-

लोचृँ

लोचृ

मानकरूपान्तरम्

-

लोकृँ

लोकृ

मानकरूपान्तरम्

-

णदँ

णद

मानकरूपान्तरम्

-

कुपँ

कुप

मानकरूपान्तरम्

-

तर्कँ

तर्क

मानकरूपान्तरम्

-

वृतुँ

वृतु

मानकरूपान्तरम्

-

वृधुँ

वृधु

भाषार्थाः

-

पाटयति

अन्यत्र

पटति

पोटयति

अन्यत्र

पोटति

लाटयति

लोटयति

अन्यत्र

लुटति

लोटति

तुञ्जयित

अन्यत्र

तुञ्जति

पिञ्जयित

अन्यत्र

पिङ्क्ते

मिञ्जयति

लुञ्जयति

भञ्जयति

अन्यत्र

भनक्ति

भुञ्जयति

लङ्घयति

अन्यत्र

लङ्घते

लङ्घति

त्रंसयति

त्रंसनः

पिंसयति

दंशयति

अन्यत्र

दशति

कुंसयति

कुंसः

भ्रूकुंसः

भ्रुकुंसः

भ्रकुंसः

कुंशयति

दंसयति

घाटयति

अयं

सङ्घातेऽपि

अतः

पुनर्घटिः

पठ्यते

अर्थभेदात्

अन्यत्र

घटते

घटयति

घण्टयति

घण्टा

वृंहयति

वृंहणा

वरिहयति

अन्यत्र

वर्हते

वल्हयति

अन्यत्र

वल्हते

गोपयति

अन्यत्र

गोपायति

धूपयति

अन्यत्र

धूपायति

विच्छयति

अन्यत्र

विच्छायति

चीवयति

अन्यत्र

चीवते

पोथयति

अपूपुथत्

अन्यत्र

पुथ्यति

लोचयति

अलुलोचत्

अन्यत्र

लोचते

लोकयति

अन्यत्र

लोकते

नादयति

अन्यत्र

नदति

कोपयति

अन्यत्र

कुप्यति

तर्कयति

ऊहेऽप्ययमधीयते

वर्त्तयति

अवीवृतत्

अववर्त्तत्

अन्यत्र

वर्तते

वर्द्धयति

अवीवृधत्

अववर्धत्

अन्यत्र

वर्द्धते

भासार्था

इत्येके

भासार्था

दीप्त्यर्थाः

तेऽप्यत्रेत्येके

214-247

पट

मानकरूपान्तरम्

-

वट

वट

ग्रन्थे

-

पटयति

वटयति

अन्यत्र

पटति

वटति

301,

302

Schmidt Nachtrage zum Sanskrit Worterbuch German

[

पट

m.

°Trommel,

S

I,

600,

15

(

Ko.

)

in

हर्षपट

=

आनन्ददुन्दुभि

verdruckt

für

पटह

].

Amarakosha Sanskrit

पट

पुं-नपुं।

शोभनवस्त्रम्

समानार्थकाः

सुचेलक,

पट

2।6।116।1।2

सुचेलकः

पटोऽस्त्री

स्याद्वराशिः

स्थूलशाटकः।

निचोलः

प्रच्छदपटः

समौ

रल्लककम्बलौ॥

पदार्थ-विभागः

वस्त्रम्

Kalpadruma Sanskrit

पट,

गतौ

इति

कविकल्पद्रुमः

(

भ्वां-परं-सकं-सेट्

)

पटति

इति

दुर्गादासः

पट,

त्विषि

इति

कविकल्पद्रुमः

(

चुरां-परं-अकं-सेट्

)

क,

पाटयति

त्विषि

दीप्तौ

।इति

दुर्गादासः

पट,

त्

कवेष्टने

इति

कविकल्पद्रुमः

(

अदन्त-चुरां-परं-सकं-सेट्

)

ग्रन्थने

इत्यन्ये

पट-यति

मालां

मालिकः

इति

दुर्गादासः

पटं,

क्लीबम्

(

पटतीति

पट्

+

पचाद्यच्

)

