Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel
कुटुम्ब (kuTumba)
कुटुम्ब
kuTumba
Masculine
Neuter
family
कुटुम्ब
kuTumba
Masculine
Neuter
name
कुटुम्ब
kuTumba
Masculine
Neuter
offspring
कुटुम्ब
kuTumba
Masculine
Neuter
race
कुटुम्ब
kuTumba
Masculine
Neuter
relation
कुटुम्ब
kuTumba
Neuter
household
कुटुम्ब
kuTumba
Neuter
care
of
a
family
कुटुम्ब
kuTumba
Neuter
progeny
कुटुम्ब
kuTumba
Neuter
house-keeping
कुटुम्ब
kuTumba
Neuter
members
of
a
household
कुटुम्ब
[
kuṭumba
]
कुटुम्बकम्
[
kuṭumbakam
],
कुटुम्बकम्
A
household,
a
family
परमियं
ब्राह्मणी
अस्मिन्
कुटुम्बे
Mbh.
on
Parasmaipada.
I.4.2.
उदारचरितानां
तु
वसुधैव
कुटुम्बकम्
Hitopadesa (Nirṇaya Ságara Edition).
1.68
Yâjñavalkya (Mr. Mandlik's Edition).
2.45
Manusmṛiti.
11.12,
22
8.166.
The
duties
and
cares
of
a
family
तदु-
पहितकुटुम्बः
Raghuvamsa (Bombay).
7.71.
Name.
of
the
second
astrological
mansion
(
अर्थ
).
वः,
वम्
A
kinsman,
a
relation
by
descent
or
marriage.
Offspring,
progeny.
A
name.
Race.
A
group,
collection
Vikr.
1.92.
Compound.
-कलहः,
-हम्
internal
or
domestic
quarrels.
कुटुम्बकलहादीशो$पि
हालाहलं
पपौ
Subhāṣ.
-भरः
the
burden
of
the
family
भर्त्रा
तदर्पितकुटुम्बभरेण
सार्धम्
Sakuntalâ (Bombay).
4.2
˚चिन्तया
Panchatantra (Bombay).
5.4.
-भूमिः
the
site
where
a
house
is
built
कुटुम्बभूमिमानं
तु
वाटक्षेत्रविवर्जितम्
Kāmikāgama
21.3.
-व्यापृत
Adjective.
(
a
father
)
who
is
provident
and
attentive
to
the
good
of
the
family.
कुटुंबं,
कुटुंबकं
1
A
household,
a
family
उदारचरितानां
तु
वसुधैव
कुटुंबकं
H.
1.
70
Y.
2.
45
Ms.
11.
12,
22
8.
166.
2
The
duties
and
cares
of
a
family
तदुपहितकुटुंबः
R.
7.
71.
बः,
बं
1
A
kinsman,
a
relation
by
descent
or
marriage.
2
Offspring,
progeny.
3
A
name.
4
Race.
5
A
group,
collection
Vikr.
1.
92.
Comp.
कलहः,
हं
internal
or
domestic
quarrels.
भरः
the
burden
of
the
family
भर्त्रा
तदर्पितकुटुंबभरेण
सार्धम्
Ś.
4.
19
°चिंतया
Pt.
5.
4.
व्यापृत
a.
(
a
father
)
who
is
provident
and
attentive
to
the
good
of
the
family.
कुटुम्ब
neuter gender.
a
household,
members
of
a
household,
family,
chāndogya-upaniṣad
āpastamba-dharma-sūtra
manu-smṛti
et cetera.
the
care
of
a
family,
house-keeping
(
hence
metaphorically
care
or
anxiety
about
anything
ifc.
bhāgavata-purāṇa
i,
9,
39
)
nalopākhyāna
of
the
second
astrological
mansion
(
equal, equivalent to, the same as, explained by.
अर्थ
),
varāha-mihira 's bṛhajjātaka
कुटुम्ब
कुटुम्ब,
अम्,
n.
a
household,
the
collective
members
of
a
household,
a
family
the
care
of
a
family,
house-keeping
the
care
taken
by
a
householder
for
the
members
of
his
family,
hence
metaphorically
care
or
anxiety
about
anything
(
अस्,
अम्
),
m.
n.
name
race
a
kinsman,
a
relation
by
descent
a
connection,
a
relation
by
marriage
by
the
mother's
side
offspring,
progeny.
—कुटुम्ब-क-
लह,
अस्,
अम्,
m.
n.
domestic
dissension,
family
feud.
—कुटुम्ब-व्यापृत,
अस्,
m.
a
provident
and
attentive
father
of
a
family.
—कुटुम्बार्थम्
(
°ब-
अर्°
),
ind.
for
the
support
or
on
account
of
a
family.
—कुटुम्बौकस्
(
°ब-ओक्°
),
अस्,
n.
apartments
&c.
appropriated
to
the
accommodation
of
relations
&c.
