Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel
तारका (tArakA)
तारका
-
tArakA
-
Feminine
-
asterisk
[
computer
]
तारका
-
tArakA
-
Feminine
-
star
तारका
-
tArakA
-
Feminine
-
asterisk
[
computer
]
तारकाचिह्न
-
tArakAcihna
-
Neuter
-
asterisk
[
computer
]
तारा-चिह्न
-
tArA-cihna
-
Neuter
-
asterisk
mark
तारका
[
tārakā
],
1
A
star
यर्ह्येवाजनजन्मर्क्षं
शान्तर्क्षग्रहतारकम्
Bhágavata (Bombay).
1.3.1.
A
meteor,
falling
star.
The
pupil
of
the
eye
संदधे
दृशमुदग्रतारकाम्
Raghuvamsa (Bombay).
11.69
Chaurapanchâsikâ.
5
Bhartṛihari's three Satakas (the figures 1., 2., 3. after Bh. denoting Sṛingâraº, Nîtiº, and Vâirâgyaº).
1.11.
Name.
of
the
wife
of
Bṛihaspati
सुरासुरविनाशो$
भूत्समरस्तारकामयः
Bhágavata (Bombay).
9.14.7.
Compound.
-मानम्
sidereal
measure-time
Varâhamihira's Bṛihatsamhitâ.
98.2.
तारका
स्त्रीलिङ्गम्
-
तारक
+
टाप्
तारा
तारका
स्त्रीलिङ्गम्
-
-
"उल्का,
धूमकेतु"
तारका
स्त्रीलिङ्गम्
-
-
आँख
की
पुतली
तारका
पदविभागः
स्त्रीलिङ्गः
/नपुंसकलिङ्गः
कन्नडार्थः
ನಕ್ಷತ್ರ
तारका
पदविभागः
स्त्रीलिङ्गः
/नपुंसकलिङ्गः
कन्नडार्थः
ಕಣ್ಣಿನ
ಪಾಪೆ
२७,
उडु,
ऋक्ष,
खद्योत,
तार,
तारक,
तारका,
तारा,
धिष्ण्य,
नक्षत्र,
भ,
भानि
Synonyms
तारका
(Noun)
चित्रपटदूरदर्शनकार्यक्रमादीनां
वर्गीकरणार्थे
समीक्षकैः
उपयुक्तं
प्रतीकम्।
"उपहारगृहाणां
वर्गीकरणे
प्रायः
एकतः
पञ्चमं
यावत्
तारकाः
उपयुज्यन्ते।"
Synonyms
नक्षत्रम्,
तारा,
तारकम्,
तारका,
तारः
(Noun)
(
खगोलशास्त्रम्
)उष्णानां
वायूनां
खगोलीयः
पिण्डः
यस्मात्
ऊर्जा
स्रवति।
"सूर्यः
नक्षत्रम्
अस्ति।"
Synonyms
तारका
(Noun)
रामायणे
वर्णिता
एका
राक्षसी।
"तारका
रामेण
हता।"
Synonyms
इन्द्रवारुणी,
विशाला,
ऐन्द्री,
चित्रा,
गवाक्षी,
गजचिर्भचा,
मृगेर्वारु,
पिटङ्गिकी,
मृगादनी,
इन्द्रा,
अरुणा,
गवादनी,
क्षुद्रसहा,
इन्द्रचर्भिटी,
सूर्या,
विषघ्नी,
गणकर्णिका,
अमरा,
माता,
सुकर्णी,
सुफला,
तारका,
वृषभाक्षी,
पोतपुष्पा,
इन्द्रवल्लरी,
हेमपुष्पी,
क्षुद्रफला,
वारुणी,
बालकप्रिया,
रक्तैर्वारुः,
विषलता,
शक्रवल्ली,
विषापहा,
अमृता,
विषवल्ली,
चित्रफला
(Noun)
लताविशेषः
यः
भेषजयुक्तः
दीर्घजीवी
अस्ति
तथा
च
यस्य
पर्णानि
ताम्बुलस्य
पर्णसदृशानि
सन्ति।
