इन (ina)

इन

Masculine.

(

-नः

)

1.

The

sun.

2.

A

master,

a

lord.

3.

A

king.

4.

The

as-

terism

Hasta.

Etymology

इण्

to

go,

नक्

Unādi

Affix.

इन॑

adjective

strong,

mighty,

fierce

masculine

a

great

lord

or

king,

the

sun.

इन

(

नः

)

1.

Masculine.

The

sun

a

master.

*इन

(

नः-ना-नं

)

a.

Glorious,

powerful.

इन

-

ina

-

Adjective

-

energetic

इन

-

ina

-

Adjective

-

wild

इन

-

ina

-

Adjective

-

determined

इन

-

ina

-

Adjective

-

glorious

इन

-

ina

-

Adjective

-

bold

इन

-

ina

-

Adjective

-

able

इन

-

ina

-

Adjective

-

powerful

इन

-

ina

-

Adjective

-

strong

इन

-

ina

-

Adjective

-

mighty

इन

-

ina

-

Masculine

-

king

इन

-

ina

-

Masculine

-

sun

इन

-

ina

-

Masculine

-

lunar

mansion

called

hasta

इन

-

ina

-

Masculine

-

lord

इन

-

ina

-

Masculine

-

master

इन

ina

Adjective

powerful

इन

ina

Adjective

strong

इन

ina

Adjective

mighty

इन

ina

Adjective

energetic

इन

ina

Adjective

wild

इन

ina

Adjective

determined

इन

ina

Adjective

glorious

इन

ina

Adjective

bold

इन

ina

Adjective

able

इन

ina

Masculine

master

इन

ina

Masculine

king

इन

ina

Masculine

sun

इन

ina

Masculine

lunar

mansion

called

hasta

इन

ina

Masculine

lord

इन

Masculine.

(

-नः

)

1

The

sun.

2

A

master,

a

lord.

3

A

king.

4

The

asterism

Hasta.

Etymology

इण्

to

go,

नक्

Uṇādi

Affix.

इन

[

ina

],

Adjective.

Able,

strong,

powerful,

mighty.

Bold,

determined.

Glorious.

नः

A

lord,

master.

लोके

भवाञ्जगदिनः

कलयावतीर्णः

Bhágavata (Bombay).

1.7.27.

The

sun

तपत्विनः

Sisupâlavadha.

2.65.

भजति

कल्पमिनः

प्रतिपद्ययम्

Rām.

Ch.4.21.

(

Compare.

इनो

भागो

धामनिधिरंशुमाल्यब्जिनीपतिः

Ak.

A

king

न

न

महीनमहीनपराक्रमम्

Raghuvamsa (Bombay).

9.5.

The

lunar

mansion

Hasta.

Compound.

-कान्तः

sunstone

(

सूर्यकान्त

)

Bhartṛihari's three Satakas (the figures 1., 2., 3. after Bh. denoting Sṛingâraº, Nîtiº, and Vâirâgyaº).

2.37.

यदचेतनो$

पि

पादैः

स्पृष्टः

प्रज्वलति

सवितुरिनकान्तः.

-सभम्

a

royal

court

or

assembly.

Parasmaipada.

II.4.23.

इन

a.

1

Able,

strong,

powerful,

mighty.

2

Bold,

determined.

3

Glorious.

नः

1

A

lord,

master.

2

The

sun

Śi.

2.

65.

3

A

king

न

न

महीनमहीनपराक्रमं

R.

9.

5.

4

The

lunar

mansion

Hasta.

Comp.

कांतः

sunstone

(

सूर्यकांत

)

Bh.

2.

37.

सभं

a

royal

court

or

assembly.

इन॑

Masculine, Feminine, Neuter

(

from.

√

इ,

uṇādi-sūtra

iii,

2

or

from.

इन्

equal, equivalent to, the same as, explained by.

√

इन्व्

),

able,

strong,

energetic,

determined,

bold

powerful,

mighty

wild

glorious,

ṛg-veda

इन॑

(

अस्

),

masculine gender.

a

lord,

master

a

king,

bhāgavata-purāṇa

nalopākhyāna

of

an

Āditya

the

sun

the

lunar

mansion

Hasta,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

इन,

अस्,

आ,

अम्,

Ved.

able,

strong,

energetic,

de-

termined,

bold

powerful,

mighty,

wild

glorious

(

अस्

),

m.

a

lord,

a

master

a

king

the

sun

the

lunar

mansion

Hasta.

