कन्या (kanyA)

कन्या

Feminine.

(

-न्या

)

1.

A

girl

nine

years

old,

a

virgin.

2.

A

name

of

DURGA.

3.

The

sign

of

the

zodiac,

Virgo.

4.

The

socotrine

aloe

(

Aloes

per-

foliata.

)

6.

Large

cardamoms.

7.

A

species

of

metre

of

four

lines,

with

four

syllables

in

each.

3.

A

parasite

plant.

Etymology

कन्

to

shine,

Unadi

affix

यक्,

fem.

टाप्.

कन्या

(

न्या

)

1.

Feminine.

A

girl

nine

years

old

Durga

Virgo

an

aloe

large

cardamoms

a

parasite.

कन्या

-

kanyA

-

Feminine

-

girl

बाला

-

bAlA

-

Feminine

-

girl

बालिका

-

bAlikA

-

Feminine

-

girl

पतिव्रता

-

pativratA

-

Feminine

-

girl

कन्यका

-

kanyakA

-

Feminine

-

girl

कुमारी

-

kumArI

-

Feminine

-

girl

सुन्दरी

बालिका

-

sundarIbAlikA

-

Feminine

-

beautifulgirl

का

इयं

बाला

?

-

kAiyaMbAlA?

-

Sentence

-

Whoisthisgirl?

बालिका

किमपि

आवश्यकं

इति

वदति

स्म

-

bAlikAkimapiAvazyakaMitivadatisma

-

Sentence

-

Thegirlwasaskingforsomething.

बालिका

वानरान्

फलानि

यच्छति

-

bAlikAvAnarAnphalAniyacchati

-

Sentence

-

Thegirlgivesfruitstothemonkeys.

ह्यः

बालिकाः

सन्देशम्

पठितवत्यः

-

hyaHbAlikAHsandezampaThitavatyaH

-

Sentence

-

Thegirlsreadthemessageyesterday.

बालिकाः

वानरेभ्यः

फलानि

ददति

-

bAlikAHvAnarebhyaHphalAnidadati

-

Sentence

-

Thegirlsgivefruitstothemonkeys.

एतदृशी

कन्या

न

मिलेत्

एव

-

etadRzIkanyAnamileteva

-

Sentence

-

Agirllikethisisnotavailableatall.

कन्यायाः

कृते

किं

किं

आभरणं

दास्यन्ति?

-

kanyAyAHkRtekiMkiMAbharaNaMdAsyanti?

-

Sentence

-

Whatalljewelleryaretheygivingthegirl?

श्वः

शालायां

सः

तस्य

सखीं

द्र्क्ष्यति

-

zvaHzAlAyAMsaHtasyasakhIMdrkSyati

-

Sentence

-

Tomorrowinschoolhewillseehisgirlfriend

कन्दिनी

-

kandinI

-

Feminine

-

girl

अप्रत्ता

-

aprattA

-

Feminine

-

girl

कना

-

kanA

-

Feminine

-

girl

कनी

-

kanI

-

Feminine

-

girl

कनीनका

-

kanInakA

-

Feminine

-

girl

कन्या

-

kanyA

-

Feminine

-

girl

कन्या

-

kanyA

-

Feminine

-

maiden

एतदृशी

कन्या

न

मिलेत्

एव

-

etadRzIkanyAnamileteva

-

Sentence

-

Agirllikethisisnotavailableatall.

{

कन्या

नाम

भू

}

-

{

kanyA

nAma

bhU

}

-

verb

-

profess

to

be

one's

daughter

कन्या

-

kanyA

-

Feminine

-

sign

of

the

zodiac

Virgo

and

कन्या

-

kanyA

-

Feminine

-

Virgo

[

zodiac

]

कन्या

-

kanyA

-

Feminine

-

female

of

any

animal

कन्या

-

kanyA

-

Feminine

-

several

other

plants

कन्या

-

kanyA

-

Feminine

-

virgin

कन्या

-

kanyA

-

Feminine

-

Indian

Aloe

plant

[

Aloe

vera

-

Bot.

]

कन्या

-

kanyA

-

Feminine

-

daughter

कन्या

-

kanyA

-

Feminine

-

girl

बाला

-

bAlA

-

Feminine

-

girl

बालिका

-

bAlikA

-

Feminine

-

girl

पतिव्रता

-

pativratA

-

Feminine

-

girl

कन्यका

-

kanyakA

-

Feminine

-

girl

कुमारी

-

kumArI

-

Feminine

-

girl

सुन्दरी

बालिका

-

sundarIbAlikA

-

Feminine

-

beautifulgirl

का

इयं

बाला

?

-

kAiyaMbAlA?

-

Sentence

-

Whoisthisgirl?

बालिका

किमपि

आवश्यकं

इति

वदति

स्म

-

bAlikAkimapiAvazyakaMitivadatisma

-

Sentence

-

Thegirlwasaskingforsomething.

बालिका

वानरान्

फलानि

यच्छति

-

bAlikAvAnarAnphalAniyacchati

-

Sentence

-

Thegirlgivesfruitstothemonkeys.

