अतिक्रान्त (atikrAnta)

अतिक्रान्त

Masculine, Feminine, Neuter

(

-न्तः-न्ता-न्तं

)

1.

Transgressed,

exceeded,

passed

the

proper

bounds.

2.

Excelled,

surpassed.

3.

Passed

in

time.

4.

Attacked,

assaulted.

5.

Excessive,

unlimited.

6.

Prolix,

diffuse.

7.

Disregarded,

disliked.

Etymology

अति,

and

क्रम

to

go,

Affix.

अति-क्रान्त

(

न्तः-न्ता-न्तं

)

a.

Transgress-

ed

excelled

attacked.

अतिक्रान्त

-

atikrAnta

-

ppp.

-

bygone

अतिक्रान्त

-

atikrAnta

-

ppp.

-

bygone

अतिक्रान्त

-

atikrAnta

-

Adjective

-

having

passed

or

transgressed

अतिक्रान्त

-

atikrAnta

-

Adjective

-

exceeded

अतिक्रान्त

-

atikrAnta

-

Adjective

-

overcome

अतिक्रान्त

-

atikrAnta

-

ppp.

-

surpassed

अतिक्रान्त

-

atikrAnta

-

ppp.

-

past

अतिक्रान्त

-

atikrAnta

-

ppp.

-

passed

अतिक्रान्त

-

atikrAnta

-

Adjective

-

exceeded

उल्लङ्घित

-

ullaGghita

-

Adjective

-

exceeded

दूरीकृत

-

dUrIkRta

-

Adjective

-

exceeded

विशेषित

-

vizeSita

-

Adjective

-

exceeded

समतिक्रमतिक्रान्त

-

samatikramatikrAnta

-

Adjective

-

exceeded

हारित

-

hArita

-

Adjective

-

exceeded

अप्रकर्षित

-

aprakarSita

-

Adjective

-

not

exceeded

षष्ट्यधिक

-

SaSTyadhika

-

Adjective

-

exceeded

by

60

षडधिक

-

SaDadhika

-

Adjective

-

exceeded

by

six

प्रकर्षित

-

prakarSita

-

Adjective

-

exceeded

in

profit

अविलङ्घनिय

-

avilaGghaniya

-

Adjective

-

not

to

be

exceeded

or

transgressed

अतिक्रान्त

Masculine, Feminine, Neuter

(

-न्तः-न्ता-न्तं

)

1

Transgressed,

exceeded,

passed

the

proper

bounds.

2

Excelled,

surpassed.

3

Passed

in

time.

4

Attacked,

assaulted.

5

Excessive,

unlimited.

6

Prolix,

diffuse.

7

Disregarded,

disliked.

Etymology

अति,

and

क्रम

to

go,

Affix.

अतिक्रान्त

[

atikrānta

],

pp..

Exceeded,

surpassed,

go

,

beyond

Et cætera.

सोतिक्रान्तः

श्रवणविषयम्

Meghadūta (Bombay).

13

सुदूरमतिक्रान्तः

Kâdambarî (Bombay).

35

departed,

gone

मनोरथ

˚दर्शना

Mâlatîmâdhava (Bombay).

1

beyond

the

reach

even

of

desire

विचारातिक्रान्तः

Mudrârâkshasa (Bombay),

5.4

past

the

stage

of

thought

चक्षुर्विषयातिक्रान्तेषु

पक्षिषु

Hitopadesa (Nirṇaya Ságara Edition).

1.

Past,

gone

by

˚कुनृपति

Kâdambarî (Bombay).

5,

past,

former

169

Panchatantra (Bombay).

1.333,

Panchatantra (Bombay).

2,

Bhartṛihari's three Satakas (the figures 1., 2., 3. after Bh. denoting Sṛingâraº, Nîtiº, and Vâirâgyaº).

3.32

˚पार्थिवगुणान्

Mudrârâkshasa (Bombay),

1

former

kings.

-तम्

A

past

thing,

thing

of

the

past,

the

past

˚तं

भगवति

कथयति

Mâlavikâgnimitra (Bombay).

5

your

ladyship

is

speaking

of

the

past

˚ते

धैर्यमवलम्ब्यताम्

Uttararàmacharita.

3

किं

उपालम्भेन

Hitopadesa (Nirṇaya Ságara Edition).

1

Compare.

'let

bygones

be

bygones'

˚योगिन्

Adjective.

with

the

moon

in

conjunction.

अतिक्रांत

p.

p.

1

Exceeded,

surpassed,

gone

beyond

&c.

सोतिक्रांतः

श्रवणविषयं

Me.

103

सुदूरमतिक्रांतः

K.

35

departed,

gone

मनोरथ

°दर्शना

Māl.

10

beyond

the

reach

even

of

desire

विचारातिक्रांतः

Mu.

5.

4

past

the

stage

of

thought

चक्षुर्विषयातिक्रांतेषु

पक्षिषु

H.

