Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel

खग (khaga)

 
Shabda Sagara English

खग

Masculine.

(

-गः

)

1.

A

bird.

2.

An

arrow.

3.

The

sun.

4.

A

planet.

5.

deity.

6.

Air,

wind.

7.

A

grasshopper.

Etymology

the

sky,

&c.

and

who

goes.

Capeller Eng English

खग

adjective

moving

in

the

air,

flying

masculine

bird.

Yates English

ख-ग

(

गः

)

1.

Masculine.

A

bird

an

arrow

the

sun

air

a

grasshopper

a

god.

Wilson English

खग

Masculine.

(

-गः

)

1

A

bird.

2

An

arrow.

3

The

sun.

4

A

planet.

5

A

deity.

6

Air,

wind.

7

A

grasshopper.

Etymology

the

sky,

&c.

and

who

goes.

Monier Williams Cologne English

ख—ग

a

Masculine, Feminine, Neuter

moving

in

air,

mahābhārata

iii,

12257

ख—ग

masculine gender.

a

bird,

manu-smṛti

xii,

63

mahābhārata

et cetera.

nalopākhyāna

of

Garuḍa

(

confer, compare.

-ग-पति

),

Demetrius Galanos's Lexiko: sanskritikes, anglikes, hellenikes

any

air-moving

insect

(

as

a

bee

),

rāmāyaṇa

ii,

56,

11

a

grasshopper,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

the

sun,

hemādri's caturvarga-cintāmaṇi

a

planet,

golādhyāya

air,

wind,

mahābhārata

iii,

14616

a

deity,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

an

arrow,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

ख-ग

b

et cetera.

See

3.

ख॑.

Monier Williams 1872 English

खग

ख-ग।

See

under

3.

ख।

Macdonell English

खग

kha-ga,

Adjective.

moving

in

the

air,

flying

Masculine.

🞄bird:

-pati,

Masculine.

lord

of

the

birds,

ep.

of

Garuḍa.

Benfey English

खग

ख-ग,

I.

Adjective.

Moving,

exist-

ing,

in

the

sky,

MBh.

3,

12257.

II.

Masculine.

1.

A

bird,

Rām.

3,

20,

36.

2.

Wind,

MBh.

3,

14616.

Hindi Hindi

आकाश

में

एक

traversing,

सूर्य

का

एक

नाम

भी

पक्षियों

Apte Hindi Hindi

खगः

पुंलिङ्गम्

खम्-गः

-

पक्षी

खगः

पुंलिङ्गम्

खम्-गः

-

"वायु,

हवा"

खगः

पुंलिङ्गम्

खम्-गः

-

सूर्य

खगः

पुंलिङ्गम्

खम्-गः

-

ग्रह

खगः

पुंलिङ्गम्

खम्-गः

-

टिड्डा

खगः

पुंलिङ्गम्

खम्-गः

-

देवता

खगः

पुंलिङ्गम्

खम्-गः

-

बाण

Shabdartha Kaustubha Kannada

खग

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಪಕ್ಷಿ

/ಹಕ್ಕಿ

निष्पत्तिः

गम्लृ

(

गतौ

)

-

"डः"

(

३-२-१०१

)

व्युत्पत्तिः

खे

गच्छति

प्रयोगाः

"अधुनीत

खगः

नैकधा

तनुमुत्फुल्लतनूरुहीकृताम्"

उल्लेखाः

नैष०

२-२

खग

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಸೂರ್ಯಮೊದಲಾದ

ಗ್ರಹಗಳು

प्रयोगाः

"अपोक्लिमे

यदि

खगाः

किलेन्दुवारः"

उल्लेखाः

लीला०

खग

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ದುಂಬಿ

/ಭ್ರಮರ

खग

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಸೂರ್ಯ

खग

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಪತಂಗದ

ಹುಳು

/ಶಲಭ

/ಮಿಡತೆ

खग

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ದೇವತೆ

खग

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ವಾಯು

/ಗಾಳಿ

प्रयोगाः

"तमांसीव

यथा

सूर्यः

वृक्षानग्निर्घनान्"

