Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel
द्रुम (druma)
This feature is only for logged in users. Please login to have full access to Kosha.
द्रुम
-
druma
-
Masculine
-
tree
द्रुमः
[
drumḥ
],
[
द्रुः
शाखास्त्यस्य-मः,
Compare.
Parasmaipada.
Vikramorvasîyam (Bombay).
2.18
]
A
tree
यत्र
द्रुमा
अपि
मृगा
अपि
बान्धवो
मे
Uttararàmacharita.
3.8.
A
tree
of
Paradise.
An
epithet
of
Kubera.
Compound.
-अब्जं
the
Karṇikāra
tree
प्रययौ
केतुमिव
द्रुमाब्जकेतुम्
-अरिः
an
elephant.
-आमयः
lac,
gum.
-आश्रयः
a
lizard.
ईश्वरः
the
palm
tree.
the
moon.
the
पारिजात
tree.-उत्पलः
the
Karṇikāra
tree.
द्रुमोत्पलः
कर्णिकारः
Ak.-खण्डः,
-ण्डम्
a
group
of
trees.
-नखः,
-मरः
a
thorn.
-निर्यासः
a
kind
of
frank-incense.
-वासिन्
Masculine.
an
ape.-व्याघिः
lac,
gum.
-श्रेष्ठः
the
palm
tree.
-षण्डम्
a
grove
of
tree.
द्रुमः
[
द्रुः
शाखास्त्यस्य-मः
cf.
P.
V.
2.
108
]
1
A
tree
यत्र
द्रुमा
अपि
मृगा
अपि
बंधवो
मे
U.
3.
8.
2
A
tree
of
Paradise.
3
An
epithet
of
Kubera.
Comp.
अरिः
an
elephant.
आमयः
lac,
gum.
आश्रयः
a
lizard.
ईश्वरः
{1}
the
palm
tree.
{2}
the
moon.
{3}
the
परिजात
tree.
उत्पल
the
Karṇikāra
tree.
नखः,
मरः
a
thorn.
व्याधिः
lac,
gum.
श्रेष्ठः
the
palm
tree.
षंडं
a
grove
of
trees.
द्रुम,
अस्,
m.
(
said
by
some
to
be
for
द्रुह्म
fr.
rt.
दृह्
),
a
tree
in
general
a
tree
of
Svarga
or
paradise
N.
of
a
prince
of
the
Kim-puruṣas
a
prince
of
the
Yakṣas
(
आ
),
f.,
N.
of
a
river.
—द्रु-
म-किन्नर-प्रभ,
अस्,
m.,
N.
of
a
prince
of
the
Gandharvas.
—द्रुम-किन्नर-राज,
अस्,
m.,
N.
of
Druma
who
was
king
of
the
Kin-naras.
—द्रुम-
किन्नरराज-परिपृच्छा,
f.
‘the
questioning
of
Druma,
king
of
the
Kin-naras,
’
N.
of
a
Buddhist
work.
—द्रुम-नख,
अस्,
m.
‘tree-nail,
’
a
thorn.
—द्रुम-मय,
अस्,
ई,
अम्,
made
of
wood,
wooden.
—द्रुम-रत्न-शाखा-प्रभ,
अस्,
m.,
N.
of
a
prince
of
the
Kin-naras.
—द्रुम-वत्,
आन्,
अती,
अत्,
overgrown
with
trees,
woody.
—द्रुम-
वल्क,
अस्
or
अम्,
m.
or
n.
(
?
),
the
bark
of
a
tree.
—द्रुम-व्याधि,
इस्,
m.
‘tree-disease,
’
lac,
resin.
—द्रुम-शीर्ष,
अम्,
n.
‘tree-head,
’
a
sort
of
decoration
on
the
upper
part
of
a
building
or
wall.
—द्रुम-श्रेष्ठ,
अस्,
m.
‘the
best
of
trees,
’
epi-
thet
of
the
palm
tree
(
=
ताल
).
—द्रुम-षण्ड,
अम्,
n.
an
assemblage
of
trees
[
cf.
तरु-षण्ड
and
तरु-खण्ड।
]
—द्रुम-सेन,
अस्,
m.,
N.
of
a
king
(
identified
with
the
Asura
Gaviṣṭha
).
—द्रु-
मामय
(
°म-आम्°
),
अस्,
m.
‘tree-disease,
’
lac,
the
animal
dye,
resin
[
cf.
