Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel

कान्तः (kAntaH)

 
Apte Hindi Hindi

कान्तः

पुंलिङ्गम्

-

कन्

(

म्

)

-

क्त

प्रेमी

कान्तः

पुंलिङ्गम्

-

कन्

(

म्

)

-

क्त

पति

कान्तः

पुंलिङ्गम्

-

कन्

(

म्

)

-

क्त

प्रेमपात्र

कान्तः

पुंलिङ्गम्

-

कन्

(

म्

)

-

क्त

चन्द्रमा

कान्तः

पुंलिङ्गम्

-

कन्

(

म्

)

-

क्त

बसन्त

ऋतु

कान्तः

पुंलिङ्गम्

-

कन्

(

म्

)

-

क्त

एक

प्रकार

का

लोहा

कान्तः

पुंलिङ्गम्

-

कन्

(

म्

)

-

क्त

रत्न

कान्तः

पुंलिङ्गम्

-

कन्

(

म्

)

-

क्त

कार्तिकेय

की

उपाधि

Wordnet Sanskrit

Synonyms

नदीकान्तः,

हिज्जलवृक्षः,

निचुलः,

इज्जलः,

पिचुलः,

अम्बुजः,

घनदः,

कान्तः,

जलजः,

दीर्घपत्रकः,

नदीलः,

रक्तकः,

कार्मुकः

(Noun)

सांवत्सरः

वृक्षः

यः

नदीतटे

समुद्रतटे

वा

प्राप्यते।

"नियमकर्ता

नदीकान्तस्य

छेदनं

कर्तुं

सम्मतः

नास्ति।"

Synonyms

कान्तः

(Noun)

मात्रिकः

छन्दोविशेषः।

"कान्तायां

षण्णां

मात्राणां

चत्वारः

पदाः

सन्ति।"

Synonyms

सोमः,

चन्द्रः,

शशाङ्कः,

इन्दुः,

मयङ्कः,

कलानिधिः,

कलानाथः,

कलाधरः,

हिमांशुः,

चन्द्रमाः,

कुमुदबान्धवः,

विधुः,

सुधांशुः,

शुभ्रांशुः,

ओषधीशः,

निशापतिः,

अब्जः,

जैवातृकः,

सोमः,

ग्लौः,

मृगाङ्कः,

द्विजराजः,

शशधरः,

नक्षत्रेशः,

क्षपाकरः,

दोषाकरः,

निशीथिनीनाथः,

शर्वरीशः,

एणाङ्कः,

शीतरश्मिः,

समुद्रनवनीतः,

सारसः,

श्वेतवाहनः,

नक्षत्रनामिः,

उडुपः,

सुधासूतिः,

तिथिप्रणीः,

अमतिः,

चन्दिरः,

चित्राटीरः,

पक्षधरः,

रोहिणीशः,

अत्रिनेत्रजः,

पक्षजः,

सिन्धुजन्मा,

दशाश्वः,

माः,

तारापीडः,

निशामणिः,

मृगलाञ्छनः,

दर्शविपत्,

छायामृगधरः,

ग्रहनेमिः,

दाक्षायणीपति,

लक्ष्मीसहजः,

सुधाकरः,

सुधाधारः,

शीतभानुः,

तमोहरः,

तुशारकिरणः,

परिः,

हिमद्युतिः,

द्विजपतिः,

विश्वप्सा,

अमृतदीधितिः,

हरिणाङ्कः,

रोहिणीपतिः,

सिन्धुनन्दनः,

तमोनुत्,

एणतिलकः,

कुमुदेशः,

क्षीरोदनन्दनः,

कान्तः,

कलावान्,

यामिनीजतिः,

सिज्रः,

मृगपिप्लुः,

सुधानिधिः,

तुङ्गी,

पक्षजन्मा,

अब्धीनवनीतकः,

पीयूषमहाः,

शीतमरीचिः,

शीतलः,

त्रिनेत्रचूडामणिः,

अत्रिनेत्रभूः,

सुधाङ्गः,

परिज्ञाः,

सुधाङ्गः,

वलक्षगुः,

तुङ्गीपतिः,

यज्वनाम्पतिः,

पर्व्वधिः,

क्लेदुः,

जयन्तः,

तपसः,

खचमसः,

विकसः,

दशवाजी,

श्वेतवाजी,

अमृतसूः,

कौमुदीपतिः,

कुमुदिनीपतिः,

भूपतिः,

दक्षजापतिः,

ओषधीपतिः,

कलाभृत्,

शशभृत्,

एणभृत्,

छायाभृत्,

अत्रिदृग्जः,

निशारत्नम्,

निशाकरः,

अमृतः,

श्वेतद्युतिः

(Noun)