ह्यः

बालिकाः

सन्देशम्

पठितवत्यः

-

hyaHbAlikAHsandezampaThitavatyaH

-

Sentence

-

Thegirlsreadthemessageyesterday.

बालिकाः

वानरेभ्यः

फलानि

ददति

-

bAlikAHvAnarebhyaHphalAnidadati

-

Sentence

-

Thegirlsgivefruitstothemonkeys.

एतदृशी

कन्या

न

मिलेत्

एव

-

etadRzIkanyAnamileteva

-

Sentence

-

Agirllikethisisnotavailableatall.

कन्यायाः

कृते

किं

किं

आभरणं

दास्यन्ति?

-

kanyAyAHkRtekiMkiMAbharaNaMdAsyanti?

-

Sentence

-

Whatalljewelleryaretheygivingthegirl?

श्वः

शालायां

सः

तस्य

सखीं

द्र्क्ष्यति

-

zvaHzAlAyAMsaHtasyasakhIMdrkSyati

-

Sentence

-

Tomorrowinschoolhewillseehisgirlfriend

कन्दिनी

-

kandinI

-

Feminine

-

girl

अप्रत्ता

-

aprattA

-

Feminine

-

girl

कना

-

kanA

-

Feminine

-

girl

कनी

-

kanI

-

Feminine

-

girl

कनीनका

-

kanInakA

-

Feminine

-

girl

कन्या

kanyA

Feminine

Virgo

[

zodiac

]

अङ्गना

aGganA

Feminine

Virgo

द्विपदराशि

dvipadarAzi

Masculine

Virgo

द्व्यात्मक

dvyAtmaka

Masculine

Virgo

कन्याराशि

kanyArAzi

Masculine

sign

Virgo

पाथोन

pAthona

Masculine

zodiac

sign

Virgo

युवती

yuvatI

Feminine

zodiacal

sign

Virgo

युवती

yuvatI

Feminine

the

zodiacal

sign

Virgo

प्लवगा

plavagA

Feminine

sign

of

the

zodiac

Virgo

प्रमदा

pramadA

Feminine

sign

of

the

zodiac

Virgo

कन्या

kanyA

Feminine

sign

of

the

zodiac

Virgo

and

कन्यका

kanyakA

Feminine

constellation

Virgo

in

the

zodiac

चित्रा

citrA

Feminine

brightest

star

in

the

constellation

Virgo

[

Spica

virginis

-

Astro.

]

कन्यागत

kanyAgata

Adjective

the

position

of

a

planet

in

the

sign

Virgo

अप्

ap

Feminine

star

in

the

zodiac

constellation

of

Virgo

[

Delta

Virginis

-

Astro.

]

[

star

in

Virgo

constellation

]

कन्या

kanyA

Feminine

girl

बाला

bAlA

Feminine

girl

बालिका

bAlikA

Feminine

girl

पतिव्रता

pativratA

Feminine

girl

कन्यका

kanyakA

Feminine

girl

कुमारी

kumArI

Feminine

girl

उपहार

upahAra

Masculine

gift

उपायन

upAyana

Neuter

gift

पारितोषिक

pAritoSika

Neuter

gift

दान

dAna

Neuter

gift

वितरण

vitaraNa

Neuter

gift

ददाति

{

दा

}

dadAti

{

dA

}

verb

give

यच्छति

{

दा

}

yacchati

{

dA

}

verb

1

give

दत्ते

{

दा

}

datte

{

dA

}

verb

1

give

दधते

{

दध्

}

dadhate

{

dadh

}

verb

1

give

प्रयच्छति

{

प्र-

यम्

}

prayacchati

{

pra-

yam

}

verb

1

give

दानं

करोति

{

कृ

}

dAnaM

karoti

{

kR

}

verb

8

give

अब्ज

abja

Adjective

giga-

[

computer

]

महाकाय

mahAkAya

Masculine

giant

विशाल

vizAla

Masculine

giant

कन्या

Feminine.

(

-म्पा

)

1

A

girl

nine

years

old,

a

virgin.

2

A

name

of

DURGĀ.

3

The

sign

of

the

zodiac,

Virgo.

4

The

socotrine

aloe

(

Aloe

perfoliata.

)

6

Large

cardamoms.

6

A

species

of

metre

of

four

lines,

with

four

syllables

in

each.

7

A

parasite

plant.

Etymology

कन

to

shine,

Uṇādi

affix

यक्,

fem.

टाप्.

कन्या

[

kanyā

],

[

Uṇâdisūtras.

4.111

]

An

unmarried

girl

or

daughter

Raghuvamsa (Bombay).

1.51.2.1,

3.33

Manusmṛiti.

1.8.

A

girl

ten

years

old.

A

virgin,

maiden

Manusmṛiti.

8.367,

3.33.

A

woman

in

general.

The

sixth

sign

of

the

zodiac,

id est, that is.

Virgo.

Name.

of

Durgā

Mahâbhârata (Bombay).

*

3.

Large

cardamoms.

Compound.

-अन्तःपुरम्

the

women's

apartments

सुरक्षिते$पि

कन्यान्तःपुरे

कश्चित्प्रविशति

Panchatantra (Bombay).