द्रुम-व्याधि।
]
—द्रुमारि
(
°म-अरि
),
इस्,
m.
‘the
enemy
of
trees,
’
an
epithet
of
the
elephant.
—द्रुमालय
(
°म-आल्°
),
अस्,
m.
a
place
of
shelter
or
dwelling
in
trees.
—द्रुमाश्रय
(
°म-
आश्°
),
अस्,
आ,
अम्,
seeking
shelter
or
dwelling
in
trees
(
अस्
),
m.
a
lizard,
chameleon.
—द्रुमेश्वर
(
°म-
ईश्°
),
अस्,
m.
‘the
king
of
trees,
’
an
epithet
of
the
Pārijāta
the
palm
tree
an
epithet
of
the
Moon.
—द्रुमोत्पल
(
°म-उत्°
),
अस्,
m.
the
tree
Pteros-
permum
Acerifolium
(
=
कर्णि-कार
).
द्रुम
3.
द्रु
+
म,
Masculine.
1.
A
tree,
Man.
9,
255.
2.
A
proper
name,
MBh.
1,
227.
--
Compound
कल्प-,
Masculine.
a
fabulous
tree
fulfilling
all
wishes,
Daśak.
in
Chr.
184,
5.
ग्राम-
and
चैत्य-,
Masculine.
a
sacred
tree
growing
in
a
village
or
near
it,
and
held
in
veneration
by
the
villagers,
Hiḍ.
1,
39.
छाया-,
Masculine.
very
shady
tree,
Śāk.
d.
86.
स-प्
वत-वन-,
Adjective.
with
(
its
)
mountains,
forests,
and
trees,
Chr.
40,
20.
--
Cf.
δρῡμός,
δρῡ̆μά.
पेड़
द्रुमः
पुंलिङ्गम्
-
द्रुः
शाखाऽस्त्यस्य-
मः
वृक्ष
द्रुमः
पुंलिङ्गम्
-
द्रुः
शाखाऽस्त्यस्य-
मः
पारिजात
वृक्ष
द्रुमः
पुंलिङ्गम्
-
"द्रुः
शाखास्त्यस्य,
मः"
वृक्ष
द्रुमः
पुंलिङ्गम्
-
"द्रुः
शाखास्त्यस्य,
मः"
कल्पवृक्ष
द्रुमः
पुंलिङ्गम्
-
"द्रुः
शाखास्त्यस्य,
मः"
कुबेर
का
विशेषण
द्रुम
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः
ವೃಕ್ಷ
/ಮರ
निष्पत्तिः
"मः"
(
५-२-१०८
)
व्युत्पत्तिः
द्रुः
शाखाऽस्यास्ति
प्रयोगाः
"द्रुमेषु
सख्या
कृतजन्मसु
स्वयं
फलं
तपःसाक्षिषु
दृष्टमेष्वपि"
उल्लेखाः
कुमा०
५-६०
द्रुम
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः
ಪಾರಿಜಾತದ
ಗಿಡ
द्रुम
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः
ಕಿನ್ನರರ
ರಾಜ
प्रयोगाः
"किम्पुरुषाधिराज्यमिव
मुनिजनगृहीतजलकलशपैषिच्यमानद्रुमम्"
उल्लेखाः
काद०
विस्तारः
"द्रुमो
महीरुहे
पारिजाते
किम्पुरुषेश्वरे"
-
मेदि०
।
द्रुम
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः
ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನಿಗೆ
ರುಕ್ಮಿಣಿಯಲ್ಲಿ
ಜನಿಸಿದ
ಒಬ್ಬ
ಮಗ
द्रुम
m.
(
ut
videtur
pro
द्रुह्म,
a
r.
दृह्
crescere,
s.
म,
sicut
jam
in
priore
hujus
libri
editione
रोमन्,
pro
रोह्मन्,
a
r.
रुह्
crescere
deduximus,
cf.
Benfey
I.
96.
)
arbor.
N.
11.
39.
(
Cf.
gr.
δϱῦς,
goth.
triu
arbor,
nisi
pertinent
ad
दारु,
q.
v.,
ejecto
आ
gr.
δένδϱον,
forma
redupl.,
v.
gr.
570.
