Apte
നിദർശന [nidarśana], a.
Pointing, showing.
Proclaiming, declaring announcing.
Teaching.
നമ് View, insight, looking into, sight, vision; ശുദ്ധാത്മാ ബ്രാഹ്മണോ രാത്രൗ നിദർശനമപശ്യത Mb.12.217.14.
Pointing to, showing.
Proof, evidence; ബലിനാ സഹ യോദ്ധവ്യമിതി നാസ്തി നിദർശനമ് Pt.3.23.
An instance, example, illustration; നനു പ്രഭുരേവ നിദർശനമ് Ś.2; നിദർശനസാരാണാം ലഘുർബഹുതൃണം നരഃ Śi.2.5; R.8.45; ജനകസ്യ നൃപേന്ദ്രസ്യ തപസഃ സന്നിദർശനമ് Pratimā 4.14.
Injunction.
Authority, text.
A scheme, system.
A precept, scriptural authority, an injunction.
The third member of an Indian syllogism (usually called ഉദാഹരണ q. v.). -നാ A figure of speech (in Rhetoric) thus defined: നിദർശനാ | അഭവന്വസ്തുസംബന്ധ ഉപമാപരികൽപകഃ K. P.1; e. g. R.1.2.
Monier Williams Cologne
നി-°ദർശന mf(ഈ)n. pointing to, showing, indicating, announcing, proclaiming, teaching, Hariv.; BhP.
suiting, pleasing (സർവ-ലോക-നിദ്°; v.l. °ക-നിദർശിൻ and -വിദർശിൻ), R. ii, 108, 18
നി-°ദർശന n. seeing, view, appearance, sight, vision (cf. സ്വപ്ന-നിദ്°), MBh.; Suśr. &c.
pointing to, showing, indicating, Mn.; MBh.
proof, evidence, Pañc.
നി-°ദർശന n. instance, example, illustration, ŚrS.; Mn.; MBh.; Kāv. &c. (-ത്വ n., Naiṣ.; °nArTam ind. for instance, MBh.)
നി-°ദർശന n. refutation of a stated argument, Sāh.
N. of the third member of a complete syllogism (= ഉദാഹരണ), MW.
നി-°ദർശന n. a prognostic, sign, mark, omen, MBh.; Hariv.; Suśr. (ifc. f(ആ). , showing, betraying, R.)
നി-°ദർശന n. a scheme, system, Suśr.
injunction, precept, ordinance, authority, text, W.
Spoken Sanskrit
നിദർശന | nidarzana | n. | paradigm [ computer ] | |
രൂഢചിന്തന | rUDhacintana | n. | paradigm [ computer ] | |
നായക | nAyaka | m. | paradigm or example | |
ശബ്ദരൂപപ്രകാശികാ | zabdarUpaprakAzikA | f. | collection of paradigms of declension | |
ശബ്ദാവലി | zabdAvali | f. | collection of paradigms of declension | |
ശബ്ദപാഠ | zabdapATha | m. | collection of paradigms of declension |
നിദർശന | nidarzana | adj. | announcing | |
ശംസിൻ | zaMsin | adj. | announcing | |
ആവേദക | Avedaka | adj. | announcing | |
ആവേദിൻ | Avedin | adj. | announcing | |
ആശംസിൻ | AzaMsin | adj. | announcing | |
നിവേദന | nivedana | adj. | announcing | |
വിജ്ഞാപിൻ | vijJApin | adj. | announcing | |
വേദക | vedaka | adj. | announcing | |
വേദിൻ | vedin | adj. | announcing | |
ശംസിവസ് | zaMsivas | adj. | announcing | |
സമ്പ്രകാശക | samprakAzaka | adj. | announcing | |
നിദർശക | nidarzaka | adj. | announcing | |
വേദന | vedana | adj. | announcing | |
ആദിശ് | Adiz | ind. | announcing | |
ആദിശ്യ | Adizya | ind. | announcing | |
പ്രകീർതണ | prakIrtaNa | m. | announcing | |
ആവേദന | Avedana | n. | announcing | |
പരികീർതന | parikIrtana | n. | announcing | |
പ്രകഥന | prakathana | n. | announcing | |
പ്രദാന | pradAna | n. | announcing | |
വിഖ്യാപന | vikhyApana | n. | announcing | |
ശ്രാവണ | zrAvaNa | n. | announcing | |
വിനിവേദന | vinivedana | n. | act of announcing | |
ദൂര ആദിശ് | dUra Adiz | adj. | announcing far and wide | |
പ്രിയാഖ്യ | priyAkhya | adj. | announcing good tidings | |
നാമാദേശമ് | nAmAdezam | ind. | by announcing oneഽs name | |
പ്രിയാഖ്യായിൻ | priyAkhyAyin | m. | teller announcing good news | |
സുശംസിൻ | suzaMsin | adj. | announcing or wishing good things | |