छदिः

।चालम्

इति

पटलशब्दटीकायां

भरतः

पटः,

पुंलिङ्गम्

क्लीबम्

(

पटयत्यनेन

पट

वेष्टने

घञर्थे

कः

)शोभनवस्त्रम्

तत्पर्य्यायः

सुचेलकः

।इत्यमरः

११६

(

यथा,

पञ्चदशी

।“यथा

धौतो

घट्टितश्च

लाञ्छितो

रञ्जितः

पटः

।चिदन्तर्यामिसूत्राणि

विराट्

चात्मा

तथर्य्यते

)चित्रपटः

इति

मेदिनी

तस्य

लक्षणं

यथा,

--“पटस्य

लक्षणं

वक्ष्ये

यथा

सिध्यन्ति

साधकाः

।ग्रन्थिकेशविहीने

तु

अजीर्णे

समतन्तुके

अस्फाटिते

अच्छिद्रे

तु

स्थलेनैव

समालिखेत्

।योगिनी

रूपिणी

कार्य्या

जयाद्यैः

परिवारिता

वृद्धेन

भवेद्बृद्धो

व्याधिते

व्याधितो

भवेत्

।कुरूपेण

कुरूपस्तु

मूर्खेण

तु

पूज्यते

लेखकस्य

तु

यद्रूपं

चित्रे

भवति

तादृशम्

”इति

देवीपुराणम्

पटः,

पुंलिङ्गम्

पियालवृक्षः

इति

मेदिनी

पुरस्कृतः

।इति

विश्वः

Vachaspatyam Sanskrit

पट

गतौ

भ्वादिः

परस्मैपदी

सकर्मकः

सेट्

पटति

अपाटीत्

अपटीत्

।पपाट

पेटतुः

उद्

+

णिच्

उन्मूलने

उत्पाटयति

पट

दीप्तौ

चुरादिः

उभयपदी

अक०

सेट्

पाटयति

ते

अपीपटत्

।अव--छेदने

सकर्मकः

अवपाटयति

छिनत्तीत्यर्थः

पट

वेष्टने

अद०

चुरादिः

उभयपदी

सकर्मकः

सेट्

पटयति

ते

अपपटत्

पट

पुंलिङ्गम्

पट

वेष्टने

करणे

घञर्थे

वस्त्रे

अमरः

स्त्रीत्वमपिअपटीक्षेपेणेत्युदाहरणदर्शनात्

चित्रपटे

मेदि०चित्रलेखनपटस्वरूपादि

देवीपु०

उक्तं

यथा

“पटस्य

लक्षणंवक्ष्ये

यथा

सिध्यन्ति

साधकाः

ग्रन्थिकेशविहीने

तुअजीर्णे

समतन्तुके

अस्फुटिते

चाच्छिद्रे

स्थलेनैवसमालिखेत्

योगिनीरूपिणी

कार्य्या

जयाद्यै”परिवारिता

वृद्धेनच

भवेद्वृद्धोव्याधिते

व्याधितोभवेत्

कुरूपेण

कुरुपस्तु

सूक्ष्मेण

सूक्ष्मतामियात्

।लेखकस्य

तु

यद्रूपं

चित्रे

भवति

तादृशम्”

