Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel
अन्तक (antaka)
अन्तक
-
antaka
-
Adjective
-
making
an
end
अन्तक
-
antaka
-
Adjective
-
causing
death
अन्तक
-
antaka
-
Masculine
-
boundary
अन्तक
-
antaka
-
Masculine
-
king
or
lord
of
death
अन्तक
-
antaka
-
Masculine
-
god
of
death
अन्तक
-
antaka
-
Masculine
-
death
अन्तक
-
antaka
-
Masculine
-
border
अन्तक
-
antaka
-
Masculine
-
yama
अन्तक
[
antaka
],
Adjective.
[
अन्तयति,
अन्तं
करोति,
ण्वुल्
]
Causing
death,
making
an
end
of,
destroying
सूर्यकान्त
इव
ताडकान्तकः
Raghuvamsa (Bombay).
11.21
क्रोधान्धस्तस्य
तस्य
स्वयमिह
जगतामन्तकस्यान्तकोहम्
Veṇîsamhâra.
3.32.
कः
Death.
तदिदं
पाण्डवेयानामन्तकायाभिसंहितम्
Mahâbhârata (Bombay).
*
1.15.17.
Death
personified,
the
destroyer
Yama,
the
god
of
death
नान्तकः
सर्वभूतानां
तृप्यति
Panchatantra (Bombay).
1.137
ऋषिप्रभावान्मयि
नान्तको$पि
प्रभुः
प्रहर्तुम्
Raghuvamsa (Bombay).
2.62.
A
border,
boundary.
Compound.
-द्रुह्
Vedic.
provoking
death
मूर्धा
स्थस्य
चाकन्
नैतावतैनसान्तकध्रुक्
Rigveda (Max Müller's Edition).
1.132.4.
अंतक
a.
[
अंतयति,
अंतं
करोति,
ण्वुल्
]
Causing
death,
making
an
end
of,
destroying
सूर्यकांत
इव
ताडकांतकः
R.
11.
21
क्रोधांधस्तस्य
तस्य
स्वयमिह
जगतामंतकस्यांतकोहं
Ve.
3.
30.
कः
1
Death.
2
Death
personified,
the
destroyer
Yama,
the
god
of
death
नांतकः
सर्वभूतानां
तृप्यति
Pt.
1.
137
ऋषिप्रभावान्मयि
नांतकोऽपि
प्रभुः
प्रहर्तुं
R.
2.
62.
3
A
border,
boundary.
Comp.
द्रुह्
Ved.
provoking
death
Rv.
10.
132.
4.
अन्तक
I.
1.
m.
f.
n.
(
-न्तकः-न्तिका-न्तकम्
)
Destroying,
causing
death.
2.
m.
(
-न्तकः
)
^1
A
name
of
Yama,
the
god
of
Death.
^2
The
proper
name
of
a
royal
Saint
whom
the
Asuras
threw
into
a
pond
and
who
was
rescued
by
the
Aśvins.
^3
The
proper
name
of
a
king
of
the
Śuṅga
dynasty,
a
son
of
Vasumitra.
(
Some
read
the
latter
name
अन्द्रक
or
आर्द्रक
).
3.
f.
(
-न्तिका
)
See
s.
v.
अन्तिका
III.
E.
अन्ति,
denomin.
of
अन्त,
kṛt
aff.
ण्वुल्.
II.
m.
(
-कः
)
The
same
as
अन्त.
E.
अन्त,
taddh.
aff.
कन्.
अन्तक
अन्त
+
क।
I.
Adjective.
,
Feminine.
का,
Causing
death,
Rām.
3,
46,
9.
II.
Masculine.
A
name
of
the
god
of
Death,
Böhtl.
Ind.
Spr.
1520.
--
Compound
अन्-,
Adjective.
end-
less.
काल-,
Masculine.
the
god
of
Death,
Rām.
6,
67,
2.
जगदन्तक,
i.
e.
जगत्-,
Masculine.
the
destroyer
of
the
world,
Bhāg.
P.
4.
5,
6.
विष-,
Masculine.
Śiva.
