उक्त (ukta)

उक्त

Neuter.

(

-क्तं

)

A

sentence.

nf.

(

-क्तं-क्ता

)

A

stanza

of

four

lines

with

one

syllabic

instant,

one

long

or

two

short

syllables

in

each.

Masculine, Feminine, Neuter

(

-क्तः-क्ता-क्तं

)

Spoken,

said.

Etymology

वच्

to

speak,

affix

क्त

and

व

changed

to

उ.

उक्त॑

adjective

spoken,

said,

mentioned,

stated,

taught

(

neuter

impersonally

with

instrumental

of

person or personal

)

declared

as,

meant

by

(

instrumental

)

spoken

to,

addressed,

told

something

(

accusative

)

by

(

instrumental

),

summoned,

called

by

(

—°

).

neuter

word,

term.

उक्त

(

क्तः-क्ता-क्तं

)

a.

Spoken.

उक्त

-

ukta

-

ppp.

-

said

त्वम्

अवदः

-

tvamavadaH

-

Sentence

-

yousaid

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Adjective

-

fittobesaid

सर्वैः

कथ्यते

-

sarvaiHkathyate

-

Sentence

-

itissaidbyall

तथा

कः

उक्तवान्

इति

वयं

जानीमः

-

tathAkaHuktavAnitivayaMjAnImaH

-

Sentence

-

Weknowwhosaidthat.

परिहासाय

उक्तवान्

भोः

-

parihAsAyauktavAnbhoH

-

Sentence

-

Isaiditinfun,

Youknow.

मास्तु

इत्युक्तेऽपि

सः

न

शृणोति

-

mAstuityukte'pisaHnazRNoti

-

Sentence

-

Isaidno,

buthedoesn'tlistentome.

भवन्तः

किल

मास्तु

इति

उक्तवन्तः

-

bhavantaHkilamAstuitiuktavantaH

-

Sentence

-

Itisyouwhosaidyoudidnotwantit.

भवदुक्तं

सर्वं

ज्ञातवान्

भोः

-

bhavaduktaMsarvaMjJAtavAnbhoH

-

Sentence

-

Iunderstood/knewwhatyousaid[

already

].

सः

स्वपत्न्याः

वचनं

सर्वदा

आङ्गीकृतवान्

-

saHsvapatnyAHvacanaMsarvadAAGgIkRtavAn

-

Sentence

-

Healwaysagreedwithwhateverhiswifesaid.

उत्तरं

लेखिष्यामि

इति

उक्तवान्

परन्तु

अद्य

पर्यन्तं

किमपि

नास्ति

-

uttaraMlekhiSyAmiitiuktavAnparantuadyaparyantaMkimapinAsti

-

Sentence

-

Hesaidthathewouldwriteareplybutuntiltodaythereisnothing

क्षम्यताम्,

काचित्

व्यस्ता

आसम्

अतः

भवता

प्रेषितं

पत्रं

दृष्टुं

विलम्बः

अभवत्

इति

इन्दिरा

उक्तवती

-

kSamyatAm,

kAcitvyastAAsamataHbhavatApreSitaMpatraMdRSTuMvilambaHabhavatitiindirAuktavatI

-

Sentence

-

'Sorry,

Iwaslittlebusysotherewasdelayinlookingintotheletteryouhadsent'saidIndira

कीर्तित

-

kIrtita

-

Adjective

-

said

उदित

{

१

}

-

udita

{

1

}

-

Adjective

-

said

शंसित

-

zaMsita

-

Adjective

-

said

अभ्युदीरित

-

abhyudIrita

-

Adjective

-

said

आख्यात

-

AkhyAta

-

Adjective

-

said

ईरित

-

Irita

-

Adjective

-

said

उदाहृत

-

udAhRta

-

Adjective

-

said

उदीरित

-

udIrita

-

Adjective

-

said

उक्त

-

ukta

-

ppp.