"इन्द्रवारुणेः
पुष्पाणि
पीतवर्णीयानि
सन्ति
तथा
च
समूहरूपेण
सन्ति।"
Synonyms
इन्द्रवल्ली,
विशाला,
ऐन्द्री,
चित्रा,
गवाक्षी,
गजचिर्भटा,
मृगेर्वारुः,
पिटङ्कीकी,
मृगादनी,
इन्द्रा,
अरुणा,
गवादनी,
क्षुद्रसहा,
इन्द्रचिर्भिटी,
सूर्या,
विषघ्नी,
गणकर्णिका,
अमरा,
ममाता,
सुकर्णी,
सुफला,
तारका,
वृषभाक्षी,
पीतपुष्पा,
इन्द्रवल्लरी,
हेमपुष्पी,
क्षुद्रफला,
वारुणी,
बालकप्रिया,
रक्तैर्वारुः,
विषलता,
शक्रवल्ली,
विषापहा,
अमृता,
विषवल्ली,
चित्रफला,
गवाक्षः
(Noun)
एका
वन्या
लता
यस्याः
फलानि
रक्तवर्णीयानि
सन्ति।
"इन्द्रवल्यः
फलं
तिक्तम्
अस्ति।"
Synonyms
तारा,
तारका,
तारिका,
नक्षत्रम्,
ऋक्षम्,
उडुः,
द्योतिः,
उद्यत्,
ज्योतिस्,
ज्योतिषी,
भासन्तः,
रात्रिजम्,
रात्रिभम्
(Noun)
आकाशे
दृश्यमनाः
खगोलीय-पिण्डाः
ये
रात्रौ
स्फुरन्ति,
तथा
च
येषां
शोभा
न
क्षरति।
"रात्रौ
तारायाः
शोभा
अवर्णनीया।"
Synonyms
ग्रहः,
खगः,
खेचरः,
विहगः,
भ्रमन्,
तारा,
तारका,
तारकम्,
ज्योतिः,
ज्योतिष्कः
(Noun)
खगोलीयपिण्डः
यः
सूर्यं
परितः
परिभ्रमति।
"पृथ्वी
सूर्यमालायाः
तृतीयः
ग्रहः
अस्ति।"
तारका
स्त्री।
नक्षत्रम्
समानार्थकाः
नक्षत्र,
ऋक्ष,
भ,
तारा,
तारका,
उडु,
धिष्ण्य,
ज्योतिस्
1।3।21।1।5
नक्षत्रमृक्षं
भं
तारा
तारकाप्युडु
वा
स्त्रियाम्.
दाक्षायिण्योऽश्विनीत्यादि
तारा
अश्वयुगश्विनी॥
==>
ध्रुवः,
अश्विनीत्यादि-नक्षत्राणाम्_संज्ञा,
अश्विनी-नक्षत्रम्,
विशाखा-नक्षत्रम्,
पुष्य-नक्षत्रम्,
धनिष्ठा-नक्षत्रम्,
पूर्वभाद्रपदा-नक्षत्रम्,
उत्तरभाद्रपदा-नक्षत्रम्,
मृगशिरा-नक्षत्रम्,
मृगशीर्षनक्षत्रशिरोदेशस्थाः_पञ्चस्वल्पतारकाः,
नक्षत्रनाम,
नक्षत्रम्,
मूलानक्षत्रम्,
भभेदः
पदार्थ-विभागः
,
द्रव्यम्,
तेजः,
नक्षत्रम्
तारका,
स्त्रीलिङ्गम्
क्लीबम्
(
तरति
तारयति
वा
।
तॄ
+णिच्
+
ण्वुल्
।
टाप्
।
“तारका
ज्योतिषि
।”७
।
३
।
४५
।
इत्यस्य
वार्त्तिकोक्त्या
न
अतइत्वम्
।
)
नक्षत्रम्
।
(
यथा,
मार्कण्डेये
।
१५
।
७१
।“अप्-बिन्दवो
यथाम्भोधौ
यथा
वा
दिवितारकाः
।यथा
वा
वर्षतो
धारा
गङ्गायां
सिकता
यथा
॥
”
)कनीनिका
।
इति
मेदिनी
।
के,
१००
॥
(
यथा,
रघुः
।
११
।
६९
।“क्षत्त्रकोपदहनार्च्चिषं
ततःसन्दधे
दृशमुदयतारकाम्
॥
”
)इन्द्रवारुण्यां
स्त्री
।
इति
राजनिर्घण्टः
॥
1
{@“तॄ
प्लवनतरणयोः”@}
2
प्लवनम्
=
मज्जनम्,
तरणम्
=
लङ्घनम्।
‘अभिभवे
च’
इति
कविकल्पद्रुमे।
