Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel

निशा (nizA)

 
Shabda Sagara English

निशा

Feminine.

(

-शा

)

1.

Night.

2.

Turmeric,

(

Curcuma

longa.

)

3.

Another

sort,

(

C.

zanthorrhiza.

)

Etymology

नि

always,

शो

to

waste

or

reduce,

(

mortals,

)

Affix.

or

निश्

to

meditate,

Affix.

क्विप्,

and

टाप

added.

Yates English

निशा

(

शा

)

1.

Feminine.

Night

turmeric.

Spoken Sanskrit English

निशा

-

nizA

-

Feminine

-

turmeric

निशा

-

nizA

-

Feminine

-

vision

निशा

-

nizA

-

Feminine

-

turmeric

निशा

-

nizA

-

Feminine

-

night

निशा

-

nizA

-

Feminine

-

dream

Wilson English

निशा

Feminine.

(

-शा

)

1

Night.

2

Turmerick,

(

Curcuma

longa.

)

3

Another

sort,

(

C.

zanthorrhiza

)

Etymology

नि

always,

शो

to

waste

or

reduce,

(

mortals,

)

Affix.

or

निश

to

meditate,

Affix.

क्विप्

and

टाप्

added.

Apte English

निशा

[

niśā

],

[

नितरां

श्यति

तनूकरोति

व्यापारान्

शो-क

Tv.

]

Night

या

निशा

सर्वभूतानां

तस्यां

जागर्ति

संयमी

Bhagavadgîtâ (Bombay).

2.69.

Turmeric.

A

dream.

A

collective

name

for

the

zodiacal

signs

Aries,

Taurus,

Gemini,

Cancer,

Sagittarius,

and

Capricorn.

A

species

of

plant

(

Marâṭhî.

कचरा

or

उपळसरी

).

Compound.

अटः,

अटनः

an

owl.

a

demon,

ghost,

goblin

ईश्वरस्य

निशाटानां

विलोक्य

निखिलां

पुरीम्

Bhaṭṭikâvya.

8.115

Rām.

Ch.1.34

-अटकः

bdellium.

अतिक्रमः,

अत्ययः,

अन्तः,

अवसानम्

the

passing

away

of

night.

daybreak

ये

मां

स्तुवन्त्यनेनाङ्ग

प्रतिबुध्य

निशात्यये

Bhágavata (Bombay).

8.4.25.

-अदः

Equal or equivalent to, same as.

Niṣāda

quod vide, which see.

-अन्ध

Adjective.

blind

at

night.

(

-न्धा

)

the

creeper

called

जतुका.

अधीशः,

ईशः,

नाथः,

पतिः,

मणिः,

रत्नम्

the

moon.

camphor.

-अर्धकालः

the

first

part

of

the

night.

-आख्या

-आह्वा

turmeric.

-आदिः

the

evening

twilight.

-उत्सर्गः

end

of

night,

day

break.

-उषित

Adjective.

having

remained

overnight

(

Marâṭhî.

शिळे

).

-एतः

a

crane.

करः

the

moon

बहुले$पि

गते

निशाकरस्तनुतां

दुःखमनङ्ग

मोक्ष्यति

Kumârasambhava (Bombay).

4.13

द्विजावली

बालनिशाकरांशुभिः.

a

cock.

camphor.

Name.

of

the

numeral

1.

-केतुः

the

moon

-गुह

a

bed-chamber.-क्षयः

close

of

night.

-चर

Adjective.

(

-रा,

री

Feminine.

)

moving

about

by

night,

night

stalker.

(

रः

)

a

fiend,

goblin,

an

evil

spirit

तस्मै

निशाचरैश्वर्यं

प्रतिशुश्राव

राघवः

Raghuvamsa (Bombay).

12.69.

an

epithet

of

Śiva.

a

jackal.

an

owl.

a

snake.

the

ruddy

goose.

a

thief.

