Apte
નિદર્શન [nidarśana], a.
Pointing, showing.
Proclaiming, declaring announcing.
Teaching.
નમ્ View, insight, looking into, sight, vision; શુદ્ધાત્મા બ્રાહ્મણો રાત્રૌ નિદર્શનમપશ્યત Mb.૧૨.૨૧૭.૧૪.
Pointing to, showing.
Proof, evidence; બલિના સહ યોદ્ધવ્યમિતિ નાસ્તિ નિદર્શનમ્ Pt.૩.૨૩.
An instance, example, illustration; નનુ પ્રભુરેવ નિદર્શનમ્ Ś.૨; નિદર્શનસારાણાં લઘુર્બહુતૃણં નરઃ Śi.૨.૫; R.૮.૪૫; જનકસ્ય નૃપેન્દ્રસ્ય તપસઃ સન્નિદર્શનમ્ Pratimā ૪.૧૪.
Injunction.
Authority, text.
A scheme, system.
A precept, scriptural authority, an injunction.
The third member of an Indian syllogism (usually called ઉદાહરણ q. v.). -ના A figure of speech (in Rhetoric) thus defined: નિદર્શના | અભવન્વસ્તુસંબન્ધ ઉપમાપરિકલ્પકઃ K. P.૧; e. g. R.૧.૨.
Monier Williams Cologne
નિ-°દર્શન mf(ઈ)n. pointing to, showing, indicating, announcing, proclaiming, teaching, Hariv.; BhP.
suiting, pleasing (સર્વ-લોક-નિદ્°; v.l. °ક-નિદર્શિન્ and -વિદર્શિન્), R. ii, ૧૦૮, ૧૮
નિ-°દર્શન n. seeing, view, appearance, sight, vision (cf. સ્વપ્ન-નિદ્°), MBh.; Suśr. &c.
pointing to, showing, indicating, Mn.; MBh.
proof, evidence, Pañc.
નિ-°દર્શન n. instance, example, illustration, ŚrS.; Mn.; MBh.; Kāv. &c. (-ત્વ n., Naiṣ.; °nArTam ind. for instance, MBh.)
નિ-°દર્શન n. refutation of a stated argument, Sāh.
N. of the third member of a complete syllogism (= ઉદાહરણ), MW.
નિ-°દર્શન n. a prognostic, sign, mark, omen, MBh.; Hariv.; Suśr. (ifc. f(આ). , showing, betraying, R.)
નિ-°દર્શન n. a scheme, system, Suśr.
injunction, precept, ordinance, authority, text, W.
Spoken Sanskrit
નિદર્શન | nidarzana | n. | paradigm [ computer ] | |
રૂઢચિન્તન | rUDhacintana | n. | paradigm [ computer ] | |
નાયક | nAyaka | m. | paradigm or example | |
શબ્દરૂપપ્રકાશિકા | zabdarUpaprakAzikA | f. | collection of paradigms of declension | |
શબ્દાવલિ | zabdAvali | f. | collection of paradigms of declension | |
શબ્દપાઠ | zabdapATha | m. | collection of paradigms of declension |
નિદર્શન | nidarzana | adj. | announcing | |
શંસિન્ | zaMsin | adj. | announcing | |
આવેદક | Avedaka | adj. | announcing | |
આવેદિન્ | Avedin | adj. | announcing | |
આશંસિન્ | AzaMsin | adj. | announcing | |
નિવેદન | nivedana | adj. | announcing | |
વિજ્ઞાપિન્ | vijJApin | adj. | announcing | |
વેદક | vedaka | adj. | announcing | |
વેદિન્ | vedin | adj. | announcing | |
શંસિવસ્ | zaMsivas | adj. | announcing | |
સમ્પ્રકાશક | samprakAzaka | adj. | announcing | |
નિદર્શક | nidarzaka | adj. | announcing | |
વેદન | vedana | adj. | announcing | |
આદિશ્ | Adiz | ind. | announcing | |
આદિશ્ય | Adizya | ind. | announcing | |
પ્રકીર્તણ | prakIrtaNa | m. | announcing | |
આવેદન | Avedana | n. | announcing | |
પરિકીર્તન | parikIrtana | n. | announcing | |
પ્રકથન | prakathana | n. | announcing | |
પ્રદાન | pradAna | n. | announcing | |
વિખ્યાપન | vikhyApana | n. | announcing | |
શ્રાવણ | zrAvaNa | n. | announcing | |
વિનિવેદન | vinivedana | n. | act of announcing | |
દૂર આદિશ્ | dUra Adiz | adj. | announcing far and wide | |
પ્રિયાખ્ય | priyAkhya | adj. | announcing good tidings | |
નામાદેશમ્ | nAmAdezam | ind. | by announcing oneઽs name | |
પ્રિયાખ્યાયિન્ | priyAkhyAyin | m. | teller announcing good news | |
સુશંસિન્ | suzaMsin | adj. | announcing or wishing good things | |