3
तारकः-रिका,
4
तारका,
तारकः-रिका,
5
तितरिषकः-तितरीषकः-तितीर्षकः-र्षिका,
6
तेतिरकः-रिका
तरिता-तरीता-त्री,
तारयिता-त्री,
तितरिषिता-तितरीषिता-तितीर्षिता-त्री,
तेतिरिता-त्री
7
तरन्-
8
समुत्तरन्-न्ती,
तारयन्-न्ती,
तितरिषन्-
9
तितरीषन्-तितीर्षन्-न्ती
तरिष्यन्-तरीष्यन्-न्ती-ती,
तारयिष्यन्-न्ती-ती,
तितरिषिष्यन्-तितरीषिष्यन्-तितीर्षिष्यन्-न्ती-ती
--
10
व्यतितरमाणः,
तारयमाणः,
तारयिष्यमाणः,
--
तेतीर्यमाणः,
तेतिरिष्यमाणः
11
तीः-तिरौ-तिरः
--
--
--
12
13
उत्तीर्णम्-तीर्णः-तीर्णवान्,
तारितः,
तितरिषितः-तितरीषितः-तितीर्षितः-तवान्,
तेतिरितः-तवान्
तरः,
14
तेरिवान्,
15
सुतर्मा,
16
रथन्तरं
17,
तारः-तितरिषुः-तितरीषुः-
18
तितीर्षुः-तेतिरः
तरितव्यम्-तरीतव्यम्,
तारयितव्यम्,
तितरिषितव्यम्-तितरीषितव्यम्-तितीर्षितव्यम्,
तेतिरितव्यम्
तरणीयम्,
तारणीयम्,
तितरिषणीयम्-तितरीषणीयम्-तितीर्षणीयम्,
तेतिरणीयम्
19
तार्यम्,
तार्यम्,
तितरिष्यम्-तितरीष्यम्-तितीर्ष्यम्,
तेतीर्यम्
ईषत्तरः-दुस्तरः-सुतरः
--
--
तीर्यमाणः,
तार्यमाणः,
तितरिष्यमाणः-तितरीष्यमाणः-तितीर्ष्यमाणः,
तेतीर्यमाणः
20
21
तरः,
22
अवतारः,
तारः,
तितरिषः-तितरीषः-तितीर्षः,
तेतिरः
तरितुम्-
23
अवतरीतुम्,
तारयितुम्,
तितरिषितुम्-तितरीषितुम्-तितीर्षितुम्,
तेतिरितुम्
24
तीर्णिः,
25
तारा,
तारणा,
तितरिषा-तितरीषा-तितीर्षा,
तेतिरा
तरणम्,
तारणम्,
तितरिषणम्-तितरीषणम्-तितीर्षणम्,
तेतिरणम्
26
तीर्त्वा,
तारयित्वा,
तितरिषित्वा-तितरीषित्वा-तितीर्षित्वा,
तेतिरित्वा
वितीर्य,
वितार्य,
वितितरिष्य-वितितरीष्य-वितितीर्ष्य,
वितेतीर्य
तारम्
२,
तीर्त्वा
२,
तारम्
२,
तारयित्वा
२,
तितरिषम्
२-तितरीषम्
२-तितीर्षम्
२,
तितरिषित्वा
२-तितरीषित्वा
२-तितीर्षित्वा
२,
तेतिरम्
२
तेतिरित्वा
२
27
इत्यनिप्रत्यये
गुणः।
तरणिः
=
सूर्यः।
]
]
तरणिः,
28
इत्युप्रत्ययः।
छायापुष्पफलार्थिनोऽमुं
तरन्तीति
तरुः
=
वृक्षः।
]
]
तरुः,
29
इति
ईप्रत्ययः।
तरीः
=
प्लवो
वायुश्च।
]
]
तरीः,
30
इत्युनन्प्रत्ययः।
तरुणः
=
वायुर्युवा
च।
]
]
तरुणः।
प्रासङ्गिक्यः
01
→
(
७७८
)
02
→
(
१-भ्वादिः-९६९।
सक।
सेट्।
पर।
)
03
→
[
[
१।
ण्वुलि,
‘इत्त्वोत्त्वाभ्यां
गुणवृद्धी
विप्रतिषेधेन’
(
वा।
७-१-१०२
)
इति
वृद्धिः।
‘उरण्
रपरः’
(
१-१-५१
)
इति
रपरः
सन्
वृद्धिर्भवति।
एवं
घञादिष्वपि
बोध्यम्।
]