परिवार
कुटुम्बम्
नपुंलिङ्गम्
-
कुटुम्ब्
-
अच्
"गृहस्थी,
परिवार"
कुटुम्बम्
नपुंलिङ्गम्
-
कुटुम्ब्
-
अच्
परिवार
के
कर्तव्य
और
चिन्ताएँ
कुटुम्बः
पुंलिङ्गम्
-
कुटुम्ब्
-
अच्
"बन्धु,
वंश
या
विवाह
के
फलस्वरूप
सम्बन्ध"
कुटुम्बः
पुंलिङ्गम्
-
कुटुम्ब्
-
अच्
"बाल-बच्चे,
संतान"
कुटुम्बः
पुंलिङ्गम्
-
कुटुम्ब्
-
अच्
नाम
कुटुम्बः
पुंलिङ्गम्
-
कुटुम्ब्
-
अच्
वंश
कुटुम्बम्
नपुंलिङ्गम्
-
कुटुम्ब्
-
अच्
"बन्धु,
वंश
या
विवाह
के
फलस्वरूप
सम्बन्ध"
कुटुम्बम्
नपुंलिङ्गम्
-
कुटुम्ब्
-
अच्
"बाल-बच्चे,
सन्तान"
कुटुम्बम्
नपुंलिङ्गम्
-
कुटुम्ब्
-
अच्
नाम
कुटुम्बम्
नपुंलिङ्गम्
-
कुटुम्ब्
-
अच्
वंश
कुटुम्ब
-
धारणे
(
चुरा०
आत्म०
सक०
से०
)
कुटुम्बयते
।
पदविभागः
धातुः
कुटुम्ब
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
/
नपुंसकलिङ्गः
कन्नडार्थः
ಸಂಸಾರ
/ಮನೆಯ
ಜನರು
निष्पत्तिः
कुटुम्ब
(
धारणे
)
-
कर्म०
"घञ्"
(
३-३-१९
)
व्युत्पत्तिः
कुटुम्ब्यते
प्रयोगाः
"तस्य
भृत्यजनं
ज्ञात्वा
स्वकुटुम्बान्महीपतिः
।
श्रुतिशीले
च
विज्ञाय
वृत्तिं
धर्म्यां
प्रकल्पयेत्
॥"
"तदुपहितकुटुम्बः
शान्तिमार्गोत्सुकोऽभूत्"
।
उल्लेखाः
मनु०
११-२२,
रघु०
७-७१
कुटुम्ब
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
/
नपुंसकलिङ्गः
कन्नडार्थः
ಬಂಧು
/ನೆಂಟ
कुटुम्ब
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
/
नपुंसकलिङ्गः
कन्नडार्थः
ವಂಶ
/ಸಂತತಿ
कुटुम्ब
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
/
नपुंसकलिङ्गः
कन्नडार्थः
ಹೆಸರು
कुटुम्ब
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
/
नपुंसकलिङ्गः
कन्नडार्थः
ಜ್ಯೋತಿಷದಲ್ಲಿ
ಲಗ್ನದಿಂದ
೨ನೆಯ
ಸ್ಥಾನ
२,
अंस,
अक्षि,
अन्तक,
अम्बक,
अयन,
अश्वि,
अश्विनी,
ईक्षण,
ओष्ठ,
कर,
कर्ण,
कुच,
कुटुम्ब,
गरुत्,
गुल्फ,
चक्षु,
जङ्घा,
जानु,
दस्र,
दृश्
,
दृष्टि,
दोः,
द्वन्द्व,
द्वय,
द्वि,
ध्रुव,
नय,
नयन,
नासत्य,
नेत्र,
पक्ष,
पाणि,
बाहु,
भुज,
भुजा,
यम,
यमल,
युग,
युगल,
युग्म,
रविचन्द्रौ,
रविपुत्र,
लोचन,
श्रोत्र,
स्तन,
हस्त
कुटुम्ब,
क
ङ
धृत्याम्
।
इति
कविकल्पद्रुमः
।
(
चुरां-आत्मं-अकं-सेट्
।
)
ओष्ठवर्गशेषोपधः
।
क
ङकुटुम्बयते
।
अयं
कैश्चिन्न
मन्यते
।
इति
दुर्गादासः
॥
कुटुम्बः,
पुंलिङ्गम्
(
कुटुम्बयते
पालयति
।
कुटुम्ब
+
अच
।
यद्वाकुटुम्ब्यते
पाल्यते
सम्बध्यते
वा
।
कुटुम्ब
+
कर्म्मणिघञ्
।
)
नाम
।
ज्ञातिः
।
बान्धवः
।
सन्ततिः
।
इतिशब्दरत्नावली
॥
पोष्यवर्गः
।
इत्यमरमाला
॥
(
यथा,
मनुः
।
११
।
२२
॥
“तस्य
भृत्यजनं
ज्ञात्वा
स्वकुटुम्बान्महीपतिः
।श्रुतशीले
च
विज्ञाय
वृत्तिं
धर्म्यां
प्रकल्पयेत्”
॥
)
कुटुम्ब
पुंलिङ्गम्
नपुंलिङ्गम्
कुटुम्ब--अच्
।
१
पोष्यवर्गे
अमरः
२
बान्धवे३
सन्ततौ
४
नामनि
शब्दरत्ना०
।
“कुटुम्बं
बिभूयात्
म्रातुर्योविद्यामधिगच्छतः
।
भागोयवीयस
तत्र
यदि
विद्या-नुपालिनः”
दा०
भा०
स्मृतिः
“तस्य
भृत्यजनं
ज्ञात्वाकुटुम्बांश्च
महीपतिः
।
श्रुतशीले
च
विज्ञाय
वृत्तिं
धर्म्म्यांप्रकल्पयेत्”
