Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel

आर्जव (Arjava)

 
Shabda Sagara English

आर्जव

Neuter.

(

-वं

)

1.

Straightness.

2.

Rectitude,

propriety

of

act

or

observ-

ance.

3.

Sincerity.

Etymology

ऋजु

straight,

अण

Affix.

Capeller Eng English

आर्जव

adjective

straight,

honest

neuter

straightness,

rectitude.

Yates English

आर्जव

(

वं

)

1.

Neuter.

Straightness,

recti-

tude

natural

or

moral.

Spoken Sanskrit English

आर्जव

-

Arjava

-

Adjective

-

honest

आर्जव

-

Arjava

-

Adjective

-

sincere

आर्जव

-

Arjava

-

Adjective

-

straight

आर्जव

-

Arjava

-

Neuter

-

propriety

of

act

or

observance

आर्जव

-

Arjava

-

Neuter

-

rectitude

आर्जव

-

Arjava

-

Neuter

-

sincerity

आर्जव

-

Arjava

-

Neuter

-

straight

direction

आर्जव

-

Arjava

-

Neuter

-

frankness

आर्जव

-

Arjava

-

Neuter

-

straightness

आर्जव

-

Arjava

-

Neuter

-

honesty

आर्जव

Arjava

Neuter

frankness

Wilson English

आर्जव

Neuter.

(

-वं

)

1

Straightness.

2

Rectitude,

propriety

of

act

or

observance.

3

Sincerity.

Etymology

ऋञ्

straight,

अण्

Affix.

Apte English

आर्जवम्

[

ārjavam

],

[

ऋजोर्भावः

अण्

]

Straightness

दूरं

यात्युदरं

रोमलतिका

नेत्रार्जवं

धावति

S.

D.

Straightforwardness,

rectitude

of

conduct,

uprightness,

honesty,

sincerity,

open-heartedness

आर्जवं

कुटिलेषु

नीतिः

अहिंसा

क्षान्तिरार्जवं

Bhagavadgîtâ (Bombay).

13.7

16.1

17.4

18.42.

क्षेत्रमार्जवस्य

Kâdambarî (Bombay).

45

Bhartṛihari's three Satakas (the figures 1., 2., 3. after Bh. denoting Sṛingâraº, Nîtiº, and Vâirâgyaº).

2.22.

Simplicity,

humility

कृतानुकारानिव

गोभिरार्जवे

Kirâtârjunîya.

4.13

Mahâvîracharita (Borooah's Edition),

5.46.

Front

(

Loc.

आर्जवे

straight

in

the

front

)

देवदत्तस्यार्जवे

ŚB.

on

MS.*

1.1.15.

Apte 1890 English

आर्जवं

[

ऋजोर्भावः

अण्

]

1

Straightness

दूरं

यात्युदरं

रोमलतिका

नेत्रार्जवं

धावति

S.

D.

2

Straightforwardness,

rectitude

of

conduct,

uprightness,

honesty,

sincerity,

open-heartedness

अहिंसा

क्षांतिरार्जवं

Bg.

13.

7

क्षेत्रमार्जवस्य

K.

45

Bh.

2.

22.

3

Simplicity,

humility

Ki.

4.

13

Mv.

5.

46.

Monier Williams Cologne English

आर्जव

Masculine, Feminine, Neuter

(

from.

ऋजु

g.

पृथ्वादि,

pāṇini

v,

1,

122

),

straight

honest,

sincere,

kathāsaritsāgara

आर्जव

masculine gender.

nalopākhyāna

of

a

teacher,

viṣṇu-purāṇa

आर्जव

neuter gender.

straightness,

straight

direction,

sāhitya-darpaṇa

rectitude,

propriety

of

act

or

observance

honesty,

frankness,

sincerity,

chāndogya-upaniṣad

āpastamba-dharma-sūtra

gautama-dharma-śāstra

mahābhārata

rāmāyaṇa

manu-smṛti

et cetera.

Monier Williams 1872 English

आर्जव

आर्जव,

अम्,

n.

(

fr.

ऋजु

),

straight-

ness,

straight

direction

rectitude,

propriety

of

act

or

observance

honesty,

open

behaviour

sincerity.

Macdonell English

आर्जव

ārjav-a,

Adjective.

honest

Neuter.

honesty,

rectitude:

🞄-in,

Adjective.

straightforward,

honest.

Benfey English

आर्जव

आर्जव,

i.

e.

ऋजु

+

अ,

Neuter.

Can-

dour,

Man.

11,

222

Bhartṛ.

2,

19.

--

Compound

अन्-,

Neuter.

dishonesty,

Man.

9,

17.

Apte Hindi Hindi

आर्जवम्

नपुंलिङ्गम्

-

ऋजु+अण्

सरलता

आर्जवम्

नपुंलिङ्गम्

-

ऋजु+अण्

"स्पष्टवादिता,

सद्वतवि,

खरापन,

ईमानदारी,

निष्कपटता,

उदारहृदय

होना"

आर्जवम्

नपुंलिङ्गम्

-

ऋजु+अण्

"सादगी,

विनम्रता"

आर्जवम्

नपुंलिङ्गम्

-

ऋजोर्भावः

अण्

सम्मुख

भाग

Shabdartha Kaustubha Kannada

आर्जव

पदविभागः

नपुंसकलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಸರಳತೆ

/ನೇರವಾಗಿರುವಿಕೆ

निष्पत्तिः

"अण्"

(

५-१-१२२

)

व्युत्पत्तिः

ऋजोर्भावः

प्रयोगाः

"ऋजुता

वक्रतां

प्राप

वक्रता

तथार्जवम्"

उल्लेखाः

चं०

रा०

आर्जव

पदविभागः

नपुंसकलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ

आर्जव

पदविभागः

नपुंसकलिङ्गः

कन्नडार्थः

ವಿಧೇಯತೆ

प्रयोगाः

"ददर्श

गोपानुपधेनु

पाण्डवः

कृतानुकारानिव

गोभिरार्जवे"

उल्लेखाः

किरा०

४-१३

L R Vaidya English

Arjava

{%

n.

