शून्य
mfn. (-न्यः-न्या-न्यं)
१. Empty, void.
२. Lonely, desert.
३. Vacant.
४. Dovoid of.
५. Indifferent.
६. Guileless.
७. Absent-minded.
८. Nonsensical.
९. Naked, bare.
n. (-न्यं)
१. Heaven, sky, æther.
२. A dot, a spot.
३. A cipher.
४. A vacuum.
५. Non-entity.
f. (-न्या)
१. A hollow reed.
२. The prickly-pear.
३. A barren woman.
E. शुन a dog, यत aff. of fitness, and the vowel substituted for the semi-vowel, and made optionally long.

शून्य॑ a. empty, void, desert, unoccupied, vacant;
wanted, missing, absent, wandering or absent in mind;
lonely, solitary;
deprived of, free from (instr. or —°);
unreal, vain. n. void, desert, solitude, vacuum, blank, absence of (—°);
nought, a cypher;
as adv. without, except (—°). — Loc. w. रु howl in a desert, cry in vain.

शून्य (न्यः-न्या-न्यं)
a. Empty; lonely.
n. Sky, atmosphere; a dot; a cypher; a vacuum. १.
f. Hollow reed; prickly pear.

शून्य
mfn. (-न्यः-न्या-न्यं)
१ Empty, void.
२ Lonely, desart.
n. (-न्यं)
१ Heaven, sky, æther.
२ A dot, a spot.
३ A cypher.
४ A vacuum.
f. (-न्या)
१ A hollow reed.
२ The prickly pear.
E. शुन a dog, यत् aff. of fitness, and the vowel substituted for the semivowel, and made optionally long.

शून्य [śūnya], a. [शूनायै प्राणिवधाय हितं रहस्यस्थानत्वात् यत् Tv.]

Empty, void.

Vacant (applied also to the heart, glances &c.), absent, listless; गमनमलसं शून्या दृष्टिः Māl. १.१७; see शून्यहृदय below.

Non-existent.

Lonely, desolate, secluded, deserted; शून्येषु शूरा न के K. P.७; Bk.६.९; शून्यं मन्ये जगदविरतज्वालमन्तर्ज्वलामि U.३. ३८; M¯l.९.२.

Dejected, downcast, dispirited; शून्या जगाम भवनाभमुखी कथंचित् Ku.३.७५; Ki.१७.३९.

Utterly devoid or deprived of, without, wanting in (with instr. or in comp.); अङ्गुलीयकशून्या मे अङ्गुलिः Ś. ५; दया˚, ज्ञान˚, &c.

Indifferent.

Guileless.

Nonsensical, unmeaning; मुहुरविशदवर्णां निद्रया शून्यशून्याम् Śi.११.४.

Bare, naked.

न्यम् A vacuum, void, blank.

The sky, space, atmosphere.

A cipher, dot.

Non-entity, (absolute) non-existence; दूषण- शून्यबिन्दवः N.१.२१.

N. of Brahman.

An earring; शून्यकर्णः Amaru. -Comp. -अशून्यम् emancipation of the spirit even during a personऽs life (जीवन्मुक्ति).-पदवी the passage of the soul (ब्रह्मरन्ध्र). -पालः a substitute; त्वां हि मत्स्यो महीपालः शून्यपालमिहाकरोत् Mb.४. ३५.११ (com. राज्ञो$सन्निधाने पालकम्). -मध्यः a hollow reed. -मनस्, -मनस्क a. absent-minded, listless. -मुख, -वदन a. with a blank face, with a downcast countenance. -वादः the doctrine of the non-existence of anything, the doctrine of a Buddhist sect. -वादिन् m.

an atheist.

a Buddhist. -व्यापार a. unoccupied.-हृदय a.

absent-minded; V.२; कस्मिन्नपि पूजार्हे$पराद्धा शून्यहृदया शकुन्तला Ś.४.

open-hearted, unsuspecting.