˚पतिः

an

epithet

of

(

1

)

Śiva

(

2

)

of

Rāvaṇa.

(

री

)

a

female

fiend.

a

woman

going

to

meet

her

lover

at

night

by

appointment

राममन्मथशरेण

ताडिता

दुःसहेन

हृदये

निशाचरी

Raghuvamsa (Bombay).

11.2

(

where

the

word

is

used

sense

1

also

).

a

harlot.-चर्मन्

Masculine.

darkness.

-जलम्

dew,

frost.

-दर्शिन्

Masculine.

an

owl.

-निशम्

Indeclinable.

every

night,

always

ऋषेस्तस्योटज-

स्थस्य

कालो$गच्छन्निशानिशम्.

पुष्पम्

the

white

water-lily

(

opening

at

night

).

hoar-frost,

dew.

-बलम्

see

निशा

(

4

).

-मुखम्

the

beginning

of

night,

Compare.

प्रदोषो

रजनीमुखम्.-मृगः

a

jackal

रत्नम्

the

moon

camphor.

-वनः

hemp

(

शण

).

-विहारः

a

demon.

goblin,

a

Rākṣasa

प्रचक्रतू

रामनिशाविहारौ

Bhaṭṭikâvya.

2.36.

-वेदिन्

Masculine.

a

cock.

-हसः

the

white

water-lily

(

opening

at

night

).

Apte 1890 English

निशा

[

नितरां

श्यति

तनूकरोति

व्यापारान्

शो-क

Tv.

]

1

Night

यानिशा

सर्वभूतानां

तस्यां

जागर्ति

संयमी

Bg.

2.

69.

2

Turmeric.

3

A

dream.

4

A

collective

name

for

the

zodiacal

signs

Aries,

Taurus,

Gemini,

Cancer,

Sagittarius,

and

Capricorn.

Comp.

अटः,

अटनः

{1}

an

owl.

{2}

a

demon,

ghost,

goblin.

अटकः

bdellium.

अतिक्रमः,

अत्ययः,

अंतः,

अवसानं

{1}

the

passing

away

of

night.

{2}

daybreak.

अदः

=

Niṣāda

q.

v.

अंध

a.

blind

at

night.

(

धा

)

the

creeper

called

जतुका.

अधीशः,

ईशः,

नाथः,

पतिः,

मणिः,

रत्नं

{1}

the

moon.

{2}

camphor.

अर्धकालः

the

first

part

of

the

night.

आख्या

आह्वा

turmeric.

आदिः

the

evening

twilight.

उत्सर्गः

end

of

night

daybreak.

एतः

a

crane.

करः

{1}

the

moon

Ku.

4.

13.

{2}

a

cock.

{3}

camphor.

केतुः

the

moon

गृह

a

bed-chamber.

चर

a.

(

रा

री

f.

)

moving

about

by

night,

night

stalker.

(

रः

)

{1}

a

fiend,

goblin,

an

evil

spirit

R.

12.

69.

{2}

an

epithet

of

Śiva.

{3}

a

jackal.

{4}

an

owl.

{5}

a

snake.

{6}

the

ruddy

goose.

{7}

a

thief.

°पतिः

{1}

an

epithet

of

{1}

Śiva.

{2}

of

Rāvaṇa.

(

री

)

{1}

a

female

fiend.

{2}

a

woman

going

to

meet

her

lover

at

night

by

appointment

राममन्मथशरेण

ताडिता

दुःसहेन

हृदये

निशाचरी

R.

11.

20

(

where

the

word

is

used

in

sense

1

also

).

{3}

a

harlot.

चर्मन्

m.

darkness.

जलं

dew,

frost.

दर्शिन्

m.

an

owl.

निशं

ind.

every

night,

always.

पुष्पं

{1}

the

white

water-lily

(

opening

at

night

).

{2}

hoar-frost,

dew.

मुखं

the

beginning

of

night.

मृगः

a

jackal.

वनः

hemp

(

शन

).

