Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel

नभः (nabhaH)

 
Monier Williams Cologne English

नभः

in

comp.

for

°भस्.

Hindi Hindi

आकाश

Apte Hindi Hindi

नभः

पुंलिङ्गम्

-

नभ्

+

अच्

श्रावण

मास

Wordnet Sanskrit

Synonyms

वायुः,

वातः,

अनिलः,

पवनः,

पवमानः,

प्रभञ्जनः,

श्वसनः,

स्पर्शनः,

मातरिश्वा,

सदागतिः,

पृषदश्वः,

गन्धवहः,

गन्धवाहः,

आशुगः,

समीरः,

मारुतः,

मरुत्,

जगत्प्राणः,

समीरणः,

नभस्वान्,

अजगत्प्राणः,

खश्वासः,

वाबः,

धूलिध्वजः,

फणिप्रियः,

वातिः,

नभःप्राणः,

भोगिकान्तः,

स्वकम्पनः,

अक्षतिः,

कम्पलक्ष्मा,

शसीनिः,

आवकः,

हरिः,

वासः,

सुखाशः,

मृगवाबनः,

सारः,

चञ्चलः,

विहगः,

प्रकम्पनः,

नभः,

स्वरः,

निश्वासकः,

स्तनूनः,

पृषताम्पतिः,

शीघ्रः

(Noun)

विश्वगमनवान्

विश्वव्यापी

तथा

यस्मिन्

जीवाः

श्वसन्ति।

"वायुं

विना

जीवनस्य

कल्पनापि

अशक्या।"

Synonyms

नभः,

गगनम्,

आकाशः,

अम्बरम्,

अभ्रम्,

द्योः,

द्यौः,

पुष्करम्,

अन्तरीक्षम्,

अन्तरिक्षम्,

अनन्तम्,

युरवर्त्मम्,

खं,

वियत्,

विष्णुपदम्,

विहायः,

नाकः,

अनङ्गः,

नभसम्,

मेघवेश्म,

मबाविलम्,

मरुद्वर्तम,

मेघवर्त्म,

त्रिविष्टपम्,

अब्भं

(Noun)

पृथिव्याः

ऊर्ध्वं

दृश्यमानः

अवकाशः।

"विद्याधराः

नभसि

चरन्तिः।"

Synonyms

जलम्,

वारि,

अम्बु,

अम्भः,

पयः,

सलिलम्,

सरिलम्,

उदकम्,

उदम्,

जडम्,

पयस्,

तोयम्,

पानीयम्,

आपः,

नीरम्,

वाः,

पाथस्,

कीलालम्,

अन्नम्,

अपः,

पुष्करम्,

अर्णः,

पेयम्,

सलम्,

संवरम्,

शंवरम्,

संम्बम्,

संवत्सरम्,

संववरः,

क्षीरम्,

पायम्,

क्षरम्,

कमलम्,

कोमलम्,

पीवा,

अमृतम्,

जीवनम्,

जीवनीयम्,

भुवनम्,

वनम्,

कबन्धम्,

कपन्धम्,

नारम्,

अभ्रपुष्पम्,

घृतम्,

कं,

पीप्पलम्,

कुशम्,

विषम्,

काण्डम्,

सवरम्,

सरम्,

कृपीटम्,

चन्द्रोरसम्,

सदनम्,

कर्वुरम्,

व्योम,

सम्बः,

सरः,

इरा,

वाजम्,

तामरस,

कम्बलम्,

स्यन्दनम्,

सम्बलम्,

जलपीथम्,

ऋतम्,

ऊर्जम्,

कोमलम्,

सोमम्,

अन्धम्,

सर्वतोमुखम्,

मेघपुष्पम्,

घनरसः,

वह्निमारकः,

दहनारातिः,

नीचगम्,

कुलीनसम्,

कृत्स्नम्,

कृपीटम्,

पावनम्,

शरलकम्,

तृषाहम्,

क्षोदः,

क्षद्मः,

नभः,

मधुः,

पुरीषम्,

अक्षरम्,

अक्षितम्,

अम्ब,

अरविन्दानि,

सर्णीकम्,

सर्पिः,

अहिः,

सहः,

सुक्षेम,

सुखम्,

सुरा,

आयुधानि,

आवयाः,

इन्दुः,

ईम्,

ऋतस्ययोनिः,

ओजः,

कशः,

कोमलम्,

कोमलम्,

क्षत्रम्,

क्षपः,

गभीरम्,

गम्भनम्,

गहनम्,

जन्म,

जलाषम्,

जामि,

तुग्र्या,

तूयम्,

तृप्तिः,

तेजः,

सद्म,

स्रोतः,

स्वः,

स्वधा,

स्वर्गाः,

स्वृतिकम्,

हविः,

हेम,

धरुणम्,

ध्वस्मन्वतु,

नाम,

पवित्रम्,

पाथः,

अक्षरम्,

पूर्णम्,

सतीनम्,

सत्,

सत्यम्,

शवः,

शुक्रम्,

शुभम्,

शम्बरम्,

वूसम्,

वृवूकम्,

व्योमः,

भविष्यत्,

वपुः,

वर्वुरम्,

वर्हिः,

भूतम्,

भेषजम्,

महः,

महत्,

महः,

महत्,

यशः,

यहः,

यादुः,

योनिः,

रयिः,

रसः,

रहसः,

रेतम्

(Noun)

