Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel

धीरा (dhIrA)

 
Apte English

धीरा

[

dhīrā

],

The

heroine

of

a

poetic

composition

who,

though

jealous

of

her

husband

or

lover,

suppresses

all

outward

manifestation

or

expression

of

her

resentment

in

his

presence

or

as

the

Rasamañjarī

puts

it,

व्यङ्ग्यकोपप्रकाशिका

धीरा

see

Sâhityadarpaṇa.

12-15

also.

Compound.

-अधीरा

the

heroine

of

a

poetic

composition

who,

being

jealous

of

her

husband

or

lover,

alternately

expresses

and

conceals

her

jealousy

धीराधीरा

तु

सोल्लुण्ठभाषितैः

खेदयेदमुम्

S.

D.

(

व्यङ्ग्याव्यङ्ग्यकोपप्रकाशिका

धीराधीरा

Rasamañjarī.

)

Apte 1890 English

धीरा

The

heroine

of

a

poetic

composition

who,

though

jealous

of

her

husband

or

lover,

suppresses

all

outward

manifestation

or

expression

of

her

resentment

in

his

presence,

or

as

the

Rasamañjarī

puts

it,

व्यंग्यकोपप्रकाशिका

धीरा

see

S.

D.

102-105

also.

Comp.

अधीरा

the

heroine

of

a

poetic

composition

who,

being

jealous

of

her

husband

or

lover,

alternately

expresses

and

conceals

her

jealousy

(

व्यंग्याव्यंग्यकोपप्रकाशिका

धीराधीरा

Rasamañjarī

).

Monier Williams Cologne English

धीरा

feminine.

nalopākhyāna

of

sev.

medicine.

plants

(

काकोली,

क्षीर-काक्°,

महा-ज्योतिष्मती,

मेदा,

श्वेत-वचा,

Rosa

Glandulifera

),

bhāvaprakāśa

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

an

intoxicating

beverage,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

a

woman

who

keeps

down

all

expression

of

resentment

or

jealousy,

sāhitya-darpaṇa

nalopākhyāna

of

a

woman,

Catalogue(s)

Apte Hindi Hindi

धीरा

स्त्रीलिङ्गम्

-

धीर

+

टाप्

"काव्य

नाटक

में

वर्णित

नायिका

जो

अपने

पति

या

प्रेमी

से

ईर्ष्या

रखती

हुई

भी,

उसकी

उपस्थिति

में

अपनी

बाह्य

भावमुद्रा

से

अपना

रोष

प्रकट

नहीं

होने

देती।"

Shabdartha Kaustubha Kannada

धीरा

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಮಹಾಜ್ಯೊತೀಷ್ಮತೀಲತೆ

धीरा

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಮಧ್ಯಾ

ಮತ್ತು

ಪ್ರಗಲ್ಭಾ

ನಾಯಿಕೆಯರ

ಒಂದು

ಭೇದ

प्रयोगाः

"ते

धीरा

चाप्यधीरा

धीराधीरेति

षड्विधे"

उल्लेखाः

सा०

द०

३-६१

L R Vaidya English

DIra

{%

(

I

)

a.

(

f.

रा

)

%}

1.

Wise,

learned,

clever,

intelligent,

धृतेश्च

धीरः

सदृशीर्व्यधत्त

सः

R.iii.10

2.

steady,

steadfast,

durable,

R.ii.6

3.

resolute,

persevering,

of

firm

mind,

विकारहेतौ

सति

विक्रियंते

येषां

चेतांसि

एव

धीराः

K.S.i.59

4.

energetic,

strong

5.

courageous,

brave,

bold

6.

composed,

calm,

collected

7.

well-behaved

8.

grave,

solemn,

R.xviii.4

9.

deep,

hollow,

loud

(

as

sound

),

स्वरेण

धीरेण

निवर्तयन्निव

R.iii.43

10.

lazy,

dull

11.

gentle,

slow

12.

pleasing,

beautiful,

attractive,

धीरसमीरे

यमुनातीरे

Git.G.v.

DIrA

{%

f.

%}

The

heroine

of

a

poetic

composition,

who

though

jealous

of

her

husband

or

lover

suppresses

all

outward

expression

of

her

resentment

in

his

presence

(

व्यंग्यकोपप्रकाशिका

धीरा

).

Schmidt Nachtrage zum Sanskrit Worterbuch German

धीरा

f.

N.

einer

Kuh,

Kaṃs.

III,

22c.

Wordnet Sanskrit

Synonyms

काकोली,

मधुरा,

काकी,

कालिका,

वायसोली,

क्षीरा,

ध्मांक्षिका,

वीरा,

शुक्ला,

धीरा,

मेदुरा,

ध्मांक्षोली,

स्वादुमांसी,

वयःस्था,

जीवनी,

शुक्लक्षीरा,

पयस्विनी,

पयस्या,

शीतपाकी

(Noun)

शतावर्याः

इव

लताप्रकारः।

"काकोल्याः

मूलं

भेषजरूपेण

उपयुज्यते।"

Synonyms

धीरा

(Noun)

एका

स्त्री

"धीरायाः

उल्लेखः

कोशे

वर्तते"

Kalpadruma Sanskrit

धीरा,

स्त्रीलिङ्गम्

(

धीर

+

टाप्

)

काकोली

महा-ज्योतिष्मती

इति

राजनिर्घण्टः

(

गुडूची

।अस्याः

पर्य्याया

यथा,

--“गुडूची

मधुपर्णी

स्यादमृतामृतवल्लरी

।छिन्ना

छिन्नरुहा

छिन्नोद्भवा

वत्सादनीति

जीवन्ती

तन्त्रिका

सोमा

सोमवल्ली

कुण्डली

।चक्रलक्षणिका

धीरा

विशल्या

रसायनी

चन्द्रहासी

वयस्था

मण्डली

देवनिर्म्मिता

”इति

भावप्रकाशस्य

पूर्व्वखण्डे

प्रथमे

भागे

)मानावस्थायां

मध्याप्रगल्भानायिकाभेदः

।अस्या

लक्षणम्

व्यङ्ग्यकोपप्रकाशा

धीरा

।मध्याया

धीरायाः

कोपव्यञ्जिका

गीः

प्रौढा-धीरायास्तु

रतावौदास्यम्

सा

द्विविधा

।ज्येष्ठा

कनिष्ठा

मध्या

धीरा

यथा,

--“लोलालिपुञ्जे

व्रजतो

निकुञ्जेस्फारा

बभूवुः

श्रमवारिधारा

।देहे

समीहे

भवतो

विधातुंधीरं

समीरं

नलिनीदलेन

प्रौढा

धीरा

यथा,

--“नो

तल्पं

भजसे

जल्पसि

सुधाधारानुकारागिरोदृक्पातं

कुरुषे

वा

परिजने

कोपप्रकाश-च्छलात्

।इत्थं

केतकगर्भगौरि

!

दयिते

कोपस्य

संगोपनंकिं

स्यादेव

चेत्

पुनः

सहचरी

कुर्व्वीतसाचिस्मितम्

”इति

रसमञ्जरी