विहारः

a

demon,

goblin,

a

Rākṣasa

प्रचक्रतू

रामनिशाविहारौ

Bk.

2.

36.

वेदिन्

m.

a

cock.

हसः

the

white

water-lily

(

opening

at

night

).

Monier Williams Cologne English

निशा

feminine.

night,

gṛhya-sūtra and śrauta-sūtra

manu-smṛti

mahābhārata

et cetera.

a

vision,

dream,

mahābhārata

turmeric,

Curcuma

(

of

2

species,

prob.

and

),

suśruta

equal, equivalent to, the same as, explained by.

-बल,

jyotiṣa

Monier Williams 1872 English

निशा,

f.

night

a

vision,

dream

turmeric,

Cur-

cuma

(

of

two

species,

=

हरिद्रा

and

दारु-हरिद्रा,

probably

C.

Zedoaria

and

C.

Longa

a

collective

N.

of

the

asterisms

Aries,

Taurus,

Gemini,

Cancer,

Sagittarius,

and

Capricorn

cf.

निशा-बल।

)

—निशा-

कर,

अस्,

m.

‘the

night-maker,

the

moon,

(

regarded

with

दिवा-कर

as

a

son

of

Garuḍa

)

a

symbolical

expression

for

the

numeral

one

a

cock.

—निशा-

कर-कला-मौलि,

इस्,

m.

‘bearing

a

crescent

as

diadem,

an

epithet

of

Śiva.

—निशा-काल,

अस्,

m.

the

time

of

night.

—निशा-केतु,

उस्,

m.

‘night-sign,

the

moon.

—निशा-क्षय,

अस्,

m.

the

close

of

night.

—निशा-गण,

अस्,

m.

a

number

of

nights.

—निशा-

गम

(

°शा-आग्°

),

अस्,

m.

the

coming

on

or

com-

mencement

of

night.

—निशा-गृह,

अस्,

m.

a

bed-

room,

sleeping-room.

—निशा-चर,

अस्,

or

ई,

अम्,

going

or

moving

about

by

night,

nocturnal,

night-

walking

(

अस्

),

m.

a

Rākṣasa,

a

fiend,

an

imp

or

goblin

an

epithet

of

Śiva

[

cf.

निशाचर-पति

]

a

jackal

an

owl

a

snake

the

ruddy

goose,

Cakra-

vāka

a

thief

a

ghost,

an

evil

spirit

(

),

f.

a

she-

devil,

a

female

fiend

a

woman

who

goes

to

an

as-

signation,

a

harlot,

whore

a

sort

of

perfume,

(

see

केशिनी।

)

—निशाचर-पति,

इस्,

m.

‘lord

of

night-

walkers,

an

epithet

of

Śiva.

—निशाचरेश

(

°र-

ईश

),

अस्,

m.

‘lord

of

the

Rākṣasas,

an

epithet

of

Rāvaṇa.

—निशा-चर्मन्,

अ,

n.

‘the

skin

of

night,

darkness.

—निशा-छद,

अस्,

m.

a

species

of

plant.

—निशा-जल,

अम्,

n.

‘the

water

of

night,

hoar-

frost,

frost,

dew.

—निशाट

(

°शा-अट

),

अस्,

m.

‘roving

by

night,

an

owl

a

demon,

a

ghost.

—निशाटक,

अस्,

m.

bdellium

(

=

गुग्गुलु,

connected

with

नि-

शाट,

an

owl

cf.

कौशिक,

=

owl

and

bdellium,

उलूखल,

उलूखलक

).

—निशाटन

(

°शा-अट्°

),

अस्,

m.

‘night-rover,

an

owl

(

),

f.

a

species

of

moth.

—निशातिक्रम

(

°शा-अत्°

),

अस्,

m.

the

passing

away

of

night.

—निशात्यय

(

°शा-अत्°

),

अस्,

m.

the

close

of

night,

day-break.