।षटस्यांशभेदच्छेदनादिषु

फलं

तद्धारणनक्षत्रादिफलं

चवृ०

सं०

७१

अ०

उक्तं

यथा“वस्त्रस्य

कोणेष

वसन्ति

देवा

नराश्च

पार्श्वान्वद-शान्तमध्ये

शेषास्त्रेयश्चात्र

निशाचरांशास्तथैव

शय्या-सनपादुकासु

लिप्ते

मसीगोमयकदमाद्यैश्छिन्ने

प्र-दग्घे

स्कुटिते

विद्यात्

पुष्टं

नवेऽल्पाल्पतरं

चभुक्ते

पापं

शुभं

वाऽधिकमुत्तरीये

रुग्राक्षसाशेष्वथ

वासिमृत्युः

पुञ्जन्म

तेजश्च

मनुष्यभागे

भागेऽमरणामथ

भो-गवृद्धिः

प्राल्पेषु

सर्वत्र

वटन्त्यनिष्टम्

कङ्कप्लवोलू-ककपोतकाकक्रव्यादगोमायुखरोष्ट्रसर्पैः

छेदाकृतिर्दैघत-भागगापि

पुंसां

भयं

मृत्युसर्म

करोति

छत्रध्वजस्व-स्तिकवर्द्धमानश्रीवृक्षकुम्भाम्बुजतोरणाद्यैः

छेदाकृतिर्नैरृतभागगापि

पुंसां

विधत्ते

नचिरेण

लक्ष्मीम्

प्र-भूतवस्त्रदाऽश्विनी

भरण्यथापहारिणी

प्रदह्यतेऽग्नि-दैवते

प्रजेश्वरे

ऽर्थसिद्धयः

मृगे

तु

मूषकाद्भयं

व्यसु-त्वमेव

शाङ्करे

पुनर्वसौ

शुभागमस्तदग्रभे

धनैर्यु-तिः

भुजङ्गमे

विलुप्यते

मघासु

मृत्युमादिशेत्

।भगाह्वये

११

नृपाद्भयं

धनागमाय

चोत्तरा

१२

करेण

१३कर्मसिद्धयः

शुभागमस्तु

चित्रया

शुभं

भोज्यमा-निले

१५

द्विदैवते

१६

जनप्रियः

सुहृवातिश्च

मित्रभे

१७पुरन्दरे

१८

ऽम्बरक्षयः

जलप्लुतिश्च

नैरृते

१९

रुजोजलाधिदैवते

२०

मिष्टमन्नमथ

विश्वदैवते

२१

वैष्णवे

२२भवति

नेत्रशेमिता

चान्यलब्धिमपि

वातवे

२३

विदु-र्वारुणे

२४

विषकृतं

महद्भयम्

भाद्रपदासु

भयं

सलि-लोत्थं

तत्परत्र

२६

भवेत्सुतलब्धिः

रत्नयुतिं

कथयन्तिच

पौष्णे

२७

योऽभिनवाम्बरमिच्छति

भोक्तुम्

वि-प्रमतादथ

भूपतिदत्तं

यच्च

विवाहविधावपि

लब्धम्

तेषुगुणैः

रहितेष्वपि

भोक्तुं

नूतनमम्बरमिष्टफलं

स्यात्

।भोक्तुं

नवाम्बरं

शस्तमृक्षेऽपि

गुणवर्जिते

विवाहेराजसम्माने

ब्राह्मणानां

सम्मते”

पियालवृक्षे

पुंलिङ्गम्

मेदि०

पुरस्कृते

त्रीषु लिङ्गेषु

विश्वः

छदिषि

(

चाल

)

