त्रयी (trayI)

त्रयी

Feminine.

(

-यी

)

1.

The

three

Vedas

collectively,

that

is,

omitting

the

Atharvan,

which

not

being

a

text

book

for

the

customary

reli-

gious

rites

of

the

Hindus,

is

considered

very

commonly

rather

as

an

appendix

to

the

other

three,

than

a

fourth

work

of

equal

authority.

2.

A

matron,

a

married

woman

who

has

children

living.

3.

Intellect,

understanding.

4.

A

plant,

(

Conyza

serratula.

)

Etymology

त्रि

three,

अयच्

or

टयप्

substituted

for

the

final,

fem.

affix

ङीप्

।

त्रयी

(

यी

)

3.

Feminine.

The

three

vedas,

omit-

ting

the

4th

or

Atharvan

a

mo-

tion

intellect

a

plant.

त्रयी

-

trayI

-

Feminine

-

threeVedastakencollectively

त्रयी

-

trayI

-

Feminine

-

threeVedastakencollectively

एकीभूय

-

ekIbhUya

-

adverb

-

collectively

साकल्येन

-

sAkalyena

-

adverb

-

collectively

सङ्घशः

-

saGghazaH

-

adverb

-

collectively

सम्भूय

-

sambhUya

-

adverb

-

collectively

सर्वशस्

-

sarvazas

-

adverb

-

collectively

अपृथक्

-

apRthak

-

Indeclinable

-

collectively

सङ्घशस्

-

saGghazas

-

Indeclinable

-

collectively

सामगण

-

sAmagaNa

-

Masculine

-

collectively

वैश्वानर

-

vaizvAnara

-

Neuter

-

men

collectively

देवतात्

-

devatAt

-

Feminine

-

gods

collectively

देवताति

-

devatAti

-

Feminine

-

gods

collectively

देवविशा

-

devavizA

-

Feminine

-

gods

collectively

धर्मोपदेश

-

dharmopadeza

-

Masculine

-

laws

collectively

औषध

-

auSadha

-

Neuter

-

herbs

collectively

पितृसामान्य

-

pitRsAmAnya

-

Neuter

-

pitRs

collectively

वैश्वावसव

-

vaizvAvasava

-

Neuter

-

vasus

collectively

करणग्राम

-

karaNagrAma

-

Masculine

-

senses

collectively

त्रिखट्व

-

trikhaTva

-

Neuter

Feminine

-

3

beds

collectively

पाञ्चालिका

-

pAJcAlikA

-

Feminine

-

64

arts

collectively

त्रयी

-

trayI

-

Feminine

-

threeVedastakencollectively

वेदान्त

{

वेद

-

अन्त

}

-

vedAnta{veda-anta}

-

Masculine

-

completeknowledgeoftheVeda

[

end-of-the-vedas

]

