Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel
अनुत्तर (anuttara)
This feature is only for logged in users. Please login to have full access to Kosha.
अनुत्तर
Masculine, Feminine, Neuter
(
-रः-रा-रं
)
1.
Chief,
principal.
2.
Best,
excellent.
3.
Unable
to
answer,
silent.
4.
Fixed,
firm.
5.
Low,
inferior.
6.
South,
southern.
Neuter.
(
-रं
)
A
reply
which
is
incoherent
or
evasive,
and
is
therefore
held
to
be
no
answer.
Etymology
अन्
neg.
and
उत्तर
subse-
quent,
&c.
अनुत्तर
-
anuttara
-
Adjective
-
base
अनुत्तर
-
anuttara
-
Adjective
-
chief
[
best
]
अनुत्तर
-
anuttara
-
Adjective
-
fixed
अनुत्तर
-
anuttara
-
Adjective
-
south
अनुत्तर
-
anuttara
-
Adjective
-
best
अनुत्तर
-
anuttara
-
Adjective
-
firm
अनुत्तर
-
anuttara
-
Adjective
-
southern
अनुत्तर
-
anuttara
-
Adjective
-
without
a
reply
अनुत्तर
-
anuttara
-
Adjective
-
low
अनुत्तर
-
anuttara
-
Adjective
-
excellent
अनुत्तर
-
anuttara
-
Adjective
-
unable
to
answer
अनुत्तर
-
anuttara
-
Adjective
-
inferior
अनुत्तर
-
anuttara
-
Adjective
-
principal
अनुत्तर
-
anuttara
-
Adjective
-
silent
अनुत्तर
-
anuttara
-
Masculine
-
class
of
gods
among
the
jainas
अनुत्तर
-
anuttara
-
Neuter
-
reply
which
is
coherent
or
evasive
and
therefore
held
to
be
no
answer
अनुत्तर
Masculine, Feminine, Neuter
(
-रः-रा-रं
)
1
Chief,
principal.
2
Best,
excellent.
3
Unable
to
answer,
silent.
4
Fixed,
firm.
5
Low,
inferior.
6
South,
southern.
Neuter.
(
-रं
)
A
reply
which
is
incoherent
or
evasive,
and
is
therefore
held
to
be
no
answer.
Etymology
अन्
neg.
and
उत्तर
subsequent,
&c.
अनुत्तर
[
anuttara
],
Adjective.
[
नास्ति
उत्तरो
यस्मात्
]
Principal,
chief.
Best,
excellent
अनुत्तराणि
विलसितानि
Dasakumâracharita (Bombay).
162
unsurpassed.
शरीरसौख्यार्थमनुत्तरस्य
निपेततुर्मूर्धनि
तस्य
सौम्ये
।
Bu.
ch.1.35.
[
नास्ति
उत्तरं
यस्य
]
Without
a
reply,
silent,
unable
to
answer
भवत्यवज्ञा
च
भवत्यनुत्तरात्
Naiṣadha.
Fixed,
firm
(
न
उत्तरति
चलति
).
अर्थ्यं
तथ्यं
हितं
वाक्यं
लघुयुक्तमनुत्तरम्
Mahâbhârata (Bombay).
*
2.2.5.
Low,
inferior,
base,
mean.
Southern.
-रम्
[
न.
त.
]
No
reply,
a
reply
which,
being
evasive,
is
considered
to
be
no
reply.
-राः
(
Plural.
)
A
class
of
gods
among
Jainas
(
˚उपपातिक
).
-उपपातिकदशाः
Feminine.
Title
of
the
ninth
aṅga
of
the
Jainas
treating
of
those
gods.
-रा
The
south.
...अनुत्तरः
।
नोदीच्यां
नोपरि
श्रेष्ठे...।
Nm.
Compound.
-योगतन्त्रम्
Title
of
the
last
of
the
four
Bauddhatantras.
अनुत्तर
a.
[
नास्ति
उत्तरो
यस्मात्
]
1
Principal,
chief.
2
Best,
excellent
अनुत्तराणि
विलसितानि
Dk.
162
unsurpassed.