भरतः

Kshiratarangini Sanskrit

पटँ

पट

मानकरूपान्तरम्

-

पुटँ

पुट

मानकरूपान्तरम्

-

रुटँ

रुट

मानकरूपान्तरम्

-

लुटँ

लुट

मानकरूपान्तरम्

-

तुजिँ

तुजि

मानकरूपान्तरम्

-

पिजिँ

पिजि

मानकरूपान्तरम्

-

लजिँ

लजि

मानकरूपान्तरम्

-

लुजिँ

लुजि

मानकरूपान्तरम्

-

अजिँ

अजि

मानकरूपान्तरम्

-

कुसिँ

कुसि

मानकरूपान्तरम्

-

कुशिँ

कुशि

मानकरूपान्तरम्

-

त्रसिँ

त्रसि

मानकरूपान्तरम्

-

दसिँ

दसि

मानकरूपान्तरम्

-

दशिँ

दशि

मानकरूपान्तरम्

-

घटिँ

घटि

मानकरूपान्तरम्

-

रघिँ

रघि

मानकरूपान्तरम्

-

लघिँ

लघि

मानकरूपान्तरम्

-

अहिँ

अहि

मानकरूपान्तरम्

-

बहिँ

बहि

मानकरूपान्तरम्

-

महिँ

महि

मानकरूपान्तरम्

-

गुपूँ

गुपू

मानकरूपान्तरम्

-

धूपँ

धूप

मानकरूपान्तरम्

-

विछँ

विच्छ

मानकरूपान्तरम्

-

चीवँ

चीव

मानकरूपान्तरम्

-

बर्हँ

बर्ह

मानकरूपान्तरम्

-

बल्हँ

बल्ह

मानकरूपान्तरम्

-

पुथँ

पुथ

मानकरूपान्तरम्

-

लोकृँ

लोकृ

मानकरूपान्तरम्

-

लोचृँ

लोचृ

मानकरूपान्तरम्

-

णदँ

णद

मानकरूपान्तरम्

-

कुपँ

कुप

मानकरूपान्तरम्

-

तर्कँ

तर्क

मानकरूपान्तरम्

-

वृतुँ

वृतु

मानकरूपान्तरम्

-

वृधुँ

वृधु

भासार्थाः

-

एते

सकर्मका

भासार्था

णिचमुत्पादयन्ति

पाटयति,

फलिपाटि

(

उ0

118

)

इति

पटुः

भ्वादौ

(

198

)

पटति

एषां

गणान्तरे

पाठः

सकर्मकत्त्वेऽपि

णिज्विकल्पार्थः,

इहैव

पठितांस्तु

न्याय्यविकरणान्

प्रत्युदाहरन्ति-त्रंसति,

कुंसतीति

पोटयति,

तुदादौ

(

672

)

पुटति

रोटयति,

लोटयति,

भ्वादौ

(

1497

पाठा0

)

रोटते,

लोटते,

दिवादौ

लुट

प्रतिघाते

(

तु0

4116

)

लुट्यति

तुञ्जयति,

भ्वादौ

(

1154

)

तुञ्जति

पिञ्जयति

अदादौ

(

220

पाठा0

)पिङ्क्ते

लञ्जयति,

लञ्जति

लुञ्जति

अञ्जयति,

रुधादौ

(

726

)

अङ्क्ते,

व्यनक्ति

कुंसयति,

कुंसति,

भ्रुकुंस,

भ्रुकुंशः

कुंशयति,

कुंशति

त्रंसयति,

त्रंसति

दंसयति,

दंसति

दंशयति,

भ्वादौ

दन्श

दशने

(

1716

)

दशति

घण्टयति,

घण्टति,

घण्टा

रङ्घयति,

लङ्घयति,

भ्वादौ

(

175

)

रङ्घते,

लङ्घते

अंहयति,

बंहयति,

मंहयति,

भ्वादौ

अहिगतौ,

बहि

महि

वृद्धौ

(

1421,

420

)-अंहते,

बंहते,

मंहते

गोपयति,

धूपयति,

विच्छयति,

भ्वादौ

(

1280,

281627

)

गोपायति,

धूपयति,

विच्छायति,

गुपूधूपविच्छ

(

3128

)

इत्यायः

चीवयति,

भ्वादौ

चीव

आदाने

(

तु0

1618

)-चीवति

बर्हयति,

बल्हयति,

भ्वादौ

बर्ह

बल्ह

प्राधान्ये

(

1423

)-बर्हते,

बल्हते

पोथयति,

दिवादौ

पुथ

हिंसायाम्

(

411

)-पुथ्यति

विलोकयति,

आलोचयति,

भ्वादौ

(

163,

100

)

लोकते,

लोचते

नादयति,

आलोचयति,

भ्वादौ

(

145

)

नदति

कोपयति,

दिवादौ

(

4126

)

कुप्यति

तर्कयति,

वितर्कः

तर्कितः

वर्तयति,

वर्धयति,

भ्वादौ

(

1504,

505

)

वर्तते,

वर्धते

अन्ये

भजिपिसिलडिबृहितडिनटादीन्

पठन्ति-भञ्जयति,

रुधादौ

(

721

)