-

spoken

वयम्

अवदाम

-

vayamavadAma

-

Sentence

-

wespoke

आर

-

Ara

-

Neuter

-

spoke

वत

-

vata

-

Adjective

-

spoken

उदित

{

१

}

-

udita

{

1

}

-

Adjective

-

spoken

अभिव्याहृत

-

abhivyAhRta

-

Adjective

-

spoken

आभाषित

-

AbhASita

-

Adjective

-

spoken

आहृत

-

AhRta

-

Adjective

-

spoken

गदित

-

gadita

-

Adjective

-

spoken

चष्ट

-

caSTa

-

Adjective

-

spoken

जल्पित

-

jalpita

-

Adjective

-

spoken

तन्त्रित

-

tantrita

-

Adjective

-

spoken

निगदित

-

nigadita

-

Adjective

-

spoken

पर्युदित

-

paryudita

-

Adjective

-

spoken

प्रगदित

-

pragadita

-

Adjective

-

spoken

भणित

-

bhaNita

-

Adjective

-

spoken

प्रभाषित

-

prabhASita

-

Adjective

-

spoken

प्रजल्पित

-

prajalpita

-

Adjective

-

spoken

प्रलपित

-

pralapita

-

Adjective

-

spoken

प्रव्याहृत

-

pravyAhRta

-

Adjective

-

spoken

उक्त

-

ukta

-

ppp.

-

said

त्वम्

अवदः

-

tvamavadaH

-

Sentence

-

yousaid

वक्तव्य

-

vaktavya

-

Adjective

-

fittobesaid

सर्वैः

कथ्यते

-

sarvaiHkathyate

-

Sentence

-

itissaidbyall

तथा

कः

उक्तवान्

इति

वयं

जानीमः

-

tathAkaHuktavAnitivayaMjAnImaH

-

Sentence

-

Weknowwhosaidthat.

परिहासाय

उक्तवान्

भोः

-

parihAsAyauktavAnbhoH

-

Sentence

-

Isaiditinfun,

Youknow.

मास्तु

इत्युक्तेऽपि

सः

न

शृणोति

-

mAstuityukte'pisaHnazRNoti

-

Sentence

-

Isaidno,

buthedoesn'tlistentome.

भवन्तः

किल

मास्तु

इति

उक्तवन्तः

-

bhavantaHkilamAstuitiuktavantaH

-

Sentence

-

Itisyouwhosaidyoudidnotwantit.

भवदुक्तं

सर्वं

ज्ञातवान्

भोः

-

bhavaduktaMsarvaMjJAtavAnbhoH

-

Sentence

-

Iunderstood/knewwhatyousaid[

already

].

सः

स्वपत्न्याः

वचनं

सर्वदा

आङ्गीकृतवान्

-

saHsvapatnyAHvacanaMsarvadAAGgIkRtavAn

-

Sentence

-

Healwaysagreedwithwhateverhiswifesaid.

उत्तरं

लेखिष्यामि

इति

उक्तवान्

परन्तु

अद्य

पर्यन्तं

किमपि

नास्ति

-

uttaraMlekhiSyAmiitiuktavAnparantuadyaparyantaMkimapinAsti

-

Sentence

-

Hesaidthathewouldwriteareplybutuntiltodaythereisnothing

क्षम्यताम्,

काचित्

व्यस्ता

आसम्

अतः

भवता

प्रेषितं

पत्रं

दृष्टुं

विलम्बः

अभवत्

इति

इन्दिरा

उक्तवती

-

kSamyatAm,

kAcitvyastAAsamataHbhavatApreSitaMpatraMdRSTuMvilambaHabhavatitiindirAuktavatI

-

Sentence

-

'Sorry,

Iwaslittlebusysotherewasdelayinlookingintotheletteryouhadsent'saidIndira

कीर्तित

-

kIrtita

-

Adjective

-

said

उदित

{

१

}

-

udita

{

1

}

-

Adjective

-

said

शंसित

-

zaMsita

-

Adjective

-

said

अभ्युदीरित

-

abhyudIrita

-

Adjective

-

said

आख्यात

-

AkhyAta

-

Adjective

-

said

ईरित

-

Irita

-

Adjective

-

said

उदाहृत

-

udAhRta

-

Adjective

-

said

उदीरित

-

udIrita

-

Adjective

-

said

उक्त

-

ukta

-

ppp.