1

Mahâvîracharita (Borooah's Edition),

2.5.-आट

Adjective.

following

after

or

hunting

young

girls.

(

टः

)

the

inner

apartments

of

a

house.

a

man

who

hunts

or

goes

after

young

girls.

-कुब्जः

Name.

of

a

country.

(

-ब्जम्

)

Name.

of

an

ancient

city

in

the

north

of

India,

situated

on

a

tributary

of

the

Ganges,

now

called

Kanoja.

-कुमारि

Feminine.

,

-री

also

कन्यकुमारी

Name.

of

Durgā

कन्यकुमारि

धीमहि

Mahānār

3.12.

-गतम्

the

position

of

a

planet

in

the

sign

Virgo.

-ग्रहणम्

taking

a

girl

in

marriage.

-दानम्

giving

away

a

girl

in

marriage

अद्भिरेव

द्विजाग्ऱ्याणां

कन्यादानं

विशिष्यते

Manusmṛiti.

3.35.-दूषकः

The

violator

of

a

virgin

Manusmṛiti.

3.164.

-दूषणम्

defilement

of

a

virgin.

-दोषः

a

defect

or

blemish

in

al,

bad

repute

(

such

as

a

disease

Et cætera.

)

-धनम्

dowry

a

girl's

property.

-पतिः

'daughter's

husband',

a

son-in-law.

-पालः

a

dealer

in

slave

girls.

-पुत्रः,

-गर्भः

the

son

of

an

unmarried

daughter

(

called

कानीन

)

संघर्ष-

जननस्तस्मात्कन्यागर्भो

विनिर्मितः

Mahâbhârata (Bombay).

*

12.2.4.

-पुरम्

the

women's

apartments.

-प्रदानम्

Giving

a

daughter

in

marriage

Manusmṛiti.

3.29-31.

-भर्तृ

Masculine.

a

son-in-law.

Name.

f

Kārttikeya.

-भैक्ष्यम्

Begging

for

a

girl

Mahâbhârata (Bombay).

-रत्नम्

a

very

fine

girl

कन्यारत्नमयोनिजन्म

भवतामास्ते

Mahâvîracharita (Borooah's Edition),

1.3.

-राशिः

the

sign

Virgo.

-वेदिन्

Masculine.

a

son-in-law

(

marrying

one's

girl

)

Yâjñavalkya (Mr. Mandlik's Edition).

1.262.

-व्रतस्था

A

woman

in

her

monthly

state

मयि

कन्याव्रतस्थायां

जमुर्मन्दा-

किनीतटम्

Kathâsaritsàgara.

26.56.

-शुल्कम्

money

given

to

the

bride's

father

as

her

price,

purchase-money

of

a

girl.-समुद्भव

Adjective.

Born

from

an

unmarried

woman

Manusmṛiti.

9.172.

-स्वयंवरः

the

choice

of

a

husband

by

a

maiden.

-हरणम्

ravishment

or

seduction

of

a

maiden

प्रसह्य

कन्याहरणं

राक्षसो

विधिरुच्यते

Manusmṛiti.

3.33.

कन्या

[

Uṇ.

4.

111

]

1

An

unmarried

girl

or

daughter

R.

1.

51,

2.

10,

3.

33

Ms.

10.

8.

2

A

girl

ten

years

old.

3

A

virgin,

maiden

Ms.

8.

367,

3.

33.

4

A

woman

in

general.

5

The

sixth

sign

of

the

zodiac,

i.

e.

Virgo.

6

N.

of

Durgā.

7

Large

cardamoms.

Comp.

अंतःपुरं

the

women's

apartments

सुरक्षितेपि

कन्यांतःपुरे

कश्चित्प्रविशति

Pt.

1

Mv.

2.

50.

आट

a.

following

after

or

hunting

young

girls.

(

टः

)

{1}

the

inner

apartments

of

a

house.

{2}

a

man

who

hunts

or

goes

alter

young

girls.

कुब्जः

N.

of

a

country.

(

ब्जं

)

N.

of

an

ancient

city

in

the

north

of

India,

situated

on

a

tributary

of

the

Ganges,

now

called

Kanoja.

कुमारि

f.,

री

N.

of

Durgā.

गतं

the

position

of

a

planet

in

the

sign

Virgo.

ग्रहणं

taking

a

girl

in

marriage.

दानं

giving

away

a

girl

in

marriage.

दूषणं

defilement

of

a

virgin.

दोषः

a

defect

or

blemish

in

a

girl,

bad

repute

(

such

as

a

disease

&c.

).

धनं

dowry.

पतिः

‘daughter's

husband’,

a

son-in-law.

पालः

a

dealer

in

slave

girls.

पुत्रः,

गभः

the

son

of

an

unmarried

daughter

(

called

कानीन

).

पुरं

the

women's

apartments.

भर्तृ

m.

{1}

a

son-in-law.

{2}

N.

of

Kārtikeya.

रत्नं

a

very

fine

girl

कन्यारत्नमयोनिजन्म

भवतामास्ते

Mv.