भनक्ति

पिंसयति,

पिंसति

लण्डयति,

लण्डति

बृंहयति,

भ्वादौ

(

1485

)

बृंहते

ताडयति,

तडति

नाटयति,

नटति,

भ्वादावात्मनेपदीति

नन्दी-नटते

पटादयः

सकर्मकाः

स्वार्थे

णिचमुत्पादयन्ति

भासार्थाश्चेति

पारायणम्-भासयति

दिशः

दीपयति,

इन्धयति,

प्रकाशयति

गणान्तरपाठस्त्वेषां

कार्यान्तरार्थः

216-249

पट

मानकरूपान्तरम्

-

वट

वट

ग्रन्थे

-

(

अर्थविवरणम्

)

ग्रन्थो

वेष्टनम्

पटयति

रज्जुम्,

वटयति

पटादिदण्डके

(

10197

)

पाटयति

भ्वादौ

अट

पट

गतौ

वट

वेष्टने

(

1198,

202

)

पटति,

वटति,

हेतौ-पाटयति,

वाटयति

299,

300

Dhatu Vritti Sanskrit

पटँ

पट

मानकरूपान्तरम्

-

पुटँ

पुट

मानकरूपान्तरम्

-

लुटँ

लुट

मानकरूपान्तरम्

-

तुजिँ

तुजि

मानकरूपान्तरम्

-

मिजिँ

मिजि

मानकरूपान्तरम्

-

पिजिँ

पिजि

मानकरूपान्तरम्

-

लुजिँ

लुजि

मानकरूपान्तरम्

-

भजिँ

भजि

मानकरूपान्तरम्

-

लघिँ

लघि

मानकरूपान्तरम्

-

त्रसिँ

त्रसि

मानकरूपान्तरम्

-

पिसिँ

पिसि

मानकरूपान्तरम्

-

कुसिँ

कुसि

मानकरूपान्तरम्

-

दशिँ

दशि

मानकरूपान्तरम्

-

कुशिँ

कुशि

मानकरूपान्तरम्

-

घटँ

घट

मानकरूपान्तरम्

-

घटिँ

घटि

मानकरूपान्तरम्

-

वृहिँ

वृहि

मानकरूपान्तरम्

-

वर्हँ

वर्ह

मानकरूपान्तरम्

-

वल्हँ

वल्ह

मानकरूपान्तरम्

-

गुपँ

गुप

मानकरूपान्तरम्

-

धूपँ

धूप

मानकरूपान्तरम्

-

विछँ

विच्छ

मानकरूपान्तरम्

-

चीवँ

चीव

मानकरूपान्तरम्

-

पुथँ

पुथ

मानकरूपान्तरम्

-

लोकृँ

लोकृ

मानकरूपान्तरम्

-

लोचृँ

लोचृ

मानकरूपान्तरम्

-

णदँ

णद

मानकरूपान्तरम्

-

कुपँ

कुप

मानकरूपान्तरम्

-

तर्कँ

तर्क

मानकरूपान्तरम्

-

वृतुँ

वृतु

मानकरूपान्तरम्

-

वृधुँ

वृधु

(

अर्थः

)

भाषार्थाः

मैत्रेयानुरोधेनायं

पाठो

दण्डकस्य

भासार्था

इत्येक

इति

मैत्रेयः

तथा

क्षीरस्वामी

भासा

दिप्तिरर्थो

येषान्ते

भासार्था

इति

(

पाटयति

)

पटयतीति

थादौ

ग्रन्थे

पटतीति

गतौ

शपि

(

पोटयति

)

पुटयतीति

संसर्गे

कथादौ

संसर्गे

पुटतीति

शे

(

लोटयति

)

शप्श्नोर्लोटति

लुट्यतीति

लोटने

लोटतइति

युजादौ

प्रतिघाते,

लुण्टतीति

लुटि

स्तेये

शपि

लुण्टयतीतीहैव

गतः

(

तुञ्चयति

)