—निशा-दर्शिन्,

ई,

m.

‘seeing

at

night,

an

owl.

—निशादि

(

°शा-आदि

),

इस्,

f.

the

begin-

ning

of

night,

evening,

twilight.

—निशाधीश

(

°शा-

अध्°

),

अस्,

m.

‘lord

of

night,

the

moon.

—निशा-

नाथ,

अस्,

m.

‘lord

of

night,

the

moon.

—निशा-

नारायण,

अस्,

m.,

N.

of

a

poet.

—निशा-निशम्,

ind.

night

by

night,

every

night,

always.

—१।

नि-

शान्त

(

°शा-अन्°

),

अस्,

अम्,

m.

n.

(

for

2.

नि-शान्त

see

under

नि-शम्,

p.

505,

col.

1

),

the

end

of

night,

break

of

day.

—निशान्ध

(

°शा-अन्°

),

अस्,

आ,

अम्,

blind

at

night

(

),

f.

a

species

of

creeper

(

=

जतुका

).

—निशा-पति,

इस्,

m.

‘husband

of

the

night,

the

moon

camphor.

—निशा-पुत्र,

आस्,

m.

pl.

‘the

sons

of

night,

N.

of

certain

demons.

—निशा-पुष्प,

अस्,

m.

‘the

flower

of

night,

the

white

water-lily

hoar-frost,

dew.

—निशा-प्राणे-

श्वर,

अस्,

m.

‘husband

of

night,

the

moon.

—निशा-बल,

अस्,

m.

a

collective

N.

of

the

signs

of

the

zodiac

Aries,

Taurus,

Gemini,

Cancer,

Sagit-

tarius,

and

Capricorn.

—निशा-भङ्गा,

f.

a

species

of

plant

(

=

दुग्ध-पुच्छी

).

—निशा-मणि,

इस्,

m.

‘jewel

of

the

night,

the

moon

[

cf.

ध्वजाग्र-

निशामणि।

]

—निशा-मुख,

अम्,

n.

the

beginning

of

night.

—निशा-मृग,

अस्,

m.

‘night-animal,

a

jackal.

—१।

निशा-रण,

अम्,

n.

a

nocturnal

battle

(

for

2.

see

नि-शरण

below.

)

—निशा-रत्न,

अम्,

n.

(

or,

according

to

some,

अस्

m.

),

‘the

jewel

of

the

night,

the

moon.

—निशार्धकाल

(

°शा-अर्ध-क्°

),

अस्,

m.

the

first

part

of

the

night

(

opposed

to

the

following

).

—निशावसान

(

°शा-अव्°

),

अम्,

n.

the

close

or

end

of

night,

the

second

part

of

the

night

(

opposed

to

the

preceding

).

—निशा-विहार,

अस्,

m.

a

night-

walker,

a

nocturnal

imp

or

goblin,

a

Rākṣasa.

—निशा-वृन्द,

अम्,

n.

a

number

of

nights.

—निशा-

वेदिन्,

ई,

m.

‘knowing

the

night,

a

cock.

—निशा-

हस,

अस्,

m.

‘night-smiler,

the

white

water-lily

which

opens

its

petals

at

night.

—निशाह्वा

(

°शा-

आह्°

),

f.

turmeric.

—निशि-पाल,

अस्,

m.

a

kind

of

metre

consisting

of

four

lines

of

fifteen

syllables

each.

—निशि-पुष्पा

or

निशि-पुष्पी

or

निशिपुष्-

पिका,

f.

the

tree

Nyctanthes

Arbor

Tristis.

—निशेश

(

°श-ईश

),

अस्,

m.

‘lord

of

night,

the

moon.

—नि-

शैत

(

°श-एत

),

अस्,

m.

‘shining

at

night,

the

crane,

Ardea

Nivea.

—निशोत्सर्ग

(

°शा-उत्°

),

अस्,

m.

the

end

of

night,

day-break.