देवताविशेषः

"पतितं

सोममालोक्य

ब्रह्मा

लोकपितामहः[

श.क

]"

Synonyms

वसन्तः,

पुष्पसमयः,

सुरभिः,

मधुः,

माधवः,

फल्गः,

ऋतुराजः,

पिकानन्दः,

कान्तः,

कामसखः

(Noun)

ऋतुविशेषः

यस्य

कालः

माघमासस्य

द्वितीयपक्षात्

आरभ्य

चैत्रमासस्य

प्रथमपक्षपर्यन्तम्

अस्ति।

"वसन्तो

ऋतुराजः

इति

कवयः।"

Synonyms

चक्रवाकः,

कोकः,

चक्रः,

द्वन्द्वचारी,

सहायः,

कान्तः,

कामी,

कामुकः

(Noun)

जलखगः

यस्य

विषयी

रात्रौ

सहचरेण

सह

निवसन्ति

इति

जनश्रुतिः

अस्ति।

"चक्रवाकः

चक्रवाकी

रात्रौ

अन्योन्येन

सह

निवसन्ति।"

Synonyms

स्कन्दः,

षडाननः,

कुमारः,

कार्त्तिकेयः,

षाण्मातुरः,

मयूरकेतुः,

सिद्धसेनः,

विशाखः,

अग्निभूः,

आम्बिकेयः,

आग्नेयः,

कामजितः,

गाङ्गेयः,

चन्द्राननः,

तारकारिः,

देवव्रतः,

मयूरेशः,

शिखीश्वरः,

कार्तिकः,

हरिहयः,

क्रौञ्चारिः,

महिषार्दनः,

रुद्रतेजः,

भवात्मजः,

शाङ्करिः,

शिखीभूः,

षण्मुखः,

कान्तः,

जटाधरः,

सुब्रह्मण्यः

(Noun)

भगवतः

शिवस्य

ज्येष्ठपुत्रः।

"सेनानीनामहम्

स्कन्दः।

"

Synonyms

पतिः,

भर्ता,

स्वामी,

आर्यपुत्रः,

कान्तः,

प्राणनाथः,

रमणः,

वरः,

गृही,

गुरुः,

हृदयेशः,

जामाता,

सुखोत्सवः,

नर्मकीलः,

रतगुरुः,

धवः,

परिणेता,

ईश्वरः,

ईशिता,

अधिपतिः,

नेता,

परिवृढः

(Noun)

स्त्रियः

पाणिग्रहीता।

"अलकायाः

पतिः

अधिकारभ्रंशात्

स्वकुटुम्बस्य

पालनं

कर्तुम्

असमर्थत्वेन

अतीव

दुःखी

अभवत्।"

Synonyms

अभिकः,

अभीकः,

कान्तः,

दयितः,

प्रियः,

वल्लभः,

रमणः,

रमकः,

लमकः,

रमः,

वरयिता,

अभीष्टः,

इष्टः

(Noun)

अनुरक्तः

पुरुषः।

"मीता

अभिकेन

सह

पलायिता।"

Synonyms

कृष्णः,

नारायणः,

दामोदरः,

हृषीकेशः,

केशवः,

माधवः,

अच्युतः,

गोविन्दः,

जनार्दनः,

गिरिधरः,

दैवकीनन्दनः,

माधवः,

शौरिः,

अहिजितः,

योगीश्वरः,

वंशीधरः,

वासुदेवः,

कंसारातिः,

वनमाली,

पुराणपुरुषः,

मुकुन्दः,

कंसारिः,

वासुः,

मुरलीधरः,

जगदीशः,

गदाधरः,

नन्दात्मजः,

गोपालः,

नन्दनन्दनः,

यादवः,

पूतनारिः,

मथुरेशः,

द्वारकेशः,

पाण्डवायनः,

देवकीसूनुः,

गोपेन्द्रः,

गोवर्धनधरः,

यदुनाथः,

चक्रपाणिः,

चतुर्भुजः,

त्रिविक्रमः,

पुण्डरीकाक्षः,

गरुडध्वजः,

पीताम्बरः,

विश्वम्भरः,

विश्वरुजः,

सनातनः,

विभुः,

कान्तः,

पुरुषः,

प्रभुः,

जितामित्रः,

सहस्रवदनः

(Noun)