शून्य॑ a mf(आ)n. empty, void (with वाजिन् = ‘a riderless horse’; with राज्य = ‘a kingless kingdom’), hollow, barren, desolate, deserted, Br. &c. &c.

empty i.e. vacant (as a look or stare), absent, absentminded, having no certain object or aim, distracted, MBh.; Kāv. &c.

empty i.e. possessing nothing, wholly destitute, MBh.; Kathās.

wholly alone or solitary, having no friends or companions, R.; BhP.

void of, free from, destitute of (instr. or comp.), wanting, lacking, Kāv.; Kathās.; Pur.; Sarvad. non-existent, absent, missing, Kāv.; Pañcat.

vain, idle, unreal, nonsensical, R.; Rājat.; Sarvad.

void of results, ineffectual (अ-शून्यं-√ कृ, ‘to effect’, ‘accomplish’), Śak.; Ratnāv.

free from sensitiveness or sensation (said of the skin), insensible, Bhpr.

bare, naked, MW.

guileless, innocent, ib.

indifferent, ib.

शून्य॑ n. a void, vacuum, empty or deserted place, desert (शून्ये, in a lonely place), MBh.; R. &c.

(in phil.) vacuity, nonentity, absolute non-existence (esp. with Buddhists), IW. ८३ n. ३; १०५, n.४; MWB. ७ n. १; १४२

N. of Brahma, MW.

(in arithm.) nought, a cypher, VarBṛS.; Gaṇit. (cf. IW. १८३)

space, heaven, atmosphere, L.

a partic. phenomenon in the sky, L.

an earring (See next). [cf. Gk. κενός, κενεός; Aeol. κέννος.]

शून्य b &c. See p. १०८५, col. १.

शून्य
śūn-yá, a. empty, void, unoccupied, deserted;
riderless (horse);
vacant (gaze);
absent, distraught;
destitute;
deprived or devoid of, free from, lacking (in., -°);
wanting, non-existent (-°);
empty, vain, idle;
n. empty or deserted place;
solitude;
emptiness, void, non-entity;
non-existence of (-°);
absolute vacuity (B.);
cipher;
earring (rare).

शून्य (probably for original श्वन्य, vb. श्वि),
I. adj.
१. Empty, void, Vikr. ६६, १; vacant, Mālat. ११, ८; ruined, Rām. २, १३, १६.
२. Deprived of, with instr., Bhāṣāp. ६९ (read शून्या सिद्धिर्); Vikr. d. १३० (as former part of a comp. Without, Pañc. २०८, २२; figurat., Böhtl. Ind. Spr. २४९).
३. Unsuspicious, Rām. ३, ५०, २४.
४. Unmeaning, indifferent, Pañc. ११७, १४.
५. Lonely, Pañc. २३१, १८ (शून्ये, secretly); desert, Rām. ३, ५१, १७ (n. in the lonely place).
II. f. या, A hollow reed.
III. n.
१. A vacuum.
२. Heaven.
३. A dot.
४. A cypher.
५. Absolute vacuity or rather nonentity, a principle of the Bauddha metaphysics, Vedāntas. in Chr. २११, १४.
-Comp.
अ-, adj. full, performed, Śāk. २४, १६. अन्यथा
-सिद्धि-, adj. free from superfluous determination (as a cause), Bhāṣāp. १५.
परि-, adj. completely empty, or void of, Ragh. ८, ६५; १९, ६.
सर्व-, adj. completely empty, Hit. i. d. १२५, M. M.
-Cf.

शून्य

சூ’ன்ய : இல்லாத, காலியான, தனியான.

Śūnya = Vishṇu (१००० names).