आप्तवाच्

-

AptavAc

-

Feminine

-

veda

आप्तश्रुति

-

Aptazruti

-

Feminine

-

veda

श्रुति

-

zruti

-

Feminine

-

veda

ब्रह्मघोष

-

brahmaghoSa

-

Masculine

-

veda

स्वाध्याय

-

svAdhyAya

-

Masculine

-

veda

मुख

-

mukha

-

Neuter

-

veda

श्रुत

-

zruta

-

Neuter

-

veda

हृदय

-

hRdaya

-

Neuter

-

veda

आर्ष

-

ArSa

-

Neuter

-

Vedas

अध्ययन

-

adhyayana

-

Neuter

-

Vedas

ऋच्

-

Rc

-

Feminine

-

Rg-veda

चातुश्चरणिका

-

cAtuzcaraNikA

-

Feminine

-

4

Vedas

ऋग्वेद

-

Rgveda

-

Masculine

-

Rg-veda

चतुर्वेद

-

caturveda

-

Masculine

-

4

Vedas

बाह्वृच्य

-

bAhvRcya

-

Neuter

-

Rg-veda

चातुर्विद्य

-

cAturvidya

-

Neuter

-

4

Vedas

वेदशब्द

-

vedazabda

-

Masculine

-

word

veda

अध्वर्युवेद

-

adhvaryuveda

-

Masculine

-

yajur

veda

त्रयी

-

trayI

-

Feminine

-

threeVedastakencollectively

सामूहिक

-

sAmUhika

-

Adjective

-

collective

समूहव्यापिन्

-

samUhavyApin

-

Adjective

-

collective

समवेत

-

samaveta

-

Adjective

-

collective

एकीकृत

-

ekIkRta

-

Adjective

-

collective

समवायिन्

-

samavAyin

-

Adjective

-

collective

गणीभूत

-

gaNIbhUta

-

Adjective

-

collective

समाडूत

-

samADUta

-

Adjective

-

collective

संहृत

-

saMhRta

-

Adjective

-

collective

सामुदायिक

-

sAmudAyika

-

Adjective

-

collective

घटशोधनकरक

-

ghaTazodhanakaraka

-

Neuter

-

collective

सांनिपातिककर्मन्

-

sAMnipAtikakarman

-

Neuter

-

collective

एकीभूय

-

ekIbhUya

-

adverb

-

collectively

साकल्येन

-

sAkalyena

-

adverb

-

collectively

सङ्घशः

-

saGghazaH

-

adverb

-

collectively

सम्भूय

-

sambhUya

-

adverb

-

collectively

सर्वशस्

-

sarvazas

-

adverb

-

collectively

अपृथक्

-

apRthak

-

Indeclinable

-

collectively

सङ्घशस्

-

saGghazas

-

Indeclinable

-

collectively

सामगण

-

sAmagaNa

-

Masculine

-

collectively

त्रयी

trayI

Feminine

three

Vedas

taken

collectively

सामूहिक

sAmUhika

Adjective

collective

समूहव्यापिन्

samUhavyApin

Adjective

collective

समवेत

samaveta

Adjective

collective

एकीकृत

ekIkRta

Adjective

collective

समवायिन्

samavAyin

Adjective

collective

गणीभूत

gaNIbhUta

Adjective

collective

समाडूत

samADUta

Adjective

collective

संहृत

saMhRta

Adjective

collective

सामुदायिक

sAmudAyika

Adjective

collective

घटशोधनकरक

ghaTazodhanakaraka

Neuter

collective

सांनिपातिककर्मन्

sAMnipAtikakarman

Neuter

collective

एकीभूय

ekIbhUya

adverb

collectively

साकल्येन

sAkalyena

adverb

collectively

सङ्घशः

saGghazaH

adverb

collectively

सम्भूय

sambhUya

adverb

collectively

सर्वशस्

sarvazas

adverb

collectively

अपृथक्

apRthak

Indeclinable

collectively

सङ्घशस्

saGghazas

Indeclinable

collectively

सामगण

sAmagaNa

Masculine

collectively

त्रयी

Feminine.

(

-यी

)

1

The

three

Vedas

collectively,

that

is,

omitting

the

Atharvan,

which

not

being

a

text

book

for

the

customary

religious

rites

of

the

Hindus,

is

considered

very

commonly

rather

as

an

appendix

to

the

other

three,

than

a

fourth

work

of

equal

authority.

A

matron,

a

married

woman

who

has

children

living.

3

Intellect,

understanding.

4

A

plant,

(

Conyza

serratula.

)

Etymology

त्रि

three,

अयप्

or

टयप्

substituted

for

the

final,

fem.

affix

ङीप्.

त्रयी

[

trayī

],

1

The

three

Vedas

taken

collectively

(

ऋग्यजुः-

सामानि

)

त्रयीमयाय

त्रिगुणात्मने

नमः

Kâdambarî (Bombay).

1

त्रयीवर्जमितरा

विद्याः

परिपाठितौ

Uttararàmacharita.

2

Manusmṛiti.

4.125.

A

triad,

triplet

व्यद्योतिष्ट

सभावेद्यामसौ

नरशिखित्रयी

Sisupâlavadha.

2.3.

A

matron

or

married

woman

whose

husband

and

children

are

living.

Intellect,

understanding.

The

part

of

the

श्रुति,

pertaining

to

ceremonial

acts

and

sacrifices

(

कर्मकाण्ड

)

Bhágavata (Bombay).

7.6.26.

Compound.

तनुः

an

epithet

of

the

sun

so

त्रयीमयः

an

enithet

of

Śiva.

-धर्मः

the

duty

enjoined

by

the

three

Vedas

Bhagavadgîtâ (Bombay).

9.21.

-मुखः

a

Brāhmaṇa.