)
स्यन्दन
पु
स्यन्दन,
द्रुम,
स्ताव,
रथ
स्यन्दनाख्या
द्रुमे
स्तावे
स्यन्दनो
रथ
उच्यते
।
verse
2.1.1.62
page
0011
नग
पु
नग,
शैल,
द्रुम
ध्वाङ्क्षः
काको
बको
ध्वाङ्क्षो
नगः
शैलो
द्रुमो
नगः
॥
१४
॥
verse
3.1.1.14
page
0014
द्रुम
पु
द्रुम,
वृक्ष,
रत्न
द्रुमो
वृक्षेषु
रत्नेषु
ध्रुवौ
नक्षत्रनिश्चलौ
।
verse
3.1.1.22
page
0015
druma,
(
1
)
nt.
(
otherwise
recorded
only
as
m.
),
tree:
drumāṇi
Mv
〔i.7.3〕
(
prose,
no
v.l.
)
(
2
)
m.,
n.
of
the
king
of
the
Kiṃnaras
(
in
Skt.
n.
of
the
king
of
the
Kiṃpuruṣas
not
noted
in
Pali
or
Pkt.
):
SP
〔4.13〕
Mv
〔ii.97.5〕
〔108.5〕
Divy
〔443.2〕
〔451.12〕
〔457.3〕
Mvy
〔3414〕
MSV
〔i.134.11〕
Śikṣ
〔261.15〕
Kv
〔3.6〕
(
printed
Drama
)
Mmk
〔19.4〕
〔655.9〕
Gv
〔250.4〕.
Druma^1,
an
ancient
king.
§
6
(
Anukram.
):
I,
1,
227
(
in
Sañjaya's
enumeration
of
departed
kings
).
Druma^2,
a
prince.
§
130
(
Aṃśāvat.
):
I,
67,
2644
(
incarnation
of
the
Asura
Śibi
).
Druma^3,
king
of
the
Kimpurushas.
§
269
(
Vaiśravaṇasabhāv.
):
II,
10,
410
(
Kimpurusheśaḥ,
in
the
palace
of
Kubera
).
--§
289
(
Arghāharaṇap.
):
II,
37,
1350
(
Kimpurushācāryaṃ
).
--§
290
(
Śiśupālavadhap.
):
II,
44,
1534
(
do.
).--§
570d
(
Rukmin
):
V,
158,
5356
(
Kimpurushasiṃhasya,
v.
5352
had
given
the
bow
Vijaya
to
Rukmin
).
द्रुम
१
/
DRUMA
I.
A
King
in
ancient
bhārata.
Mention
is
made
about
him
in
mahābhārata,
Ādi
Parva,
Chapter
1,
Stanza
233.
द्रुम
२
/
DRUMA
II.
In
mahābhārata,
Chapter
67,
Stanza
8,
King
druma,
who
was
the
rebirth
of
the
asura
śibi,
is
mentioned.
द्रुम
३
/
DRUMA
III.
The
leader
of
the
kinnaras
(
heavenly
musicians
).
M.B.
Sabhā
Parva,
Chapter
10,
Stanza
29
).
He
sits
in
the
Durbar
of
kubera
(
God
of
wealth
)
and
sings.
He
was
the
teacher
of
Rukmin,
the
son
of
bhīṣmaka
and
he
gave
a
bow
to
his
pupil
Rukmin.
(
mahābhārata,
Udyoga
Parva,
Chapter
158.
)
द्रुमः,
पुंलिङ्गम्
(
समुदाये
वृत्ताः
शब्दा
अवयवेष्वपिवर्त्तन्ते
इति
न्यायात्
द्रुः
शाखा
विद्यतेऽस्य
।“द्युद्रुभ्यां
मः
।”
५
।
२
।
१०८
।
इति
मः
।
)वृक्षः
।
इत्यमरः
।
२
।
४
।
५
॥
(
यथा,
मनुः
।९
।
२५५
।“निर्भयन्तु
भवेद्यस्य
राष्ट्रं
बाहुबलाश्रितम्
।तस्य
तद्बर्द्धते
नित्यं
सिच्यमान
इव
द्रुमः
॥
”
)पारिजातः
।
कुवेरः
।
इति
मेदिनी
।
मे,
१५
॥
(
स्वनामख्यातः
किम्पुरुषेश्वरः
।
यथा,
महा-भारते
।
२
।
१०
।
२८
।“द्रुमः
किम्पुरुषेशश्च
उपास्ते
धनदेश्वरम्
॥
”सनामख्यातनृपविशेषः
।
स
तु
शिविनामदैत्य-स्यांशात्
जातः
।
यथा,
तत्रैव
।
१
।
६७
।
८
।“यस्तु
राजन्
!