शून्य वि।

तुच्छम्

समानार्थक:शून्य,वशिक,तुच्छ,रिक्तक,वितान

३। १। ५६। २। ३

निर्णिक्तं शोधितं मृष्टं निःशोध्यमनवस्करम्. अवसारं फल्गु शून्यं तु वशिकं तुच्छरिक्तके॥

पदार्थ-विभागः : , द्रव्यम्

शून्यं
, क्ली, आकाशम् । इति शब्दचन्द्रिका ॥ (यथा, भागवते । ६ । १३ । २० । “स वै त्वाष्ट्रवधो भूयानपि पापचयो नृप । नीतस्तेनैव शून्याय नीहार इव भानुना ॥ ”) बिन्दु इति हेमचन्द्रः ॥

शून्यः
, त्रि, अतिशयेन ऊनः । अभावविशिष्टः । असम्पूर्णः । खालि इति पारस्यभाषा । तत्- पर्य्यायः । वशिकः २ तुच्छः ३ रिक्तकः ४ । इत्यमरः ॥ शुन्यम् ५ । इति तट्टीकायां भरतः ॥ “अविद्यजीवनं शून्यं दिक् शून्या चेदबान्धवा । पुत्त्रहीनं गृहं शून्यं सर्व्वशून्या दरिद्रता ॥ ” इति चाणक्यम् ॥ (शून्यायै प्राणिहिंसायै हितः रहस्यस्थानत्वात् शूना + यत् । यद्वा, शूने हितम् । श्वन् + “शुनः । सम्प्रसारणं वा च दीर्घत्वम् । ५ । १ । २ । इत्यस्य वार्त्तिकोक्त्या यत् सम्प्रसारणं दीर्घत्वञ्च । ) निर्ज्जनः । इति मेदिनी ॥ (यथा, भट्टिः । १८ । २९ “केन संविद्रते नान्यस्त्वतो वान्धववत्सलः । विरौमि शून्यं प्रोर्णौमि कथं मन्युसमुद्भवम् ॥ ”)

शून्य
त्रि० शूनायै प्राणिबधाय हितम् रहस्यस्थानत्वात् यत् । १ निर्जनस्थाने मेदि० । २ आकाशे शब्दच० । ३ बिन्दुमात्रे हेमच० । ४ अभावे च अमरः । ५ असम्पूर्णे ६ ऊने ७ तुच्छे च त्रि० अमरः ।

शून्य॑
leer, öde, unbesucht, unbesetzt;
unbeschäftigt, ziellos, zerstreut;
besitzlos, allein;
frei von, ermangelnd, ohne (Instr. o. —°);
eitel, nichtig, n. Leere, Öde, Wüste;
das Nichtdasein von (—°);
Nichts, Null (auch als Zeichen).

शून्य
शून्य a. vide; creux [en parlant du son];
désert.
— S. n. le vide;
les espaces célestes.
Point, marque;
Chiffre, parafe.
— S. f. शून्या roseau creux.
Cactus, bot.
Cf. gr. .
शून्यता f. (sfx. ता) vide, vacuité, Bd.
शून्यमध्य m. canne de roseau, tige creuse.
शून्यवादिन् m. (वद्) philosophe professant la doctrine du vide.

शून्य-
a. vide, désert, inoccupé (avec वाजिन्- m. cheval sans cavalier);
absent (regard, esprit), distrait;
privé de tous ses biens;
abandonné par son entourage, seul;
vidé de, privé de, dépourvu de (instr. ifc.);
qui manque, absent;
vain, nul, irréel;
nt. vide, désert;
endroit inoccupé ou inhabité;
néant, non-existence (not. philos.);
boucle dऽoreille (?);
-क- nt. absence, manque de;
-ता- f. -त्व- nt. fait dऽêtre vide, dऽêtre solitaire, dऽêtre désert;
ifc. absence ou manque de;
absence dऽesprit, distraction;
néant, non existence;
nature illusoire (de tous les phénomènes );
-वत् adv. comme un zéro;
-ई-कृ- vider (lieu), quitter;
-ई-भू- devenir désert ou désolé.
°कर्ण- m. oreille ornée dऽune boucle (?).
°पाल- m. remplaçant.
°बन्धु- m. fils de Tṛṇabindu.
°शून्य- a. entièrement vide ou vain (discours).
°हृदय- a. qui a lऽesprit absent, abstrait;
sans coeur;
-त्व- nt. absence dऽesprit, perte de conscience.
शून्याशय- a. id.;
qui a lऽesprit absent, qui ne pense à rien.