यदुवंशीय

वसुदेवस्य

पुत्रः

यः

विष्णोः

अवतारः

इति

मन्यते।

"सूरदासः

कृष्णस्य

परमो

भक्तः।"

Synonyms

चन्द्रः,

कलानाथः,

कलाधरः,

हिमांशुः,

चन्द्रमाः,

कुमुदबान्धवः,

विधुः,

सुधांशुः,

शुभ्रांशुः,

ओषधीशः,

निशापतिः,

अब्जः,

जैवातृकः,

ग्लौः,

मृगाङ्कः,

द्विजराजः,

शशधरः,

नक्षत्रेशः,

क्षपाकरः,

दोषाकरः,

निशीथिनीनाथः,

शर्वरीशः,

एणाङ्कः,

शीतरश्मिः,

समुद्रनवनीतः,

सारसः,

श्वेतवाहनः,

नक्षत्रनामिः,

उडुपः,

सुधासूतिः,

तिथिप्रणीः,

अमतिः,

चन्दिरः,

चित्राटीरः,

पक्षधरः,

रोहिणीशः,

अत्रिनेत्रजः,

पक्षजः,

सिन्धुजन्मा,

दशाश्वः,

माः,

तारापीडः,

निशामणिः,

मृगलाञ्छनः,

दर्शविपत्,

छायामृगधरः,

ग्रहनेमिः,

दाक्षायणीपति,

लक्ष्मीसहजः,

सुधाकरः,

सुधाधारः,

शीतभानुः,

तमोहरः,

तुशारकिरणः,

परिः,

हिमद्युतिः,

द्विजपतिः,

विश्वप्सा,

अमृतदीधितिः,

हरिणाङ्कः,

रोहिणीपतिः,

सिन्धुनन्दनः,

तमोनुत्,

एणतिलकः,

कुमुदेशः,

क्षीरोदनन्दनः,

कान्तः,

कलावान्,

यामिनीजतिः,

सिज्रः,

मृगपिप्लुः,

सुधानिधिः,

तुङ्गी,

पक्षजन्मा,

अब्धीनवनीतकः,

पीयूषमहाः,

शीतमरीचिः,

शीतलः,

त्रिनेत्रचूडामणिः,

अत्रिनेत्रभूः,

सुधाङ्गः,

परिज्ञाः,

सुधाङ्गः,

वलक्षगुः,

तुङ्गीपतिः,

यज्वनाम्पतिः,

पर्व्वधिः,

क्लेदुः,

जयन्तः,

तपसः,

खचमसः,

विकसः,

दशवाजी,

श्वेतवाजी,

अमृतसूः,

कौमुदीपतिः,

कुमुदिनीपतिः,

भूपतिः,

दक्षजापतिः,

ओषधीपतिः,

कलाभृत्,

शशभृत्,

एणभृत्,

छायाभृत्,

अत्रिदृग्जः,

निशारत्नम्,

निशाकरः,

अमृतः,

श्वेतद्युतिः,

हरिः

(Noun)

खगोलीयपिण्डः

यः

पृथ्वीं

परिभ्रमति।

"अधुना

मानवः

चन्द्रस्य

पृष्ठभागं

गत्वा

संशोधनं

करोति।"