शिविर्नाम
दैतेयः
परिकीर्त्तितः
।द्रुम
इत्यभिविख्यातः
स
आसीद्भुवि
पार्थिवः
॥
”रुक्मिणीगर्भजातः
कृष्णस्य
पुत्त्रविशेषः
।
यथा,
हरिवंशे
।
१६०
।
६
।“चारुभद्रश्चारुगर्भः
सुदंष्ट्रो
द्रुम
एव
च
॥
”
)
द्रुम
पुंलिङ्गम्
द्रुः
शाखास्त्यस्य
म
।
१
वृक्षे
अमरः
।
२
पारिजाते३
कुवेरे
च
मेदि०
।
“बद्धप्रल्लवपुटाञ्जलिं
द्रुमम्”
रघुः
।“तस्य
तद्वर्द्धते
नित्यं
सिच्यमान
इव
द्रुमः”
मनुः४
किम्पुरुषाधीशभेदे
“द्रुमः
किम्पुरुषेशश्च
उपास्तेधनदेश्वरम्”
भा०
स०
४१०
श्लो०
“किंपुरुषाधिराज्यमिवमुनिजनगृहीतजलकलशपरिषिच्यमानद्रुमम्”
काद०कृष्णमहिलायां
रुक्मिण्यां
जाते
५
पुत्रभेदे
“प्रद्युम्नः
प्रथमंजज्ञे
शंवरान्तकरः
सुतः
।
द्वितीयश्चारुदेष्णश्च
वृष्णि-सिंहो
महारथः
।
चारुभद्रश्चारुगर्भः
सुदंष्ट्रो
द्रुम
एवच”
हरिवं०
१६२
अ०
।
शिविनामदैत्यांशजाते
द्वापरयुगीये६
नृपभेदे
“यस्तु
राजञ्छिविर्नाम
दैत्येशः
परिकीर्तितः
।द्रुम
इत्यभिविख्यातः
स
आसीद्भुवि
पार्थिवः”
भा०
आ०६७
अ०
प्राचीने
नृपवरभेदे
“उशीनरः
शतरथः
कङ्कोदुलिदुहो
द्रुमः”
भा०
आ०
१
अ०
प्राचीननृपोक्तौ
।
द्रुम
द्रुम
masculine
(
sfx.
म
)
arbre.
Arbre
du
paradis.
Surn.
de
Kuvera.
द्रुमनख
masculine
épine
(
d'un
arbre
).
द्रुमर
masculine
(
sfx.
र
)
mms.
द्रुमशीर्ष
neuter
chaperon
d'un
mur.
द्रुमश्रेष्ठ
masculine
palmier.
द्रुमामय
masculine
(
आमय
maladie
)
cochenille.
द्रुमायामि
(
dénom.
)
devenir
ou
être
comme
un
arbre.
द्रुमेश्वर
masculine
(
ईश्वर
)
palmier.
द्रुमोत्पल
masculine
(
उत्पल
)
esp.
d'arbre.
le
कर्णिकार।
द्रुसल्लक
neuter
chironjia
sapida,
bot.
द्रुम-
Masculine.
arbre
Neuter.
d'un
prince
des
Kiṃpuruṣa
-वन्त्-
a.
pourvu
d'arbres.
°कुल्य-
Masculine.
Neuter.
d'une
localité.
°द-
Masculine.
Neuter.
d'un
homme.
°वर-
Masculine.
bel
arbre.
°वल्क-
Masculine.
ou
nt.
écorce
d'arbre.
°वासिन्-
(
qui
vit
dans
les
arbres
)
Masculine.
singe.
°षण्ड-
Masculine.
nt.
bouquet
d'arbres.
°सद्मन्-
(
=
°वासिन्-
)
Masculine.
oiseau.
°सेन-
Masculine.
Neuter.
d'un
roi.
द्रुमाग्र-
nt.
cime
d'arbre.
What is this? (Hidden Dictionary)
To avoid the clutter in the app, the unwanted dictionaries can be hidden to have clear view while browsing. This section shows entries from those hidden dictionaries if any.
How to hide/unhide dictionary?
Every dictionary entry will have top right corner menu . From there, you can hide or unhide dictionary. You must login to use this feature. So, KST can remember your preferences of hidden dictionaries.