Apte
ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ [nidarśana], a.
Pointing, showing.
Proclaiming, declaring announcing.
Teaching.
ਨਮ੍ View, insight, looking into, sight, vision; ਸ਼ੁੱਧਾਤ੍ਮਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਰਾਤ੍ਰੌ ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨਮਪਸ਼੍ਯਤ Mb.੧੨.੨੧੭.੧੪.
Pointing to, showing.
Proof, evidence; ਬਲਿਨਾ ਸਹ ਯੋੱਧਵ੍ਯਮਿਤਿ ਨਾਸ੍ਤਿ ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨਮ੍ Pt.੩.੨੩.
An instance, example, illustration; ਨਨੁ ਪ੍ਰਭੁਰੇਵ ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨਮ੍ Ś.੨; ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨਸਾਰਾਣਾਂ ਲਘੁਰ੍ਬਹੁਤ੍ਰੁʼਣੰ ਨਰਃ Śi.੨.੫; R.੮.੪੫; ਜਨਕਸ੍ਯ ਨ੍ਰੁʼਪੇਨ੍ਦ੍ਰਸ੍ਯ ਤਪਸਃ ਸੰਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨਮ੍ Pratimā ੪.੧੪.
Injunction.
Authority, text.
A scheme, system.
A precept, scriptural authority, an injunction.
The third member of an Indian syllogism (usually called ਉਦਾਹਰਣ q. v.). -ਨਾ A figure of speech (in Rhetoric) thus defined: ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨਾ | ਅਭਵਨ੍ਵਸ੍ਤੁਸੰਬਨ੍ਧ ਉਪਮਾਪਰਿਕਲ੍ਪਕਃ K. P.੧; e. g. R.੧.੨.
Monier Williams Cologne
ਨਿ-°ਦਰ੍ਸ਼ਨ mf(ਈ)n. pointing to, showing, indicating, announcing, proclaiming, teaching, Hariv.; BhP.
suiting, pleasing (ਸਰ੍ਵ-ਲੋਕ-ਨਿਦ੍°; v.l. °ਕ-ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਿਨ੍ and -ਵਿਦਰ੍ਸ਼ਿਨ੍), R. ii, ੧੦੮, ੧੮
ਨਿ-°ਦਰ੍ਸ਼ਨ n. seeing, view, appearance, sight, vision (cf. ਸ੍ਵਪ੍ਨ-ਨਿਦ੍°), MBh.; Suśr. &c.
pointing to, showing, indicating, Mn.; MBh.
proof, evidence, Pañc.
ਨਿ-°ਦਰ੍ਸ਼ਨ n. instance, example, illustration, ŚrS.; Mn.; MBh.; Kāv. &c. (-ਤ੍ਵ n., Naiṣ.; °nArTam ind. for instance, MBh.)
ਨਿ-°ਦਰ੍ਸ਼ਨ n. refutation of a stated argument, Sāh.
N. of the third member of a complete syllogism (= ਉਦਾਹਰਣ), MW.
ਨਿ-°ਦਰ੍ਸ਼ਨ n. a prognostic, sign, mark, omen, MBh.; Hariv.; Suśr. (ifc. f(ਆ). , showing, betraying, R.)
ਨਿ-°ਦਰ੍ਸ਼ਨ n. a scheme, system, Suśr.
injunction, precept, ordinance, authority, text, W.