1.

30.

राशिः

the

sign

Virgo.

वेदिन्

m.

a

son-in-law

(

marrying

one's

girl

)

Y.

1.

262.

शुल्कं

money

given

to

the

bride's

father

as

her

price,

purchase-money

of

a

girl.

स्वयंवरः

the

choice

of

a

husband

by

a

maiden.

हरणं

ravishment

or

seduction

of

a

maiden

Ms.

3.

33.

कन्या᳡

a

feminine.

See

कन्या᳡

below

कन्या᳡

b

feminine.

(

√

कन्,

uṇādi-sūtra

iv,

111

),

a

girl,

virgin,

daughter,

ṛg-veda

atharva-veda

et cetera.

,

mahābhārata

et cetera.

(

कन्यां

√

दा

or

प्र-√

दा

or

प्र-√

यम्

or

उप-√

पद्,

Causal.

to

give

one's

daughter

in

marriage,

manu-smṛti

viii,

ix

कन्यां

प्रति-√

ग्रह्

or

√

हृ

or

√

वह्,

to

receive

a

girl

in

marriage,

marry,

manu-smṛti

ix

)

the

sign

of

the

zodiac

Virgo,

varāha-mihira 's bṛhajjātaka

&

varāha-mihira 's bṛhat-saṃhitā

et cetera.

the

female

of

any

animal,

Mṛcch.

nalopākhyāna

of

Durgā,

mahābhārata

iii,

8115

nalopākhyāna

of

a

tuberous

plant

growing

in

Kaśmīra,

suśruta

Aloe

Perfoliata,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

several

other

plants,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

nalopākhyāna

of

a

metre

(

of

four

lines,

each

of

them

containing

four

long

syllables

).

कन्या,

f.

(

the

gen.

pl.

in

Ṛg-veda

is

कनीनाम्

),

a

girl,

a

virgin,

a

daughter

(

कन्यां

दा

or

प्र-दा

or

प्र-यम्

or

उप-पद्

in

Caus.,

to

give

one's

daughter

in

marriage

कन्याम्

प्रति-ग्रह्

or

हृ

or

वह्,

to

receive

a

girl

in

marriage,

to

marry

)

the

sign

of

the

zodiac

Virgo

an

epithet

of

Durgā

N.

of

a

metre

of

four

lines,

each

of

them

containing

four

long

syllables

an

annual

plant

N.

of

several

plants,

the

plant

Aloe

Perfoliata,

a

tuberous

plant

growing

in

Kāśmīra

large

cardamoms

[

cf.

Zend

kainê

Hib.

cain,

‘chaste,

undefiled

’

caile,

‘a

country-woman,

a

harlot

’

caileamhuil,

‘girlish,

effeminate.’

]

—कन्-

या-काल,

अस्,

m.

the

time

of

virginity.

—कन्या-

कुब्ज

or

कन्य-कुब्ज,

अम्,

n.,

N.

of

an

ancient

city

of

great

note,

in

the

north

of

Hindūstan,

situated

on

the

काली

नदी,

a

branch

of

the

Ganges,

in

the

modern

district

of

Furruckabad.

The

popular

spelling

of

the

name

presents,

perhaps,

greater

variations

than

that

of

any

place

in

India

(

e.

g.

Kunnoj,

Kunnouj,

Kinoge,

Kinnoge,

Kinnauj,

Kanoj,

Kannauj,

Kunowj,

Canowj,

Canoje,

Canauj,

&c.

).

In

antiquity

this

city

ranks

next

to

Ayodhyā

in

Oude.

It

is

known

to

classical

geography

as

Canogyza

but

the

name

applies

also

to

its

dependencies

and

the

surrounding

district

the

etymology

(

कन्या,

a

girl,

and

कुब्ज,

round-shouldered

or

crooked

)

refers

to

a

legend

relat-

ing

to

the

hundred

daughters

of

Kuśanābha,

the

king

of

this

city,

who

were

all

rendered

crooked

by

Vāyu

for

non-compliance

with

his

licentious

desires.

The

ruins

of

the

ancient

city

are

said

to

occupy

a

site

larger

than

that

of

London.

—कन्याकुब्ज-देश,

अस्,

m.

the

country

round

Kanyākubja.

—कन्या-

कुमारी

or

कन्य-कुमारि,

इस्,

f.

the

youthful

god-

dess,

an

epithet

of

Durgā.

—कन्या-कूप,

अस्,

m.,

N.

of

a

Tīrtha.

—कन्या-गत,

अस्,

आ,

अम्,

inhe-

rent

in

or

pertaining

to

a

virgin

the

position

of

a

planet

in

the

sign

Virgo.

—कन्या-गर्भ,

अस्,

m.

the

offspring

of

an

unmarried

woman.

—कन्या-ग्रहण,

अम्,

n.

taking

a

girl

in

mar-

riage.

—कन्याट

(

°या-आट

),

अस्,

आ,

अम्,

follow-

ing

after

young

girls

(

अस्

),

m.

the

middle

of

a

house,

the

inner

or

private

apartments

for

women.