-

spoken

उक्त

-

ukta

-

ppp.

-

said

उक्त

-

ukta

-

Adjective

-

uttered

उक्त

-

ukta

-

Neuter

-

sentence

उक्त

-

ukta

-

Neuter

-

word

उक्त

-

ukta

-

Neuter

Feminine

-

stanza

of

four

lines

सम्यग्

उक्त

-

samyag

ukta

-

Neuter

-

well

said

उक्त

-

ukta

-

ppp.

-

spoken

वत

-

vata

-

Adjective

-

spoken

उदित

{

१

}

-

udita

{

1

}

-

Adjective

-

spoken

अभिव्याहृत

-

abhivyAhRta

-

Adjective

-

spoken

आभाषित

-

AbhASita

-

Adjective

-

spoken

आहृत

-

AhRta

-

Adjective

-

spoken

गदित

-

gadita

-

Adjective

-

spoken

चष्ट

-

caSTa

-

Adjective

-

spoken

जल्पित

-

jalpita

-

Adjective

-

spoken

तन्त्रित

-

tantrita

-

Adjective

-

spoken

निगदित

-

nigadita

-

Adjective

-

spoken

पर्युदित

-

paryudita

-

Adjective

-

spoken

प्रगदित

-

pragadita

-

Adjective

-

spoken

भणित

-

bhaNita

-

Adjective

-

spoken

प्रभाषित

-

prabhASita

-

Adjective

-

spoken

प्रजल्पित

-

prajalpita

-

Adjective

-

spoken

प्रलपित

-

pralapita

-

Adjective

-

spoken

प्रव्याहृत

-

pravyAhRta

-

Adjective

-

spoken

प्रोक्त

-

prokta

-

Adjective

-

spoken

लपित

-

lapita

-

Adjective

-

spoken

उक्त

Neuter.

(

-क्तं

)

A

sentence.

nf.

(

-क्तं-क्ता

)

A

stanza

of

four

lines

with

one

syllabic

instant,

one

long

or

two

short

syllables

in

each.

Masculine, Feminine, Neuter

(

-क्तः-क्ता-क्तं

)

Spoken,

said.

Etymology

वच

to

speak,

affix

क्त

and

व

changed

to

उ.

उक्त

[

ukta

]

उक्ति

[

ukti

],

उक्ति

See

under

वच्.

उक्त

[

ukta

],

Past passive participle.

Said,

spoken.

Uttered,

spoken

(

Opposite of.

to

अनुमित

or

संभावित

).

Told,

addressed

असावनुक्तो

$पि

सहाय

एव

Kumârasambhava (Bombay).

3.21.

Indicated

असता

छाययोक्ताय

सदाभासाय

ते

नमः

Bhágavata (Bombay).

8.3.14.

-क्तम्

A

speech,

words

collectively

a

sentence.

-क्तम्,

-क्ता

A

stanza

of

four

lines

with

one

syllabic

instant,

(

there

being

one

long

or

two

short

syllables

in

each

).

Compound.

-अनुक्त

Adjective.

spoken

and

not

spoken.

-उपसंहारः

a

brief

description,

resume,

peroration,

recapitulation.

-निर्वाहः

defending

an

assertion.

-पुंस्कः

a

word

(

feminine

or

neuter

)

of

which

also

a

masculine

exists,

and

the

meaning

of

which

differs

from

that

of

the

masculine

only

by

the

notion

of

gender.-प्रत्युक्तम्

speech

and

reply,

discourse.

-वर्जम्

Indeclinable.

except

the

case

mentioned.

-वाक्यम्

a

dictum,

decree.

उक्त,

उक्ति

see

under

वच्.

उक्त

p.

p.

1

Said,

spoken.

2

Uttered,

spoken

(

opp.

to

अनुमित

or

संभावित

).

3

Told,

addressed

असावनुक्तोऽपि

सहाय

एव

Ku.

