Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel
पुंस्
puMs
पुंस्
-
puMs
-
Masculine
-
man
पुंस्
-
puMs
-
Masculine
-
human
being
पुंस्
-
puMs
-
Masculine
-
spirit
of
man
पुंस्
-
puMs
-
Masculine
-
servant
पुंस्
-
puMs
-
Masculine
-
attendant
पुंस्
-
puMs
-
Masculine
-
male
being
पुंस्
-
puMs
-
Masculine
-
soul
पुंस्
-
puMs
-
Masculine
-
masculine
पुंस्
-
puMs
-
Masculine
-
spirit
पुंसयति
{
पुंस्
}
-
puMsayati
{
puMs
}
-
verb
10
-
crush
पुंसयति
{
पुंस्
}
-
puMsayati
{
puMs
}
-
verb
10
-
grind
पुंस्
[
puṃs
],
1
Ubhayapada (Parasmai. and Atmane.)
[
पुंसयति-ते
]
To
crush,
grind.
To
pain,
trouble,
punish.
पुंस्
[
puṃs
],
Masculine.
[
पाति
पा-पालने
डुमसुन्
Uṇâdisūtras.
4.177
]
(
Nominative.
पुमान्,
पुमांसौ,
पुमांसः
Instr.
Dual.
पुंभ्यां
Vocative.
Singular.
पुमन्
)
A
male,
male
being
पुंसि
विश्वसिति
कुत्र
कुमारी
Naishadhacharita.
5.11.
A
man,
human
being
यस्यार्थाः
स
पुमाँल्लोके
Hitopadesa (Nirṇaya Ságara Edition).
1.
Man,
mankind,
people
वन्द्यैः
पुंसां
रघुपतिपदैः
Meghadūta (Bombay).
12.
A
servant,
an
attendant.
A
word
in
the
masculine
gender.
The
masculine
gender
पुंसि
वा
हरिचन्दनम्
Ak.
The
soul.
A
living
being
जन्म
त्वात्मतया
पुंसः
सर्वभावेन
भूरिदः
Bhágavata (Bombay).
11.22.4.
A
kind
of
Naraka
अपत्यमस्मि
ते
पुंसस्त्राणात्
पुत्र
इति
स्मृतः
Mahâbhârata (Bombay).
*
14.9.63.Comp.
-अनुज
Adjective.
(
पुंसानुज
)
having
an
elder
brother.-अनुजा
(
पुमनुजा
)
a
girl
born
after
the
male
child
id est, that is.
a
girl
having
an
elder
brother.
-अपत्यम्
(
पुमपत्यम्
)
a
male
child.
अर्थः
(
पुमर्थः
)
the
aim
of
man.
any
one
of
the
four
ends
of
human
existence
id est, that is.
धर्म,
अर्थ,
काम
and
मोक्ष
see
पुरुषार्थ.
-आख्या
(
पुमाख्या
)
a
designation
of
a
male
being.
-आचारः
(
पुमाचारः
)
a
usage
of
men.
-कटिः
Feminine.
a
man's
hip.
-कामा
a
woman
wishing
for
a
husband
Parasmaipada.
VIII.3.6.
Kāśi.
-कोकिलः
a
male
cuckoo
चूताङ्कुरास्वादकषायकण्ठः
पुंस्कोकिलो
यन्मधुरं
चुकूज
Kumârasambhava (Bombay).
3.32.
-खेटः
(
पुंखेटः
)
a
male
plant.
गवः
(
पुंगवः
)
a
bull.
an
ox.
(
at
the
end
of
Compound.
)
chief,
best,
most
excellent,
distinguished
or
pre-eminent
of
any
class
वाल्मीकिर्मुनिपुंगवः
Rām.
so
गजपुंगवः
Bhartṛihari's three Satakas (the figures 1., 2., 3. after Bh. denoting Sṛingâraº, Nîtiº, and Vâirâgyaº).
2.31,
नरपुंगवः
Et cætera.
˚केतुः
an
epithet
of
Śiva
स्विन्नाङ्गुलिः
पुंगवकेतुरासीत्
Kumârasambhava (Bombay).
7.77.
-चलः
(
पुंश्चलः
)
an
adulterer.-चली
(
पुंश्चली
)
a
harlot,
an
unchaste
woman
Yâjñavalkya (Mr. Mandlik's Edition).
1.162.
Manusmṛiti.
4.22
अहो
को
वेद
भुवने
दुर्ज्ञेयं
पुंश्चलीमनः
।
पुंश्चल्यां
यो
हि
विश्वस्तो
विधिना
स
विडम्बितः
॥
Brav.
Parasmaipada.
-चलीयः
(
पुंश्चलीयः
)
the
son
of
a
harlot.
-चलू
Feminine.
(
पुंश्चलू
)
Vedic.
a
harlot.