—कन्या-तीर्थ,

अम्,

n.,

N.

of

a

Tīrtha.

—कन्या-

त्व,

अम्,

n.

virginity.

—कन्या-दातृ,

ता,

m.

a

father

who

gives

a

girl

in

marriage.

—कन्यादान

(

either

°या-द्°

or

°या-आद्°

),

अम्,

n.

giving

a

girl

in

mar-

riage

receiving

a

girl

in

marriage

—कन्या-दू-

षक,

अस्,

m.

the

violator

or

defiler

of

a

virgin

the

calumniator

of

a

girl.

—कन्या-दूषण,

अम्,

n.

defiling

a

virgin,

calumniating

a

girl.

—कन्या-

दोष,

अस्,

m.

a

blemish

in

a

virgin,

disease,

bad

repute,

&c.

—कन्या-धन,

अम्,

n.

a

portion,

dowry.

—कन्या-पति,

इस्,

m.

a

daughter's

husband.

—कन्या-पाल,

अस्,

m.

a

dealer

in

slave

girls

the

father

of

a

maiden

[

cf.

कल्या-पाल।

]

—कन्या-

पुत्र,

अस्,

m.

the

offspring

of

an

unmarried

daughter.

—कन्या-पुर,

अम्,

n.

the

women's

apartments.

—कन्या-प्रदान,

अम्,

n.

giving

a

daughter

in

marriage.

—कन्या-भर्तृ

or

कन्या-हर्तृ

(

?

)

,

ता,

m.

an

epithet

of

Kārttikeya.

—कन्या-भाव,

अस्,

m.

virginity.

—कन्या-मय,

अस्,

ई,

अम्,

consisting

in

a

girl

(

as

property

&c.

),

being

a

girl.

—कन्या-रत्न,

अम्,

n.

a

jewel

of

a

damsel,

a

lovely

girl.

—कन्या-

राम,

अस्,

m.,

N.

of

a

Buddha.

—कन्या-राशि,

इस्,

m.

the

sign

Virgo.

—कन्या-वेदिन्,

ई,

m.

a

son-in-law.

—कन्या-शुल्क,

अम्,

n.

the

purchase-money

of

a

maiden,

money

given

to

the

bride's

father.

—कन्या-

श्रम

(

°या-आश्°

),

अस्,

m.,

N.

of

a

hermitage.

—कन्या-संवेद्य,

अम्,

n.,

N.

of

a

Tīrtha.

—कन्या-समुद्भव,

अस्,

m.

the

son

of

an

un-

married

girl.

—कन्या-सम्प्रदान,

अम्,

n.

the

giving

away

a

maiden

in

marriage.

—कन्या-स्व-

यंवर,

अस्,

m.

the

choice

of

a

husband

by

a

maiden.

—कन्या-हरण,

अम्,

n.

carrying

off

a

girl,

rape,

ravishment.

—कन्या-ह्रद,

अस्,

m.,

N.

of

a

Tīrtha.

कन्या

kan-yā,

Feminine.

girl,

virgin

daughter

Virgo

🞄(

in

the

Zodiac

)

-āāra,

Neuter.

womenʼs

apartments,

🞄-gṛha,

Neuter.

id.

-tva,

Neuter.

virginity

🞄-dātṛ,

Masculine.

man

who

gives

a

daughter

in

marriage

🞄-dāna,

Neuter.

bestowal

of

a

daughter

in

🞄marriage

-dūṣin,

Adjective.

deflowering

a

virgin

🞄-pura,

Neuter.

womenʼs

apartments

-bhāva,

Masculine.

🞄virginity

-bhaikṣa,

Neuter.

begging

for

a

girl

🞄-maya,

Adjective.

consisting

of

a

maiden

or

daughter

🞄-vat,

Adjective.

having

a

daughter

Masculine.

father

of

a

🞄daughter

-vedin,

Masculine.

son-in-law

-vrata,

Neuter.

🞄monthlies:

-sthā,

Feminine.

menstruating

woman.

कन्या

कन्या

(

akin

to

कनीयंस्

),

Feminine.

1.

A

girl,

Nal.

1,

8.

2.

A

virgin,

Man.

8,

367.

3.

A

daughter,

Man.

9,

71.

--

Compound

काशि-,

Feminine.

a

daughter

of

the

king

of

the

Kāśis,

Chr.

20,

18.

जह्नु-,

Feminine.

a

name

of

the

Gangā,

Bhartṛ.

3,

79.

सम-,

Feminine.

a

girl

fit

to

be

married.