વિનિપાતશંસિન્ | vinipAtazaMsin | adj. | announcing misfortune or destruction | |
ઉદ્ઘોષ | udghoSa | m. | act of announcing or proclaiming aloud |
નિદર્શન | nidarzana | n. | prognostic | |
શંસતિ { શંસ્ } | zaMsati { zaMs } | verb | prognosticate | |
શકુન | zakuna | n. | omen or prognostic | |
નૈમિત્ત | naimitta | m. | interpreter of prognostics | |
વૈજયન્તી | vaijayantI | f. | kind of garland prognosticating victory | |
પલ્લીપતન | pallIpatana | n. | prognostication by observing the falling of house-lizards |
નિદર્શન | nidarzana | n. | example | |
ઉદાહરણ | udAharaNa | n. | example | |
વિચારણા | vicAraNA | f. | examination | |
પરીક્ષા | parIkSA | f. | examination | |
વિમર્શ | vimarza | m. | examination | |
મર્શન | marzana | n. | examination | |
વિમર્શન | vimarzana | n. | examination | |
ફલિતાંશ | phalitAMza | m. | examination result | |
પરીક્ષા કથં આસીત્? | parIkSA kathaM AsIt? | sent. | How was the exam.? | |
પરીક્ષાર્થમ્ પઠ | parIkSArtham paTha | sent. | learn for the examination! | |
પરીક્ષા અગ્રે ગતા | parIkSA agre gatA | sent. | The examination is postponed. | |
વેલાપત્રિકા આગતા વા? | velApatrikA AgatA vA? | sent. | Has the examination time table come? | |
પરીક્ષારમ્ભઃ કદા ઇતિ જ્ઞાતઃ વા? | parIkSArambhaH kadA iti jJAtaH vA? | sent. | Do you know when is the examination going to begin? | |
એવં ચેત્ પરીક્ષાયાં કિં કરોતિ? | evaM cet parIkSAyAM kiM karoti? | sent. | At this rate how are you going to face examination? | |
પરીક્ષા કદા ઇતિ સ્મરતિ કિલ? | parIkSA kadA iti smarati kila? | sent. | You remember when your examination commences, donઽt you? | |
યદિ ભવાન્ ન પઠતિ તર્હિ પરીક્ષાયામ્ ઉત્તીર્ણઃ નો ભવતિ | yadi bhavAn na paThati tarhi parIkSAyAm uttIrNaH no bhavati | sent. | If you dont study then you will not pass the examination | |
પ્રશ્નેષુ વિકલ્પઃ એવ નાસીત્ | prazneSu vikalpaH eva nAsIt | sent. | Among the questions [in the examination], there was no option to choose at all. [ i.e., all had to be answered ] | |
ઉદાહૃતિ | udAhRti | f. | example | |
દૃષ્ટાન્ત | dRSTAnta | m. | example | |
ઉદ્દેશક | uddezaka | m. | example |
Spoken Sanskrit
નિદર્શન | nidarzana | n. | example | ||
ઉદાહરણ | udAharaNa | n. | example | ||
ઉદાહૃતિ | udAhRti | f. | example | ||
દૃષ્ટાન્ત | dRSTAnta | m. | example | ||
ઉદ્દેશક | uddezaka | m. | example | ||
ઉપોદ્ઘાત | upodghAta | m. | example | ||
પ્રદેશ | pradeza | m. | example | ||
પ્રયોગ | prayoga | m. | example | ||
પ્રદર્શન | pradarzana | n. | example | ||
લક્ષ્ય | lakSya | n. | example | ||
તદ્યથા | tadyathA | for example | |||
દૃષ્ટાન્તતસ્ | dRSTAntatas | indecl. | for example | ||
દૃષ્ટાન્તરૂપેન | dRSTAntarUpena | indecl. instr. | for example | ||
તથા હિ | tathA hi | phrase | for example | ||
ઉદાહરાણિ વ્યાગરતિ { વ્યા- હૃ } | udAharANi vyAgarati { vyA- hR } | verb ૧ | state examples | ||
અપૂર્વ | apUrva | adj. | without example | ||
પ્રતિદૃષ્ટાન્ત | pratidRSTAnta | m. | counter example | ||
દૃષ્ટાન્તશતક | dRSTAntazataka | n. | hundred examples | ||
નાયક | nAyaka | m. | paradigm or example | ||
દૃષ્ટાન્તયતિ { દૃષ્ટાન્તય } | dRSTAntayati { dRSTAntaya } | verb | offer as an example |
નિદર્શન | nidarzana | n. | instance | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | protest | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | example | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | paradigm [ computer ] | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | illustration | ||