3
[
नास्ति
उत्तरं
यस्य
]
Without
a
reply,
silent,
unable
to
answer
भवत्यवज्ञा
च
भवत्यनुत्तरात्
Naiṣadha.
4
Fixed,
firm
(
न
उत्तरति
चलति
).
5
Low,
inferior,
base,
mean.
6
Southern.
रं
[
न.
त.
]
No
reply,
a
reply
which,
being
evasive,
is
considered
to
be
no
reply.
राः
(
pl.
)
A
class
of
gods
among
Jainas
(
°उपपातिक
).
रा
The
south.
अनुत्तर
अन्-उत्तर,
अस्,
आ,
अम्,
chief,
principal
best,
excellent
without
a
reply,
unable
to
answer,
silent
fixed,
firm
low,
inferior,
base
south,
southern
(
अम्
),
n.
a
reply
which
is
coherent
or
evasive
and
therefore
held
to
be
no
answer
(
अस्
),
m.
a
class
of
gods
among
the
Jainas.
—अनुत्तर-योग-
तन्त्र,
अम्,
n.
title
of
the
last
of
the
four
Bauddha-
tantras.
—अन्-उत्तरोपपातिक
(
°र-उप्°
),
आस्,
m.
pl.
the
same
class
of
gods.
—अनुत्तरोपपातिक-दशा,
आस्,
f.
pl.
title
of
a
book
treating
of
those
gods.
अनुत्तर
I.
Tatpur.
1.
m.
f.
n.
(
-रः-रा-रम्
)
^1
Low,
nether.
^2
South,
southern.
^3
Low,
inferior,
vile.
2.
n.
(
-रम्
)
^1
No-answer.
^2
A
bad
or
evasive
reply
and
held
therefore
to
be
no-answer
(
e.
g.
of
the
defendant,
in
a
law-suit
).
E.
अ
neg.
and
उत्तर.
II.
Bahuvr.
1.
m.
f.
n.
(
-रः-रा-रम्
)
^1
Best,
excellent,
supreme,
chief,
principal
(
literally:
than
which
there
is
no
higher
or
better
).
^2
Fixed,
firm.
^3
Unable
to
answer
or
to
give
a
proper
answer.
2.
m.
pl.
(
-राः
)
In
Jaina
mythology,
one
of
the
two
divisions
(
see
also
ग्रैवेयक
)
of
the
gods
called
कल्पातीत
(
q.
v.
)
which
are
one
of
the
two
divisions
(
see
also
कल्पभव
)
of
the
gods
called
वैमानिक
(
q.
v.
)
the
अनुत्तराः
comprise
five
classes.
See
विजय,
वैजयन्त,
जयन्त,
अपराजित
and
सर्वार्थसिद्धि.
See
also
अनुत्तरोपपातिक.
E.
अ
priv.
and
उत्तर.
अनुत्तर
"वि*,
न*
त*"
-
न
उत्तरः
"प्रधान,
मुख्य"
अनुत्तर
"वि*,
न*
त*"
-
न
उत्तरः
"बढ़िया,
सर्वोत्तम"
अनुत्तर
"वि*,
न*
त*"
-
न
उत्तरः
"बिना
उत्तर
का,
मूक,
उत्तर
देने
में
असमर्थ"
अनुत्तर
"वि*,
न*
त*"
-
न
उत्तरः
"निश्चित,
स्थिर"
अनुत्तर
"वि*,
न*
त*"
-
न
उत्तरः
