Apte
ནིདརྴན [nidarśana], a.
Pointing, showing.
Proclaiming, declaring announcing.
Teaching.
ནམ྄ View, insight, looking into, sight, vision; ཤུདྡྷཱཏྨཱ བྲཱཧྨཎོ རཱཏྲཽ ནིདརྴནམཔཤྱཏ Mb.༡༢.༢༡༧.༡༤.
Pointing to, showing.
Proof, evidence; བལིནཱ སཧ ཡོདྡྷཝྱམིཏི ནཱསྟི ནིདརྴནམ྄ Pt.༣.༢༣.
An instance, example, illustration; ནནུ པྲབྷུརེཝ ནིདརྴནམ྄ Ś.༢; ནིདརྴནསཱརཱཎཱཾ ལགྷུརྦཧུཏྲྀཎཾ ནརཿ Śi.༢.༥; R.༨.༤༥; ཛནཀསྱ ནྲྀཔེནྡྲསྱ ཏཔསཿ སནྣིདརྴནམ྄ Pratimā ༤.༡༤.
Injunction.
Authority, text.
A scheme, system.
A precept, scriptural authority, an injunction.
The third member of an Indian syllogism (usually called ཨུདཱཧརཎ q. v.). -ནཱ A figure of speech (in Rhetoric) thus defined: ནིདརྴནཱ ། ཨབྷཝནྭསྟུསཾབནྡྷ ཨུཔམཱཔརིཀལྤཀཿ K. P.༡; e. g. R.༡.༢.
Monier Williams Cologne
ནི-°དརྴན mf(ཨཱི)n. pointing to, showing, indicating, announcing, proclaiming, teaching, Hariv.; BhP.
suiting, pleasing (སཪྻ-ལོཀ-ནིད྄°; v.l. °ཀ-ནིདརྴིན྄ and -ཝིདརྴིན྄), R. ii, ༡༠༨, ༡༨
ནི-°དརྴན n. seeing, view, appearance, sight, vision (cf. སྭཔྣ-ནིད྄°), MBh.; Suśr. &c.
pointing to, showing, indicating, Mn.; MBh.
proof, evidence, Pañc.
ནི-°དརྴན n. instance, example, illustration, ŚrS.; Mn.; MBh.; Kāv. &c. (-ཏྭ n., Naiṣ.; °nArTam ind. for instance, MBh.)
ནི-°དརྴན n. refutation of a stated argument, Sāh.
N. of the third member of a complete syllogism (= ཨུདཱཧརཎ), MW.
ནི-°དརྴན n. a prognostic, sign, mark, omen, MBh.; Hariv.; Suśr. (ifc. f(ཨཱ). , showing, betraying, R.)
ནི-°དརྴན n. a scheme, system, Suśr.
injunction, precept, ordinance, authority, text, W.
Spoken Sanskrit
ནིདརྴན | nidarzana | n. | paradigm [ computer ] | |
རཱུཌྷཙིནྟན | rUDhacintana | n. | paradigm [ computer ] | |
ནཱཡཀ | nAyaka | m. | paradigm or example | |
ཤབྡརཱུཔཔྲཀཱཤིཀཱ | zabdarUpaprakAzikA | f. | collection of paradigms of declension | |
ཤབྡཱཝལི | zabdAvali | f. | collection of paradigms of declension | |
ཤབྡཔཱཋ | zabdapATha | m. | collection of paradigms of declension |
ནིདརྴན | nidarzana | adj. | announcing | |
ཤཾསིན྄ | zaMsin | adj. | announcing | |
ཨཱཝེདཀ | Avedaka | adj. | announcing | |
ཨཱཝེདིན྄ | Avedin | adj. | announcing | |
ཨཱཤཾསིན྄ | AzaMsin | adj. | announcing | |
ནིཝེདན | nivedana | adj. | announcing | |
ཝིཛྙཱཔིན྄ | vijJApin | adj. | announcing | |
ཝེདཀ | vedaka | adj. | announcing | |
ཝེདིན྄ | vedin | adj. | announcing | |
ཤཾསིཝས྄ | zaMsivas | adj. | announcing | |
སམྤྲཀཱཤཀ | samprakAzaka | adj. | announcing | |
ནིདརྴཀ | nidarzaka | adj. | announcing | |
ཝེདན | vedana | adj. | announcing | |
ཨཱདིཤ྄ | Adiz | ind. | announcing | |
ཨཱདིཤྱ | Adizya | ind. | announcing | |
པྲཀཱིརྟཎ | prakIrtaNa | m. | announcing | |
ཨཱཝེདན | Avedana | n. | announcing | |
པརིཀཱིརྟན | parikIrtana | n. | announcing | |
པྲཀཐན | prakathana | n. | announcing | |
པྲདཱན | pradAna | n. | announcing | |
ཝིཁྱཱཔན | vikhyApana | n. | announcing | |
ཤྲཱཝཎ | zrAvaNa | n. | announcing | |
ཝིནིཝེདན | vinivedana | n. | act of announcing | |