%}

1.

Straightness

2.

rectitude

of

behaviour,

honesty,

sincerity,

open

heartedness,

अहिंसा

क्षान्तिरार्जवम्

Bg.xiii.7.

Bopp Latin

आर्जव

n.

(

a

ऋजु

rectus,

erectus,

s.

अ,

gr.

650.

)

Abstrac-

tumvocis

ऋजु

rectus:

«straightness»,

transl.

sinceritas.

HIT.

66.

10.

BH.

13.

7.

Edgerton Buddhist Hybrid English

Ārjava,

n.

of

a

cakravartin:

Mv

〔i.154.1〕.

Wordnet Sanskrit

Synonyms

सहजता,

सुगमता,

सरलता,

ऋजुता,

आर्जव

(Noun)

सहजस्य

अवस्था

भावो

वा।

"यद्

कार्यं

मम

कृते

कठीनम्

आसीत्

तद्

कार्यं

अरुणा

सहजतया

करोति।"

Mahabharata English

Ārjava.

§

585

(

Bhīshmav.

):

VI,

90,

3997

(

together

with

his

brothers

Śakuni,

etc.,

he

fought

Irāvat,

on

the

eighth

day

of

the

battle

).

Purana English

आर्जव

/

ĀRJAVA.

Son

of

subala

and

brother

of

śakuni.

He

was

killed

by

irāvān

son

of

arjuna.

(

bhīṣma

parva,

M.B.

).

Vachaspatyam Sanskrit

आर्जव

नपुंलिङ्गम्

ऋजोर्भावः

अण्

सरलतायां

“दूरं

यात्युदरञ्चरोमलतिका

नेत्रार्जवं

धावति”

सा०

द०

परप्रतारणाराहित्येसारल्यं

दैहिकं

मानसञ्च

तत्र

दैहिकं

कुटिलसंयोग-राहित्यम्

मानसञ्च

बाह्याभ्यन्तरे

विहितनिषिद्धयोरेकरूपप्रवृत्तिनिवृत्तिमत्त्वम्

बाह्ये

यथा

प्रवृत्तिनिवृत्तीअन्तरेऽपि

तथैव

पुनः

अन्तरस्थं

भावमप्रकाश्य

बाह्येअन्यथापादनम्

तथा

स्वाधिगतार्थागोपनेन

यथाज्ञा-तार्थप्रकाशनञ्च

मानसं

सारल्यं

वाचिकमार्जवमपिमनोधीनत्वात्

मानसमेव

आर्ज्जवं

समचित्तत्वेन

लक्षि-तम्

आ०

त०

भारतवाक्येन

“क्षमा

द्वन्द्वसहिष्णुत्व-मार्जवं

समचित्तता”

आर्जवञ्च

महत्त्वसम्पादकोगुण-विशेषः

यथोक्तं

भा०

प्र०

१६

अ०

“सत्यं

शौचंदया

क्षान्तिस्त्यागः

सन्तोषआर्ज्जवम्

शमोदमस्तपः

साम्यंतितिक्षोपरतिः

सुतम्

ज्ञानं

विरक्तिरैश्वर्य्यं

शौर्य्यंतेजोबलं

स्मृतिः

स्वातन्त्र्यं

कौशलं

कान्तिर्धैर्य्यं

मा-र्द्दवमेव

प्रागल्भ्यं

प्रश्रयः

शीलं

सहओजोबलं

भगः

।गाम्भीर्य्यं

स्थैर्य्यमास्तिक्यंकीर्त्तिर्मानोऽनहङ्कृतिः

एते

चान्येच

भगवन्नित्या

यत्र

महागुणाः

प्रार्थ्यामहत्त्वमिच्छद्भिः”एतच्च

ज्ञानसाधनं

यथोक्तं

गीतायाम्

“अमानित्वमद-म्भित्वमहिंसा

क्षान्तिरार्जवम्

आचार्य्योपासनं

शौचंस्थैर्य्यमात्मविनिग्रहः

इन्द्रियार्थेषु

वैराग्यतनहङ्कारएव

जन्ममृत्युजराव्याधिदुःखदोषानुदर्शनम्

।असक्तिरनभिष्वङ्गः

पुत्रदारगृहादिषु

नित्यं

सम-चित्तत्वमिष्टानिष्टोपपत्तिषु

मयि

चानन्ययोगेन

भक्तिर-व्यभिचारिणी

विविक्तदेशसेवित्वमरतिर्जनसंसदि

।अध्यात्मज्ञाननिष्ठत्वं

तत्त्वज्ञानार्थदर्शनम्

एतज्ज्ञान-मिति

प्रोक्तम्”

ज्ञानं

ज्ञायतेऽनेनेति

व्युत्पत्तेर्ज्ञानसाधन-मित्यर्थः

स्वार्थे

अण्

सरलेऽपि

“सर्वं

जिह्मं

मृत्यु-पदमार्जवं

ब्रह्मणः

पदम्”

“किं

व्याजेनार्जवे

जने”

रामा०

Capeller German

आर्जव

redlich

Neuter.

Geradheit,

Redlichkeit.

Burnouf French

आर्जव

आर्जव

neuter

(

ऋजु

)

droiture

sincérité.

Stchoupak French

आर्जव-

a.

honnête,

sincère

nt.

rectitude

morale,

sincérité

simplicité.