Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel
अश्विनी (azvinI)
अश्विनी
Feminine.
(
-नी
)
1.
The
first
of
the
twenty-eight
Nakshatras
or
constella-
tions
in
the
moons
path,
hence
considered
its
mansions.
2.
In
my-
thology,
a
nymph,
the
asterism
personified.
3.
The
wife
of
SURYA,
who
concealed
herself
in
the
form
of
a
mare.
Etymology
अश्व
a
horse,
इन्
and
ङीप्
affixes
the
symbol
of
the
Nakshatra
is
a
horse's
head,
figured
by
three
stars
in
the
head
of
ARIES.
अश्विनी
azvinI
Feminine
head
of
Aries
or
the
first
of
the
28
nakSatras
अश्विनी
Feminine.
(
-नी
)
1
The
first
of
the
twenty-eight
Nakṣatras
or
constellations
in
the
moon's
path,
hence
considered
its
mansions.
2
In
mythology,
a
nymph,
the
asterism
personified.
3
The
wife
of
SŪRYA,
who
concealed
herself
in
the
form
of
a
mare.
Etymology
अश्व
a
horse,
इन्
and
ङीप्
affix
the
symbol
of
the
Nakṣatra
is
a
horse's
head,
figured
by
three
stars
in
the
head
of
ARIES.
अश्विनी
[
aśvinī
],
[
अश्वस्तदुत्तमाङ्गाकारो$स्त्यस्य
इनि
ङीप्
]
The
first
of
the
27
Nakṣatras
or
lunar
mansions
(
consisting
of
three
stars
).
A
nymph
considered
in
later
times
as
the
mother
of
the
Aśvins,
the
wife
of
the
Sun,
who
concealed
herself
in
the
from
of
a
mare.Comp.
-कुमारौ,
-पुत्रौ,
-सुतौ
the
twin
sons
of
Aśvinī,
the
Sun's
wife.
अश्विनी
[
अश्वस्तदुत्तमांगाकारोऽस्त्यस्य
इनि
ङीप्
]
1
The
first
of
the
27
Nakshatras
or
lunar
mansions
(
consisting
of
three
stars
).
2
A
nymph
considered
in
later
times
as
the
mother
of
the
Aśvins,
the
wife
of
the
sun,
who
concealed
herself
in
the
form
of
a
mare.
Comp.
कुमारौ,
पुत्रौ,
सुतौ
the
twin
sons
of
Aśvinī,
the
sun's
wife.
अश्विनी
स्त्रीलिङ्गम्
-
अश्व+इनि
+ङीप्
२७
नक्षत्रों
में
सबसे
पहला
नक्षत्र
अश्विनी
स्त्रीलिङ्गम्
-
अश्व+इनि
+ङीप्
"एक
अप्सरा
जो
वाद
में
अश्विनीकुमारों
की
माता
मानी
जाने
लगी,
सूर्य
पत्नी
जो
कि
घोड़ी
के
रुप
में
छिपी
हुई
थी"
अश्विनी
पदविभागः
स्त्रीलिङ्गः
कन्नडार्थः
ಅಶ್ವಿನೀ
ನಕ್ಷತ್ರ
निष्पत्तिः
"इनिः"
(
५-२-११५
)
।
"ङीप्"
(
४-१-५
)
व्युत्पत्तिः
अश्वः
अश्वरूपमस्त्यस्याः
अश्विनी
पदविभागः
स्त्रीलिङ्गः
कन्नडार्थः
ಕುದುರೆಯ
ರೂಪವನ್ನು
ಧರಿಸಿದ
ಸೂರ್ಯನ
ಪತ್ನಿ
/ಅಶ್ವಿನೀ
ದೇವತೆಗಳ
ತಾಯಿ
२,
अंस,
अक्षि,
अन्तक,
अम्बक,
अयन,
अश्वि,
अश्विनी,
ईक्षण,
ओष्ठ,
कर,
कर्ण,
कुच,
कुटुम्ब,
गरुत्,
गुल्फ,
चक्षु,
जङ्घा,
जानु,
दस्र,
दृश्
,
दृष्टि,
दोः,
द्वन्द्व,
द्वय,
द्वि,
ध्रुव,
नय,
नयन,
नासत्य,
नेत्र,
पक्ष,
पाणि,
बाहु,
भुज,
भुजा,
यम,
यमल,
युग,
युगल,
युग्म,
रविचन्द्रौ,
रविपुत्र,
लोचन,
श्रोत्र,
स्तन,
हस्त
(
स्त्री
)
अश्वः
अश्वरूपं
विद्यते
यस्याः
।
अश्व
+
इनिः
+
ङीप्
।
"अत
इनिठनौ"
(
५.२.११५
)
।
१.
नक्षत्रभेदः,
अश्वयुक्
।
‘अश्वयुगश्विनी’
(
अमरः
)
२.
