विचार
vicAra
विचार
m.
(-रः)
1.
The
exercise
of
judgment
or
reason
on
a
present
object,
investigation,
consideration,
deliberation.
2.
Dispute,
discussion.
3.
Selection.
4.
Doubt,
hesitation.
5.
Prudence.
E.
वि
before,
चर्
to
go,
aff.
घञ्
।
विचार
m.
proceeding,
mode
of
procedure
(
=
a
single
case),
also
=
seq.
वि-चार
(रः)
1.
m.
The
exercise
of
judgment
or
reason;
investigation;
discussion.
विचार
m.
(-रः)
1
The
exercise
of
judgment
or
reason
on
a
present
object,
investigation,
consideration,
deliberation.
2
Dispute,
discussion.
E.
वि
before
चर
to
go,
aff.
घञ्।
logical
discussion.
स्थलम्
a
tribunal.
Foolish.
-शील
a.
thoughtful,
considerate,
prudent.
Mistaken
in
judgment.
particularly,
the
judgment-seat
of
Yama.
-मूढ
a.
a
tribunal,
seat
of
justice.
Prudence,
circumspection.
-Comp.
-ज्ञ
a.
able
to
decide,
a
judge.
-भूः
f.
Doubt,
hesitation.
Selection.
Decision,
determination.
Judgment,
discrimination,
discernment,
exercise
of
reason;
विचारमूढः
प्रतिभासि
मे
त्वम्
R.2.47.
Trial
(of
a
case);
विषसलिलतुलाग्निप्रार्थिते
मे
विचारे
Mk.9.43.
Examination,
discussion,
investigation;
तत्त्वार्थविचार.
विचारः
[vicārḥ],
1
Reflection,
deliberation,
thought,
consideration;
विचारमार्गप्रहितेन
चक्षुषा
Ku.5.42.
वि-चार
b
&c.
See
under
वि-√
चर्.
prudence,
MW.
dispute,
discussion,
W.
a
probable
conjecture,
Sāh.
doubt,
hesitation,
R.;
Kathās.;
BhP.
pondering,
deliberation,
consideration,
reflection,
examination,
investigation,
RPrāt.;
MBh.
&c.
change
of
place,
Gobh.
वि-चार
a
m.
(ifc.
f(आ).
)
mode
of
acting
or
proceeding,
procedure
(also
=
a
single
or
particular
case),
ŚrS.
विचार vicAra m. idea
विचार vicAra m. thought
विचार vicAra m. dispute
विचार
vicAra m. concept
[
computer
]
विचार vicAra m.
counsel
विचार vicAra m.
reflection
विचार vicAra m.
mode
of
acting
or
proceeding
विचार vicAra m.
discussion
विचार vicAra m.
prudence
विचार vicAra m.
examination
विचार vicAra m.
change
of
place
विचार vicAra m.
verdict
विचार vicAra m.
procedure
विचार vicAra m.
investigation
विचार vicAra m.
consultation
विचार vicAra m.
probable
conjecture
विचार vicAra m.
doubt
विचार vicAra m.
deliberation
विचार vicAra m.
consideration
विचार vicAra m.
pondering
विचार vicAra m.
hesitation
कीदृक्
मारात्मक-विचार
kIdRk
mArAtmaka-vicAra m.
What
a
deadly
idea.
विचार vicAra m. dispute
विवाद vivAda m. dispute
विरुद्धोक्ति
viruddhokti f. dispute
विरोधोक्ति
virodhokti f. dispute
वाद
vAda m. dispute
वादानुवाद
vAdAnuvAda m. dispute
अपरव
aparava m. dispute
प्रविवाद
pravivAda m. dispute
वाक्कलह
vAkkalaha m. dispute
उत्तरप्रत्युत्तर
uttarapratyuttara n. dispute
कार्य
kArya n. dispute
वादयुद्ध
vAdayuddha n. dispute
द्वैध
dvaidha n. dispute
विब्रवीति
{
विब्रू
}
vibravIti
{
vibrU
} verb dispute
विब्रूते
{
विब्रू
}
vibrUte
{
vibrU
} verb dispute
विवदते
{
वि-
वद्
}
vivadate
{
vi-
vad
} verb
1 dispute
विवक्ति
{
वि-
वच्
}
vivakti
{
vi-
vac
} verb
3 dispute
विवादाध्यासित
vivAdAdhyAsita adj. disputed
विवदित
vivadita adj. disputed
व्युदित
vyudita adj. disputed
विचार
vi-cāra,
m.
[√
car]
procedure
(S.,
E.);
consideration,
reflexion,
deliberation;
discrimination,
investigation,
examination;
hesitation:
-jña,
m.
one
skilled
in
discrimination,
competent
judge;
-cāraṇa,
n.
consideration,
reflection;
investigation,
discussion;
hesitation:
ā,
f.
distinction;
kind;
-cāraṇīya,
fp.
needing
careful
consideration;
-cāra-dṛś,
a.
employing
no
spies
as
eyes
and
regarding
the
matter
with
deliberation;
-cāra-mū-
-ḍha,
pp.
deficient
in
discretion;
-cārayitavya,
fp.
needing
careful
consideration;
-cāra-vat,
a.
acting
with
deliberation,
circumspect;
-cār-
-ita,
cs.
pp.
√
car;
-cārin,
a.