വിനിപാതശംസിൻ | vinipAtazaMsin | adj. | announcing misfortune or destruction | |
ഉദ്ഘോഷ | udghoSa | m. | act of announcing or proclaiming aloud |
നിദർശന | nidarzana | n. | prognostic | |
ശംസതി { ശംസ് } | zaMsati { zaMs } | verb | prognosticate | |
ശകുന | zakuna | n. | omen or prognostic | |
നൈമിത്ത | naimitta | m. | interpreter of prognostics | |
വൈജയന്തീ | vaijayantI | f. | kind of garland prognosticating victory | |
പല്ലീപതന | pallIpatana | n. | prognostication by observing the falling of house-lizards |
നിദർശന | nidarzana | n. | example | |
ഉദാഹരണ | udAharaNa | n. | example | |
വിചാരണാ | vicAraNA | f. | examination | |
പരീക്ഷാ | parIkSA | f. | examination | |
വിമർശ | vimarza | m. | examination | |
മർശന | marzana | n. | examination | |
വിമർശന | vimarzana | n. | examination | |
ഫലിതാംശ | phalitAMza | m. | examination result | |
പരീക്ഷാ കഥം ആസീത്? | parIkSA kathaM AsIt? | sent. | How was the exam.? | |
പരീക്ഷാർഥമ് പഠ | parIkSArtham paTha | sent. | learn for the examination! | |
പരീക്ഷാ അഗ്രേ ഗതാ | parIkSA agre gatA | sent. | The examination is postponed. | |
വേലാപത്രികാ ആഗതാ വാ? | velApatrikA AgatA vA? | sent. | Has the examination time table come? | |
പരീക്ഷാരമ്ഭഃ കദാ ഇതി ജ്ഞാതഃ വാ? | parIkSArambhaH kadA iti jJAtaH vA? | sent. | Do you know when is the examination going to begin? | |
ഏവം ചേത് പരീക്ഷായാം കിം കരോതി? | evaM cet parIkSAyAM kiM karoti? | sent. | At this rate how are you going to face examination? | |
പരീക്ഷാ കദാ ഇതി സ്മരതി കില? | parIkSA kadA iti smarati kila? | sent. | You remember when your examination commences, donഽt you? | |
യദി ഭവാൻ ന പഠതി തർഹി പരീക്ഷായാമ് ഉത്തീർണഃ നോ ഭവതി | yadi bhavAn na paThati tarhi parIkSAyAm uttIrNaH no bhavati | sent. | If you dont study then you will not pass the examination | |
പ്രശ്നേഷു വികൽപഃ ഏവ നാസീത് | prazneSu vikalpaH eva nAsIt | sent. | Among the questions [in the examination], there was no option to choose at all. [ i.e., all had to be answered ] | |
ഉദാഹൃതി | udAhRti | f. | example | |
ദൃഷ്ടാന്ത | dRSTAnta | m. | example | |
ഉദ്ദേശക | uddezaka | m. | example |
Spoken Sanskrit
നിദർശന | nidarzana | n. | example | ||
ഉദാഹരണ | udAharaNa | n. | example | ||
ഉദാഹൃതി | udAhRti | f. | example | ||
ദൃഷ്ടാന്ത | dRSTAnta | m. | example | ||
ഉദ്ദേശക | uddezaka | m. | example | ||
ഉപോദ്ഘാത | upodghAta | m. | example | ||
പ്രദേശ | pradeza | m. | example | ||
പ്രയോഗ | prayoga | m. | example | ||
പ്രദർശന | pradarzana | n. | example | ||
ലക്ഷ്യ | lakSya | n. | example | ||
തദ്യഥാ | tadyathA | for example | |||
ദൃഷ്ടാന്തതസ് | dRSTAntatas | indecl. | for example | ||
ദൃഷ്ടാന്തരൂപേന | dRSTAntarUpena | indecl. instr. | for example | ||
തഥാ ഹി | tathA hi | phrase | for example | ||
ഉദാഹരാണി വ്യാഗരതി { വ്യാ- ഹൃ } | udAharANi vyAgarati { vyA- hR } | verb 1 | state examples | ||
അപൂർവ | apUrva | adj. | without example | ||
പ്രതിദൃഷ്ടാന്ത | pratidRSTAnta | m. | counter example | ||
ദൃഷ്ടാന്തശതക | dRSTAntazataka | n. | hundred examples | ||
നായക | nAyaka | m. | paradigm or example | ||
ദൃഷ്ടാന്തയതി { ദൃഷ്ടാന്തയ } | dRSTAntayati { dRSTAntaya } | verb | offer as an example |
നിദർശന | nidarzana | n. | instance | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | protest | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | example | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | paradigm [ computer ] | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | illustration | ||