3.

21.

क्तं

A

speech,

words

collectively

a

sentence.

क्तं

क्ता

A

stanza

of

four

lines

with

one

syllabic

instant,

(

there

being

one

long

or

two

short

syllables

in

each

).

Comp.

अनुक्त

a.

spoken

and

not

spoken.

उपसंहारः

a

brief

description,

rèsumé,

peroration,

recapitulation.

निर्वाहः

defending

an

assertion.

पुंस्कः

a

word

(

feminine

or

neuter

)

of

which

also

a

masculine

exists,

and

the

meaning

of

which

differs

from

that

of

the

masculine

only

by

the

notion

of

gender.

प्रत्युक्तं

speech

and

reply,

discourse.

वाक्यं

a

dictum,

decree.

उक्त॑

Masculine, Feminine, Neuter

(

page.

page.

of

√

वच्,

q.v.,

उक्त॑,

ṛg-veda

),

uttered,

said,

spoken

उक्त॑

masculine gender.

nalopākhyāna

of

a

divine

being

(

v.l.

for

उक्थ,

q.v.

),

harivaṃśa

उक्त॑

neuter gender.

word,

sentence,

śiśupāla-vadha

et cetera.

उक्त॑

nf.

(

अम्,

आ

)

a

stanza

of

four

lines

(

with

one

syllabic

instant

or

one

long

or

two

short

syllables

in

each

)

उक्त॑

[

confer, compare.

Zd.

ukhta.

]

उक्त

उक्त,

अस्,

आ,

अम्

(

past

pass.

part.

of

rt.

वच्

),

uttered,

said,

spoken

(

अम्

),

n.

word,

sentence

(

अम्,

आ

),

n.

f.

a

stanza

of

four

lines

with

one

syllabic

instant,

one

long

or

two

short

syllables

in

each

[

cf.

Zend

ukhta.

]

—उक्त-त्व,

अम्,

n.

the

being

spoken

or

uttered.

—उक्त-निर्वाह,

अस्,

m.

maintaining

an

assertion.

—उक्त-पुंस्क,

a

(

femi-

nine

or

neuter

)

word,

of

which

also

a

masculine

is

mentioned

or

exists,

and

whose

meaning

only

differs

from

that

of

the

masculine

by

the

notion

of

gender

(

e.

g.

the

word

गङ्गा

is

not

उक्त-पुंस्क,

whereas

the

word

शोभना

is

so

cf.

भाषित-पुंस्क

).

—उक्त-प्रत्युक्त,

अम्,

n.

speech

and

reply,

dis-

course,

conversation.

—उक्त-वत्,

आन्,

अती,

अत्,

one

who

has

spoken.

—उक्त-वर्जम्,

ind.

except

the

cases

mentioned.

—उक्त-वाक्य,

अस्,

आ,

अम्,

one

who

has

given

an

opinion

(

अम्

),

n.

a

dictum,

a

decree.

—उक्तानुक्त

(

°त-अन्°

),

अस्,

आ,

अम्,

spoken

and

not

spoken.

—उक्तोपसंहार

(

°त-उप्°

),

अस्,

m.

any

brief

or

compendious

phrase

or

description.

उक्त

uk-tá,

pp.

(

√

vac

)

spoken,

uttered

addressed

🞄[

Page47a-2

]

🞄n.

word,

expression:

-tva,

Neuter.

statement

🞄-pūrva,

Adjective.

said

before

-pratyuktá,

Neuter.

🞄address

and

reply,

conversation

-mātra,

Adjective.

🞄merely

uttered:

lc.

no

sooner

said

than

—

🞄-rūpa,

Adjective.

of

the

form

or

kind

mentioned

🞄-vat,

pp.

act.

√

vac

-vākya,

Adjective.

hvg.

spoken.