དཱུར ཨཱདིཤ྄ | dUra Adiz | adj. | announcing far and wide | |
པྲིཡཱཁྱ | priyAkhya | adj. | announcing good tidings | |
ནཱམཱདེཤམ྄ | nAmAdezam | ind. | by announcing one྅s name | |
པྲིཡཱཁྱཱཡིན྄ | priyAkhyAyin | m. | teller announcing good news | |
སུཤཾསིན྄ | suzaMsin | adj. | announcing or wishing good things | |
ཝིནིཔཱཏཤཾསིན྄ | vinipAtazaMsin | adj. | announcing misfortune or destruction | |
ཨུདྒྷོཥ | udghoSa | m. | act of announcing or proclaiming aloud |
ནིདརྴན | nidarzana | n. | prognostic | |
ཤཾསཏི { ཤཾས྄ } | zaMsati { zaMs } | verb | prognosticate | |
ཤཀུན | zakuna | n. | omen or prognostic | |
ནཻམིཏྟ | naimitta | m. | interpreter of prognostics | |
ཝཻཛཡནྟཱི | vaijayantI | f. | kind of garland prognosticating victory | |
པལླཱིཔཏན | pallIpatana | n. | prognostication by observing the falling of house-lizards |
ནིདརྴན | nidarzana | n. | example | |
ཨུདཱཧརཎ | udAharaNa | n. | example | |
ཝིཙཱརཎཱ | vicAraNA | f. | examination | |
པརཱིཀྵཱ | parIkSA | f. | examination | |
ཝིམརྴ | vimarza | m. | examination | |
མརྴན | marzana | n. | examination | |
ཝིམརྴན | vimarzana | n. | examination | |
ཕལིཏཱཾཤ | phalitAMza | m. | examination result | |
པརཱིཀྵཱ ཀཐཾ ཨཱསཱིཏ྄? | parIkSA kathaM AsIt? | sent. | How was the exam.? | |
པརཱིཀྵཱརྠམ྄ པཋ | parIkSArtham paTha | sent. | learn for the examination! | |
པརཱིཀྵཱ ཨགྲེ གཏཱ | parIkSA agre gatA | sent. | The examination is postponed. | |
ཝེལཱཔཏྲིཀཱ ཨཱགཏཱ ཝཱ? | velApatrikA AgatA vA? | sent. | Has the examination time table come? | |
པརཱིཀྵཱརམྦྷཿ ཀདཱ ཨིཏི ཛྙཱཏཿ ཝཱ? | parIkSArambhaH kadA iti jJAtaH vA? | sent. | Do you know when is the examination going to begin? | |
ཨེཝཾ ཙེཏ྄ པརཱིཀྵཱཡཱཾ ཀིཾ ཀརོཏི? | evaM cet parIkSAyAM kiM karoti? | sent. | At this rate how are you going to face examination? | |
པརཱིཀྵཱ ཀདཱ ཨིཏི སྨརཏི ཀིལ? | parIkSA kadA iti smarati kila? | sent. | You remember when your examination commences, don྅t you? | |
ཡདི བྷཝཱན྄ ན པཋཏི ཏརྷི པརཱིཀྵཱཡཱམ྄ ཨུཏྟཱིརྞཿ ནོ བྷཝཏི | yadi bhavAn na paThati tarhi parIkSAyAm uttIrNaH no bhavati | sent. | If you dont study then you will not pass the examination | |
པྲཤྣེཥུ ཝིཀལྤཿ ཨེཝ ནཱསཱིཏ྄ | prazneSu vikalpaH eva nAsIt | sent. | Among the questions [in the examination], there was no option to choose at all. [ i.e., all had to be answered ] | |
ཨུདཱཧྲྀཏི | udAhRti | f. | example | |
དྲྀཥྚཱནྟ | dRSTAnta | m. | example | |
ཨུདྡེཤཀ | uddezaka | m. | example |
Spoken Sanskrit
ནིདརྴན | nidarzana | n. | example | ||
ཨུདཱཧརཎ | udAharaNa | n. | example | ||
ཨུདཱཧྲྀཏི | udAhRti | f. | example | ||
དྲྀཥྚཱནྟ | dRSTAnta | m. | example | ||
ཨུདྡེཤཀ | uddezaka | m. | example | ||
ཨུཔོདྒྷཱཏ | upodghAta | m. | example | ||
པྲདེཤ | pradeza | m. | example | ||
པྲཡོག | prayoga | m. | example | ||
པྲདརྴན | pradarzana | n. | example | ||
ལཀྵྱ | lakSya | n. | example | ||
ཏདྱཐཱ | tadyathA | for example | |||
དྲྀཥྚཱནྟཏས྄ | dRSTAntatas | indecl. | for example | ||