-विद्य

Adjective.

one

who

is

well-versed

in

the

three

Vedas

त्रयी

यस्य

विद्या

स

त्रयीविद्यः

ŚB.

on

MS.*

3.3.5.

˚आख्या

Feminine.

The

title

or

epithet

त्रयीविद्य.

त्रयीविद्याख्या

च

तद्विदि

MS.*

3.3.5.

-संवरणम्

three

acts

of

concealing

(

स्वरन्ध्रगोपन,

पररन्ध्रान्वेषणगोपन

and

मन्त्रगोपन

)

Mahâbhârata (Bombay).

*

12.56.

2

and

com.

त्रयी

1

The

three

Vedas

taken

collectively

(

ऋग्यजुःसामानि

)

त्रयी

मयाय

त्रिगुणात्मने

नमः

K.

1

तौ

त्रयी

वर्जमितरा

विद्याः

परिपाठितौ

U.

2

Ms.

4.

125.

2

A

triad,

triplet

व्यद्योतिष्ट

सभावेद्यामसौ

नरशिखित्रयी

Śi.

2.

3.

3

A

matron

or

married

woman

whose

husband

and

children

are

living.

4

Intellect,

understanding.

Comp.

तनुः

{1}

an

epithet

of

the

sun

so

त्रयीमयः.

{2}

an

epithet

of

Śiva.

धर्मः

the

duty

enjoined

by

the

three

Vedas:

Bg.

9.

21.

मुखः

a

Brāhmaṇa.

त्रयी

a

(

ई

),

feminine.

id.,

see

शत-

equal, equivalent to, the same as, explained by.

°यी॑

विद्या॑,

gautama-dharma-śāstra

manu-smṛti

et cetera.

the

Buddhist literature

triad

(

Buddha,

Dharma,

and

Saṃgha

),

harṣacarita

viii

summit,

bālarāmāyaṇa

i,

28

a

woman

whose

husband

and

children

are

living,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

Vernonia

anthelminthica,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

सु-मति,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

त्रयी॑

b

feminine.

of

य॑.

triplet

त्रयी

स्त्रीलिङ्गम्

-

त्रय

+

ङीप्

तीनों

वेदों

की

समष्टि

त्रयी

स्त्रीलिङ्गम्

-

-

"तिगड्डा,

त्रिक,

त्रिसमूह"

त्रयी

स्त्रीलिङ्गम्

-

-

गृहिणी

या

विवाहिता

नारी

जिसका

पति

तथा

बालबच्चे

जीवित

हों

त्रयी

स्त्रीलिङ्गम्

-

-

"बुद्धि,

समझ"

त्रयी

स्त्रीलिङ्गम्

-

त्रय+ङीप्

वेदत्रयी

त्रयी

स्त्रीलिङ्गम्

-

त्रय+ङीप्

तिगुना

त्रयी

स्त्रीलिङ्गम्

-

त्रय+ङीप्

विवाहित

स्त्री

(

माता

)

जिसका

पति

और

बच्चे

जीवित

हैं।

त्रयी

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಋಗ್ಯಜುಃಸಾಮಗಳೆಂಬ

ಮೂರು

ವೇದಗಳ

ಸಮುದಾಯ

निष्पत्तिः

स्त्रियां

"ङीप्"(

४-१-१५

)

प्रयोगाः

"त्रयी

विग्रहवत्येव

सममध्यात्मविद्यया"

उल्लेखाः

माल०

१-१४

विस्तारः

"इति

वेदास्त्रयी"-

अम०

।

त्रयी

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಮೂರರ

ಸಮುದಾಯ

प्रयोगाः

"व्यद्योतिष्ट

सभावेद्यामसौ

नरशिखित्रयी"

उल्लेखाः

माघ०

२-३

त्रयी

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಪುರಂಧ್ರಿ

/ಗೃಹಿಣಿ

/ಪತಿಪುತ್ರಾದಿಗಳಿಂದ

ಕೂಡಿದ

ಹೆಂಗಸು

त्रयी

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಸುಮತಿ

/ಒಳ್ಳೆಯ

ಬುದ್ಧಿ

विस्तारः

"त्रयी

त्रिवेद्यां

त्रितये

पुरन्ध्र्यां

सुमतावपि"

-

विश्व०

।

traya

{%

(

I

)

a.