सिन्धुहिमवर्षादिषु

प्राप्तः

द्रवरुपो

पदार्थः

यः

पान-खान-सेचनाद्यर्थम्

उपयुज्यते।

"जलं

जीवनस्य

आधारम्।

/अजीर्णे

जलम्

औषधं

जीर्णे

बलप्रदम्।

आहारकाले

आयुर्जनकं

भुक्तान्नोपरि

रात्रौ

पेयम्।"

Synonyms

श्रावणः,

नभाः,

नभः,

श्रावणिकः

(Noun)

मासभेदः

चान्द्रसंवत्सरे

द्वादशमासान्तर्गतपञ्चमः

मासः।

"श्रावणे

स्त्रीवर्गः

दोलाक्रीडायाम्

अनुनन्दति।"

Kalpadruma Sanskrit

नभः,

पुंलिङ्गम्

(

नभति

हिनस्ति

कीटादीनिति

नभहिंसायाम्

+

पचाद्यच्

)

श्रावणमासः

इतिशब्दरत्नावली

(

द्वितीयमनोः

स्वारोचिषस्यपुत्त्रविशेषः

इति

हरिवंशे

१४

तृतीय-मन्वन्तरदेवविशेषः

इति

तत्रैव

१९

कुशप्रपौत्त्रनलस्य

पुत्त्रं

इति

हरिवंशे

।१५

२७

)

नभः,

[

स्

]

क्लीबम्

(

नह्यते

मेघैरिति

नह

बन्धने

+“नहेर्दिवि

भश्च

।”

उणां

२१०

इति

असुन्भश्चान्तादेशः

)

आकाशम्

इत्यमरः

।२

(

यथा,

मनुः

३७

।“नेक्षेतोद्यन्तमादित्यं

नास्तं

यान्तं

कदाचन

।नोपसृष्टं

वारिस्थं

मध्यं

नभसो

गतम्

)

KridantaRupaMala Sanskrit

1

{@“णभ

हिंसायाम्”@}

2

‘नभ्येन्नभ्नाति

नभते

हिंसायां

तत्तुभेः

समम्।’

3

इति

देवः।

‘णभिरयमभावेऽपि

वर्तते।

‘नभन्तामन्यके

समे’

इत्यत्र,

‘मा

भूवन्

अन्यके

सर्वे’

इति

निरुक्तम्

4।’

इति

मा।

धा।

वृत्तिः।

नाभकः-भिका,

नाभकः-भिका,

निनभिषकः-षिका,

नानभकः-भिका

नभिता-त्री,

नाभयिता-त्री,

निनभिषिता-त्री,

नानभिता-त्री

--

नाभयन्-न्ती,

नाभयिष्यन्-न्ती-ती

--

नभमानः,

5

प्रणिनभमानः-प्रनिनभमानः,

6

प्रणभमानः,

नाभयमानः,

निनभिषमाणः,

नानभ्यमानः

नभिष्यमाणः,

नाभयिष्यमाणः,

निनभिषिष्यमाणः,

नानभिष्यमाणः

प्रणप्-प्रणब्-प्रणभौ-प्रणभः

--

--

नभितः-तम्,

नाभितः,

निनभिषितः,

नानभितः-तवान्

नभः,

नाभः,

निनभिषुः,

नानभः

नभितव्यम्,

नाभयितव्यम्,

निनभिषितव्यम्,

नानभितव्यम्

नभनीयम्,

नाभनीयम्,

निनभिषणीयम्,

नानभनीयम्

7

नभ्यम्

8,

नाभ्यम्,

निनभिष्यम्,

नानभ्यम्

ईषन्नभः-दुर्नभः-सुनभः

--

--

9

नभ्यमानः,

नाभ्यमानः,

निनभिष्यमाणः,

नानभ्यमानः

नाभः,

नाभः,

निनभिषः,

नानभः

नभितुम्,

नाभयितुम्,

निनभिषितुम्,

नानभितुम्

10

नब्धिः,

नाभना,

निनभिषा,

नानभा

नभनम्,

नाभनम्,

निनभिषणम्,

नानभनम्

नभित्वा,

नाभयित्वा,

निनभिषित्वा,

नानभित्वा

प्रणभ्य,

प्रणाभ्य,

प्रणिनभिष्य,

प्रणानभ्य

नाभम्

२,

नभित्वा

२,

नाभम्

२,

नाभियित्वा

२,

निनभिषम्

२,

निनभिषित्वा

२,

नानभम्

नानभित्वा

२।

प्रासङ्गिक्यः

01

(

६६१

)

02

(

१-भ्वादिः-७५२।

सक।

सेट्।

आत्म।

)

03

(

श्लो।

१४५

)

04

(

५-२३

)

05

[

[

१।

‘शेषे

विभाषाऽकखादावषान्त

उपदेशे’

(

८-४-१८

)

इति

णत्वविकल्पः।

]

]

06

[

[

२।

‘उपसर्गादसमासेऽपि

णोपदेशस्य’

(

८-४-१४

)

इति

नित्यं

णत्वम्।

]

]

07

[

[

३।

‘पोरदुपधात्’

(

३-१-९८

)

इति

यत्।

]

]

08

[

[

B।

‘अनभ्यसन्तोभककंसजीवस्रंसाय

पापध्वदयं

प्रतस्थे।।’

धा।

का।

२।

२।

]

]

09

[

पृष्ठम्०६१५+

२२

]

10

[

[

१।

‘झषस्तथोर्धोऽधः’

(

८-२-४०

)

इति

धत्वम्।

भकारस्य

जश्त्वम्।

]

]

Stchoupak French

नभः°

नभश्°

iic.

v.

le

suiv.