—निशोपशाय

(

°शा-उप्°

),

अस्,

m.

resting

at

night.

Macdonell English

निशा

niś-ā,

Feminine.

night:

-kara,

Masculine.

(

nightmaker

),

🞄moon:

-kalā-mauli,

Masculine.

bearing

a

🞄crescent

on

his

head,

ep.

of

Śiva

-kānta,

🞄m.

lover

of

night,

moon

-kāla,

Masculine.

time

of

🞄night

-kṣaya,

Masculine.

end

of

night

-āgama,

🞄m.

nightfall

-cara,

Adjective.

wandering

at

night

🞄m.

goblin,

Rākṣasa:

ī,

Feminine.

female

goblin

🞄dissolute

woman

-atyaya,

Masculine.

end

of

night,

🞄day-break

-nātha,

Masculine.

lord

of

night,

moon

🞄-anta,

1.

end

of

night,

day-break.

Benfey English

निशा

निशा,

probably

from

नि-शी,

(

cf.

निशिथ

),

Feminine.

1.

Night,

Man.

11,

223.

2.

A

dream,

MBh.

5,

7252.

3.

Tur-

meric,

Curcuma,

Suśr.

2.

208,

14.

--

Compound

महा-,

Feminine.

midnight.

Hindi Hindi

रात

Apte Hindi Hindi

निशा

स्त्रीलिङ्गम्

-

नितरां

श्यति

तनूकरोति

व्यापारान्

-

शो+क

तारा*

रात

निशा

स्त्रीलिङ्गम्

-

नितरां

श्यति

तनूकरोति

व्यापारान्

-

शो+क

तारा*

हल्दी

Shabdartha Kaustubha Kannada

निशा

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ರಾತ್ರಿ

निष्पत्तिः

नि

+

शो

(

तनूकरणे

)

-

"कः"

(

३-१-१३६

)

व्युत्पत्तिः

नितरां

श्यति

तनूकरोति

व्यापारान्

प्रयोगाः

"विहाय

सर्वान्

वृणुते

स्म

किं

सा

निशापि

शीतांशुमनेन

हेतुना"

उल्लेखाः

नैष०

९-५८

निशा

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಮರದರಿಶಿನ

निशा

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಅರಿಶಿನ

विस्तारः

"निशा

दारुहरिद्रायां

स्यात्

त्रियामाहरिद्रयोः"

-

मेदि०

L R Vaidya English

niSA

{%

f.

%}

1.

Night,

R.i.95,

Bg.ii.69

2.

turmeric.

Bopp Latin

निशा

f.

(

v.

निश्,

निशीथ

)

id.

N.

13.

61.

BH.

2.

69.

Anekartha-Dvani-Manjari Sanskrit

काष्ठा

स्त्री

काष्ठा,

निशा,

ककुभ्,

वसुन्धरा,

कालविशेष

काष्ठा

निशा

ककुप्

काष्ठा

काष्ठा

प्रोक्ता

वसुन्धरा

काष्ठा

कालविशेषः

स्यात्

काष्ठं

दारु

निगद्यते

७१

verse

1.1.1.71

page

0005

Lanman English

niśā,

f.

night.

[

cf.

níś,

nákta.

]

Wordnet Sanskrit

Synonyms

दारुहरिद्रा,

पीतद्रुः,

कालीयकः,

हरिद्रवः,

दार्वी,

पचम्पचा,

पर्जनी,

पीतिका,

पीतदारु,

स्थिररागा,

कामिनी,

कटङ्कटेरी,

पर्जन्या,

पीता,

दारुनिशा,

कालीयकम्,

कामवती,

दारूपीता,

कर्कटिनी,

दारु,

निशा,

हरिद्रा

(Noun)

वृक्षविशेषः।

"दारुहरिद्रायाः

काण्डः

मूलं

औषधरूपेण

उपयुज्यते।"