]
04
→
[
[
२।
‘तारका
ज्योतिषि’
(
वा।
७-३-४५
)
इति
वचनात्
ज्योतिषि
वाच्ये,
‘प्रत्ययस्थात्--’
(
७-३-४४
)
इति
इत्वं
न
भवति।
अन्यत्र
इत्वे
तारिका
=
दासी।
]
]
05
→
[
[
३।
धातोः
ॠदन्तत्वेन
‘इट्
सनि
वा’
(
७-२-४१
)
इतीड्विकल्पः।
इट्पक्षे,
‘वॄतो
वा’
(
७-२-३८
)
इतीटो
दीर्घविकल्पः।
इडभावपक्षे,
‘हलन्ताच्च’
(
१-२-१०
)
इति
सनः
कित्त्वे,
‘ॠत
इद्धातोः’
(
७-१-१००
)
इति
इत्वे,
‘हलि
च’
(
८-२-७७
)
इति
दीर्घे
च
तितीर्षकः
इति
रूपम्।
एवं
सन्नन्ते
सर्वत्र
रूपत्रयं
बोध्यम्।
]
]
06
→
[
[
४।
‘ॠत
इद्
धातोः’
(
७-१-१००
)
इति
इत्वम्।
रपरत्वम्।
द्वित्वम्।
अभ्यासे,
‘गुणो
यङ्लुकोः’
(
७-४-८२
)
इति
गुणः।
‘यस्य
हलः’
(
६-४-४९
)
इति
यकारलोपः।
एवं
यङन्ते
सर्वत्र
ज्ञेयम्।
धातुरूपप्रकाशिकायां
तु
‘न
धातु-
लोप--’
(
१-१-४
)
इति
सूत्रस्थोद्योतकारपक्षमवलम्ब्य
तेतीरकः-रिका
इत्यादीनि
यङन्ते
दीर्घघटितानि
रूपाणि
प्रदर्शितानि।
]
]
07
→
[
[
५।
शतरि,
‘कर्तरि
शपू’
(
३-१-६८
)
इति
शपि,
शतुः
सार्वधातुकत्वेन
ङिद्वद्भावात्
धातो-
रित्वे
प्राप्ते,
‘इत्वोत्वाभ्यां
गुणवृद्धी
विप्रतिषेधेन’
(
वा।
७-१-१०२
)
इति
गुणे
रूपम्।
]
]
08
→
[
[
आ।
‘समुत्तरन्तावव्यथ्यौ
नदान्
भिद्योद्ध्यसन्निभान्।
सिध्यतारामिव
ख्यातां
शबरीमापतुर्वने।।’
भ।
का।
६।
६०।
]
]
09
→
[
[
B।
‘अध्यास्त
यं
नक्रकुलं
स्थवीयो
द्विपोऽप्यमङ्क्त्वा
न
यमुत्ततार।
नभःस्पृगूर्मिस्तितरीषतोऽस्य
हरेर्दधस्यैकपदीमदात्
सः।।’
वा।
वि।
३।
३८।
]
]
10
→
[
[
६।
‘कर्तरि
कर्मव्यतीहारे’
(
१-३-१४
)
इति
शानचि,
णत्वम्।
]
]
11
→
[
[
७।
क्विपि,
इत्वे
रपरत्वे,
‘र्वोरुपधाया
दीर्घ
इकः’
(
८-२-७६
)
इति
दीर्घे
विसर्गः।
]
]
12
→
[
पृष्ठम्०६९८+
२४
]
13
→
[
[
१।
सनि
विकल्पितेट्कत्वात्
निष्ठायाम्,
‘यस्य
विभाषा’
(
७-२-१५
)
इतीण्णिषेधे,
इत्वे
रपरत्वे,
दीर्घे,
‘रदाभ्यां
निष्ठातो
नः--’
(
८-२-४२
)
इति
निष्ठानत्वे,
‘रषाभ्यां
नो
णः--’
(
८-४-१
)
इति
णत्वे
च
रूपम्।
]
]
14
→
[
[
२।
‘विभाषा
पूर्वाह्णापराह्णाभ्याम्’
(
४-३-२४
)
इत्यत्र
भाष्ये
‘पपुष
आगतं
पपिवद्रूप्यम्।’
इति
प्रयोगात्
क्वसुर्लोकेऽपि
क्वचिद्भवति।
अस्य
क्वसौ,
‘तॄफलभजत्रपश्च’
(
६-४-१२२
)
इत्येत्वाभ्यासलोपयोः,
‘वस्वेकाजाद्घसाम्’
(
७-२-६७
)
इतीडागमे
च
रूपम्।
‘छन्दस्युभयथा’
(
३-४-११७
)
इत्यनेनास्य-
सार्वधातुकसंज्ञायां
तु
‘ऋच्छत्यॄताम्’