इदित्त्वात्तुञ्जतीति

हिंसायामिदितोऽनिदितश्च

तुञ्जति

तोजतीति

शपि

(

मिञ्जयति

मिञ्जति

)

(

पिञ्जयति

पिञ्जति

)

अदादौ

वर्णे

पिङ्क्ते

(

लुञ्जयति

भञ्जयति

)

भजतीति

भज

सेवायां

शपि

भनक्तीत्यामर्दने

श्नमि,

भाजयतीति

विश्राणने

गतः

पृथक्कर्मणि

भविष्यति

(

लङ्घयति

)

लङ्घति,

शोषणे

शपि

लङ्घति,

गत्यान्तु

लङ्घते

(

त्रंसयति

(

त्रंसति

)

त्रासयतीति

धारणे

गतम्

त्रस्यति

त्रसतीति

उद्वेगे

वा

श्यनि

(

पिंसयति

पिंसति

)

पेसयतीति

गतौ

गतम्

पेसतीति

तु

शपि

(

कुंसयति

कुंसति

भ्रुकुंसः

)

स्त्रीवेशधारित्त्वाद्

भ्रुवा

कुंसयति

पुरुषत्त्वमिति

भ्रुकुंसः

(

दंशयति

दंशति

)

दशतीति

दंशने

शपि

(

कुंशयति

कुंशति

)

(

घाटयति,

)

अयं

सङ्घातेऽपि,

अतः

पुनः

पाठो

ऽर्थभेदादिति

मैत्रेयः

घटत

इति

घटादौ

चेष्टायाम्

(

घण्टयति

घण्टति

घण्टा

)

(

वृंहयति

वृंहति

)

वर्हतीत्यनिदितो

वृंहेः

शपिवृद्धौ,

इदितस्तु

बृंहतीति

शब्दे

(

वर्हयति,

वल्हयति

)

वर्हते

वल्हत

इति

प्राधान्ये

शपि

(

गोपयति

धूपयति

)

सन्तापे

शपि,

रक्षणसन्तापयोः

(

गोपायति

धूपायति

)

इति,

गुप्यतीति

व्याकुलत्त्वे

श्यनि,

सन्तापे

धुपतीति

शे,

(

विच्छयति

)

विच्छाययतीति

शे

गतौ

(

चीवयति

पोथयति

)

हिंसायां

पुथ्यतीति

श्यनि

पुन्थतीति

शपि

संक्लेशे

(

लोकयति

अलुलोकत्

लोचयति

अलुलोचत्,

)

ऋदित्त्वान्नाग्लोपीतिह्रस्वनिषेधः

लोचते

लोकते

इति

दर्शने

शपि

(

नादयति

)

नदतीति

शपि

शब्दे

(

कोपयति

)

कुप्यतीति

कोपे

श्यनि

(

तर्कयति

)

ऊहेऽप्ययमभिधीयत

इति

मैत्रेयः

(

वर्तयति

वर्धयति

)

उदित्वाद्वर्तति

वर्धतीति

च,

वर्तते

वर्धते

इति

वर्तनवृद्धयोः

शपि

वृत्यत

इति

विचारणे

श्यनि

247

पट

मानकरूपान्तरम्

-

वट

वट

(

अर्थः

)

ग्रन्थे

वट

वेष्टनइति

क्षीरस्वामी

(

पटयति

)

पाटयतीति

भाषार्थे

गतः

पटतीति

गतौ

शपि

वेष्टने

शपि

वटति,

तस्य

कारिते

वाटयति

वटतीति

परिभाषणे

घटादिः,

ओष्ठ्यादिं

बहवः

पठन्तीति

तत्रैवोक्तम्

315

KridantaRupaMala Sanskrit

1

{@“पट

गतौ”@}

2

‘भाषार्थे

पाटयेद्

ग्रन्थे

पटयेद्

गमने

पटेत्।।’