Synonyms

हरिद्रा,

हरित्,

सुवर्णा,

काञ्चनी,

पीता,

गौरी,

स्वर्णवर्णा,

कावेरी,

उमा,

शिवा,

दीर्घरागा,

हलद्दी,

पौञ्जा,

पीतवालुका,

हेमनाशा,

रञ्जनी,

भङ्गवासा,

घर्षिणी,

पीतिका,

रजनी,

मेहघ्नी,

बहुला,

वर्णिनी,

रात्रिनामिका,

निशाह्वा,

निशा,

शर्वरी,

वरवर्णिनी,

वर्णदाता,

मङ्गलप्रदा,

हेमरागिणी,

घर्षणी,

जनेष्टा,

कृमघ्नी,

लसा,

यामिनी,

वराङ्गी,

वरा,

वर्णदात्री,

पवित्रा,

हरिता,

विषघ्नी,

पिङ्गा,

मङ्गल्या,

मङ्गला,

लक्ष्मीः,

भद्रा,

शिफा,

शोभा,

शोभना,

सुभगाह्वया,

श्यामा,

जयन्तिका

(Noun)

ओषधिमूलविशेषः।

हरिद्रा

नाम

ओषधेः

पीतवर्णीयानि

मूलानि

ये

जनैः

पाकादिषु

व्यञ्जनत्वेन

उपयुज्यन्ते।

रक्तशुद्धिकरत्वात्

ते

भेषजे

तथा

देहवर्णविधायित्वात्

प्रसाधकेषु

उपयुज्यन्ते।

"हरिद्रायाः

लेपेन

त्वक्शुद्धिः

भवति।"

Synonyms

हरिद्रा,

हरित्,

सुवर्णा,

काञ्चनी,

पीता,

गौरी,

स्वर्णवर्णा,

कावेरी,

उमा,

शिवा,

दीर्घरागा,

हलद्दी,

पौञ्जा,

पीतवालुका,

हेमनाशा,

रञ्जनी,

भङ्गवासा,

घर्षिणी,

पीतिका,

रजनी,

मेहघ्नी,

बहुला,

वर्णिनी,

रात्रिनामिका,

निशाह्वा,

निशा,

शर्वरी,

वरवर्णिनी,

वर्णदाता,

मङ्गलप्रदा,

हेमरागिणी,

घर्षणी,

जनेष्टा,

कृमघ्नी,

लसा,

यामिनी,

वराङ्गी,

वरा,

वर्णदात्री,

पवित्रा,

हरिता,

विषघ्नी,

पिङ्गा,

मङ्गल्या,

मङ्गला,

लक्ष्मीः,

भद्रा,

शिफा,

शोभा,

शोभना,

सुभगाह्वया,

श्यामा,

जयन्तिका

(Noun)

ओषधिविशेषः

अस्य

पीतवर्णीयानि

मूलानि

पाकादिषु

व्यञ्जनत्वेन

उपयुज्यन्ते

रक्तशुद्धिकरत्वात्

ते

भेषजे

तथा

देहवर्णविधायित्वात्

प्रसाधकेषु

अपि

उपयुज्यन्ते।

"समये

अकृतेन

सिंचनेन

हरिद्रा

शुष्का

जाता।

/

हरिद्रा

कफ-पित्तास्त्रशोथ-कण्डुव्रणापहा।"

Synonyms

रात्रिः,

निशा,

रजनी,

क्षणदा,

क्षपा,

शर्वरी,

निश्,

निद्,

त्रियामा,

यानिनी,

यामवती,

नक्तम्,

निशीथिनी,

तमस्विनी,

विभावरी,

तमी,

तमा,

तमिः,

ज्योतष्मती,

निरातपा,

निशीथ्या,

निशीथः,

शमनी,

वासुरा,

वाशुरा,

श्यामा,

शताक्षी,

शत्वरी,

शर्या,

यामिः,

यामी,

यामिका,

यामीरा,

याम्या,

दोषा,

घोरा,

वासतेयी,

तुङ्गी,

कलापिनी,

वायुरोषा,

निषद्वरी,

शय्या,

शार्वरी,

चक्रभेदिनी,

वसतिः,

काली,

तारकिणी,

भूषा,

तारा,

निट्

(Noun)