નિદર્શન | nidarzana | adj. | announcing | ||
નિદર્શન | nidarzana | adj. | proclaiming | ||
નિદર્શન | nidarzana | adj. | teaching | ||
નિદર્શન | nidarzana | adj. | pointing to | ||
નિદર્શન | nidarzana | adj. | suiting | ||
નિદર્શન | nidarzana | adj. | pleasing | ||
નિદર્શન | nidarzana | adj. | indicating | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | mark | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | text | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | prognostic | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | image | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | sight | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | omen | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | view | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | proof | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | authority | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | indication | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | sign | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | ordinance | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | appearance | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | vision | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | refutation of a stated argument | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | evidence | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | showing | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | scheme | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | injunction | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | system | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | precept | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | picture | ||
નિદર્શન | nidarzana | n. | seeing | ||
અભિનત-નિદર્શન | abhinata-nidarzana | n. | biased sampling [ Statistics ] | ||
સવિચાર નિદર્શન | savicAra nidarzana | n. | deliberate sampling [ Statistics ] | ||
સવિચાર નિદર્શન | savicAra nidarzana | n. | conscious sampling [ Statistics ] |
Benfey
નિદર્શન, i. e. નિ-દૃશ્ + અન,
I. adj., f. ની|
૧. Showing, Bhāg. P. ૨, ૫, ૧.
૨. Announcing, Hariv. ૧૨૮૧૫.
૩. Teaching, Bhāg. P. ૫, ૧૮, ૩૩.
II. n.
૧. Seeing, sight, MBh. ૯, ૬૨.
૨. Evidence, Man. ૧૧, ૪૫.
૩. Example, ૯, ૨૦; MBh. ૮, ૧૮૮૨.
૪. Foreboding, Hariv. ૯૮૮૫.
૫. Prognostic, MBh, ૫, ૧૨૩૫.
૬. Symptom, ૧૨, ૧૧૭૧૮.
Kalpadruma
નિદર્શનં
, ક્લી, (નિદૃશ્યતેઽનેનેતિ | નિ + દૃશ્ + લ્યુટ્ | ) દૃષ્ટાન્તઃ | ઉદાહરણમ્ | યથા, — “વ્યક્તઃ પ્રાજ્ઞેઽપિ દૃષ્ટાન્તાવુભે શાસ્ત્રનિદર્શને || ” ઇતિ નાનાર્થટીકાયાં ભરતઃ || (“દૃષ્ટાન્તેનાર્થઃ પ્રસાધ્યતે યત્ર તન્નિદર્શનમ્ || યથાગ્નિર્વાયુનાસહિતઃ કોષ્ઠે વૃદ્ધિઙ્ગચ્છતિ તથા વાતપિત્તકફદુષ્ટો વ્રણ ઇતિ || ” ઇત્યુત્તરતન્ત્રે પઞ્ચ- ષષ્ટિતમેઽધ્યાયે સુશ્રુતેનોક્તમ્ || )
Vachaspatyam
નિદર્શન
ન૦ નિ + દૃશ—લ્યુટ્ | ૧ ઉદાહરણે દૃષ્ટાન્તે “આત્મા હ્યાકાશવજ્જીવૈર્ઘટાકાશૈરિવોદિતમ્ | ઘટાદિવચ્ચ સઙ્ઘા- તૈર્જાતાવેતન્નિદર્શનમિતિ” | યદા મન્વબુદ્ધિપ્રતિપિષાદાય- ષયા શ્રુત્યાત્મનો જાતિરુચ્યતે જીવાદોનાં તદા જાતા- યુપગમ્યમાનાયામેતન્નિદર્શનં દૃષ્ટાન્તો યથોદિત માકાશ- વદિત્યાદીનિ ભાષ્યમ્” શબ્દાર્થચિ૦ | ૨ અર્ષાલઙ્કારભેદે સ્ત્રી ટાપ્ | અર્થાલઙ્કારશબ્દે ૩૯૯ પૃ૦ દૃસ્યમ્ |