Spoken Sanskrit
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | paradigm [ computer ] | |
| ਰੂਢਚਿਨ੍ਤਨ | rUDhacintana | n. | paradigm [ computer ] | |
| ਨਾਯਕ | nAyaka | m. | paradigm or example | |
| ਸ਼ਬ੍ਦਰੂਪਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਕਾ | zabdarUpaprakAzikA | f. | collection of paradigms of declension | |
| ਸ਼ਬ੍ਦਾਵਲਿ | zabdAvali | f. | collection of paradigms of declension | |
| ਸ਼ਬ੍ਦਪਾਠ | zabdapATha | m. | collection of paradigms of declension |
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | adj. | announcing | |
| ਸ਼ੰਸਿਨ੍ | zaMsin | adj. | announcing | |
| ਆਵੇਦਕ | Avedaka | adj. | announcing | |
| ਆਵੇਦਿਨ੍ | Avedin | adj. | announcing | |
| ਆਸ਼ੰਸਿਨ੍ | AzaMsin | adj. | announcing | |
| ਨਿਵੇਦਨ | nivedana | adj. | announcing | |
| ਵਿਜ੍ਞਾਪਿਨ੍ | vijJApin | adj. | announcing | |
| ਵੇਦਕ | vedaka | adj. | announcing | |
| ਵੇਦਿਨ੍ | vedin | adj. | announcing | |
| ਸ਼ੰਸਿਵਸ੍ | zaMsivas | adj. | announcing | |
| ਸਮ੍ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ | samprakAzaka | adj. | announcing | |
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਕ | nidarzaka | adj. | announcing | |
| ਵੇਦਨ | vedana | adj. | announcing | |
| ਆਦਿਸ਼੍ | Adiz | ind. | announcing | |
| ਆਦਿਸ਼੍ਯ | Adizya | ind. | announcing | |
| ਪ੍ਰਕੀਰ੍ਤਣ | prakIrtaNa | m. | announcing | |
| ਆਵੇਦਨ | Avedana | n. | announcing | |
| ਪਰਿਕੀਰ੍ਤਨ | parikIrtana | n. | announcing | |
| ਪ੍ਰਕਥਨ | prakathana | n. | announcing | |
| ਪ੍ਰਦਾਨ | pradAna | n. | announcing | |
| ਵਿਖ੍ਯਾਪਨ | vikhyApana | n. | announcing | |
| ਸ਼੍ਰਾਵਣ | zrAvaNa | n. | announcing | |
| ਵਿਨਿਵੇਦਨ | vinivedana | n. | act of announcing | |
| ਦੂਰ ਆਦਿਸ਼੍ | dUra Adiz | adj. | announcing far and wide | |
| ਪ੍ਰਿਯਾਖ੍ਯ | priyAkhya | adj. | announcing good tidings | |
| ਨਾਮਾਦੇਸ਼ਮ੍ | nAmAdezam | ind. | by announcing one(ਅ)s name | |
| ਪ੍ਰਿਯਾਖ੍ਯਾਯਿਨ੍ | priyAkhyAyin | m. | teller announcing good news | |
| ਸੁਸ਼ੰਸਿਨ੍ | suzaMsin | adj. | announcing or wishing good things | |
| ਵਿਨਿਪਾਤਸ਼ੰਸਿਨ੍ | vinipAtazaMsin | adj. | announcing misfortune or destruction | |
| ਉਦ੍ਘੋਸ਼਼ | udghoSa | m. | act of announcing or proclaiming aloud |
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | prognostic | |
| ਸ਼ੰਸਤਿ { ਸ਼ੰਸ੍ } | zaMsati { zaMs } | verb | prognosticate | |
| ਸ਼ਕੁਨ | zakuna | n. | omen or prognostic | |
| ਨੈਮਿੱਤ | naimitta | m. | interpreter of prognostics | |
| ਵੈਜਯਨ੍ਤੀ | vaijayantI | f. | kind of garland prognosticating victory | |
| ਪੱਲੀਪਤਨ | pallIpatana | n. | prognostication by observing the falling of house-lizards |
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | example | |
| ਉਦਾਹਰਣ | udAharaNa | n. | example | |
| ਵਿਚਾਰਣਾ | vicAraNA | f. | examination | |
| ਪਰੀਕ੍ਸ਼਼ਾ | parIkSA | f. | examination | |
| ਵਿਮਰ੍ਸ਼ | vimarza | m. | examination | |
| ਮਰ੍ਸ਼ਨ | marzana | n. | examination | |
| ਵਿਮਰ੍ਸ਼ਨ | vimarzana | n. | examination | |
| ਫਲਿਤਾਂਸ਼ | phalitAMza | m. | examination result | |
| ਪਰੀਕ੍ਸ਼਼ਾ ਕਥੰ ਆਸੀਤ੍? | parIkSA kathaM AsIt? | sent. | How was the exam.? | |
| ਪਰੀਕ੍ਸ਼਼ਾਰ੍ਥਮ੍ ਪਠ | parIkSArtham paTha | sent. | learn for the examination! | |
| ਪਰੀਕ੍ਸ਼਼ਾ ਅਗ੍ਰੇ ਗਤਾ | parIkSA agre gatA | sent. | The examination is postponed. | |
| ਵੇਲਾਪਤ੍ਰਿਕਾ ਆਗਤਾ ਵਾ? | velApatrikA AgatA vA? | sent. | Has the examination time table come? | |
| ਪਰੀਕ੍ਸ਼਼ਾਰਮ੍ਭਃ ਕਦਾ ਇਤਿ ਜ੍ਞਾਤਃ ਵਾ? | parIkSArambhaH kadA iti jJAtaH vA? | sent. | Do you know when is the examination going to begin? | |
| ਏਵੰ ਚੇਤ੍ ਪਰੀਕ੍ਸ਼਼ਾਯਾਂ ਕਿੰ ਕਰੋਤਿ? | evaM cet parIkSAyAM kiM karoti? | sent. | At this rate how are you going to face examination? | |
| ਪਰੀਕ੍ਸ਼਼ਾ ਕਦਾ ਇਤਿ ਸ੍ਮਰਤਿ ਕਿਲ? | parIkSA kadA iti smarati kila? | sent. | You remember when your examination commences, don(ਅ)t you? | |
| ਯਦਿ ਭਵਾਨ੍ ਨ ਪਠਤਿ ਤਰ੍ਹਿ ਪਰੀਕ੍ਸ਼਼ਾਯਾਮ੍ ਉੱਤੀਰ੍ਣਃ ਨੋ ਭਵਤਿ | yadi bhavAn na paThati tarhi parIkSAyAm uttIrNaH no bhavati | sent. | If you dont study then you will not pass the examination | |
| ਪ੍ਰਸ਼੍ਨੇਸ਼਼ੁ ਵਿਕਲ੍ਪਃ ਏਵ ਨਾਸੀਤ੍ | prazneSu vikalpaH eva nAsIt | sent. | Among the questions [in the examination], there was no option to choose at all. [ i.e., all had to be answered ] | |