सम-वृत्तम्,

अक्षराणि →

16,

पादेऽक्षराणि →

4

मात्राः →

8

मात्रा-विन्यासः

दा

दा

दा

दा

लक्षणम् →

ङ्गौ

चेत्कन्या

।

५

लक्षण-मूलम् →

वृत्तरत्नाकरः

उदाहरणम् →

कामक्रीडारूढायासा

।

एताः

कन्या

कीदृश्यास्ताः

॥

तथा

च

।

सर्वेषां

यः

सामान्यर्द्धिः

।

तस्येशस्स्ताद्भूयो

वृद्ध्यै

राशिचक्रीय

हस्ताक्षर

कन्या

कन्या

स्त्रीलिङ्गम्

-

कन्-यक्-टाप्

अविवाहित

लड़की

या

पुत्री

कन्या

स्त्रीलिङ्गम्

-

कन्-यक्-टाप्

दशवर्षीय

कन्या

कन्या

स्त्रीलिङ्गम्

-

कन्-यक्-टाप्

"अक्षतयोनि,

कुमारी"

कन्या

स्त्रीलिङ्गम्

-

कन्-यक्-टाप्

स्त्री

कन्या

स्त्रीलिङ्गम्

-

कन्-यक्-टाप्

छठी

राशि

अर्थात्

कन्या

राशि

कन्या

स्त्रीलिङ्गम्

-

कन्-यक्-टाप्

दुर्गा

कन्या

स्त्रीलिङ्गम्

-

कन्-यक्-टाप्

बड़ी

इलायची

कन्या

स्त्रीलिङ्गम्

-

कन्+यक्+टाप्

अविवाहित

लड़की

या

पुत्री

कन्या

स्त्रीलिङ्गम्

-

कन्+यक्+टाप्

कुमारी

कन्या

स्त्रीलिङ्गम्

-

कन्+यक्+टाप्

दुर्गा

कन्या

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಕನ್ಯೆ

/ಕುಮಾರಿ

/ಹತ್ತು

ವರ್ಷ

ವಯಸ್ಸಿನ

ಹುಡುಗಿ

/ಮದುವೆಯಾಗದಿರುವ

ಬಾಲೆ

कन्या

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಕನ್ಯೆ

/ಮದುವೆಯಾಗದಿರುವ

ಮಗಳು

निष्पत्तिः

कनी

(

दीप्तौ

)

-

"यक्"

(

उ०

४-१११

)

व्युत्पत्तिः

कनति

प्रयोगाः

"आच्छाद्य

चार्चयित्वा

च

श्रुतिशीलवते

स्वयम्

।

आहूय

दानं

कन्याया

ब्राह्मो

धर्मः

प्रकीर्तितः

॥"

"सर्वान्

कामयते

यस्मात्

कनोर्धातोश्च

भामिनि

।

तस्मात्

कन्येह

सुश्रोणी

स्वतन्त्रा

वरवर्णिनि

॥"

उल्लेखाः

मनु०

३-२७,

भा०

वन०

३०८-१३

विस्तारः

अकृतोपयमा

कन्या"

कन्या

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಕನ್ಯಾರಾಶಿ

कन्या

पदविभागः

स्त्रीलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಹೆಂಗಸು

प्रयोगाः

"अचाकिरन्

बाललताः

प्रसूनैराचारलाजैरिव

पौरकन्याः"

।

"अहल्या

द्रौपदी

सीता

तारा

मण्डोदरी

तथा

।

पञ्चकन्याः

स्मरेत्

नित्यं

महापातकनाशनम्

॥"

उल्लेखाः

रघु०

२-१०

kanyA

{%

f.

%}

1.

An

unmarried

daughter,

R.i.51,

iii.33,

ii.10,

M.x.8,

9

2.

a

girl

ten

years

old

3.

a

virgin,

an

unmarried

girl,

M.viii.367,

iii.33

4.

a

woman

in

general

5.

the

sixth

sign

of

the

zodiac,

viz.,

Virgo.

कन्या

f.

(

ut

videtur,

a

r.

कन्

s.

य

in

fem.

)

1

)

puella.

N.

1.

25.

2

)

filia.

BR.

1.

31.

(

Zend.

𐬐𐬀𐬌𐬥𐬉

kainê

v.

gr.

comp.

137.

hib.

cain

«chaste,

undefiled»

fortasse

etiam

huc

pertinet

caile

«a

country

woman,

a

quean,

a

strum-

pet,

a

harlot»

mutato

n

in

l

sicut

e.

c.

in

eile

alius

=

अन्य

q.

v.

caileamhuil

«girlish,

effeminate»

).

kanyā́,

f.

girl

maiden

daughter.

[

cf.

kaniṣṭha.

]

Synonyms

बाला,

कन्या,

बालिका,

कन्यका

(Noun)

सा

स्त्री

या

बाल्यावस्थायाम्

अस्ति।

"बाला

पुत्रिकया

खेलति।"

Synonyms

कुमारी,

कन्या,

कन्यका,

कनीनका,

अग्रू,

अक्षता

(Adjective)

यस्याः

कौमार्यं

न

भग्नम्।

"नवरात्रोत्सवे

कुमारीभ्यः

भोजनं

यच्छति।"

Synonyms

शिवा,

हरितकी,

अभया,

अव्यथा,

पथ्या,

वयःस्था,

पूतना,

अमृता,

हैमवती,

चेतकी,

श्रेयसी,

सुधा,

कायस्था,

कन्या,

रसायनफला,

विजया,

जया,

चेतनकी,

रोहिणी,

प्रपथ्या,

जीवप्रिया,

जीवनिका,

भिष्गवरा,

भिषक्प्रिया,

जीवन्ति,

प्राणदा,

जीव्या,

देवी,

दिव्या

(Noun)

