Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel
तोय (toya)
This feature is only for logged in users. Please login to have full access to Kosha.
तोयम्
[
tōyam
],
1
Water
Sakuntalâ (Bombay).
7.12.
The
constellation
पूर्वाषाढा
or
its
regent.
Compound.
-अग्निः
submarine
fire
Mahâbhârata (Bombay).
*
12.
-अञ्जलिः
see
तोयकर्मन्.
-अधिवासिनी
trumpetflower.
-आत्मन्
Masculine.
the
Supreme
Being.
-आधारः,
-आशयः
a
lake,
well,
any
reservoir
of
water
तोयाधार-
पथाश्च
वल्कलशिखानिष्यन्दरेखाङ्किताः
Sakuntalâ (Bombay).
1.14.
-आलयः
the
ocean,
sea.
-ईशः
'lord
of
waters',
an
epithet
of
Varuṇa.
(
-शम्
)
the
constellation
called
पूर्वाषाढा.
-उत्सर्गः
discharge
of
water,
raining
तोयोत्सर्गस्तनितमुखरो
मा
च
भूर्विक्लवास्ताः
Meghadūta (Bombay).
39.
-कर्मन्
Neuter.
ablutions
of
various
parts
of
the
body
performed
with
water.
libations
of
water
to
the
deceased
तोयकर्मणि
तं
कुन्ती
कथयामास
सूर्यजम्
Mahâbhârata (Bombay).
*
12.1.22.
-काम
Adjective.
fond
of
water.
thirsty.
(
-मः
)
a
sort
of
crane.
-कृच्छ्रः,
-च्छ्रम्
a
kind
of
penance,
drinking
nothing
but
water
for
a
fixed
period.
-क्रीडा
sporting
in
water
Meghadūta (Bombay).
35.
-गर्भः
the
cocoanut.
-चरः
an
aquatic
animal.
-डिम्बः,
-डिम्भः
hail.
-दः
a
cloud
Raghuvamsa (Bombay).
6.65
Vikramorvasîyam (Bombay).
1.14.
˚अत्ययः
the
autumn.
-दम्
ghee
'तोयदो
मुस्तके
मेघे
पुमानाज्ये
नपुंसकम्'
Medinī.
-धरः
a
cloud.
धारः
a
cloud.
raining.
धिः,
निधिः
the
ocean.
the
number
'four'.
˚प्रियम्
cloves.
-नीवी
the
earth.
-पाषाणजमलम्
oxide
of
zinc.-पुष्पी,
-प्रष्ठा
trumpet-flower.
-प्रसादनम्
the
clearingnut
tree
or
its
nut,
see
अम्बुप्रसादन
or
कतक.
-मलम्
seafoam.
-मुच्
Masculine.
a
cloud.
यन्त्रम्
a
water-clock.
an
artificial
jet
or
fountain
of
water.
-रसः
moisture.-राज्
Masculine.
the
ocean.
Varuṇa,
the
regent
of
waters.
राशिः
the
ocean.
a
pond,
lake,
Rāmāyana
2.
-वेला
the
edge
of
water,
shore.
-व्यतिकरः
confluence
(
as
of
rivers
)
तीर्थे
तोयव्यतिकरभवे
जह्नुकन्यासरय्वोः
Raghuvamsa (Bombay).
8.95.-शुक्तिका
an
oyster.
-सर्पिका,
-सूचकः
a
frog.
तोयं
1
Water
Ś.
7.
12.
2
The
constellation
पूर्वाषाढा
or
its
regent.
Comp.
अधिवासिनी
trumpet-flower.
आत्मन्
m.
the
Supreme
Being.
आधारः,
आशयः
a
lake,
well,
any
reservoir
of
water
तोयाधारपथाश्च
वल्कलशिखानिष्यंदरेखांकिताः
Ś.
1.
14.
आलयः
the
ocean,
sea.
ईशः
‘lord
of
waters’
an
epithet
of
Varuṇa.
(
शं
)
the
constellation
called
पूर्वाषाढा.
उत्सर्गः
discharge
of
water,
raining
Me.
37.
कर्मन्
n.
{1}
ablutions
of
various
parts
of
the
body
performed
with
water.
{2}
libations
of
water
to
the
deceased.
काम
a.
{1}
fond
of
water.
{2}
thirsty.
(
मः
)
a
sort
of
crane.
कृच्छ्रः,
च्छ्रं
a
kind
of
penance,
drinking
nothing
but
water
for
a
fixed
period.
क्रीडा
sporting
in
water
Me.
33.