—इन-सभ,

अम्,

n.

a

royal

court

or

assembly.

इन

i-ná,

Adjective.

strong,

mighty

Masculine.

sun.

इन

वि*

-

इण्-नक्

"योग्य,

शक्ति

शाली,

बलवान्"

इन

वि*

-

इण्-नक्

साहसी

इनः

पुंलिङ्गम्

-

इण्-नक्

स्वामी

इनः

पुंलिङ्गम्

-

इण्-नक्

सूर्य

इनः

पुंलिङ्गम्

-

इण्-नक्

राजा

इन

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಸೂರ್ಯ

निष्पत्तिः

इण्

(

गतौ

)

-

"नक्"

(

उ०

३-२

)

प्रयोगाः

"यजतां

पाण्डवः

स्वर्गमवत्विन्द्रस्तपस्विनः"

उल्लेखाः

माघ०

२-६५

इन

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ಯಜಮಾನ

/ಸ್ವಾಮಿ

प्रयोगाः

"तमधिगम्य

तथैव

पुनर्बभौ

न

न

महीनमहीनपराक्रमम्"

उल्लेखाः

रघु०

९-५

इन

पदविभागः

पुल्लिङ्गः

कन्नडार्थः

ರಾಜ

/ದೊರೆ

विस्तारः

"इनः

सूर्ये

नृपे

पत्यौ"

-

विश्व०

।

इन

पदविभागः

विशेष्यनिघ्नम्

कन्नडार्थः

ಶಕ್ತ

/ಸಮರ್ಥ

/ಬಲಶಾಲಿ

ina

{%

m.

%}

1.

The

sun

2.

a

king,

न

न

महीनमहीनपराक्रमम्

R.ix.5.

१२,

अर्क,

आदित्य,

इन,

उष्णांशु,

गण,

चक्र,

तपन,

तरणि,

तिग्मांशु,

तीक्ष्णांशु,

दिनकर,

दिननाथ,

दिनप,

दिनमणि,

दिनेश,

दिवाकर,

द्युमणि,

नर,

नृ,

ना,

पतङ्ग,

पूषन्,

प्रद्योतन,

भगण,

भानु,

भानुमत्,

भास्कर,

मण्डल,

मार्तण्ड,

मास,

मित्र,

मिहिर,

रवि,

राशि,

विवस्वत्,

व्यय,

शङ्कु,

सवितृ,

सूर्य,

हंस

इन

m.

1

)

sol.

2

)

dominus.

AM.

(

Hib.

ion

sol.

).

इन

(

l

)

substitute

for

the

inst.

case

ending

in

अा

(

टा

)

after

bases

ending

in

अ

cf.

टाङसिङसामिनात्स्याः

P.VII.1.

12

(

2

)

tad.aff

इन

affixed

to

पूर्व

e.

g.

पथिभिः

पूर्विणैः

cf.

P.

IV.

4.

133.