हरितकीवृक्षस्य

फलं

यद्

हरितपीतवर्णीयम्

अस्ति।

"शुष्ककासे

शिवा

अतीव

उपयुक्ता

अस्ति।"

Synonyms

तनया,

कन्या,

सुता,

आत्मजा,

दुहिता,

पुत्री,

कन्यका,

नन्दिनी,

अकृता,

अङ्गजा

(Noun)

स्त्री

अपत्यम्।

"स

उत्तरस्य

तनयाम्

उपयेमे

इरावतीम्।"

Synonyms

कन्या,

कन्याराशिः

(Noun)

मेषादिद्वादशराश्यान्तर्गतः

षष्ठः

राशिः

स

च

उत्तरफल्गुनीशेषपादत्रयहस्तसमुदाययुक्तचित्राप्रथमार्धेन

भवति।

"येषां

राशिः

कन्या

अस्ति

तेषां

कृते

एतद्

वर्षं

फलदायि।"

கன்யா

:

திருமணம்

ஆகாத

பெண்,

மகள்,

பத்து

வயது

நிரம்பிய

பெண்,

இன்னமும்

வயதுக்கு

வராத

பெண்,

குமாரி,

ஸ்த்ரீ,

கன்யா

ராசி,

துர்க்கை.

Kanyā,

a

tīrtha.

§

370

(

Tīrthayātrāp.

):

III,

84,

8115

(

=

Kanyāsaṃvedya?

).

कन्या

स्त्री।

कन्या

समानार्थकाः

कन्या,

कुमारी

2।6।8।1।1

कन्या

कुमारी

गौरी

तु

नग्निकानागतार्तवा।

स्यान्मध्यमा

दृष्टरजास्तरुणी

युवतिः

समे॥

जन्य

==>

कन्यकासुतः

पदार्थ-विभागः

,

द्रव्यम्,

पृथ्वी,

चलसजीवः,

मनुष्यः

कन्या,

स्त्रीलिङ्गम्

(

कन्

दीप्तौ

+

अघ्न्यादित्वात्

यक्

इत्यु-णादौ

४

।

१११

।

कन्यायाः

कनीन्

चेति

निर्द्देशात्

पाणिनिमतानुसारेण

न

ङीष्

अतष्टाप्

।

)कुमारी

।

इत्यमरः

॥

२

।

६

।

८

।

सा

तु

दशम-वर्षीया

।

इति

स्मृतिः

॥

(

यथा

महाभारतेवनपर्ब्बणि

।“यस्मात्

कामयते

सर्व्वान्

कमेर्धातोश्च

भाविनि

!

।तस्मात्

कन्येह

सुश्रोणि

!

स्वतन्त्रा

बरवर्णिनि

!”

॥

)नारी

।

ओषधीविशेषः

।

घृतकुमारी

इति

ख्याता

।इति

सेदिनी

॥

यथा

सुश्रुते

निदानस्थाने

॥

(

“कान्तैर्द्वादशभिः

पत्रैर्मयूराङ्गरुहोपमैः

।कन्दजा

काञ्चनक्षीरी

कन्या

नाम

महौषधी”

॥

“शोथघ्नी

कासहा

कन्या”

॥

इति

वैद्यकद्रव्य-गुणः

॥

विशेषगुणादयोऽस्या

घृतकुमारीशब्देद्रष्टव्याः

॥

)

स्थूलैला

।

वाराहीकन्दः

।

बन्ध्याकर्को-टकी

।

इति

राजनिर्घण्टः

॥

*

॥

मेषादिद्वादश-राश्यन्तर्गतषष्ठराशिः

।

सा

तु

उत्तरफल्गुनीशेष-पादत्रयहस्तासमुदाययुक्तचित्राप्रथमार्द्धेन

भवति

।तदधिष्ठातृदेवतायाः

स्वरूपं

यथा

।

जले

।

नौकास्थ-शस्याग्निधारिणी

स्त्री

।

इति

दीपिका

॥

अपि

च

।नीलकण्ठीजातके

॥

“पाण्डुर्द्विपात्

स्त्रीद्वितनुर्यमाशा-निशामरुच्छीतसमोदयक्ष्मा

।कन्यार्द्धशब्दा

शुभभूमिवैश्य-रूक्षाल्पसङ्गप्रसवा

शुभा

च”

॥

*

॥

मतान्तरे

सा

तु

शीर्षोदया

।

दिनबला

।

पिङ्गल-वर्णा

।

दक्षिणदिक्स्वामिनी

।

वायुप्रकृतिः

।

शीत-लस्वभावा

।

शुद्धभूमिचरा

।

वैश्यवर्णा

।

रूक्षा

।श्लथाङ्गा

।

खटच्छब्दा

।

अल्पसन्ताना

।

अल्प-पुंसङ्गा

च

॥

*

॥

तत्र

जातफलम्

।

“वेदशास्त्रेश्रद्धावान्

स्थानरोषे

खेदितः

भार्य्यायां

।

सदाविरसश्च”