गर्भः
the
cocoanut.
चरः
an
aquatic
animal.
डिंबः,
डिंभः
hail.
दः
a
cloud
R.
6.
65
V.
1.
14.
°अत्ययः
the
autumn.
दं
ghee.
धरः
a
cloud.
धारः
{1}
a
cloud.
{2}
raining.
धिः,
निधिः
{1}
the
ocean.
{2}
the
number
‘four’
°प्रियं
cloves.
नीवी
the
earth.
पाषाणजमलं
oxide
of
zinc.
पुष्पी,
प्रष्ठा
trumpet-flower.
प्रसादनं
the
clearing-nut
tree
or
its
nut,
see.
अंबुप्रसादन
or
कतक.
मलं
sea-foam
मुच्
m.
a
cloud.
यंत्रं
{1}
a
waterclock.
{2}
an
artificial
jet
or
fountain
of
water.
रसः
moisture.
राज्
m.
{1}
the
ocean.
{2}
Varuṇa,
the
regent
of
waters.
राशिः
the
ocean.
वेला
the
edge
of
water,
shore.
व्यतिकरः
confluence
(
as
of
rivers
)
R.
8.
95.
शुक्तिका
an
oyster.
सर्पिका,
सूचकः
a
frog.
तो॑य
neuter gender.
(
ifc.
f(
आ
).
)
water,
naighaṇṭuka, commented on by yāska
i,
12
manu-smṛti
v,
viii
feminine.
mahābhārata
et cetera.
(
°यं-√
कृ
with
genitive case.
,
‘to
make
offerings
of
water
to
the
dead’,
xviii,
32
f(
आ
).
nalopākhyāna
of
a
river
in
Śālmala-dvīpa,
viṣṇu-purāṇa
ii,
4,
28
of
another
in
India
).
तोय
तोय,
अम्,
n.
(
perhaps
fr.
rt.
2.
तु
),
water
the
regent
of
the
Nakṣatra
Āṣāḍhā
(
तोयं
कृ,
to
make
an
offering
of
water
to
a
deceased
person,
with
gen.
)
(
आ
),
f.,
N.
of
a
river
[
cf.
Slav.
tayati,
‘to
melt.’
]
—तोय-कर्मन्,
अ,
n.
a
religious
ceremony
performed
with
water,
ablutions
of
various
parts
of
the
body,
oblations
of
water
offered
to
a
deceased
person.
—तोय-काम,
अस्,
आ,
अम्,
fond
of
water
(
अस्
),
m.
a
sort
of
cane
growing
in
or
near
water,
Calamus
Fasciculatus.
—तोय-
कुम्भ,
Blyxa
Saivala.
—तोय-कृच्छ्र,
अस्,
अम्,
m.
n.
a
sort
of
penance,
drinking
nothing
but
water
for
a
fixed
period.
—तोय-कृत्,
त्,
त्,
त्,
causing
water
or
rain.
—तोय-क्रीडा,
f.
sport
or
pastime
in
water,
splashing
about
in
water
or
besprinkling
one
another
[
cf.
जल-क्रीडा।
]
—तोय-गर्भ,
the
cocoa-nut
(
‘containing
water’
).
—तोय-चर,
अस्,
आ,
अम्,
moving
in
water
(
अस्
),
m.
an
aquatic
animal.
—तोय-ज,
अस्,
आ,
अम्,
born
or
living
in
water.
—तोय-डिम्ब
or
-डिम्भ
or
-डिम्भक,
अस्,
m.
hail.
—तोय-द,
अस्,
आ,
अम्,
giving
water
(
अस्
),
m.
a
cloud
a
kind
of
Cyperus,
=
मुस्तक
(
अम्
),
n.
ghee
or
oiled
butter.
—तोयदात्यय
(
°द-अत्°
),
अस्,
m.
the
departure
of
the
clouds,
the
autumn.
—तोय-
दान,
अम्,
n.
a
kind
of
gesticulation
mentioned
in
the
Purāṇa-sarva-sva
by
Halāyudha.
—तोय-धर,
अस्,
आ
or
ई,
अम्,
bearing
or
containing
water
(
अस्
),
m.
a
cloud
a
kind
of
medicinal
plant,
=
सु-निषण्ण
a
kind
of
Cyperus,
=
मुस्ता.
—तोय-धार,
अस्,
आ,
अम्,
bearing
or
containing
water
(
अस्
),
m.
a
stream
of
water.
—तोय-धि,
इस्,
m.
‘the
receptacle
of
waters,
’
the
ocean.