(

f.

यी

)

%}

Triple,

threefold,

divided

into

three

parts,

त्रयं

ब्रह्म

सनातनम्

M.i.23.

trayI

{%

f.

%}

1.

the

three

Vedas

(

ऋग्यजुःसामानि

)

collectively,

त्रयीवधूकर्णतमालपल्लवः

Kad.

2.

a

triad,

a

triplet,

व्य्द्योतिष्ट

सभावेद्यामसौ

नरशिखित्रयी

Sis.ii.3

3.

a

matron

whose

husband

and

children

are

living

4.

intellect,

understanding.

त्रयी

f.

(

a

praec.

signo

fem.

ई

)

tres

Vêdi,

(

Rić,

Yajus

et

Sâman

).

BH.

9.

21.

trayī

(

SII

1

),

the

three

Vedas.

த்ரயீ

:

மூன்று,

மூன்று

மடங்கு,

மூன்று

விதமான,

புத்தி,

மூன்று

வேதங்கள்

(

ருக்,

யஜுர்,

ஸாம

)

*trayī

(

“the

triple

science”

):

I,

4032

(

vidyā

),

4034

II,

231

III,

11295,

11296

(

ºdharmaṃ

),

13725

(

vidyā

),

17361

(

ºdharmaḥ

)

VI,

1191

(

ºdharmaṃ

)

XII,

231,

567,

791,

2006,

2154,

†2383,

2556,

3341

(

vidyā

),

3410

(

do.

),

4543

(

do.

),

4846

(

read

ºīṃ

vidyāṃ

with

B.

),

8613

(

do.

),

13089.

त्रयी

/

TRAYĪ.

veda.

Formerly

only

three

Vedas,

ṛgveda,

yajurveda

and

sāmaveda

were

recognised

and

so

trayī

meaning

group

of

three

was

used

to

denote

the

Vedas.

(

See

under

veda

).

त्रयी

स्त्री।

वेदः

समानार्थकाः

श्रुति,

वेद,

आम्नाय,

त्रयी,

श्रुति,

निगम

1।6।3।1।4

श्रुतिः

स्त्री

वेद

आम्नायस्त्रयी

धर्मस्तु

तद्विधिः।

स्त्रियामृक्सामयजुषी

इति

वेदास्त्रयस्त्रयी॥

सम्बन्धि2

==>

वेदाङ्गम्

==>

ऋग्वेदः,

सामवेदः,

यजुर्वेदः,

ऋग्यजुस्साम-वेदाः,

वेदः,

आगमः,

वेदभेदः

पदार्थ-विभागः

,

अपौरुषेयः

त्रयी

स्त्री।

ऋग्यजुस्साम-वेदाः

समानार्थकाः

त्रयी

1।6।3।2।4

श्रुतिः

स्त्री

वेद

आम्नायस्त्रयी

धर्मस्तु

तद्विधिः।

स्त्रियामृक्सामयजुषी

इति

वेदास्त्रयस्त्रयी॥

पदार्थ-विभागः

,

अपौरुषेयः

त्रयी,

स्त्रीलिङ्गम्

(

त्रय

+

“टिड्ढेति

।”

४

।

१

।

१५

।इति

ङीप्

।

)

ऋक्सामयजुर्व्वेदा

एतत्त्रितयम्

।इत्यमरः

।

१

।

६

।

३

॥

(

यथा,

मनुः

।

७

।

४३

॥

“त्रैविद्येभ्यस्त्रयींविद्यात्

दण्डनीतिञ्च

शाश्वतीम्

।आन्वीक्षिकीञ्चात्मविद्यां

वार्त्तारम्भांश्चलोकतः

॥

”

)पुरन्ध्री

।

सुमतिः

।

इति

विश्वः

॥

सोमराजी-वृक्षः

।

इति

शब्दचन्द्रिका

॥

दुर्गा

।

यथा,

--“ऋग्यजुःसामभागेन

साङ्गवेदगतापि

वा

।त्रयीति

पठ्यते

लोके

दृष्टादृष्टार्थसाधिनी

॥

”इति

देवीपुराणे

४५

अध्यायः

॥

त्रयी-

v.

{%traya-

-maya-

-ī-

%}

a.

contenant

les

trois

Veda,

composé

de

ou

fondé

sur

les

trois

Veda.