| ਉਦਾਹ੍ਰੁʼਤਿ | udAhRti | f. | example | |
| ਦ੍ਰੁʼਸ਼਼੍ਟਾਨ੍ਤ | dRSTAnta | m. | example | |
| ਉੱਦੇਸ਼ਕ | uddezaka | m. | example |
Spoken Sanskrit
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | example | ||
| ਉਦਾਹਰਣ | udAharaNa | n. | example | ||
| ਉਦਾਹ੍ਰੁʼਤਿ | udAhRti | f. | example | ||
| ਦ੍ਰੁʼਸ਼਼੍ਟਾਨ੍ਤ | dRSTAnta | m. | example | ||
| ਉੱਦੇਸ਼ਕ | uddezaka | m. | example | ||
| ਉਪੋਦ੍ਘਾਤ | upodghAta | m. | example | ||
| ਪ੍ਰਦੇਸ਼ | pradeza | m. | example | ||
| ਪ੍ਰਯੋਗ | prayoga | m. | example | ||
| ਪ੍ਰਦਰ੍ਸ਼ਨ | pradarzana | n. | example | ||
| ਲਕ੍ਸ਼਼੍ਯ | lakSya | n. | example | ||
| ਤਦ੍ਯਥਾ | tadyathA | for example | |||
| ਦ੍ਰੁʼਸ਼਼੍ਟਾਨ੍ਤਤਸ੍ | dRSTAntatas | indecl. | for example | ||
| ਦ੍ਰੁʼਸ਼਼੍ਟਾਨ੍ਤਰੂਪੇਨ | dRSTAntarUpena | indecl. instr. | for example | ||
| ਤਥਾ ਹਿ | tathA hi | phrase | for example | ||
| ਉਦਾਹਰਾਣਿ ਵ੍ਯਾਗਰਤਿ { ਵ੍ਯਾ- ਹ੍ਰੁʼ } | udAharANi vyAgarati { vyA- hR } | verb ੧ | state examples | ||
| ਅਪੂਰ੍ਵ | apUrva | adj. | without example | ||
| ਪ੍ਰਤਿਦ੍ਰੁʼਸ਼਼੍ਟਾਨ੍ਤ | pratidRSTAnta | m. | counter example | ||
| ਦ੍ਰੁʼਸ਼਼੍ਟਾਨ੍ਤਸ਼ਤਕ | dRSTAntazataka | n. | hundred examples | ||
| ਨਾਯਕ | nAyaka | m. | paradigm or example | ||
| ਦ੍ਰੁʼਸ਼਼੍ਟਾਨ੍ਤਯਤਿ { ਦ੍ਰੁʼਸ਼਼੍ਟਾਨ੍ਤਯ } | dRSTAntayati { dRSTAntaya } | verb | offer as an example |
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | instance | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | protest | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | example | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | paradigm [ computer ] | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | illustration | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | adj. | announcing | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | adj. | proclaiming | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | adj. | teaching | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | adj. | pointing to | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | adj. | suiting | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | adj. | pleasing | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | adj. | indicating | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | mark | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | text | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | prognostic | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | image | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | sight | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | omen | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | view | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | proof | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | authority | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | indication | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | sign | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | ordinance | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | appearance | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | vision | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | refutation of a stated argument | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | evidence | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | showing | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | scheme | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | injunction | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | system | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | precept | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | picture | ||
| ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | nidarzana | n. | seeing | ||
| ਅਭਿਨਤ-ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | abhinata-nidarzana | n. | biased sampling [ Statistics ] | ||
| ਸਵਿਚਾਰ ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | savicAra nidarzana | n. | deliberate sampling [ Statistics ] | ||
| ਸਵਿਚਾਰ ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ | savicAra nidarzana | n. | conscious sampling [ Statistics ] |