—तोयधि-प्रिय,
अम्,
n.
cloves,
(
‘fond
of
the
sea,
’
i.
e.
produced
in
maritime
countries.
)
—तोय-निधि,
इस्,
m.
‘a
treasure-house
of
water,
’
the
ocean.
—तोय-नीवी,
f.
‘girdled
by
the
ocean,
’
an
epithet
of
the
earth.
—तोय-पाषाण-
ज-मल,
अम्,
n.
calamine,
oxide
of
zinc.
—तोय-
पिप्पली,
f.
the
plant
Jussiæa
Repens.
—तोय-
पुष्पी
or
तोय-प्रष्ठा,
f.
trumpet-flower,
Big-
nonia
Suaveolens.
—तोय-प्रसादन,
अस्,
आ,
अम्,
purifying
water
(
अम्
),
n.
the
tree
or
the
nut
of
the
tree
Strychnos
Potatorum,
the
clearing-nut,
(
this
nut
being
rubbed
upon
the
inside
of
a
water-jar
occasions
the
precipitation
of
the
impurities
of
the
water
poured
into
it.
)
—तोयप्रसादन-फल,
अम्,
n.
the
nut
of
the
tree
Strychnos
Potatorum
[
cf.
the
preceding.
]
—तोय-फला,
f.
Cucumis
Utilissimus
(
=
इर्वारु
).
—तोय-मय,
अस्,
ई,
अम्,
formed
or
consisting
of
water.
—तोय-मल,
अम्,
n.
sea
foam.
—तोय-मुच्,
क्,
m.
a
cloud
(
‘discharging
water’
).
—तोय-यन्त्र,
अम्,
n.
a
water-clock,
a
clepsydra
[
cf.
जल-यन्त्र।
]
—तोय-रस,
अस्,
m.
water,
moisture.
—तोय-राज्,
ट्,
m.
‘the
king
of
the
waters,
’
an
epithet
of
the
ocean.
—तोय-राशि,
इस्,
m.
‘a
heap
of
water,
’
a
pond,
a
lake.
—तोय-वत्,
आन्,
अती,
अत्,
‘having
water,
’
surrounded
by
water
(
अती
),
f.,
N.
of
a
plant,
=
अमृत-वल्ली,
Cocculus
Cordifolius.
—तोय-वल्लिका,
f.
Cocculus
Cordifolius.
—तोय-
वल्ली,
f.
a
kind
of
gourd,
Momordica
Charantia
[
cf.
कारवेल्ल।
]
—तोय-वृक्ष,
अस्,
m.
the
plant
Blyxa
Saivala.
—तोय-वृत्ति
=
तोयापामार्ग.
—तोय-
वेला,
f.
the
margin
of
the
water,
the
water's
edge,
the
shore.
—तोय-व्यतिकर,
अस्,
m.
blending
or
union
of
the
waters
(
of
two
rivers
).
—तोय-शुक्तिका,
f.
a
bivalve
shell,
an
oyster.
—तोय-शूक,
Blyxa
Sai-
vala.
—तोय-सर्पिका,
f.
a
frog.
—तोय-सुचक,
अस्,
m.
a
frog.
—तोयाधार
(
°य-आध्°
),
अस्,
m.
a
water
reservoir,
a
lake.
—तोयाधि-वासिनी
(
°य-अध्°
),
f.
trumpet-flower,
Bignonia
Suaveolens
[
cf.
अम्बु-
वासिनी
and
अम्बु-वासी।
]
—तोयापामार्ग
(
°य-अप्°
),
अस्,
m.
Achyranthes
Aquatica.
—तोयालय
(
°य-आल्°
),
अस्,
m.
ocean,
sea
N.
of
a
constellation.
—तोयाशय
(
°य-आश्°
),
अस्,
m.
a
water
reservoir,
a
cistern,
a
lake,
a
river.
—तोयोत्सर्ग
(
°य-उत्°
),
अस्,
m.
the
pouring
out
or
discharge
of
water,
raining.
—तोयोत्सर्ग-
स्तनित-मुखर,
अस्,
आ,
अम्,
noisy
with
rain
and
thunder.
—तोयोद्भवा
(
°य-उद्°
),
f.
Achyranthes
Aquatica.