उल्लेखाः

भा०

वन०

२६०

खग

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಬಾಣ

खग

पदविभागः

विशेष्यनिघ्नम्

कन्नडार्थः

ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ

ಸಂಚರಿಸುವ

प्रयोगाः

"सुरासुरैरवध्यं

हि

परमेतत्खगं

महत्"

उल्लेखाः

भा०

आदि०

१६३

विस्तारः

"खगः

सूर्ये

ग्रहे

देवे

मार्गणे

विहङ्गमे"

-

मेदि०

"खगाः

सूर्येन्दुविशरग्रहगीर्वाणवायवः"

-

नानार्थर०

L R Vaidya English

Ka-ga

{%

m.

%}

1.

a

bird,

M.xii.63

2.

air,

wind,

तमांसीव

यथा

सूर्यो

वृक्षानग्निर्घनान्खगः

Bh.iii.

3.

the

sun

4.

a

planet,

e.g.

आपो

क्लिमे

यदि

खगाः

किलेंदुवारः

5.

a

grasshopper

6.

a

deity

7.

an

arrow.

Bhutasankhya Sanskrit

५,

अक्ष,

अनिल,

अनुत्तर,

अर्थ,

असु,

आशुग,

इन्द्रिय,

इषु,

कङ्कपत्री,

करणीय,

कलङ्क,

कामगुण,

कामदेव,

खग,

तत्त्व,

तन्मात्र,

धी,

नाराच,

नालीक,

पक्षि,

पञ्च,

पतङ्ग,

पत्रिन्,

पर्व,

पवन,

पाण्डव,

पुत्र,

पृषत्क,

प्राण,

बाण,

भाव,

भूत,

भेदक,

मरुत्,

महाभूत,

महाव्रत,

मार्गण,

रत्न,

लेय,

लेयक,

वध,

वर्ष्मन्,

वात,

वायु,

विशिख,

विषय,

व्रत,

शर,

शरीर,

शस्त्र,

शिलीमुख,

शूक,

श्वसन,

समिति,

सायक,

स्मरबाण,

स्मरेषु

९,

अङ्क,

अन्तर,

अम्बुजासन,

उपेन्द्र,

ऋद्धि,

कपाट,

कवाट,

कवि,

कूप,

केशव,

क्षत,

खग,

खचर,

खेगामी,

खेचर,

गम्भीर,

गाम्भीर,

गो,

ग्रह,

छिद्र,

तामिस्र,

तार्क्ष्यध्वज,

दिविसद्,

दुर्गा,

द्वार,

नन्द,

नभोग,

नव,

निधान,

निधि,

पट,

पदार्थ,

बल,

बिल,

मिति,

यन्त्र,

रत्न,

रन्ध्र,

लब्ध,

लब्धि,

वट,

विल,

विवर,

शुषिर,

सुषिर,

हरि

Bopp Latin

खग

(

e

aër

et

iens

)

1

)

in

aëre,

iens,

se

movens.

A.

10.

61.

2

)

m.

avis.

Lanman English

kha-ga,

—1.

a.

moving

in

the

sky,

flying

—2.

as

m.

bird.

[

for

mg

2,

cf.

antarikṣaga

and

kha-gama,

‘bird,

ura-ga

and

bhujaṃ-gama,

‘snake,

and

turaṃ-ga,

‘horse.’

]

Schmidt Nachtrage zum Sanskrit Worterbuch German

खग

m.

*Sonne,

Harṣac.

52,

4.

Mahabharata English

Khaga^1,

a

serpent.

§

564

(

Mātalīyop.

):

V,

103,

3626.

Khaga^2

=

Śiva

(

1000

names^2

).

Purana English

खग

/

KHAGA

I.

A

nāga

(

serpent

)

born

in

the

family

of

kaśyapa.

(

M.B.

Udyoga

Parva,

Chapter

103

).

खग

/

KHAGA

II.

A

synonym

of

śiva.

(

M.B.

anuśāsana

parva,

Chapter

17,

Stanza

67

).