।

इति

ज्योतिषम्

॥

*

॥

जन्मकालीन-चन्द्राश्रितैतद्राशिफलम्

।

यथा

कोष्ठीप्रदीपः

॥

“युवतिगे

शशिनि

प्रमदाजन-प्रबलकेलिविलासकुतूहलैः

।विमलशीलयुता

जननोत्सवैःसुविधिना

विधिना

सहितः

पुमान्”

॥

*

॥

तस्या

उदये

तन्नामकलग्नं

भवति

।

तस्य

गणित-प्राप्तपरिमाणं

दशव्यङ्गुलाधिकपञ्चाङ्गुलप्रभे

देशेवर्त्तमानोनविंशायनांशे

ऊनत्रिंशत्पलाधिकपञ्चद-ण्डाः

।

इति

ज्योतिषम्

॥

*

॥

तत्र

जातफलम्

।“कन्यालग्नोद्भवो

मर्त्यो

नानाशास्त्रविशारदः

।सौभाग्यगुणसम्पन्नः

सुन्दरः

सुरतप्रियः”

॥

इति

कोष्ठीप्रदीपः

॥

*

॥

सुता

।

तस्या

विवाहं

वि-नान्यसंस्कारकर्म्मणि

वृद्धिश्राद्धनिषेधो

यथा,

--“कन्याया

निष्क्रमो

नास्ति

वृद्धिश्राद्धंन

विद्यते

।नामान्नप्राशनं

चूडां

कुर्य्यात्

स्त्रीणाममन्त्रकम्”

॥

“जातकर्म्मादिचूडान्तं

कुमार्य्याश्चाप्यमन्त्रकम्

।कर्त्तव्यं

पञ्चभिर्व्वर्णैरेकं

निष्क्रमणं

विना”

॥

इति

च

महानिर्व्वाणतन्त्रे

नवमोल्लासः

॥

(

तीर्थविशेषः

।

यथा

महाभारते

३

।

८३

।

१०४

।“ततो

गच्छेत

धर्म्मज्ञ

!

कन्यातीर्थमनुत्तमम्

।कन्यातीर्थे

नरः

स्नात्वा

गोसहस्रफलं

लभेत्”

॥

)

कन्या

स्त्री

कन--यत्

अघ्र्या०

नि०

।

“कन्यायाः

कनीन्

चेतिनिर्देशात्

“वयसि

प्रथम”

पा०

न

ङीष्

।

१

अनूढायां

स्त्रियां२

अनूढदुहितरि

“अकृतोपयमा

कन्या”

सा०

द०

।३

मेषादितः

षष्ठे

राशौ

च

।

निरुक्तौ

४,

१५

।

अन्यैवनिरुक्तिरुक्ता

।

“कन्या

कमनीया

भवति

क्वेयं

नेतव्येतिकमनेनानीयते

इति

वा

कनतेर्वा

स्यात्

कान्तिकर्मणः”

तत्र

स-त्र

पृषो०

साधु

।

भा०

व०

३०६

अ०

अन्यैव

निरुक्तिर्दर्शिता“सर्वान्

कामयते

यस्मात्

कमेर्धातोश्च

भा-विनि!

।

तस्मात्

कन्येह

सुश्रोणि!

स्वतन्त्रा

व-रवर्ण्णिनि!”

३

योषिन्मात्रे

।

“अहल्या

द्रौपदी

कुन्तीतारा

मन्दोदरी

तथा

।

पञ्च

कन्याः

स्मरेन्नित्यं

महापातकनाशनम्”

पुरा०

।

“आचारलाजैरिव

पौरकन्याः”

रघुः४

दुहितृमात्रे

“नरेन्द्रकन्यास्तमवाप्य

सत्पतिम्”

रघुः

।“ब्राह्मणाद्वैश्यकन्यायामम्बष्ठोनाम

जायते”

“निषादः

शूद्र-कन्यायां

यः

पारशव

उच्यते”

।

“क्षत्रियाच्छूद्रकत्यायां

क्रूराचारविहारवान्

।

क्षत्रशूद्रवपुर्जन्तुरुग्रोनास

प्रजायते”मनुः

तत्र

अनूढदुहितरि

“कन्यायां

दत्तशुल्कायां

श्रोयां-श्चेत्

वर

आव्रजेत्”

कात्या०

स्मृतिः

“पितृवेश्मनि

याकन्या

रजः

पश्यत्यसंस्मृता

।

सा

कन्या

वृषली

ज्ञेयाहरंस्तां

न

विदुष्यति,

विष्णुः

।

ऋतुत्रयमुपास्यैव

कन्याकुर्यात्

स्वयंवरम्

।

ऋतुत्रये

व्यतीते

तु

प्रभवत्यात्मनःसदा”

विष्णुः

।

५

अनूढस्त्रीमात्रे

“प्रसह्य

क-न्याहरणं

राक्षसोविधिरुच्यते”

।

“योऽकन्यां

दूषयेत्कन्याम्”

।

“अभिषह्य

तु

यः

कन्यां

कुर्य्यात्

दर्पेणमानवः”

इति

च

याज्ञ०

।