अश्वरूपिणी
सूर्यपत्नी,
त्वष्टृपुत्री
।
संज्ञादेवी
।
Synonyms
अश्विनी,
अश्वयुक्
(Noun)
अश्विन्यादिसप्तविंशतिनक्षत्रान्तर्गतप्रथमनक्षत्रम्।
"अश्विन्याः
अनन्तरं
भरणी
आगच्छति।"
Synonyms
अश्विनी
(Noun)
सः
कालः
यदा
चन्द्रमाः
सप्तविंशतिषु
नक्षत्रेषु
प्रथमे
नक्षत्रे
वर्तते।
"मम
भागिनेयः
अश्विन्यां
जातः।"
Aśvinī^1,
a
nakshatra,
the
first
of
the
younger
series,
the
twenty-seventh
of
the
older,
beginning
with
Kṛttikā
(
see
Whitney
to
Sūº
Siº,
VIII,
9
VP.
II,
ch.
8,
vol.
ii,
p.
261
ff.
junction-star
Arietis
).--§
746
(
Ānuśāsanik.
):
XIII,
64,
3285
(
he
who
under
A.
gives
a
carriage
yoked
with
horses
is
reborn
in
a
family
that
is
rich
in
elephants,
horses,
and
carriages
).--§
749
(
do.
):
89,
4268
(
plur.:
ºshv
aśvān
vindeta,
obtains
horses
of
the
result
of
bringing
a
śrāddha
“aśvinīyoge”
).--§
759
(
do.
):
110,
5390
(
ºyāṃ
sakthinī
caiva,
cf.
Aśleshāḥ
).--Cf.
Aśvinī^2.
Aśvinī^2,
a
tīrtha
(
?
).
§
733
(
Ānuśās.
):
XIII,
25,
1708
(
ºyām:
then
a
man
acquires
beauty
and
glory--rūpavarcaskam--after
death
).
अश्विनी
स्त्री।
अश्विनी-नक्षत्रम्
समानार्थकाः
अश्वयुज्,
अश्विनी
1।3।21।2।3
नक्षत्रमृक्षं
भं
तारा
तारकाप्युडु
वा
स्त्रियाम्.
दाक्षायिण्योऽश्विनीत्यादि
तारा
अश्वयुगश्विनी॥
पदार्थ-विभागः
,
द्रव्यम्,
तेजः,
नक्षत्रम्
अश्विनी,
स्त्रीलिङ्गम्
(
अश्वः
अश्वरूपं
विद्यते
यस्याः
।
अश्व+
इन्
+
ङीप्
।
)
सप्तविंशतिनक्षत्रान्तर्गतप्रथम-नक्षत्रं
।
अश्विन्यादयो
रेवत्यन्ताः
सप्तविंशति-तारा
दक्षस्यापत्यत्वात्
दाक्षायण्य
उच्यन्ते
।
तत्प-र्य्यायः
।
अश्वयुक्
२
दाक्षायणी
३
।
इत्यमरः
॥
सा
चन्द्रस्य
भार्य्या
।
नवपादात्मकमेषराशेरादि-चतुष्पादरूपा
च
॥
अस्या
रूपं
।
घोटकमुखा-कृतितारात्रयात्मकं
।
अस्या
अधिष्ठात्री
देवताअश्वारूढपुरुषः
।
इति
ज्योतिःशास्त्रं
।
तस्यांजातफलं
।
“सदैव
देवाभ्युदितो
विनीतः
सत्त्वा-न्वितः
प्राप्तसमस्तसम्पत्
।
योषाविभूषात्मज-भूरितोषः
स्यादश्विनीजन्मनि
मानवस्य”
।
इतिकोष्ठीप्रदीपः
॥
तस्य
मस्तकोपरि
उदये
कर्कट-लग्नस्य
१
।
३०
त्रिंशत्पलाधिकदण्डैको
गतो
भ-वति
।
यथा
।
“तन्वि
घोटकमुखाकृतौ
त्रिभेमस्तकोर्द्ध्वपथभाजि
वाजिनि
।
चारुचन्द्रमुखिकर्कटोदयात्
निर्गता
गगनरन्ध्रलिप्तिका”
॥
इतिश्रीकालिदासकृतरात्रिलग्ननिर्णयः
॥
अश्विनी
स्त्री
अश्वस्तदुत्तमाङ्गाकारोऽस्त्यस्य
इनि
ङीप्
।सप्तविंशतिधाविभक्तराशिचक्रस्य
प्रथमे
भागे
।
अस्या-स्तथाकारत्वमश्लेषाशब्दे
उक्तम्
।
“अश्निनीमघमूलानांगण्डा
आद्यास्त्रिनाडिकाः”
ज्यो०
नक्षत्रपरत्वे
नपुंलिङ्गम्
।“पुष्याश्विहस्ता
लघुः”
ज्यो०
अश्वाया
आकारोऽस्त्यस्याः
इनिङीप्
।
हयरूपधारिण्यां
त्वष्टृसुतायां
३
सवितुर्भा-र्य्यायामरुणात्मजशब्दे
२६९
पृ०
विवृतिः
।
What is this? (Hidden Dictionary)
To avoid the clutter in the app, the unwanted dictionaries can be hidden to have clear view while browsing. This section shows entries from those hidden dictionaries if any.
How to hide/unhide dictionary?
Every dictionary entry will have top right corner menu . From there, you can hide or unhide dictionary. You must login to use this feature. So, KST can remember your preferences of hidden dictionaries.