उक्त

भू*

क*

कृ*

-

वच्+क्त

"कहा

हुआ,

बोला

हुआ"

उक्त

भू*

क*

कृ*

-

वच्+क्त

"कथित,

बताया

हुआ"

उक्त

भू*

क*

कृ*

-

वच्+क्त

"बोला

हुआ,

संबोधित"

उक्त

भू*

क*

कृ*

-

वच्+क्त

"वर्णन

किया

गया,

बयान

किया

हुआ"

उक्तम्

नपुंलिङ्गम्

-

-

"भाषण,

शब्दसमुच्चय,

वाक्य"

उक्त

पदविभागः

नपुंसकलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಉಕ್ತಿ

/ಮಾತು

निष्पत्तिः

वच

(

परिभाषणे

)

-

भावे

"क्तः"(

३-३-११४

)

प्रयोगाः

"बालादपि

ग्रहीतव्यं

युक्तमुक्तं

ननीषिभिः"

उल्लेखाः

हितो०

उक्त

पदविभागः

विशेष्यनिघ्नम्

कन्नडार्थः

ಹೇಳಲ್ಪಟ್ಟ

निष्पत्तिः

वच

-

"क्तः"

(

३-२-१०२

)

प्रयोगाः

"सम्प्रत्यसाम्प्रतं

वक्तुमुक्ते

मुसलपाणिना"

उल्लेखाः

माघ०

२-७०

उक्त

पदविभागः

विशेष्यनिघ्नम्

कन्नडार्थः

ತಿಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ

/ಹೇಳಲ್ಪಟ್ಟ

प्रयोगाः

"असावनुक्तोऽपि

सहाय

एव"

उल्लेखाः

कुमा०

३-२१

ukta

{%

(

I

)

a.

(

f.

क्ता

)

%}

1.

Addressed

(

as

a

person,

e.g.

अनुक्तेनापि

वक्तव्यं

सुहृदा

हितमिच्छता

2.

said,

spoken

3.

said

(

as

op.

to

inferred

),

e.g.

उक्तानि

प्रतिषिद्धानि

पुनः

संभावितानि

च.

ukta

{%

(

II

)

n.

%}

A

word,

a

sentence,

a

speech.

उक्त,

उक्तवत्

v.

वच्.

uktá,

see

√vac.

ब्रू

(

ब्रू꣡ञ्

व्यक्तायां

वाचि

-

अदादिः

-

सेट्

)

ल्युट् →

वचनम्

अनीयर् →

वचनीयः

-

वचनीया

ण्वुल् →

वाचकः

-

वाचिका

तुमुँन् →

वक्तुम्

तव्य →

वक्तव्यः

-

वक्तव्या

तृच् →

वक्ता

-

वक्त्री

क्त्वा →

उक्त्वा

ल्यप् →

प्रोच्य

क्तवतुँ →

उक्तवान्

-

उक्तवती

क्त →

उक्तः

-

उक्ता

शतृँ →

ब्रुवन्

-

ब्रुवती

शानच् →

ब्रुवाणः

-

ब्रुवाणा

वच्

(

व॒चँ꣡

परिभाषणे

-

अदादिः

-

अनिट्

)

ल्युट् →

वचनम्

अनीयर् →

वचनीयः

-

वचनीया

ण्वुल् →

वाचकः

-

वाचिका

तुमुँन् →

वक्तुम्

तव्य →

वक्तव्यः

-

वक्तव्या

तृच् →

वक्ता

-

वक्त्री

क्त्वा →

उक्त्वा

ल्यप् →

प्रोच्य

क्तवतुँ →

उक्तवान्

-

उक्तवती

क्त →

उक्तः

-

उक्ता

शतृँ →

वचन्

-

वचती

उक्त

prescribed,

taught,

lit,

said

(

al-

ready

).

उक्तं

वा

is

a

familiar

expres-

sion

in

the

Mahābhāṣya

and

the

Vārttikas

referring

usually

to

something

already

expressed.Some-

times

this

expression

in

the

Ma-

hābhāṣya,

referring

to

something

which

is

not

already

expressed,

but

which

could

be

found

sub-

sequently

expressed,

leads

to

the

conclusion

that

the

Mahābhā-

ṣyakāra

had

something

like

a

'Laghubhāṣya'

before

him

at

the

time

of

teaching

the

Mahābhāṣya.