നിദർശന | nidarzana | adj. | announcing | ||
നിദർശന | nidarzana | adj. | proclaiming | ||
നിദർശന | nidarzana | adj. | teaching | ||
നിദർശന | nidarzana | adj. | pointing to | ||
നിദർശന | nidarzana | adj. | suiting | ||
നിദർശന | nidarzana | adj. | pleasing | ||
നിദർശന | nidarzana | adj. | indicating | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | mark | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | text | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | prognostic | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | image | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | sight | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | omen | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | view | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | proof | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | authority | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | indication | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | sign | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | ordinance | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | appearance | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | vision | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | refutation of a stated argument | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | evidence | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | showing | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | scheme | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | injunction | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | system | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | precept | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | picture | ||
നിദർശന | nidarzana | n. | seeing | ||
അഭിനത-നിദർശന | abhinata-nidarzana | n. | biased sampling [ Statistics ] | ||
സവിചാര നിദർശന | savicAra nidarzana | n. | deliberate sampling [ Statistics ] | ||
സവിചാര നിദർശന | savicAra nidarzana | n. | conscious sampling [ Statistics ] |
Benfey
നിദർശന, i. e. നി-ദൃശ് + അന,
I. adj., f. നീ|
1. Showing, Bhāg. P. 2, 5, 1.
2. Announcing, Hariv. 12815.
3. Teaching, Bhāg. P. 5, 18, 33.
II. n.
1. Seeing, sight, MBh. 9, 62.
2. Evidence, Man. 11, 45.
3. Example, 9, 20; MBh. 8, 1882.
4. Foreboding, Hariv. 9885.
5. Prognostic, MBh, 5, 1235.
6. Symptom, 12, 11718.
Kalpadruma
നിദർശനം
, ക്ലീ, (നിദൃശ്യതേഽനേനേതി | നി + ദൃശ് + ല്യുട് | ) ദൃഷ്ടാന്തഃ | ഉദാഹരണമ് | യഥാ, — “വ്യക്തഃ പ്രാജ്ഞേഽപി ദൃഷ്ടാന്താവുഭേ ശാസ്ത്രനിദർശനേ || ” ഇതി നാനാർഥടീകായാം ഭരതഃ || (“ദൃഷ്ടാന്തേനാർഥഃ പ്രസാധ്യതേ യത്ര തന്നിദർശനമ് || യഥാഗ്നിർവായുനാസഹിതഃ കോഷ്ഠേ വൃദ്ധിങ്ഗച്ഛതി തഥാ വാതപിത്തകഫദുഷ്ടോ വ്രണ ഇതി || ” ഇത്യുത്തരതന്ത്രേ പഞ്ച- ഷഷ്ടിതമേഽധ്യായേ സുശ്രുതേനോക്തമ് || )
Vachaspatyam
നിദർശന
ന0 നി + ദൃശ—ല്യുട് | 1 ഉദാഹരണേ ദൃഷ്ടാന്തേ “ആത്മാ ഹ്യാകാശവജ്ജീവൈർഘടാകാശൈരിവോദിതമ് | ഘടാദിവച്ച സങ്ഘാ- തൈർജാതാവേതന്നിദർശനമിതി” | യദാ മന്വബുദ്ധിപ്രതിപിഷാദായ- ഷയാ ശ്രുത്യാത്മനോ ജാതിരുച്യതേ ജീവാദോനാം തദാ ജാതാ- യുപഗമ്യമാനായാമേതന്നിദർശനം ദൃഷ്ടാന്തോ യഥോദിത മാകാശ- വദിത്യാദീനി ഭാഷ്യമ്” ശബ്ദാർഥചി0 | 2 അർഷാലങ്കാരഭേദേ സ്ത്രീ ടാപ് | അർഥാലങ്കാരശബ്ദേ 399 പൃ0 ദൃസ്യമ് |