अन्तक
वि*
-
अन्तयति-अन्तं
करोति-ण्वुल्
"मारने
वाला,
नाश
करने
वाला,
घातक
"
अन्तकः
पुंलिङ्गम्
-
अन्तं
करोति-ण्वुल्
मृत्यु
अन्तकः
पुंलिङ्गम्
-
अन्तं
करोति-ण्वुल्
"साकार
मृत्यु,
संहारक,
यम,
मॄत्यु
का
देवता्"
अन्तक
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः
ಮೃತ್ಯು
निष्पत्तिः
अन्त
+
णिच्
-
"ण्वुल्"(
३-१-१३३
)
व्युत्पत्तिः
अन्तयति
अन्तक
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः
ಯಮ
प्रयोगाः
"ऋषि
प्रभावान्मयि
नान्तकोऽपि
प्रभुः
प्रहर्तुं
किमुतान्यहिंस्राः"
उल्लेखाः
रघु०
२-६२
अन्तक
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः
ವಿಷ್ಣು
/ಪರಮಾತ್ಮ
प्रयोगाः
"महोदधिशयोऽन्तकः"
उल्लेखाः
वि०
स०
अन्तक
पदविभागः
विशेष्यनिघ्नम्
कन्नडार्थः
ವಿನಾಶ
ಪಡಿಸುವ
प्रयोगाः
"क्रोधान्धस्तस्य
तस्य
स्वयमिह
जगतामन्तकस्यान्तकोऽहम्"
उल्लेखाः
वेणी०
३-३०
२,
अंस,
अक्षि,
अन्तक,
अम्बक,
अयन,
अश्वि,
अश्विनी,
ईक्षण,
ओष्ठ,
कर,
कर्ण,
कुच,
कुटुम्ब,
गरुत्,
गुल्फ,
चक्षु,
जङ्घा,
जानु,
दस्र,
दृश्
,
दृष्टि,
दोः,
द्वन्द्व,
द्वय,
द्वि,
ध्रुव,
नय,
नयन,
नासत्य,
नेत्र,
पक्ष,
पाणि,
बाहु,
भुज,
भुजा,
यम,
यमल,
युग,
युगल,
युग्म,
रविचन्द्रौ,
रविपुत्र,
लोचन,
श्रोत्र,
स्तन,
हस्त
चित्रक
पु
चित्रक,
चित्रमूल,
जाति,
अन्तक
चित्रकं
तिलकं
प्रोक्तं
चित्रकं
शापदो
मतः
।
चित्रमूलश्च
जातिश्च
चित्रकोऽप्यन्तको
मतः
॥
७९
॥
verse
1.1.1.79
page
0006
मृत्यु
पु
मृत्यु,
अन्तक,
अजगर,
कुञ्ज,
मरण
अन्तकेऽजगरे
कुञ्जे
मृत्युः
स्यान्मरणेऽपि
च
।
verse
2.1.1.40
page
0010
antaka,
adj.
(
or
subst.
=
Pali
adj.
anta
[
cf.
ānta
],
Skt.
antya
a
MIndic
form
not
destructions
with
Senart
),
low,
vile
(
person
or
thing
):
Mv
〔iii.186.2—3〕
na
ātapo
tāpayati,
antakā
tāpayanti
māṃ
antakāś
ca
…
te
tāpenti
na
ātapo.
Cf.
line
4
itvaraṃ
khu
ayaṃ
tāpo
see
itvara,
which
is
the
clue
to
the
mg.
of
antaka.
अन्त्
(
अ꣡तिँ꣡
बन्धने
-
भ्वादिः
-
सेट्
)
ल्युट् →
अन्तनम्
अनीयर् →
अन्तनीयः
-
अन्तनीया
ण्वुल् →
अन्तकः
-
अन्तिका
तुमुँन् →
अन्तितुम्
तव्य →
अन्तितव्यः
-
अन्तितव्या
तृच् →
अन्तिता
-
अन्तित्री
क्त्वा →
अन्तित्वा
ल्यप् →
प्रान्त्य
क्तवतुँ →
अन्तितवान्
-
अन्तितवती
क्त →
अन्तितः
-
अन्तिता
शतृँ →
अन्तन्
-
अन्तन्ती
*Antaka^1
(
Death
).