(
७-४-११
)
इति
गुणम्,
एत्वाभ्या-
सलोपम्,
इडागमं
च
बाधित्वा,
तितीर्वान्
इत्येव
रूपमिति
स्फुटं
बृहच्छब्दे-
न्दुशेखरे।
]
]
15
→
[
[
३।
‘अन्येभ्योऽपि
दृश्यन्ते’
(
३-२-७५
)
इति
मनिन्प्रत्ययः।
‘नेड्
वशि
कृति’
(
७-२-८
)
इतीण्णिषेधः,
गुणः।
]
]
16
→
[
[
४।
‘संज्ञायां
भॄतॄ--’
(
३-२-४६
)
इत्यादिना
संज्ञायां
खच्प्रत्ययः।
रथन्तरं
=
साम।
‘इह
रथेन
तरतीति
व्युत्पत्तिमात्रं,
न
त्ववयवार्थानुगमः।’
इति
सि।
कौमुदी।
‘अरुर्द्विषदजन्तस्य--’
(
६-३-६७
)
इति
पूर्वपदस्य
मुमागमः।
‘विश्वम्भरा,
साम
रथन्तराख्यं
पतिंवरा
चापि
धनञ्जयश्च।
शत्रुंसहः
कोऽपि
वसुन्धरा
च
शत्रुंतपोऽरिन्दम
एवमूह्यम्।।’
इति
प्र।
सर्वस्वे।
]
]
17
→
(
साम
)
18
→
[
[
आ।
‘तितीर्षुर्दुस्तरं
मोहादुडुपेनास्मि
सागरम्।।’
रघुवंशे
१।
२।
]
]
19
→
[
[
५।
‘ऋहलोर्ण्यत्’
(
३-१-१२४
)
इति
ण्यत्।
]
]
20
→
[
पृष्ठम्०६९९+
२३
]
21
→
[
[
१।
‘ॠदोरप्’
(
३-३-५७
)
इति
भावेऽप्
प्रत्ययः।
घञपवादः।
]
]
22
→
[
[
२।
‘अवे
तॄस्त्रोर्घञ्,
(
३-३-१२०
)
इति
करणाधिकरणयोर्घञ्।
]
]
23
→
[
[
आ।
‘अवलोक
एव
नृपतेः
स्म
दूरतो
रभसाद्
रथादवतरीतुमिच्छतः।
अवतीर्णवान्
प्रथममात्मना
हरिर्विनयं
विशेषयति
सम्भ्रमेण
सः।।’
शि।
व।
१३।
७।
]
]
24
→
[
[
३।
क्तिनि,
इत्वरपरत्वयोः,
‘ॠल्वादिभ्यः
क्तिन्
निष्ठावद्
वाच्यः’
(
वा।
८-२-४४
)
इति
क्तिनस्तकारस्य
नकारः।
णत्वम्।
]
]
25
→
[
[
४।
भिदादिषु
(
३-३-१०४
)
तारा
इति
पाठात्
ज्योतिषि
वाच्ये
वृद्धिर्भवति।
न
तु
इत्वमिति
ज्ञेयम्।
]
]
26
→
[
[
५।
‘श्रयुकः
क्किति’
(
७-२-११
)
इतीण्णिषेधे,
इत्वरपरत्वदीर्घेषु
रूपम्।
]
]
27
→
[
[
६।
‘अशावतॄभ्योऽनिः’
[
द।
उ।
१।
१
]
28
→
[
[
७।
‘भृमृशीतॄ--’
[
द।
उ।
१-९२
]
29
→
[
[
८।
‘अवितॄ--’
[
द।
उ।
१-८२
]
30
→
[
[
९।
‘कॄवृतॄदारिभ्य
उनन्’
[
द।
उ।
५-५२
]
What is this? (Hidden Dictionary)
To avoid the clutter in the app, the unwanted dictionaries can be hidden to have clear view while browsing. This section shows entries from those hidden dictionaries if any.
How to hide/unhide dictionary?
Every dictionary entry will have top right corner menu . From there, you can hide or unhide dictionary. You must login to use this feature. So, KST can remember your preferences of hidden dictionaries.