तोयम्
नपुंलिङ्गम्
-
"तु
+
विच्,
तवे
पूर्त्यै
याति
-
या
+
क
नि*
साधुः"
पानी
तोयम्
नपुंलिङ्गम्
-
तु+यत्
नि*
पानी
तोयम्
नपुंलिङ्गम्
-
तु+यत्
नि*
पूर्वाषाढा
नक्षत्रपुंज
तोय
पदविभागः
नपुंसकलिङ्गः
कन्नडार्थः
ಜಲ
/ನೀರು
निष्पत्तिः
तु
(
सौत्रो
धातुः
)
-
"यः"
(
उ०
४-१११
)
प्रयोगाः
"श्रोणीभिर्गुरुभिरतूर्णमुत्पतन्त्यस्तोयेषु
द्रुततरमङ्गना
निपेतुः"
उल्लेखाः
माघ०
८-३१
तोय
पदविभागः
नपुंसकलिङ्गः
कन्नडार्थः
ಪೂರ್ವಾಷಾಢಾ
ನಕ್ಷತ್ರ
/ಜಲದೇವತಾಕವಾದ
ನಕ್ಷತ್ರ
तोय
पदविभागः
नपुंसकलिङ्गः
कन्नडार्थः
ಲಗ್ನದಿಂದ
ನಾಲ್ಕನೆಯ
ಸ್ಥಾನ
४,
अपस्,
अब्धि,
अम्बु,
अम्बुधि,
अम्बुनिधि,
अम्भोधि,
अम्भोनिधि,
अय,
अर्णव,
आप,
आम्नाय,
आय,
आश्रम,
उदधि,
उदन्वान्,
उपाय,
कषाय,
कृत,
केन्द्र,
कोष्ठ,
गति,
जल,
जलधि,
जलनिधि,
तुरीय,
तुर्य,
तोय,
दिक्,
दिश्,
दिशा,
ध्यान,
नदी,
निगम,
निम्नगेश,
नीरधि,
नीरनिधि,
पयोधि,
पयोनिधि,
पाथ,
पाथोधि,
पितामहास्य,
प्रणिम्नगेश,
बन्ध,
बन्धु,
ब्रह्मोद्भव,
महोर्मि,
महोर्मिक,
माल,
युग,
लवणोद,
लोकपाल,
वर्ण,
वारिधि,
वारिनिधि,
वार्धि,
विषधि,
विषनिधि,
वेद,
श्रुति,
सञ्ज्ञा,
समुद्र,
सलिलाकर,
सागर,
सुख
कीलाल
पु
कीलाल,
क्षीर,
पुष्परस,
तोय,
मण्ड,
मद्य,
घृत,
स्रज्
क्षीरे
पुष्परसे
तोये
मण्डे
मद्ये
घृते
स्रजि
।
सप्तस्वर्थेषु
कीलालं
कथयन्ति
मनीषिणः
॥
२५
॥
verse
1.1.1.25
page
0002
भुवन
क्ली
भुवन,
लोक,
तोय
पिपासालोभयोस्तृष्णा
भुवनं
लोकतोययोः
।
verse
3.1.1.5
page
0013
तोय
नपुं।
जलम्
समानार्थकाः
अप्,
वार्,
वारि,
सलिल,
कमल,
जल,
पयस्,
कीलाल,
अमृत,
जीवन,
भुवन,
वन,
कबन्ध,
उदक,
पाथ,
पुष्कर,
सर्वतोमुख,
अम्भस्,
अर्णस्,
तोय,
पानीय,
नीर,
क्षीर,
अम्बु,
शम्बर,
मेघपुष्प,
घनरस,
कम्,
गो,
काण्ड,
घृत,
इरा,
कुश,
विष
1।10।4।2।3
कबन्धमुदकं
पाथः
पुष्करं
सर्वतोमुखम्.
अम्भोऽर्णस्तोयपानीयनीरक्षीराम्बुशम्बरम्.।
अवयव
==>
जलकणः,
मलिनजलम्
वैशिष्ट्यवत्
==>
निर्मलः
==>
जलविकारः,
मलिनजलम्,
अर्घ्यार्थजलम्,
पाद्यजलम्,
शुण्डानिर्गतजलम्,
ऋषिजुष्टजलम्,
अब्ध्यम्बुविकृतिः
पदार्थ-विभागः
,
द्रव्यम्,
जलम्
तोयं,
क्लीबम्
(
“तवतेर्वृद्धिकर्म्मणः
+
‘अघ्न्यादयश्च
।’उणां
४
।
१०८
।
इति
यत्प्रत्ययो
निपातितोद्रष्टव्यः
।
वर्द्धते
वर्षासु
।
‘तुदति
तोयम्’
इतिक्षीरस्वामी
।
तुदतेः
पूर्व्ववत्
यत्प्रत्यये
निपा-तनात्
दकारलोपे
गुणः
।
यद्बा,
तुदिः
सौत्रआवरणार्थः
।”
इति
निघण्टुनिर्व्वचने
देव-राजयज्वा
।
१
।
१२
।
९२
।
)
जलम्
।
इत्य-मरः
।
१
।
१०
।
४
॥
(
यथा,
देवीभागवते
।१
।
६
।
२९
।“तया
ततमिदं
तोयं
तदाधारञ्च
तिष्ठति
॥
”पूर्व्वाषाढानक्षत्रम्
।
जलदैवतत्वादस्य
तथा-त्वम्
॥
)
तोय
तोय
neuter
(
तु
sfx.