(ṇ
-ī)
having
wide
ways
(earth;
RV.¹);
wandering
about;
acting;
dissolute;
reflecting,
considering,
examining;
-cārya,
fp.
needing
(long)
reflexion;
n.
imps.
one
should
reflect
or
hesitate;
-cālana,
a.
(ī)
destroying
(-°).
विचार,
i.
e.
वि-चर्
+
अ,
m.
1.
Consideration,
Hit.
ii.
d.
42;
deliberation,
Pañc.
i.
d.
417
(doubt).
2.
Discrimination,
selection,
Hit.
104,
7
(read
सारासारविचारः).
3.
Discussion.
4.
Judging,
Hit.
ii.
d.
72;
judgment,
Hit.
116,
10;
decision.
5.
Prudence,
Böhtl.
Ind.
Spr.
2891.
--
Comp.
अ-विचार
+
म्,
adv.
without
long
consideration,
Daśak.
in
Chr.
188,
13.
निस्-,
adj.
not
reflecting,
Rājat.
6,
323.
ºरम्,
adv.
without
long
reflection,
Rām.
2,
23,
10
Gorr.
सु-,
m.
due
consideration.
स्वप्न-,
m.
interpretation
of
dreams.
विचार
विचारः
,
पुं,
(विशेषेण
चरणं
पदार्थादिनिर्णये
ज्ञानमिति
।
वि
+
चर
+
घञ्
।)
तत्त्वनिर्णयः
।
इति
व्यवहारतत्त्वम्
॥
सन्दिग्धे
वस्तुनि
प्रमा-
णेन
तत्त्वपरीक्षा
।
इति
गोयीचन्द्रः
।
प्रमाणै-
रथपरीक्षणं
विमर्शमात्रमिति
केचित्
।
इति
भरतः
॥
तत्पर्य्यायः
।
तर्कः
२
निर्णयः
३
गुञ्जा
४
चर्च्चा
५
।
इति
त्रिकाण्डशेषः
॥
संख्या
६
विचारणा
७
।
इत्यमरः
॥
चर्च्चनम्
८
संख्यानम्
९
।
इति
तट्टीका
॥
विचारणम्
१०
वितर्कः
११
व्युहः
१२
व्यूहः
१३
ऊहः
१४
वितर्कणम्
१५
।
इति
शब्दरत्नावली
॥
प्रणि-
धानम्
१६
समाधानम्
१७
।
इति
जटाधरः
॥
(यथा,
कथासरित्सागरे
।
३६
।
८८
।
“न
चैवं
क्षमते
नारी
विचारं
मारमोहिता
।
यदियं
क्रमते
राज्ञी
तव
काम्यं
विपद्गतम्
॥”
नाट्योक्तलक्षणविशेषः
।
तल्लक्षणं
यथा,
साहित्य-
दर्पणे
।
६
।
४४७
।
“विचारो
युक्तवाक्यैर्य्यदप्रत्यक्षार्थसाधनम्
॥”)
विचार
पु०
वि
+
चर—घञ्
।
१
तत्त्वनिर्णये
सन्दिग्धे
वस्तुनि
प्रमाणेन
तत्त्वपरीक्षायां
२
तदनुगुणे
वाक्यस्तोमे
च
।
“विपरीतोद्भावकपरविजिगीषया
न्यायप्रयोग
इति”
केचित्
प्राहुः
।
यथा
पदार्थानुमानस्थले
पर्वतो
वह्णि-
मान्
धूमवत्त्वादित्यादि
।
अत्र
च
पर्वते
वह्नौ
साधनोये
प्रतिवादिना
च
पर्वतो
न
वह्निमानित्यादि
विपरीतवाक्ये
प्रयुक्ते
मध्यस्थस्य
संशयी
जन्यते
।
तन्निवृत्त्यर्थं
वादिना
पर्वतो
वह्निमानित्यादिप्रतिज्ञादिघटितवाक्यप्रयोगरूपः
विचारः
क्रियते
इति
।
४
विगतश्चारो
यस्मात्
प्रा०
व०
।
चार-
शून्ये
च
“विचारदृक्चारदृगप्यवर्त्तत”
।
विचार
विचारणा,
examination,
question
or
topic
or
subject
for
examina-
tion:cf.
कुतः
पुनरियं
विचारणा
l
M.Bh.
on
P.
I.
1.50
Vart.
1.
विचार
m.
Verfahren,
Unterscheidung,
Überlegung,
Prüfung,
Bedenken.
विचार
विचार
m.
(चर्)
distinction;
discussion;
délibération,
jugement
motivé.
विचारण
n.
[f.
आ]
mms.
—
F.
le
système
मीमांसा।
विचारभू
f.
(भू
place)
réunion
de
personnes
qui
délibèrent.
Le
tribunal
de
Yama.
विचारयामि
(c.
de
चर्)
faire
aller
çà
et
là,
ordonner
de
parcourir.
Douter,
hésiter;
examiner,
considérer;
décider,
résoudre,
fixer.
Inventer,
imaginer.
Qqf.
apercevoir.
विचार्य
a.
discutable,
à
discuter.
वि-चार-
m.
réflexion,
examen
mental,
investigation,
hésitation
(-अण्त्
कृ-
tergiverser,
hésiter);
-ण-
nt.
-णा-
f.
id.
°मूढ-
a.
v.
qui
porte
un
jugement
insensé
ou
erroné.
°दोलाम्
आ-रुह्-
se
livrer
à
de
longues
réflexions
.