दीपावच्छिन्न-सूर्यकिरणानवच्छिन्नकालः।

"यदा

दिक्षु

अष्टासु

मेरोर्

भूगोलकोद्भवा।

छाया

भवेत्

तदा

रात्रिः

स्याच्च

तद्विरहाद्

दिनम्।"

Tamil Tamil

நிசா’

:

இரவு,

மஞ்சள்.

Mahabharata English

Niśā^2

=

Upaśruti

(

?

):

V,

425.

Purana English

निशा

/

NIŚĀ.

The

third

wife

of

the

agni

called

bhānu.

To

the

couple

were

born

seven

sons

called

agni,

soma,

vaiśvānara,

viśvapati,

sannihita,

kapila

and

Agraṇī,

and

a

daughter

called

rohiṇī.

(

Vana

Parva,

Chapter

211

).

Amarakosha Sanskrit

निशा

स्त्री।

रात्रिः

समानार्थकाः

शर्वरी,

निशा,

निशीथिनी,

रात्रि,

त्रियामा,

क्षणदा,

क्षपा,

विभावरी,

तमस्विनी,

रजनी,

यामिनी,

तमी,

वसति,

श्यामा,

दोषा,

दोषा,

नक्तम्

1।4।4।1।1

निशा

निशीथिनी

रात्रिस्त्रियामा

क्षणदा

क्षपा।

विभावरीतमस्विन्यौ

रजनी

यामिनी

तमी॥

अवयव

==>

रात्रिप्रारम्भः,

रात्रिमध्यः,

प्रहरः

==>

अत्यन्धकाररात्रिः,

चन्द्रिकायुक्तरात्रिः,

दिनद्वयमध्यगता_रात्रिः

पदार्थ-विभागः

,

द्रव्यम्,

कालः

Kalpadruma Sanskrit

निशा,

स्त्रीलिङ्गम्

(

नितरां

श्यति

तनूकरोति

व्यापारा-निति

नि

+

शो

+

कः

टाप्

)

रात्रिः

।तत्पर्य्यायः

रात्री

रक्षोजननी

शत्वरी

४चक्रभेदिनी

घोरा

श्यामा

याम्या

८दोषा

तुङ्गी

१०

भौती

११

शताक्षी

१२वास्तवा

१३

उषा

१४

वासतेयी

१५

तमा

१६निट्

१७

इति

त्रिकाण्डशेषः

अवशिष्टोरात्रिशब्दे

द्रष्टव्यः

(

यथा,

ऋतुसंहारे

।१

।“सितेषु

हर्म्येषु

निशासु

योषितांसुखप्रसुप्तानि

मुखानि

चन्द्रमाः

।विलोक्य

निर्य्यन्त्रणमुत्सुकश्चिरंनिशाक्षये

याति

ह्रियैव

पाण्डुताम्

)हरिद्रा

दारुहरिद्रा

इति

मेदिनी

शे,

(

अस्याः

पर्य्यायो

यथा,

--“हरिद्रा

पीतिका

गौरी

काञ्चनी

रजनी

निशा

।मेहघ्नी

रञ्जनी

पीता

वर्णिनी

रात्रिनामिका

”इति

वैद्यकरत्नमालायाम्

)मेषवृषमिथुनकर्कटधनुर्मकरलग्नानि

यथा,

--“अजगोपतियुग्मञ्च

कर्किधन्विमृगास्तथा

।निशासंज्ञाः

स्मृताश्चैते

शेषाश्चान्ये

दिनात्मकाः

”इति

ज्योतिस्तत्त्वम्

Vachaspatyam Sanskrit

निशा

स्त्री

नितरां

श्यति

तनूकरोति

व्यापारान्

शो--क

।१

रात्रौ

हरिद्रायाम्

“अजगोपतियुग्मञ्च

कर्किधन्वि-मृगा

निशा”