Amarakosha Sanskrit

खग

पुं।

पक्षी

समानार्थकाः

खग,

विहङ्ग,

विहग,

विहङ्गम,

विहायस्,

शकुन्ति,

पक्षिन्,

शकुनि,

शकुन्त,

शकुन,

द्विज,

पतत्रिन्,

पत्रिन्,

पतग,

पतत्,

पत्ररथ,

अण्डज,

नगौकस्,

वाजिन्,

विकिर,

वि,

विष्किर,

पतत्रि,

नीडोद्भव,

गरुत्मत्,

पित्सन्त्,

नभसङ्गम,

पतङ्ग,

वयस्

2।5।32।1।1

खगे

विहङ्गविहगविहङ्गमविहायसः।

शकुन्तिपक्षिशकुनिशकुन्तशकुनद्विजाः॥

अवयव

==>

पक्षिपक्षः,

पक्षमूलम्,

अण्डम्

वैशिष्ट्यवत्

==>

पक्षिशब्दः,

पक्षिगतिविशेषः

वृत्तिवान्

==>

पक्षीणां_हन्ता

==>

गरुडः,

कपोतः,

श्येनः,

उलूकः,

भरद्वाजपक्षी,

खञ्जनः,

कङ्कः,

चाषः,

भृङ्गः,

काष्ठकुट्टः,

चातकपक्षी,

कुक्कुटः,

चटकः,

अशुभवादिपक्षिविशेषः,

अशुभपक्षिभेदः,

कोकिलः,

काकः,

कालकण्ठकः,

चिल्लः,

गृध्रः,

शुकः,

क्रौञ्चः,

बकः,

सारसः,

चक्रवाकः,

कलहंसः,

कुररः,

हंसः,

आडिः,

जतुका,

तैलपायिका,

मयूरः,

पक्षिजातिविशेषः,

भासः,

मत्स्यात्खगः

पदार्थ-विभागः

,

द्रव्यम्,

पृथ्वी,

चलसजीवः,

मनुष्येतरः,

जन्तुः,

पक्षी

खग

पुं।

बाणः

समानार्थकाः

पृषत्क,

बाण,

विशिख,

अजिह्मग,

खग,

आशुग,

कलम्ब,

मार्गण,

शर,

पत्रिन्,

रोप,

इषु,

सायक,

शिलीमुख,

गो,

काण्ड,

वाजिन्,

किंशारु,

प्रदर,

स्वरु,

पीलु

2।8।86।2।5

लक्षं

लक्ष्यं

शरव्यं

शराभ्यास

उपासनम्.