3

इति

देवः।

पाटकः-टिका,

पाटकः-टिका,

पिपटिषकः-षिका,

पापटकः-टिका

इत्यादीनि

सर्वाण्यपि

रूपाणि

कटतिवत्

4

बोध्यानि।

5

पाटूपटः,

6

परिपाटी,

7

पटुः,

गोष्ठेपटुः,

8

पटिमा,

9

पटाका,

10

पटलम्,

11

पटोलः,

पटलिका,

पाटलम्,

पाटली,

12

पटीरः,

13

पटनः,

14

पटितिः,

15

कपाटम्

16

इतीमानि

रूपाणि

अधिकान्यत्रेति

विशेषः।

17

पटन्।

प्रासङ्गिक्यः

01

(

९६०

)

02

(

१-भ्वादिः-२९६।

सक।

सेट्।

पर।

)

03

(

श्लो।

७६

)

04

(

१४८

)

05

[

[

१।

‘पाटेर्णिलुक्

ऊक्

चाभ्यासस्य’

(

वा।

६-१-१२

)

इत्यनेन

ण्यन्तात्

पचाद्यचि

णिलुक्,

अभ्यासे

हलादिशेषं

बाधित्वा

ऊक्

भवति।

“माधवोऽभ्यासदीर्घोक्त्या

‘पाटूपट’

इतीच्छति।

‘पाटेर्णिलुक्

दीर्घ

ऊक्

चे’

त्यूचिवान्

भोजराडपि।।”

‘तमः

पटपटूपटम्’,

‘आटोपपाटूपटम्।’

इति

प्रयोगः।’

इति

प्र।

सर्वस्वे।

]

]

06

[

[

२।

परिपटतीति

परिपाटी।

ताच्छील्ये

णिनिः।

]

]

07

[

[

३।

‘फलिपाटि--’

(

द।

उ।

१-१०३

)

इत्युप्रत्ययो

णिलुक्

च।

पाटयतीति

पटुः

=

चतुरः।

‘गोष्ठेपटुः’

इत्यत्र

पात्रेसमितादित्वात्

(

२-१-४८

)

सप्तम्या

अलुक्।

]

]

08

[

[

४।

अतिशयेन

पटुः

पटिमा।

पृथ्वादित्वात्

(

५-१-१२२

)

इमनिच्

तद्धितः।

]

]

09

[

[

५।

‘शलिपटि--’

(

द।

उ।

३-३३

)

इत्यादिना

आकप्रत्ययः।

पटाका

=

पक्षिजातिः।

]

]

10

[

[

६।

‘वृषादिभ्यश्चित्’

(

द।

उ।

८-१०९

)

इत्यादिना

कलप्रत्ययः।

पटलम्

=

घन-

संघातः,

अक्षिरोगश्च।

]

]

11

[

[

७।

‘कपिगड्पिटिभ्य

ओलः’

(

द।

उ।

८-१०५

)

इत्योलप्रत्ययः।

पटोलः

=

द्रव्यजातिः।

]

]

12

[

[

८।

औणादिके

(

द।

उ।

८-७२

)

ईरन्प्रत्यये

रूपम्।

पटीरम्

=

कार्मुकम्।

]

]

13

[

[

९।

‘चलनशब्दार्थादकर्मकाद्--’

(

३-२-१४८

)

इत्यनेन

तच्छीलादिषु

कर्तृषु

युच्प्रत्ययः।

]

]

14

[

[

१०।

‘तितुत्रेष्वग्रहादीनामिति

वक्तव्यम्’

(

वा।

७-२-९

)

इत्यनेन

इड्

भवति।

]

]

15

[

[

११।

कं

=

शिरं

पाटयतीति

कपाटम्

=

द्वारपिधानम्।

ण्यन्तात्

‘कर्मण्यण्’

(

३-२-१

)

इत्यण्।

‘कवाटम्’

इत्येव

दाक्षिणात्यानां

पाठ

इति

केचित्।

तदानीं

वटधातोरेतद्रूपमिति

ज्ञेयम्।

]

]

16

[

पृष्ठम्०८३६+

२८

]

17

[

[

आ।

‘अम्लेटकैश्चाकटुचाटुभाषितैरटैः

पटत्संरटिताञ्जनोत्करैः।।’