-चिह्नम्
(
पुंश्चिह्नम्
)
the
characteristic
of
a
male,
the
membrum
virile.
-जन्मन्
(
पुंजन्मन्
)
Neuter.
the
birth
of
a
male
child.
˚करः,
˚दः,
˚योगः
a
constellation
under
which
male
children
are
born.
-दासः
(
पुंदासः
)
a
male
slave.
ध्वजः
(
पुंध्वजः
)
the
male
of
any
species
of
animal.
a
mouse
-नक्षत्रम्
(
पुंनक्षत्रम्
)
a
male
asterism.
an
asterism
under
which
male
children
are
born.
नागः
(
पुंनागः
)
'an
elephant
among
men',
a
distinguished
man.
a
white
elephant.
a
white
lotus.
nutmeg.
Name.
of
a
tree
called
नागकेशर
Raghuvamsa (Bombay).
4.57.
Name.
of
a
tree
(
Marâṭhî.
उंडीण
)
Mahâbhârata (Bombay).
*
1.63.43
Bhágavata (Bombay).
8.2.18.
-नाटः,
-डः
(
पुंनाटः,
-डः
)
Name.
of
a
tree.
-नामधेयः
(
पुंनामधेयः
)
a
male.
-नामन्
(
पुंनामन्
)
Adjective.
holding
a
masculine
name.
(
Masculine.
)
the
tree
called
पुंनाग.
-पुत्रः
a
male
child
Parasmaipada.
VIII.3.6.
Kāśi.
-प्रजननम्
the
male
organ
of
generation.
-भावः
(
पुंभावः
)
manhood,
masculine
gender.
-भूमन्
(
पुंभूमन्
)m.
a
word
of
the
masculine
gender
used
only
in
the
plural
number
दाराः
पुंभूम्नि
चाक्षताः
Ak.
योगः
(
पुंयोगः
)
cohabitation
with
or
relation
to
a
man
Parasmaipada.
IV.*
1.48.
reference
to
a
male
or
husband
पुंयोगे
क्षत्रियी.
-रत्नम्
(
पुंरत्नम्
)
an
excellent
man.
-राशिः
(
पुंराशिः
)
a
male
sign
of
the
zodiac.
-रूपम्
(
पुंरूपम्
)
the
form
of
a
man.
-लक्षणम्
manliness.
-लिङ्ग
Adjective.
(
पुंलिङ्ग
)
of
the
masculine
gender,
masculine.
(
ङ्गम्
)
masculine
gender.
virility,
manhood.
the
male
organ.
-वत्सः
(
पुंवत्सः
)
a
bull-calf.
-वृषः
(
पुंवृषः
)
the
musk-rat.-वेष
Adjective.
(
पुंवेष
)
dressed
like
a
male,
clad
in
male
attire.-सवन
(
पुंसवन
)
Adjective.
causing
the
birth
of
a
male
child.
(
-नम्
)
the
first
of
the
purificatory
Saṁskāras:
it
is
a
ceremony
performed
on
woman's
perceiving
the
first
signs
of
a
living
conception,
with
a
view
to
the
birth
of
a
son
यथाक्रमं
पुंसवनादिकाः
क्रियाः
(
व्यधत्त
)
Raghuvamsa (Bombay).
3.1.
fœtus
यस्मिन्
प्रविष्टे$सुरवधूनां
प्रायः
पुंसवनानि
भयादेव
स्रवन्ति
पतन्ति
च
Bhágavata (Bombay).
5.24.15.
the
time
after
a
woman's
courses
तपस्तप्त्वा
व्रतपरा
स्नाता
पुंसवने
शुचिः,
उपचक्राम
भर्तारम्
Mahâbhârata (Bombay).
*
1.31.25.
milk.
2.
पुं॑स्
masculine gender.
(
the
strong
cases
from
पुमांस्
[
confer, compare.
pāṇini
vii,
1,
89
]
sg.
nominative case.
पु॑मान्
vocative case.
पु॑मस्
or
पु॑मन्
accusative case.
पु॑मांसम्
dual number.
nominative case.
पु॑मांसौ
plural number.
nominative case.
पु॑मांसस्
[
irreg.
पुंसस्,
mahābhārata
iii,
13825
]
the
weak
from
पुंस्
[
e.g.
sg.
instr.
पुंसा॑
locative case.
पुंसि॑
accusative case.
plural number.
पुंस॑स्
],
which
loses
its
स्
before
consonants
[
e.g.
instr.
plural number.
पुम्-भि॑स्
locative case.
plural number.
पुंसु॑
]
for
पुंस्,
ibc.
See
pāṇini
viii,
3,
6
)
a
man,
a
male
being,
ṛg-veda
et cetera.
et cetera.
पुंस्
puṃs,
weak
base
of
पुमांस्
pumāṃś.
पुंस्,
i.