"निम्न,
घटिया,
खोता
कमीना"
अनुत्तर
"वि*,
न*
त*"
-
न
उत्तरः
दक्षिणी
अनुत्तरम्
नपुंलिङ्गम्
-
न
उत्तरम्
उत्तर
का
अभाव
अनुत्तर
पदविभागः
नपुंसकलिङ्गः
कन्नडार्थः
ಜವಾಬು
ಕೊಡದಿರುವುದು
/ಉತ್ತರ
ಹೇಳದಿರುವುದು
प्रयोगाः
"भवत्यवज्ञा
च
भवत्यनुत्तरात्"
उल्लेखाः
नैष०
९-२५
अनुत्तर
पदविभागः
विशेष्यनिघ्नम्
कन्नडार्थः
ಉತ್ತಮ
/ಸರ್ವಶ್ರೇಷ್ಠ
/ಅನುಪಮ
व्युत्पत्तिः
न
विद्यते
उत्तरः
यस्मात्
प्रयोगाः
"अनुत्तराणि
विलसितानि"
उल्लेखाः
दशकु०
अनुत्तर
पदविभागः
विशेष्यनिघ्नम्
कन्नडार्थः
ಉತ್ತರವಿಲ್ಲದ
/ಪ್ರತಿಯಿಲ್ಲದ
/ಜವಾಬಿಲ್ಲದ
व्युत्पत्तिः
नास्ति
उत्तरं
यस्य
अनुत्तर
पदविभागः
विशेष्यनिघ्नम्
कन्नडार्थः
ಅಪಕೃಷ್ಟವಾದ
/ಉತ್ತಮವಲ್ಲದ
व्युत्पत्तिः
न
उत्तरः
५,
अक्ष,
अनिल,
अनुत्तर,
अर्थ,
असु,
आशुग,
इन्द्रिय,
इषु,
कङ्कपत्री,
करणीय,
कलङ्क,
कामगुण,
कामदेव,
खग,
तत्त्व,
तन्मात्र,
धी,
नाराच,
नालीक,
पक्षि,
पञ्च,
पतङ्ग,
पत्रिन्,
पर्व,
पवन,
पाण्डव,
पुत्र,
पृषत्क,
प्राण,
बाण,
भाव,
भूत,
भेदक,
मरुत्,
महाभूत,
महाव्रत,
मार्गण,
रत्न,
लेय,
लेयक,
वध,
वर्ष्मन्,
वात,
वायु,
विशिख,
विषय,
व्रत,
शर,
शरीर,
शस्त्र,
शिलीमुख,
शूक,
श्वसन,
समिति,
सायक,
स्मरबाण,
स्मरेषु
anuttara,
adj.
(
=
Pali
id.
cf.
sottara
Skt.
in
this
sense
only
Lex.,
replaced
by
anuttama,
which
has
had
its
ending
assimilated
to
superlatives
owing
to
the
mg.
of
the
word
),
having
no
superior,
highest,
supreme:
AsP
〔266.13〕,
of
cittāni
Gv
〔244.7〕
°rāṃ
tathāgatavarṇaviśuddhiṃ
LV
〔24.13〕
°ra-parivāraṃ
(
kulaṃ
)
〔85.2〕
anuttaro
bhaviṣyāmi
sarvasattvānām
Divy
〔144.5〕
anuttare-manuṣyadharme
(
see
s.v.
uttari-,
end
)
esp.
epithet
of
samyaksaṃbodhi,
SP
〔100.3〕
AsP
〔293.10〕
Vaj
〔24.2〕
LV
〔183.17〕
Laṅk
〔148.3〕
etc.,
etc.,
extremely
common
(
see
under
abhisaṃbudhyate
)
m.
as
epithet
of
a
Buddha,
Mvy
〔9〕
as
n.
of
a
samādhi,
Kv
〔52.3〕
f.
with
ellipsis
of
samyaksaṃbodhi
(
see
above
),
SP
〔216.8〕
(
prose
)
°rāṃ
samyaksaṃbuddhaḥ
samāno,
being
enlightened
unto
supreme
(
enlightenment
)
normally
the
noun
samyaksaṃbodhiṃ
follows
anuttarāṃ
in
this
common
phrase
has
it
dropped
out
by
haplography?
(
WT
same
text
).