इन

पुं।

सूर्यः

समानार्थकाः

सूर,

सूर्य,

अर्यमन्,

आदित्य,

द्वादशात्मन्,

दिवाकर,

भास्कर,

अहस्कर,

ब्रध्न,

प्रभाकर,

विभाकर,

भास्वत्,

विवस्वत्,

सप्ताश्व,

हरिदश्व,

उष्णरश्मि,

विकर्तन,

अर्क,

मार्तण्ड,

मिहिर,

अरुण,

पूषन्,

द्युमणि,

तरणि,

मित्र,

चित्रभानु,

विरोचन,

विभावसु,

ग्रहपति,

त्विषाम्पति,

अहर्पति,

भानु,

हंस,

सहस्रांशु,

तपन,

सवितृ,

रवि,

पद्माक्ष,

तेजसांराशि,

छायानाथ,

तमिस्रहन्,

कर्मसाक्षिन्,

जगच्चक्षुस्,

लोकबन्धु,

त्रयीतनु,

प्रद्योतन,

दिनमणि,

खद्योत,

लोकबान्धव,

इन,

भग,

धामनिधि,

अंशुमालिन्,

अब्जिनीपति,

चण्डांशु,

क,

खग,

पतङ्ग,

तमोनुद्,

विश्वकर्मन्,

अद्रि,

हरि,

हेलि,

अवि,

अंशु,

तमोपह

1।3।31।5।1

भानुर्हंसः

सहस्रांशुस्तपनः

सविता

रविः।

पद्माक्षस्तेजसांराशिश्छायानाथस्तमिस्रहा।

कर्मसाक्षी

जगच्चक्षुर्लोकबन्धुस्त्रयीतनुः।

प्रद्योतनो

दिनमणिः

खद्योतो

लोकबान्धवः।

इनो

भगो

धामनिधिश्चांशुमाल्यब्जिनीपतिः।

माठरः

पिङ्गलो

दण्डश्चण्डांशोः

पारिपार्श्वकाः॥

अवयव

==>

किरणः

पत्नी

==>

सूर्यपत्नी

सम्बन्धि2

==>

सूर्यपार्श्वस्थः

वैशिष्ट्यवत्

==>

प्रभा

सेवक

==>

सूर्यपार्श्वस्थः,

सूर्यसारथिः

पदार्थ-विभागः

नाम,

द्रव्यम्,

तेजः,

ग्रहः

इन

पुं।

अधिपतिः

समानार्थकाः

स्वामिन्,

ईश्वर,

पति,

ईशितृ,

अधिभू,

नायक,

नेतृ,

प्रभु,

परिवृढ,

अधिप,

इन

3।3।111।2।1

घनो

मेघे

मूर्तिगुणे

त्रिषु

मूर्ते

निरन्तरे॥

इनः

सूर्ये

प्रभौ

राजा

मृगाङ्के

क्षत्रिये

नृपे॥

पदार्थ-विभागः

,

द्रव्यम्,

पृथ्वी,

चलसजीवः,

मनुष्यः

इनः,

पुंलिङ्गम्

(

एतीति

।

इ

+

नक्

।

)

सूर्य्यः

।

प्रभुः

।

(

“वसुन

इनस्पतिः”

।

ऋग्वेदे

।

४३

।

२

।

)

नृपभेदः

।इत्युणादिकोषः

॥

इन

गतौ

तना०

परस्मैपदी

सकर्मकः

सेट्

।

निरुक्ते

इन्वतीति

बहुवचनान्तइति

केचित्

इनोति

इनुतः

इन्वन्ति

इनोमि

इन्वः

इनुवःइनुयात्

इनोतु

इनु

इनवानि

ऐनोत्

।

ऐनीत्

इयेन

।निरुक्ते

इन्वति

इति

एकवचनान्तस्तेन

इन्वधातुरेवायमितिबहवः

स

च

भ्वादि०

प०

सेट्

।

इन्वति

ऐन्वीत्

इन्वामासतद्रूंपम्

।

“ऋघायमाण

इन्वसि”

ऋ०

१,

१७६,

१

।

इन

पुंलिङ्गम्

इण--नक्

।

१

सूर्य्ये,

“नन्दत्रिषड्लग्नभवर्क्षपुत्र-व्यया

इनाद्धर्षपद

स्वभोच्चम्”

नील०

ता०

।

२

प्रभौ“न

न

महीनमहीनपराक्रमम्”

रघुः

।

३

नृपविशेषे

च

।

इन॑

stark,

mächtig.

iná,

a.,

stark,

mächtig,

wirksam

[

von

in,

inv

]

häufig

von

Indra,

selten

von

andern

Göttern

(

Agni,

Puschan,

Varuna,

den

Maruts

),

einmal

[

Page212

]

Beiwort

zu

vásu

(

Gut

),

und

einmal

zu

jánimā

kavīnā́m

(

{272,

2}

).

-ás

pátis

{53,

2}

{852,

7}

{149,

1}

gopā́s

{164,

21}

varūtā́

{211,

2}

padavī́s

{552,

2}

sákhā

{852,

7}

vṛ́ṣā

{941,

2}

aratís

{829,

1}.

Ausserdem

noch

von

Indra

{536,

5}

{622,

35}

{870,

4}

{876,

2}.

-ásya

{789,

4}

vásunas

{149,

1}

trātúr

{155,

4}.

-ásia

von

Indra

{849,

6}.

-ā́sas

(

marútas

)

{408,

8}.

-ā́

[

n.

p.

]

jánimā

{272,

2}.

-átamas

von

Indra

{283,

2}.

-átamam

von

Indra

{946,

6}.

iná:

-ás

índras

{653,

5}.

इन

इन

masculine

maître,

seigneur.

Soleil.

इन-

Masculine.

roi,

prince

soleil

Neuter.

d'un

Āditya.