I,
2708
(
Mahādevāntakābhyān
ca
Kāmāt
Krodhāc
ca…jajne…Aśvatthāmā
),
7028
(
ºopamah
)
III,
1376,
1655
(
murttimantam
ivāºṃ
),
†1931
(
sṛshto
'ntakaḥ
sarvaharo
Vidhātrā
bhaved
yathā
)
IV,
763
(
daṇḍapanir
ivāºh
),
815
(
do.
),
817
(
iva
),
1580
(
Pavano
Mṛtyuḥ
)
V,
3210
(
yathāntakau,
Bhīmarjunau
)
VI,
2236
(
daṇḍapāṇim
ivāºṃ
),
2790
(
daṇḍapāṇir
ivāºḥ
),
3638
(
do.
),
4678
(
daṇḍahasta
ivāºḥ
),
4959
(
daṇḍahastam
ivāºṃ
),
4985
(
iva
),
5254
(
Kālāºsamadyutiḥ
),
5326
(
iva
)
VII,
3135
(
iva
),
4727
(
Kālāº-Yamopamaṃ
),
6099
(
iva
),
7570
(
iva
),
†8168,
8308
(
iva
),
8980
(
iva
):
VIII,
596
(
Kālāº-Yamopamau
),
800
(
iva
),
814
(
ºdaṇḍasannibhān
ishūn
),
909
(
Mṛtyu-Kālāºopamaṃ
),
2459
(
Kālāº-Yamopamaṃ
),
2708
(
do.
),
3995
(
Kālāºvapuḥ
),
4390
(
Yama-Kālāºopamau
)
IX,
151
(
daṇḍapāṇir
ivāntakaḥ
),
153,
298
(
ºpratimaṃ
yudhi
),
485
(
atishṭhata
raṇe
vīraḥ
kruddharūpa
ivāºḥ
),
555
(
Kāla-sṛshṭha
ivāºḥ
),
594
(
pāśahastam
ivāºṃ
),
737
(
Aºm
iva
kruddhaṃ
),
870
(
Mṛtyum
ivāºṃ
),
894
(
yathā
),
1044
(
daṇḍapāṇir
ivāºḥ
),
1057
(
mārayaty
Antakaḥ
sadā
),
1368
(
daṇḍapāṇir
ivāºḥ
),
1402
(
daṇḍahastaṃ
yathā
kruddham
Aºṃ
prāṇahāriṇaṃ
),
3270
(
kruddhāv
ivāºau,
i.e.
Bhīmasena
and
Duryodhana
)
X,
40
(
vāyasāntakaḥ,
i.e.
the
owl
),
360
(
Kālasṛshṭa
ivāºḥ
),
395
(
do.
),
397
(
evaṃ
teshāṃ
tathā
Drauṇir
Antakaḥ
samapadyata
),
669
(
Kālāntaka-Yamopamaḥ
),
703
(
Pāṇḍaveyānām
Antakāyābhisaṃhitaṃ
)
XI,
156
(
comparison
of
the
human
body
to
a
well:
yas
tatra
vasate
'dhastān
mahāhiḥ
Kāla
eva
saḥ|Antakaḥ
sarvabhūtānāṃ
dehināṃ
sarvahāry
asau
),
338
(
yathāntakam
anuprāpya
jīvan
kaścin
na
mucyate
),
404
(
putrāṇām
Antake
)
XII,
2578,
4264
(
krūraḥ
Kāla
ivāntakaḥ
),
6164
(
Kālo
'ntaka
ivodyataḥ
),
6546
(
follows
everyone
who
is
born
),
6551
(
satyenaivāntakaṃ
jayet
),
11061
(
na
Yamo
nāntakaḥ
kruddho
na
Mṛtyur
bhīmavikramaḥ|īśate
nṛpate
sarve
yogasyāmitatejasaḥ
),
11838
(
kair
nāpnoti
jarāntakau
),
11841
(
=
do.