य
)
eau.
तोयकाम
masculine
(
कम्
)
le
calamus
fasciculatus,
esp.
de
roseau
aquatique.
तोयकृच्छ्र
masculine
sorte
de
pénitence
où
l'on
se
condamne
à
ne
boire
que
de
l'eau.
तोयडिम्भ
masculine
grêle.
तोयद
masculine
(
दा
)
nuage.
Cyperus
rotundus,
bot.
--
N.
beurre
clarifié.
तोयधर
masculine
(
धृ
)
nuage.
Cyperus
rotundus,
et
marsilea
dentata,
bot.
तोयधि
masculine
(
धा
)
la
mer.
तोयधिप्रिय
neuter
clous
de
girofle
[
le
giroflier
aimant
le
rivage
de
la
mer
].
तोयनिधि
masculine
(
नि
धा
)
le
réservoir
des
eaux,
c-à-d.
la
mer.
तोयपिप्पली
feminine
[
m
à
masculine
poivre
d'eau
]
jussieua
repens,
bot.
तोयपुष्पी
feminine
bignonia
suaveolens,
bot.
तोयप्रसादन
neuter
la
noix
du
strychnos
potatorum
[
employée
à
clarifier
l'eau
].
तोयवल्ली
feminine
momordica
charantia,
bot.
तोयसूचक
masculine
grenouille.
तोयाधिवासिनी
feminine
(
अधि
वस्
sfx.
इन्
)
bignonia
suaveolens,
bot.
तोयाशय
masculine
(
आ
शी
)
dépôt
d'eau,
réservoir,
puits,
citerne.
तोय-
nt.
eau
-अं
कृ-
accomplir
le
rite
d'eau,
faire
des
libations
d'eau
aux
Mânes
-मय-
-ई-
a.
consistant
en
eau
-वन्त्-
a.
pourvu
ou
entouré
d'eau.
°कर्मन्-
nt.
rite
d'eau,
ablution
rituelle,
offrande
d'eau
aux
Mânes.
°कर्मान्तिक-
(
dont
le
travail
concerne
l'eau
)
Masculine.
batelier,
porteur
d'eau,
etc.
°क्रीडा-
Feminine.
jeu
dans
l'eau,
amusement
qui
consiste
à
s'éclabousser
d'eau
pendant
la
baignade.
°चर-
(
qui
vit
dans
l'eau
)
Masculine.
animal
aquatique.
°ज-
a.
né
dans
l'eau
(
lotus
)
°जाक्षी-
Feminine.
femme
aux
yeux
de
lotus.
°द-
Masculine.
nuage,
nuée
°दात्यय-
fin
de
la
saison
des
pluies,
automne.
°धर-
a.
qui
contient
de
l'eau.
°धार-
Masculine.
-आ-
Feminine.
flot,
cours
d'eau.
°नीवी-
(
ceinte
d'eaux
)
Feminine.
terre.
°मुच्-
Masculine.
=
°द-।
°रस-
Masculine.
eau,
humidité.
°राशि-
Masculine.
masse
d'eau,
lac,
étang,
océan.
तोयाग्नि-
Masculine.
feu
sous-marin.
तोयाञ्जलि-
Masculine.
offrande
d'eau
(
aux
Mânes
)
dans
le
creux
des
mains.
तोयाधार-
तोयाशय-
Masculine.
réservoir
d'eau,
lac,
rivière.
तोयोत्सर्ग-
Masculine.
déclenchement
d'eau,
pluie.
What is this? (Hidden Dictionary)
To avoid the clutter in the app, the unwanted dictionaries can be hidden to have clear view while browsing. This section shows entries from those hidden dictionaries if any.
How to hide/unhide dictionary?
Every dictionary entry will have top right corner menu . From there, you can hide or unhide dictionary. You must login to use this feature. So, KST can remember your preferences of hidden dictionaries.