Synonyms

विष्णुः,

नारायणः,

कृष्णः,

वैकुण्ठः,

विष्टरश्रवाः,

दामोदरः,

हृषीकेशः,

केशवः,

माधवः,

स्वभूः,

दैत्यारिः,

पुण्डरीकाक्षः,

गोविन्दः,

गरुडध्वजः,

पीताम्बरः,

अच्युतः,

शार्ङ्गी,

विष्वक्सेनः,

जनार्दनः,

उपेन्द्रः,

इन्द्रावरजः,

चक्रपाणिः,

चतुर्भुजः,

पद्मनाभः,

मधुरिपुः,

वासुदेवः,

त्रिविक्रमः,

दैवकीनन्दनः,

शौरिः,

श्रीपतिः,

पुरुषोत्तमः,

वनमाली,

बलिध्वंसी,

कंसारातिः,

अधोक्षजः,

विश्वम्भरः,

कैटभजित्,

विधुः,

श्रीवत्सलाञछनः,

पुराणपुरुषः,

वृष्णिः,

शतधामा,

गदाग्रजः,

एकशृङ्गः,

जगन्नाथः,

विश्वरूपः,

सनातनः,

मुकुन्दः,

राहुभेदी,

वामनः,

शिवकीर्तनः,

श्रीनिवासः,

अजः,

वासुः,

श्रीहरिः,

कंसारिः,

नृहरिः,

विभुः,

मधुजित्,

मधुसूदनः,

कान्तः,

पुरुषः,

श्रीगर्भः,

श्रीकरः,

श्रीमान्,

श्रीधरः,

श्रीनिकेतनः,

श्रीकान्तः,

श्रीशः,

प्रभुः,

जगदीशः,

गदाधरः,

अजितः,

जितामित्रः,

ऋतधामा,

शशबिन्दुः,

पुनर्वसुः,

आदिदेवः,

श्रीवराहः,

सहस्रवदनः,

त्रिपात्,

ऊर्ध्वदेवः,

गृध्नुः,

हरिः,

यादवः,

चाणूरसूदनः,

सदायोगी,

ध्रुवः,

हेमशङ्खः,

शतावर्त्ती,

कालनेमिरिपुः,

सोमसिन्धुः,

विरिञ्चिः,

धरणीधरः,

बहुमूर्द्धा,

वर्धमानः,

शतानन्दः,

वृषान्तकः,

रन्तिदेवः,

वृषाकपिः,

जिष्णुः,

दाशार्हः,

अब्धिशयनः,

इन्द्रानुजः,

जलशयः,

यज्ञपुरुषः,

तार्क्षध्वजः,

षड्बिन्दुः,

पद्मेशः,

मार्जः,

जिनः,

कुमोदकः,

जह्नुः,

वसुः,

शतावर्तः,

मुञ्जकेशी,

बभ्रुः,

वेधाः,

प्रस्निशृङ्गः,

आत्मभूः,

सुवर्णबिन्दुः,

श्रीवत्सः,

गदाभृत्,

शार्ङ्गभृत्,

चक्रभृत्,

श्रीवत्सभृत्,

शङ्खभृत्,

जलशायी,

मुरमर्दनः,

लक्ष्मीपतिः,

मुरारिः,

अमृतः,

अरिष्टनेमः,

कपिः,

केशः,

जगदीशः,

जनार्दनः,

जिनः,

जिष्णुः,

विक्रमः,

शर्वः

(Noun)

देवताविशेषः

हिन्दुधर्मानुसारं

जगतः

पालनकर्ता।

"एकादशस्तथा

त्वष्टा

द्वादशो

विष्णुरुच्यते

जघन्यजस्तु

सर्वेषामादित्यानां

गुणाधिकः।"

Synonyms

कामदेवः,

कामः,

मदनः,

मन्मथः,

मारः,

प्रद्युम्नः,

मीनकेतनः,

कन्दर्पः,

दर्पकः,

अनङ्गः,

पञ्चशरः,

स्मरः,

शम्बरारिः,

मनसिजः,

कुसुमेषुः,

अनन्यजः,

रतिनाथः,

पुष्पधन्वा,

रतिपतिः,

मकरध्वजः,

आत्मभूः,

ब्रह्मसूः,

विश्वकेतुः,

कामदः,

कान्तः,

कान्तिमान्,

कामगः,

कामाचारः,

कामी,

कामुकः,

कामवर्जनः,

रामः,

रमः,

रमणः,

रतिनाथः,

रतिप्रियः,

रात्रिनाथः,

रमाकान्तः,

रममाणः,

निशाचरः,

नन्दकः,

नन्दनः,

नन्दी,

नन्दयिता,

रतिसखः,

महाधनुः,

भ्रामणः,

भ्रमणः,

भ्रममाणः,

भ्रान्तः,

भ्रामकः,

भृङ्गः,

भ्रान्तचारः,

भ्रमावहः,

मोहनः,

मोहकः,

मोहः,

मातङ्गः,

भृङ्गनायकः,

गायनः,

गीतिजः,

नर्तकः,

खेलकः,

उन्मत्तोन्मत्तकः,

विलासः,

लोभवर्धनः,

सुन्दरः,

विलासकोदण्डः

(Noun)