1.

2

Past,

gone

by

°कुनृपति

K.

5,

past,

former

169.

Pt.

1.

333,

Pt.

2,

Bh.

3.

32

°पार्थिवगुणान्

Mu.

1

former

kings.

तं

A

past

thing,

a

thing

of

the

past,

the

past

°तं

भगवती

कथयति

M.

5

your

ladyship

is

speaking

of

the

past

°ते

धैर्यमवलंब्यताम्

U.

3

किं

°उपालंभेन

H.

1

cf.

‘let

bygones

be

bygones.’

°योगिन्

a.

with

the

moon

in

conjunction.

अति-क्रान्त

Masculine, Feminine, Neuter

having

passed

or

transgressed

exceeded,

surpassed,

overcome.

अति-क्रान्त,

अस्,

आ,

अम्,

having

passed

or

trans-

gressed

exceeded,

surpassed,

overcome.

—अतिक्रान्त-

निषेध,

अस्,

आ,

अम्,

guilty

of

neglecting

a

prohibition.

अतिक्रान्त

ati-krānta,

pp.

(

√

kram

),

passed

🞄beyond

transgressed

diffuse.

अतिक्रान्त

m.

f.

n.

(

-न्तः-न्ता-न्तम्

)

^1

Transgressed,

exceeded,

passed

in

time,

excelled,

surpassed,

or

^2

having

transgressed,

exceeded

&c.

See

क्रम्

with

अति.

E.

क्रम्

with

अति,

kṛt

aff.

क्त.

अतिक्रान्त

वि*

-

अति+क्रम्+क्त

"आगे

बढ़ा

हुआ,

आगे

गया

हुआ,

परे

पहुंचा

हुआ,

बीता

हुआ,

गया

हुआ,

पहला"

अतिक्रान्तम्

नपुंलिङ्गम्

-

अति+क्रम्+क्त

"अतीत

विषय,

अतीत

की

बात,

अतीत"

अतिक्रान्त

पदविभागः

विशेष्यनिघ्नम्

कन्नडार्थः

ಮೀರಲ್ಪಟ್ಟ

/

ಉಲ್ಲಂಘಿಸಲ್ಪಟ್ಟ

अतिक्रान्त

पदविभागः

विशेष्यनिघ्नम्

कन्नडार्थः

ಕಳೆದುಹೋದ

/

ಗತಿಸಿದ

प्रयोगाः

“अतिक्रान्तपार्थिदगुणान्”

|

उल्लेखाः

मुद्रा०

१

।

atikrānta,

adj.

(

ppp.

),

surpassing,

wonderful,

(

specifically

of

appearance

)

beautiful:

atikrāntā

(

so

mss.,

Senart

abhi°

)

ca

mānuṣāḥ

Mv

〔iii.96.19〕

〔100.20〕

°ta-varṇa,

of

beautiful

appearance,

LV

〔396.17〕

Mv

〔iii.316.13〕

〔317.11〕

also

Mv

〔ii.257.9〕

〔258.7〕

〔iii.197.15〕

〔302.10〕

(

in

these

four

Senart

em.

abhikrānta°

).

The

equivalent

Pali

is

regularly

abhikkanta

(

-vaṇṇa

),

but

atikkanta

also

occurs

in

the

same

sense

(

CPD

s.v.

).

In

BHS,

in

this

sense,

abhikrānta

occurs,

if

at

all,

only

in

LV

〔398.11〕

°ta

varṇa,

see

abhikrānta

2.

Since

t

and

bh

are

easily

confused,

it

may

be

that

graphic

confusion

is

here

concerned.

On

the

other

hand,

atikrānta

is

erroneously

read,

e.g.

in

Divy

〔462.13〕,

for

abhikrānta

(

1

),

which

is

correctly

read

in

the

same

passage

in

MSV

〔i.70.3〕,

and

elsewhere

in

that

text.

Synonyms

अतिक्रान्त

(Adjective)

यद्

अतिक्रम्यते।

"भारतदेशेन

युद्धे

पाकिस्तानदेशेन

अतिक्रान्तं

क्षेत्रं

जितम्।"

Synonyms

वृत्त,

घटित,

गत,

भूत,

अतीत,

व्यतीत,

समतीत,

व्यपेत,

संवृत्त,

अतिक्रान्त,

निभूत,

प्रतीत

(Adjective)

यद्

भूतकाले

जातम्।

"सः

स्वजीवनस्य

वृत्तं

वर्णयति।"

अतिक्रान्तः,

त्रि,

(

अति

+

क्रम्

+

कर्त्तरिक्तः

)

कृताति-क्रमः

।

कृतक्रमोल्लङ्घनः

।

राजानमतिक्रान्ताअतिराजी

।

इति

वोपदेवः

॥

अतीतः

।

यथा

।बेगे

तु

समतिक्रान्ते

गतोऽयमिति

लक्ष्यते

।

इतिरक्षितः

॥