10,
Par.
To
grind.
पुंस्,
i.
e.
probably
अपि-मन्
+
त्,
the
base
of
some
cases
is
पुमांस्,
पुम्,
the
nom.
sing.
पुमान्,
voc.
sing.
पुमन्,
Masculine.
1.
A
man
or
male,
Man.
2,
29.
2.
A
servant,
Bhāg.
P.
3,
15,
38.
3.
The
soul,
7,
1,
11.
Compound
अ-
and
न-,
Masculine.
an
eunuch.
सु-पुंस्
+
ई,
Feminine.
(
a
woman
)
having
a
good
husband.
स्त्री-,
Masculine.
one
who
has
been
changed
from
a
female
into
a
male,
Chr.
50,
5.
पुंस्
"चुरा*
उभ*,
"
-
-
"कुचलना,
पीसना"
पुंस्
"चुरा*
उभ*,
"
-
-
"पीडा
देना,
कष्ट
देना,
दण्ड
देना"
पुंस्
पुंलिङ्गम्
-
या
+
डुयसुन्
पुरुष
पुंस्
पुंलिङ्गम्
-
या
+
डुयसुन्
नर
पुंस्
पुंलिङ्गम्
-
या
+
डुयसुन्
"इंसान,
मानव"
पुंस्
पुंलिङ्गम्
-
या
+
डुयसुन्
"मनुष्य,
मनुष्य
जाति,
क़ौम,
राष्ट्र"
पुंस्
पुंलिङ्गम्
-
या
+
डुयसुन्
"टहलुआ,
सेवक"
पुंस्
पुंलिङ्गम्
-
या
+
डुयसुन्
पुंल्लिंग
शब्द
पुंस्
पुंलिङ्गम्
-
या
+
डुयसुन्
पुंल्लिग
पुंस्
पुंलिङ्गम्
-
या
+
डुयसुन्
आत्मा
पुंस्
पुंलिङ्गम्
-
पा+डुमसुन्
जीवित
प्राणी
पुंस्
पुंलिङ्गम्
-
पा+डुमसुन्
एक
प्रकार
का
नरक
पुंस्
पदविभागः
पुल्लिङ्गः
कन्नडार्थः
ಪುರುಷ
/ಗಂಡಸು
निष्पत्तिः
पा
(
रक्षणे
)
-
"डुम्सुन्"
(
उ०
४-१७७
)
व्युत्पत्तिः
पाति
इति
प्रयोगाः
"तामगौरवभेदेन
मुनींश्चापश्यदीश्वरः
।
स्त्री
पुमानित्यनास्थैषा
वृत्तं
हि
महितं
सताम्"
उल्लेखाः
कुमा०
६-१२
2.
पुंस्
(
casus
fortes,
vocativo
sing.
पुमन्
excepto,
format
e
पुमांस्,
unde
nom.
पुमान्,
acc.
पुमांसम्,
v.
gr.
238.
)
mas,
vir.
BH.
2.
62.
71.
(
Huc
traxerim
lat.
mas,
mar-is
pro
masis,
mas-culus,
abjectâ
syllabâ
initiali
pu,
ad
quam
lat.
pu
τοῦ
pu-bes
referri
posset,
quod
fortasse
e
pumes,
mutato
m
in
mediam
ejusdem
organi,
sicut
in
gr.
βϱοτός
e
μϱοτός
fortasse
etiam
nostrum
Mann
germ.
vet.
man,
gen.
mannes,
quod
per
assimil.
e
man-
ses
explicari
posset,
cum
पुमांस्
cohaeret,
nisi
pertinet
ad
मानव.
)
पुंस्
(
पुं꣡सँ꣡
अभिवर्धणे
-
चुरादिः
-
सेट्
)
ल्युट् →
पुंसनम्
अनीयर् →
पुंसनीयः
-
पुंसनीया
ण्वुल् →
पुंसकः
-
पुंसिका
तुमुँन् →
पुंसयितुम्
तव्य →
पुंसयितव्यः
-
पुंसयितव्या
तृच् →
पुंसयिता
-
प्व्ंसयित्री
क्त्वा →
पुंसयित्वा
ल्यप् →
प्रपुस्य
क्तवतुँ →
पुंसितवान्
-
पुंसितवती
क्त →
पुंसितः
-
पुंसिता
शतृँ →
पुंसयन्
-
पुंसयन्ती
शानच् →
पुंसयमानः
-
पुंसयमाना
धातुः →
पुंस्
मूलधातुः →
पुंस
धात्वर्थः →
अभिवर्धने
गणः →
चुरादिः
कर्मकत्वं →
सकर्मकः
इट्त्वं →
सेट्
उपग्रहः →
उभयपदी
रूपम् →
पुंसयति-ते
पुंस्
masculine:
a
word
used
in
gra-
mmar
in
the
पुंलिङ्ग
or
the
masculine
gender
cf
स्त्रीपुंनपुंसकेषु
Br.