धा।

का।

१।

३९।

]

]

1

{@“पट

भाषार्थः”@}

2

आस्वदीयः।

‘भाषार्थे

पाटयेद्

ग्रन्थे

पटयेद्

गमने

पटेत्।।’

3

इति

देवः।

पाटकः-टिका,

पिपाटयिषकः-षिका

पाटयिता-त्री,

पिपाटयिषिता-त्री

इत्यादीनि

सर्वाणि

रूपाणि

चौरादिककालयतिवत्

4

ज्ञेयानि।

प्रासङ्गिक्यः

01

(

९६१

)

02

(

१०-चुरादिः-१७५३।

सक।

सेट्।

उभ।

)

03

(

श्लो।

७६

)

04

(

१७५

)

1

{@“पट

ग्रन्थे”@}

2

अदन्तः

‘भाषार्थे

पाटयेद्

ग्रन्थे

पटयेद्

गमने

पटेत्।।’

3

इति

देवः।

4

पटकः-टिका,

पिपटयिषकः-षिका,

पटयिता-त्री,

पिपटयिषिता-त्री

इत्यादीनि

सर्वाण्यपि

रूपाणि

चौरादिककलयतिवत्

5

ज्ञेयानि।

6

प्रपटय्य।

प्रासङ्गिक्यः

01

(

९६२

)

02

(

१०-चुरादिः-१८५७।

सक।

सेट्।

उभ।

)

03

(

श्लो।

७६

)

04

[

[

१।

अत्र

अल्लोपस्य

स्थानिवत्त्वात्

सर्वत्र

उपधावृद्धिंर्न।

]

]

05

(

१७६

)

06

[

[

B।

‘क्रुद्धेनाकथि

चाप्यवर्यगणने

शठ्येन

भोः

श्वठ्यतां

मन्त्री

तौ

प्रपटय्य

पाशवटनैः

पापौ

विरह्यौ

पुरात्।’

धा।

का।

३-५३।

]

]

Capeller German

पट

Masculine.

(

gewebtes

)

Zeug,

Gewand,

Laken

Gemälde,

Bild

von

(

—°

).

Feminine.

Stück

Zeug,

Streifen,

Zipfel

Vorhang

(

d

).

Burnouf French

पट

पट

masculine

neuter

morceau

d'étoffe

vêtement.

--

M.

le

priyāla,

arbre.

Accord.

--

F.

पती

grosse

toile.

Tenture

dressée

autour

d'une

tente.

--

N.

chaume,

toit.

पटक

masculine

camp

formé

de

tentes.

पटकार

masculine

(

कृ

)

tisserand.

पटकुटि

feminine

tente,

pavillon

de

toile.

पटचर

masculine

(

चर्

)

voleur.

--

N.

vieux

vêtement

[

?

pour

पटजर

].

पटमण्डप

masculine

pavillon

de

toile,

tente.

पटमय

neuter

tente

de

toile.

Jupon.

पटवाप

masculine

tente.

पटवास

masculine

tente.

Jupon.

पटवासक

masculine

poudre

à

parfumer

les

étoffes.

Stchoupak French

पट-

Masculine.

drap

tissé,

étoffe,

vêtement

étoffe

peinte

ou

couverte

d'inscriptions,

peinture

-ई-

Feminine.

bande

d'étoffe,

lisière

-मय-

-ई-

a.

fait

d'étoffe

nt.

tente.

°कुटी-

Feminine.

tente

°वेश्मन्-

nt.

id.

°मण्डप-

Masculine.

id.,

tente

du

chef.

°वास-

Masculine.

poudre

parfumée

-क-

id.

Neuter.

d'un

serpent

démon.

पटाञ्चल-

Masculine.

bord

d'une

étoffe,

lisière

पटान्त-

id.

पटान्तर-

id.

(

?

).

पटोत्तरीय-

nt.

vêtement

de

dessus.

पटी-क्षेप-

Masculine.

fait

de

lever

le

rideau

-एण

en

écartant

le

rideau.