Benfey
ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ, i. e. ਨਿ-ਦ੍ਰੁʼਸ਼੍ + ਅਨ,
I. adj., f. ਨੀ|
੧. Showing, Bhāg. P. ੨, ੫, ੧.
੨. Announcing, Hariv. ੧੨੮੧੫.
੩. Teaching, Bhāg. P. ੫, ੧੮, ੩੩.
II. n.
੧. Seeing, sight, MBh. ੯, ੬੨.
੨. Evidence, Man. ੧੧, ੪੫.
੩. Example, ੯, ੨੦; MBh. ੮, ੧੮੮੨.
੪. Foreboding, Hariv. ੯੮੮੫.
੫. Prognostic, MBh, ੫, ੧੨੩੫.
੬. Symptom, ੧੨, ੧੧੭੧੮.
Kalpadruma
ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨੰ
, ਕ੍ਲੀ, (ਨਿਦ੍ਰੁʼਸ਼੍ਯਤੇ(ਅ)ਨੇਨੇਤਿ | ਨਿ + ਦ੍ਰੁʼਸ਼੍ + ਲ੍ਯੁਟ੍ | ) ਦ੍ਰੁʼਸ਼਼੍ਟਾਨ੍ਤਃ | ਉਦਾਹਰਣਮ੍ | ਯਥਾ, — “ਵ੍ਯਕ੍ਤਃ ਪ੍ਰਾਜ੍ਞੇ(ਅ)ਪਿ ਦ੍ਰੁʼਸ਼਼੍ਟਾਨ੍ਤਾਵੁਭੇ ਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨੇ || ” ਇਤਿ ਨਾਨਾਰ੍ਥਟੀਕਾਯਾਂ ਭਰਤਃ || (“ਦ੍ਰੁʼਸ਼਼੍ਟਾਨ੍ਤੇਨਾਰ੍ਥਃ ਪ੍ਰਸਾਧ੍ਯਤੇ ਯਤ੍ਰ ਤੰਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨਮ੍ || ਯਥਾਗ੍ਨਿਰ੍ਵਾਯੁਨਾਸਹਿਤਃ ਕੋਸ਼਼੍ਠੇ ਵ੍ਰੁʼੱਧਿਙ੍ਗੱਛਤਿ ਤਥਾ ਵਾਤਪਿੱਤਕਫਦੁਸ਼਼੍ਟੋ ਵ੍ਰਣ ਇਤਿ || ” ਇਤ੍ਯੁੱਤਰਤਨ੍ਤ੍ਰੇ ਪਞ੍ਚ- ਸ਼਼ਸ਼਼੍ਟਿਤਮੇ(ਅ)ਧ੍ਯਾਯੇ ਸੁਸ਼੍ਰੁਤੇਨੋਕ੍ਤਮ੍ || )
Vachaspatyam
ਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨ
ਨ੦ ਨਿ + ਦ੍ਰੁʼਸ਼—ਲ੍ਯੁਟ੍ | ੧ ਉਦਾਹਰਣੇ ਦ੍ਰੁʼਸ਼਼੍ਟਾਨ੍ਤੇ “ਆਤ੍ਮਾ ਹ੍ਯਾਕਾਸ਼ਵੱਜੀਵੈਰ੍ਘਟਾਕਾਸ਼ੈਰਿਵੋਦਿਤਮ੍ | ਘਟਾਦਿਵੱਚ ਸਙ੍ਘਾ- ਤੈਰ੍ਜਾਤਾਵੇਤੰਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨਮਿਤਿ” | ਯਦਾ ਮਨ੍ਵਬੁੱਧਿਪ੍ਰਤਿਪਿਸ਼਼ਾਦਾਯ- ਸ਼਼ਯਾ ਸ਼੍ਰੁਤ੍ਯਾਤ੍ਮਨੋ ਜਾਤਿਰੁਚ੍ਯਤੇ ਜੀਵਾਦੋਨਾਂ ਤਦਾ ਜਾਤਾ- ਯੁਪਗਮ੍ਯਮਾਨਾਯਾਮੇਤੰਨਿਦਰ੍ਸ਼ਨੰ ਦ੍ਰੁʼਸ਼਼੍ਟਾਨ੍ਤੋ ਯਥੋਦਿਤ ਮਾਕਾਸ਼- ਵਦਿਤ੍ਯਾਦੀਨਿ ਭਾਸ਼਼੍ਯਮ੍” ਸ਼ਬ੍ਦਾਰ੍ਥਚਿ੦ | ੨ ਅਰ੍ਸ਼਼ਾਲਙ੍ਕਾਰਭੇਦੇ ਸ੍ਤ੍ਰੀ ਟਾਪ੍ | ਅਰ੍ਥਾਲਙ੍ਕਾਰਸ਼ਬ੍ਦੇ ੩੯੯ ਪ੍ਰੁʼ੦ ਦ੍ਰੁʼਸ੍ਯਮ੍ |