),
12078
(
purā
mṛtaḥ
praṇīyase
Yamasya
rājaśāsanāt|tvam
Antakāya
dāruṇaiḥ
prayatnam
ārjave
kuru
),
12081
(
Māruto
'ṇtakaḥ
),
12085
(
purā
śarīram
Antako
bhinatti
rogasārathiḥ
),
12107
(
purā
karoti
so
'ntakaḥ
pramādago
'sukhāṃ
camūṃ
)
XIII,
184
(
Kālāntakopamāḥ
),
863
(
sarpahastam
anirdeśyaṃ
pāśahastam
ivāntakaṃ
),
2226
(
nāgnis
tṛpyati
kāshṭhānāṃ
nāpagānāṃ
mahodadhiḥ|nāntakaḥ
sarvabhūtānāṃ
na
puṃsāṃ
vāmalocanāḥ
),
2230
(
Antakaḥ
Pavano
Mṛtyuḥ…
),
7497
(
sa
Kālaḥ
so
'ntako
Mṛtyuḥ…,
i.e.
Śiva
)
XIV,
2167
(
Kālāntaka-Yamopamaṃ
).
Antaka^2
=
Vishṇu
(
1000
names
).
अन्तक
१
/
ANTAKA
I.
Once
the
devas,
under
the
auspices
of
emperor
pṛthu,
turned
goddess
earth
into
a
cow
and
milked
her.
The
result
was
twelve
yamas,
and
antaka
was
one
of
the
twelve.
(
See
pṛthu
).
(
M.B.,
droṇa
Parva,
Chapter
69,
Verse
26
).
अन्तक
२
/
ANTAKA
II.
The
ṛgveda
makes
mention
of
one
Rājarṣi,
antaka.
(
ṛgveda,
Maṇḍala
1,
Anuvāka
16,
Sūkta
112
).
अन्तक
पुं।
यमः
समानार्थकाः
धर्मराज,
पितृपति,
समवर्तिन्,
परेतराज्,
कृतान्त,
यमुनाभ्रातृ,
शमन,
यमराज्,
यम,
काल,
दण्डधर,
श्राद्धदेव,
वैवस्वत,
अन्तक,
धर्म,
हरि,
कीनाश,
जीवितेश
1।1।59।1।5
कालो
दण्डधरः
श्राद्धदेवो
वैवस्वतोऽन्तकः।
राक्षसः
कौणपः
क्रव्यात्क्रव्यादोऽस्रप
आशरः॥
पदार्थ-विभागः
,
द्रव्यम्,
आत्मा,
देवता
अन्तक
पुंलिङ्गम्
अन्तयति
अन्तं
करोति
अन्त
+
णिच्--ण्वुल्
।मृत्यौ
“व्याजेनापि
कृता
राजन्
नो
दर्शयति
सान्तक-मिति”
नार०
पुंलिङ्गम्
।
देहिनां
स्वस्वकर्मानुसारेण
विनाशनायईश्वरनियुक्ते
यमाख्ये
देवभेदे
“ऋषिप्रभावान्मयि
नान्तकी-ऽपि
प्रभुः
प्रहर्त्तुं
किमुतान्यहिंस्रा”
इति
रघुः
।
विनाश-कमात्रे
त्रीषु लिङ्गेषु
“क्रोधान्धस्तस्य
तस्य
स्वयमिह
जगतामन्तक-स्यान्तकोऽहमिति”
वेणी०
।
परमेश्वरे
पुंलिङ्गम्
तस्य
सर्वभूतानांप्रलये
संहर्त्तृत्वात्तथात्वम्,
“महीदधिशयोऽन्तक”
इतिविष्णुसह०
।
What is this? (Hidden Dictionary)
To avoid the clutter in the app, the unwanted dictionaries can be hidden to have clear view while browsing. This section shows entries from those hidden dictionaries if any.
How to hide/unhide dictionary?
Every dictionary entry will have top right corner menu . From there, you can hide or unhide dictionary. You must login to use this feature. So, KST can remember your preferences of hidden dictionaries.