पृषत्कबाणविशिखा

अजिह्मगखगाशुगाः॥

अवयव

==>

शरपक्षः,

शराधारः

वृत्तिवान्

==>

बाणधारिः

वैशिष्ट्य

==>

बाणधारिः

==>

कामबाणः,

सर्वलोहमयशरः,

प्रक्षिप्तबाणः,

विषसम्बद्धबाणः

पदार्थ-विभागः

उपकरणम्,

आयुधम्

खग

पुं।

सूर्यः

समानार्थकाः

सूर,

सूर्य,

अर्यमन्,

आदित्य,

द्वादशात्मन्,

दिवाकर,

भास्कर,

अहस्कर,

ब्रध्न,

प्रभाकर,

विभाकर,

भास्वत्,

विवस्वत्,

सप्ताश्व,

हरिदश्व,

उष्णरश्मि,

विकर्तन,

अर्क,

मार्तण्ड,

मिहिर,

अरुण,

पूषन्,

द्युमणि,

तरणि,

मित्र,

चित्रभानु,

विरोचन,

विभावसु,

ग्रहपति,

त्विषाम्पति,

अहर्पति,

भानु,

हंस,

सहस्रांशु,

तपन,

सवितृ,

रवि,

पद्माक्ष,

तेजसांराशि,

छायानाथ,

तमिस्रहन्,

कर्मसाक्षिन्,

जगच्चक्षुस्,

लोकबन्धु,

त्रयीतनु,

प्रद्योतन,

दिनमणि,

खद्योत,

लोकबान्धव,

इन,

भग,

धामनिधि,

अंशुमालिन्,

अब्जिनीपति,

चण्डांशु,

क,

खग,

पतङ्ग,

तमोनुद्,

विश्वकर्मन्,

अद्रि,

हरि,

हेलि,

अवि,

अंशु,

तमोपह

3।3।19।2।1

धृणिज्वाले

अपि

शिखे

शैलवृक्षौ

नगावगौ।

आशुगौ

वायुविशिखौ

शरार्कविहगाः

खगाः॥

अवयव

==>

किरणः

पत्नी

==>

सूर्यपत्नी

सम्बन्धि2

==>

सूर्यपार्श्वस्थः

वैशिष्ट्यवत्

==>

प्रभा

सेवक

==>

सूर्यपार्श्वस्थः,

सूर्यसारथिः

पदार्थ-विभागः

नाम,

द्रव्यम्,

तेजः,

ग्रहः

Kalpadruma Sanskrit

खगः,

पुंलिङ्गम्

(

खे

आकाशे

गच्छति

+

गम्

+

डः

)सूर्य्यः

ग्रहः

(

यथा,

ज्योतिषे

।“आपोक्लिमे

यदि

खगाः

किलेन्दुवारः

)देवः

वाणः

पक्षी

इति

मेदिनी

गे

(

यथा,

महाभारते

३३

१९

।“तं

व्रजन्तं

खगश्रेष्ठं

वज्रेणेन्द्रोऽभ्यताडयत्

)वायुः

इति

शब्दचन्द्रिका

(

यथा,

महाभारतेवनपर्व्वणि

।“तमांसीव

यथा

सूर्य्यो

वृक्षानग्निर्घनान्

खगः

)शलभः

इत्यमरटीकायां

भरतः

(

यथा,

मनुः

।१२

६३

।“मांसं

गृध्रो

वपां

मद्गुस्तैलं

तैलपकः

खगः

”महादेवः

यथा,

महाभारते

१३

१७

६६

।“आकाशनिर्व्विरूपश्च

निपाती

ह्यवशः

खगः

)

Vachaspatyam Sanskrit

खग

पुंलिङ्गम्

मे

द०

खे

अकाशे

गच्छति

गम--ड

त०

सूर्य्ये२

सूर्था

दग्रहे

देवे

शरे

पक्षिणि

पुंलिङ्गम्

स्त्री०

मेदि०

।स्त्रियां

जातित्वात्

ङीष्

वायौ

शब्दच०

“तमांसीवयथा

सूर्य्यो

वृक्षानग्निर्घनान्

खगः”

भा०

व०

२६०

अ०

।७

शलभभेदे

भरतः

आकाशर्गामिनि

त्रीषु लिङ्गेषु

।“सुरासुरैरबध्यं

हि

पुरमेतत्

खगं

महत्”

भा०आ०

१६३

अ०

तत्र

विहगे

“खगचञ्चुपुटद्रोणीपूरणे

तवकः

श्रमः”

चातका०

“अधुनीत

खगः

नैकधा”“धृतरुद्राक्षमधुव्रतं

खगःं

नैष०

ग्रहे

“आपोक्लिमेयदि

खंगाः

किलेन्दुवारः”

लीलक०

Capeller German

खग

in

der

Luft

sich

bewegend,

fliegend

Masculine.

Vogel.

Burnouf French

खग

खग

a.

(

गम्

)

qui

se

meut

dans

l'air.

--

S.

masculine

oiseau.

Flèche.

Vent.

Soleil,

planète,

étoile.

Un

dieu,

un

être

divin.

खगपति

masculine

le

chef

des

oiseaux,

Garuḍa.

खगम

a.

et

s.

masculine

mms.

que

खग।

खगवक्त्र

masculine

artocarpus

lacucha,

bot.

खगवती

feminine

(

sfx.

वत्

)

la

terre.

खगशत्रु

masculine

hemionites

cordifolia,

bot.

खगस्थान

neuter

(

स्था

)

trou

d'arbre

nichent

les

oiseaux.

खगासन

masculine

(

आस्

)

la

montagne

orientale

sur

laquelle

se

lève

le

soleil.

Viṣṇu

qui

a

pour

monture

l'oiseau

Garuḍa.

खगेश्वर

masculine

(

ईश्वर

)

Garuḍa,

chef

des

oiseaux.