Synonyms
निरुत्तर,
अनुत्तर
(Adjective)
यः
उत्तरं
दातुं
न
शक्नोति।
"निरुत्तराः
छात्राः
परस्परं
पश्यन्ति।"
अनुत्तर
वि।
अश्रेष्ठः
समानार्थकाः
अनुत्तर
3।3।191।1।2
उपर्युदीच्यश्रेष्ठेष्वप्युत्तरः
स्यादनुत्तरः।
एषां
विपर्यये
श्रेष्ठे
दूरानात्मोत्तमाः
पराः॥
पदार्थ-विभागः
,
द्रव्यम्,
पृथ्वी,
चलसजीवः,
मनुष्यः
अनुत्तर
वि।
अधः
समानार्थकाः
अनुत्तर,
तल
3।3।191।1।2
उपर्युदीच्यश्रेष्ठेष्वप्युत्तरः
स्यादनुत्तरः।
एषां
विपर्यये
श्रेष्ठे
दूरानात्मोत्तमाः
पराः॥
पदार्थ-विभागः
,
द्रव्यम्,
दिक्
अनुत्तर
वि।
पूर्वदिक्
समानार्थकाः
प्राची,
प्राक्,
पूर्व,
अनुत्तर,
पुरस्तात्
3।3।191।1।2
उपर्युदीच्यश्रेष्ठेष्वप्युत्तरः
स्यादनुत्तरः।
एषां
विपर्यये
श्रेष्ठे
दूरानात्मोत्तमाः
पराः॥
अवयव
==>
पूर्वदिशि_भवम्,
पूर्वदिशायाः_ग्रहः,
पूर्वदिग्गजः
स्वामी
==>
पूर्वदिशायाः_स्वामी
सम्बन्धि2
==>
पूर्वदिशि_भवम्,
पूर्वदिशायाः_स्वामी,
पूर्वदिशायाः_ग्रहः,
पूर्वदिग्गजः
वैशिष्ट्यवत्
==>
पूर्वदिशि_भवम्
पदार्थ-विभागः
,
द्रव्यम्,
दिक्
अनुत्तर
वि।
श्रेष्ठः
समानार्थकाः
ग्रामणी,
वर,
उत्तर,
अनुत्तर,
वृष
3।3।191।1।2
उपर्युदीच्यश्रेष्ठेष्वप्युत्तरः
स्यादनुत्तरः।
एषां
विपर्यये
श्रेष्ठे
दूरानात्मोत्तमाः
पराः॥
पदार्थ-विभागः
,
द्रव्यम्,
पृथ्वी,
चलसजीवः,
मनुष्यः
अनुत्तरं,
त्रि,
(
नास्ति
उत्तरं
प्रधानं
यस्मात्,
नउत्तरं
इति
नञ्समासो
वा
।
)
मुख्यं
।
इतिहेमचन्द्रः
॥
श्रेष्ठं
।
प्रतिजल्पविवर्जितं
।
प्रत्युत्तर-हीनं
।
इति
मेदिनी
॥
स्थिरं
।
इति
धरणी
॥
अधः
।
दक्षिणदिक्
।
इत्यमरटीकायां
स्वामी
॥
प्रत्युत्तराभावे
क्ली
।
यथा,
“भवत्यवज्ञा
च
भव-त्यनुत्तरात्”
।
इति
नैषघं
॥
अनुत्तर
त्रीषु लिङ्गेषु
उत्तरौत्तमः
नपुंलिङ्गम्
५
ब०
।
अत्यन्तश्रेष्ठे
।
६
ब०
।उत्तरवाक्यरहिते
“भवत्यवज्ञा
च
भवत्यनुत्तरादिति”
नैष०
।न०
त०
।
उत्तरदिग्भिन्नायां
तद्विरोधिन्यां
दक्षिणस्यांदिशि,
स्त्री
।
उत्तमभिन्ने
अपकृष्टे
त्रीषु लिङ्गेषु
।
न
उत्तरतिचलति
उद्
+
तॄ--अच्
नपुंलिङ्गम्
त०
।
स्थिरे
त्रीषु लिङ्गेषु
।
What is this? (Hidden Dictionary)
To avoid the clutter in the app, the unwanted dictionaries can be hidden to have clear view while browsing. This section shows entries from those hidden dictionaries if any.
How to hide/unhide dictionary?
Every dictionary entry will have top right corner menu . From there, you can hide or unhide dictionary. You must login to use this feature. So, KST can remember your preferences of hidden dictionaries.