Dev.
I.
40,
cf.also
असरूपाणां
युवस्थविरस्त्रीपुंसानां
विशेषश्चाविवक्षित:
सामान्यं
च
विवक्षितम्
|
M.
Bh.
on
P.
I.
2.68
Vārt.
1:
cf.
पुंस्प्रवाद.
and
पौंस्नानि
नामानि.
Puṃs
=
Śiva
(
1000
names^1
).
पुंस्
masculine:
a
word
used
in
gra-
mmar
in
the
पुंलिङ्ग
or
the
masculine
gender
cf
स्त्रीपुंनपुंसकेषु
Br.
Dev.
I.
40,
cf.also
असरूपाणां
युवस्थविरस्त्रीपुंसानां
विशेषश्चाविवक्षित:
सामान्यं
च
विवक्षितम्
|
M.
Bh.
on
P.
I.
2.68
Vārt.
1:
cf.
पुंस्प्रवाद.
and
पौंस्नानि
नामानि.
púṃs,
stark
púmāṃs,
m.,
Mann,
auch
mit
dem
Gegensatze
strī́
(
{164,
16}
{415,
6}
{620,
24}
)
agrū́
(
{263,
13}
)
jāyā́
(
{858,
3}
)
auch
2〉
von
Göttern,
wo
es
mehr
in
dem
Sinne
Held
aufzufassen
ist
auch
3〉
mit
dem
Gen.
-umas
[
V.
]
2〉
soma
{721,
7}.
-úmān
{415,
8}
{516,
14}
{956,
2}.
—
2〉
agnís
{299,
10}.
-úmāṃsam
{516,
14}
{620,
24}
(
yātudhā́nam
).
—
2〉
{263,
13}
(
agním
).
-uṃsás
[
Ab.
]
{415,
6}.
-uṃsás
[
G.
]
vahatús
{858,
3}.
—
3〉
kṛṣṭīnā́m
{522,
1}
(
agnés
).
-uṃsás
[
A.
pl.
]
{124,
7}
{164,
16}
neben
putrā́n
{162,
22}.
*पुंस्
पुंस्।
पुंसयामि
10.
Broyer,
triturer
fouler
aux
pieds
cf.
पिष्।
पुंस्
पुंस्।
masculine
[
nom.
पुमान्,
M§
112,
3°
]
māle
homme.
पुंश्चली
feminine
(
चल्
pour
चर्
)
fille
publique
femme
impudique.
पुंश्चिह्न
neuter
organe
viril.
पुंसवन
neuter
(
सू
sfx.
अन
)
fête
religieuse
de
famille
où
l'on
célèbre
les
premiers
signes
de
conception
que
donne
une
femme.
Le
1er
acte
de
l'initiation.
Lait
(
?
).
पुंस्कामा
feminine
qui
désire
un
homme
qui
désire
un
māle.
पुंस्त्व
neuter
(
sfx.
त्व
)
virilité.
Liqueur
séminale.
पुंस्प्रवाद
masculine
thème
masculin,
tg.
पुंस्-
(
पुमांस्-
aux
cas
forts,
पुम्-
devant
désin.
en
-भ्-,
nom.
sg.
पुमान्
)
Masculine.
homme,
māle
être
humain
serviteur
āme,
esprit
masculin
(
gramm.
)
पुंवत्
comme
un
homme,
comme
chez
un
homme
-त्व-
nt.
fait
d'être
un
homme
(
opp.
à
स्त्रीत्व-
)
virilité
gramm.
genre
masculin.
°कोकिल-
Masculine.
coucou
māle
-त्व-
nt.
nature
de
ce
coucou.
पुं-लिङ्ग-
nt.
virilité
sexe
masculin.
°वेष-
a.
vêtu
d'habits
d'homme.
°सवन-
a.
qui
fait
naītre
un
garçon
nt.
(
व्रत-
)
cérémonie
faite
pendant
la
gestation
pour
obtenir
un
garçon
foetus.
°स्त्री-
Feminine.
du.
un
garçon
et
une
fille.
°गव-
(
aussi
écrit
पुङ्°
)
Masculine.
ifc.
héros
entre,
excellent
parmi
°गव-केतु-
Śiva.
°नाम-धेय-
Masculine.
(
qui
porte
un
nom
masculin
)
homme.
°नामन्-
a.
qui
a
un
nom
masculin
mauv.
graphie
pour
पुन्°,
v.
s.
पुत्-।
°पशु-
Masculine.
victime
humaine
(
dans
un
sacrifice
).
°भाव-
Masculine.
humanité,
genre
masculin.
पुंश्-चली-
Feminine.
courtisane,
prostituée
°चलीपुत्र-
Masculine.
fils
d'une
prostituée.