See

Kielhorn's

Kātyāyana

and

Patañjali,

also

Mahābhāṣya

D.E.

S.Ed.

Vol.

VII,

pages

71,

72.

उक्त꣡

als

Adj.

und

n.

so

betont.

उक्त

वि।

उक्तम्

समानार्थकाः

उक्त,

भाषित,

उदित,

जल्पित,

आख्यात,

अभिहित,

लपित

3।1।107।2।1

त्यक्तं

हीनं

विधुतं

समुज्झितं

धूतमुत्सृष्टे।

उक्तं

भाषितमुदितं

जल्पितमाख्यातमभिहितं

लपितम्.।

पदार्थ-विभागः

,

द्रव्यम्

उक्तं,

क्लीबम्

(

वच्

+

क्त

।

)

एकाक्षरछन्दः

।

इतिमेदिनी

॥

वाक्यम्

॥

उक्तः,

त्रि,

(

उच्यते

यः

।

वच्

+

कर्म्मणि

क्त

।

)

कथितः

।तत्पर्य्यायः

।

भाषितः

२

उदितः

३

जल्पितः

४आख्यातः

५

अभिहितः

६

लपितः

७

इत्यमरः

॥

गदितः

८

निगदितः

९

ईरितः

१०

उदीरितः

११भणितः

१२

लडितः

१३

रपितः

१४

रठितः

१५भटितः

१६

रटितः

१७

व्याहृतः

१८

॥

(

यथा,

मार्कण्डेयपुराणे

देवीमाहात्म्ये

९६

।

९

।“इत्युक्तः

सोभ्यधावत्तामसुरो

धूम्रलोचनः”

॥

तथा,

तत्रैव

८५

।

६६

।“इत्युक्ता

सा

तदा

देवी

गम्भीरान्तःस्मिता

जगौ”

॥

)

उक्त

त्रीषु लिङ्गेषु

वच--दुहा०

गीण

कर्मणि

क्त

।

यस्य

ज्ञानाय

कथ्यते१

तादृशे

जने

।

“अनुक्तेनापि

वक्तव्यं

सुहृदा

हितमि-च्छता”

नीतिः

“तथेत्युक्ता

च

सा

देवी”

पुरा०

गौणक-र्मासमभिव्याहारे

तु

मुख्ये

कर्मणि

क्त

।

२

कथितेवाक्यादौ

३

शक्त्याबोधिते

“उक्तानि

प्रतिषिद्धानिपुनः

स-म्भावितानि

च”

।

स्मृतिः

“उक्तार्थानामप्रयोगः

व्या०

प०

।भावे

क्त

कथने

नपुंलिङ्गम्

।

“सम्प्रत्यसाम्प्रतं

वक्तुमुक्ते

मुसल-पाणिना”

माघः

।

४

एकाक्षरपादके

छन्दोभेदे

स्त्री

मेदि०“उक्तात्युक्ता

तथा

मध्येति”

वृत्त०

र०

केचिदत्र

“उक्था-त्युक्थेति

पठित्वा

उक्थाशब्दस्तदर्थे

इत्याहुः

।

उकश्चप्रायेण

अभिधाशक्त्या

बोधितार्थ

एव

।

“प्रधानविषयाशक्तिः

प्रत्ययेनाभिधीयते

।

यथा

गुणे

तथा

तद्वदनुक्ताऽपिप्रतीयते”

भर्त्तृ०

।

शक्तिः

कारकशक्तिरित्यर्थः

।

उक्त॑

(

s.

वच्

)

ausgeredet,

ausgesprochen,

n,

Wort,

Ausdruck.

उक्त

उक्त

pp.

de

वच्।

--

S.

neuter

hymne

ou

parole

des

ṛṣis.

उक्त-

(

वच्-

)

a.

v.

dit,

parlé

interpellé

nt.

mot,

phrase.

°पूर्व-

a.

v.

dit

auparavant.

°वाक्य-

a.

qui

a

émis

une

opinion.