कामस्य

देवता।

"कामदेवेन

शिवस्य

क्रोधाग्निः

दृष्टः।"

Synonyms

अयः,

लोहम्,

लोहः,

आयसम्,

लौहम्,

लौहः,

कृष्णायसम्,

कालायसम्,

कृष्णम्,

कालम्,

तीक्ष्णम्,

शस्त्रकम्,

पिण्डम्,

अश्मसारः,

गिरिजम्,

गिरिसारः,

शिलाजम्,

शिलात्मजम्,

निशितम्,

कान्तः,

दृढम्,

मलीमसः

(Noun)

धातुविशेषः-

कृष्णवर्णीयः

दृढः

धातुः

यः

पृथ्विगर्भाद्

अश्मरूपेण

लभ्यते।

"अयः

मनुष्याणां

बहूपकारकम्।

/

अभितप्तम्

अयोपि

मार्दवं

भजते

।"

Synonyms

कान्तः

(Noun)

क्षुपविशेषः

"कान्तस्य

उल्लेखः

कोशे

वर्तते"

Synonyms

कान्तः

(Noun)

धर्मनेत्रस्य

पुत्रः

"कान्तस्यवर्णनम्

हरिवंशे

वर्तते"

Synonyms

कान्तः

(Noun)

क्षुपविशेषः

"कान्तस्य

उल्लेखः

कोशे

वर्तते"

Synonyms

कान्तः

(Noun)

एकः

वृत्तः

"कान्तः

इति

वृत्तेचतस्रा

पङ्क्तयः

तथा

प्रत्येकासु

सप्तदशाः

वर्णाः

सन्ति"

Tamil Tamil

காந்த:

:

காதலன்,

கணவன்,

நேசிக்கப்படுபவன்,

சந்திரன்,

வசந்தகாலம்,

கார்த்திகேயனின்

ஒரு

பெயர்.

Kalpadruma Sanskrit

कान्तः,

त्रि,

(

काम्यते

इति

कम्

+

कर्म्मणि

क्तः

“यस्यविभाषा”

१५

इति

नेट्

अनुनासि-कस्येति

दीर्घः

)

मनोरमः

शोभनः

इत्यमरमे-दिनीकरौ

(

यथा,

“मलिनमपि

मृगाक्ष्या

बल्कलं

कान्तरूपंन

मनसि

रुचिभङ्गं

स्वल्पमप्यादधाति”

।इति

शाकुन्तले

अङ्के

)

कान्तः,

पुंलिङ्गम्

(

कम्

+

क्त

)

श्रीकृष्णः

चन्द्रः

इतिशब्दरत्नावली

पतिः

(

यथा

मेघदूते

१०१

।‘कान्तोदन्तः

सुहृदुपनतः

सङ्गमात्

किञ्चिदूनः’

)चन्द्रसूर्य्यायःपर्य्यायान्तःशिला

यथा

चन्द्रकान्त-सूर्य्यकान्तायस्कान्तादयः

इति

मेदिनी

हिज्जल-वृक्षः

वसन्त

ऋतुः

इति

राजनिर्घण्टः

(

विष्णुः

यथा,

महाभारते

१३

१४९

४५

।“कामहा

कामकृत्

कान्तः

कामः

कामप्रदःप्रभुः”

शिवः

यथा,

तत्रैव

१३

१७

१४८

।“गुहः

कान्तो

निजः

सर्पः

पवित्रं

सर्व्वपावनः”

कार्त्तिकेयः

यथा,

तत्रैव

२३१

।“कामजित्

कामदः

कान्तः

सत्यवाग्भुवनेश्वरः”

)