“न
निर्हारं
स्त्रियः
कुर्य्युः
कुटुम्बाद्बहुमध्य-गात्”
“वैश्यशूद्रावपि
प्राप्तौ
कुटुम्बेऽतिथिधर्म्मिणौ”मनुः
स्वार्थो
क
।
तत्रैव
पुंन०
“अयं
निजः
परोवेतिगणना
लघुचेतसाम्
।
उदारचरितानां
तु
वसुधैव
कुटु-म्बकम्”
हितो०
।
1
{@“कुटुम्ब
धारणे”@}
2
आकुस्मीयः।
3
‘तत्रि
कुटुम्बधारणे’
इत्यत्र
‘कुटुम्ब’
इति
पृथग्
धातुरिति
चान्द्राणां
मतेन
लिख्यते।
]
]
कुटुम्बकः-म्बिका,
चुकुटुम्बयिषकः-षिका
4
कुटुम्बयिता-त्री,
चुकुटुम्बयिषिता-त्री
कुटुम्बयमानः,
चुकुटुम्बयिषमाणः
कुटुम्बयिष्यमाणः,
चुकुटुम्बयिषिष्यमाणः
5
कुटुम्बितम्-तः,
चुकुटुम्बयिषितः-तवान्
कुटुम्बः,
चुकुटुम्बयिषुः
कुटुम्बयितव्यम्,
चुकुटुम्बयिषितव्यम्
कुटुम्बनीयम्,
चुकुटुम्बयिषणीयम्
कुटुम्बयम्,
चुकुटुम्बयिष्यम्
ईषत्कुटुम्बः-दुष्कुटुम्बः-सुकुटुम्बः
--
कुटुम्बयमानः,
चुकुटुम्बयिष्यमाणः
6
कुटुम्बः,
चुकुटुम्बयिषः
कुटुम्बयितुम्,
चुकुटुम्बयिषितुम्
कुटुम्बना,
चुकुटुम्बयिषा
कुटुम्बनम्,
चुकुटुम्बयिषणम्
कुटुम्बयित्वा,
चुकुटुम्बयिषित्वा
प्रकुटुम्ब्य,
प्रचुकुटुम्बयिष्य
कुटुम्बम्
२,
कुटुम्बयित्वा
२,
चुकुटुम्बयिषम्
२
चुकुटुम्बयिषित्वा
२।
प्रासङ्गिक्यः
01
→
(
२०६
)
02
→
(
१०-चुरादिः-१६७९।
सक।
सेट्।
आत्म।
)
03
→
[
[
[
अ
]
04
→
[
[
१।
अनेकाच्त्वात्
यङ्
न।
]
]
05
→
[
[
२।
‘निष्ठायां
सेटि’
(
६-४-५२
)
इति
णिलोपः।
]
]
06
→
[
[
३।
कुटुम्ब्यते
=
धार्यते
पोष्यते
इति
कुटुम्बः
=
पोष्यवर्गः।
कर्मणि
घञ्।
]
]
कुटुम्ब
कुटुम्ब
masculine
(
कुट
)
famille,
enfants,
descendance
le
nom,
considéré
comme
représentant
la
parenté.
कुटुम्बक
a.
parent
[
portant
le
même
nom
de
famille
].
--
S.
neuter
la
réunion
des
parents,
la
famille.
कुटुम्बव्यापृत
masculine
le
père,
considéré
comme
administrateur
de
la
famille.
कुटुम्बिन्
masculine
père
de
famille
prolétaire
laboureur,
paysan.
कुटुम्भीनी
feminine
mère
de
famille
paysanne.
Esp.
de
plante
médicinale,
la
क्षीरिणी।
कुटुम्बौकस्
neuter
(
ओकस्
)
maison
occupée
par
une
famille.
कुटुम्ब-
nt.
famille,
ménage,
maison,
charges
et
devoirs
concernant
la
famille
-क-
id.
-इक-
a.
qui
prend
soin
de
la
maison
-इन्-
Masculine.
chef
de
famille
membre
de
la
famille
(
y
compris
les
domestiques
)
-इनी-
Feminine.
femme
du
chef
de
la
famille,
mère
de
famille.
°परिग्रह-
Masculine.
maison,
personnel
de
service.
What is this? (Hidden Dictionary)
To avoid the clutter in the app, the unwanted dictionaries can be hidden to have clear view while browsing. This section shows entries from those hidden dictionaries if any.
How to hide/unhide dictionary?
Every dictionary entry will have top right corner menu . From there, you can hide or unhide dictionary. You must login to use this feature. So, KST can remember your preferences of hidden dictionaries.