इति

ज्योतिषोक्तेषु

मेषादिराशिषु

।शसादौ

भत्वे

वा

निश्

आदेशः

“अग्निहोत्रंजुहुयात्

आद्यन्ते

द्युनिशोः

सदा”

मनुः

“न

स्नानमा-चरेत्

भुक्त्वा

नातुरो

महानिशि”

मनुः

“संविश्यकुशशयने

निशां

निनाय”

रघुः

“त्रिभागशेषायु

निशासुच

जणम्”

कुमा०

“निशातुषारैर्नयनाम्बुकल्पैः”

भट्टिः

।तत्पुरुषेऽस्य

“बिभाषा

सेनासुराच्छायाशालानिशानाम्”क्लीवता

“श्वनिशं

श्वनिशा

वा”

सि०

कौ०

समा-हारद्वन्द्वेऽपि

क्लीवता

“इन्द्रियाणां

जये

योगं

सयाति

चेदु

दिवानिशम्”

मनुः

Capeller German

निशा

Feminine.

Nacht.

Burnouf French

निशा

निशा

feminine

(

निश्

feminine

)

la

nuit.

Curcuma

longa

et

c.

xanthorrhiza.

निशाकर

masculine

(

कृ

)

Lune.

Coq.

निशाकेतु

masculine

Lune

[

drapeau

de

la

nuit

].

निशागण

masculine

un

nombre

de

nuits.

निशाचर

a.

(

चर्

)

qui

va

la

nuit.

--

S.

masculine

voleur

chouette

oie

rougeâtre

ou

casarca

chacal

rākṣasa.

--

F.

निशाचरी

rodeuse

de

nuit,

fille

publique

rākṣasī

le

parfum

nommé

केशिनी।

निशाचर्मन्

neuter

ténèbres.

निशाजल

neuter

rosée,

gelée

blanche.

निशाऌअ

masculine

(

अट्

)

chouette.

निशादशिन्

masculine

(

दृश्

)

chouette.

निशान्त

neuter

(

अन्त

)

fin

de

la

nuit,

point

du

jour.

निशापति

masculine

la

Lune.

निशापुष्प

neuter

gelée

blanche

[

fleur

de

la

nuit

].

निशामणि

masculine

la

Lune

[

joyau

de

la

nuit

].

निशामृग

masculine

chacal.

निशारण

neuter

combat

nocturne.

निशारत्न

masculine

Lune

[

perle

de

la

nuit

].

निशावेदिन्

masculine

(

विद्

)

coq.

निशाहस

masculine

(

हस्

)

lotus

b'anc.

निशाह्वा

feminine

(

ह्वे

)

curcuma

longa,

bot.

Stchoupak French

निशा-

Feminine.

nuit

songe.

°कर-

Masculine.

lune

Neuter.

d'un

Ṛṣi

d'un

fils

de

Garuḍa

°कर-कला-मौलि-

Śiva.

°क्षय-

Masculine.

fin

de

la

nuit,

aube

°गृह-

nt.

chambre

à

coucher.

°चर-

a.

qui

circule

la

nuit,

noctambule

Masculine.

démon,

Rākṣasa

-ई-

Feminine.

démon

femelle

femme

qui

va

la

nuit

à

un

rendez-vous

galant

°चर-पति-

Masculine.

Śiva

°चरेश-

Masculine.

Rāvaṇa.

°निशम्

adv.

chaque

nuit,

tous

les

jours.

°प्राणेश्वर-

Masculine.

lune.

°मुख-

nt.

visage

ou

commencement

de

la

nuit.

निशागम-

Masculine.

tombée

de

la

nuit.

1

निशान्त-

Masculine.

=

°क्षय-।