དྲྀཥྚཱནྟརཱུཔེན | dRSTAntarUpena | indecl. instr. | for example | ||
ཏཐཱ ཧི | tathA hi | phrase | for example | ||
ཨུདཱཧརཱཎི ཝྱཱགརཏི { ཝྱཱ- ཧྲྀ } | udAharANi vyAgarati { vyA- hR } | verb ༡ | state examples | ||
ཨཔཱུཪྻ | apUrva | adj. | without example | ||
པྲཏིདྲྀཥྚཱནྟ | pratidRSTAnta | m. | counter example | ||
དྲྀཥྚཱནྟཤཏཀ | dRSTAntazataka | n. | hundred examples | ||
ནཱཡཀ | nAyaka | m. | paradigm or example | ||
དྲྀཥྚཱནྟཡཏི { དྲྀཥྚཱནྟཡ } | dRSTAntayati { dRSTAntaya } | verb | offer as an example |
ནིདརྴན | nidarzana | n. | instance | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | protest | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | example | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | paradigm [ computer ] | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | illustration | ||
ནིདརྴན | nidarzana | adj. | announcing | ||
ནིདརྴན | nidarzana | adj. | proclaiming | ||
ནིདརྴན | nidarzana | adj. | teaching | ||
ནིདརྴན | nidarzana | adj. | pointing to | ||
ནིདརྴན | nidarzana | adj. | suiting | ||
ནིདརྴན | nidarzana | adj. | pleasing | ||
ནིདརྴན | nidarzana | adj. | indicating | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | mark | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | text | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | prognostic | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | image | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | sight | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | omen | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | view | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | proof | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | authority | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | indication | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | sign | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | ordinance | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | appearance | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | vision | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | refutation of a stated argument | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | evidence | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | showing | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | scheme | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | injunction | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | system | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | precept | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | picture | ||
ནིདརྴན | nidarzana | n. | seeing | ||
ཨབྷིནཏ-ནིདརྴན | abhinata-nidarzana | n. | biased sampling [ Statistics ] | ||
སཝིཙཱར ནིདརྴན | savicAra nidarzana | n. | deliberate sampling [ Statistics ] | ||
སཝིཙཱར ནིདརྴན | savicAra nidarzana | n. | conscious sampling [ Statistics ] |
Benfey
ནིདརྴན, i. e. ནི-དྲྀཤ྄ + ཨན,
I. adj., f. ནཱི།
༡. Showing, Bhāg. P. ༢, ༥, ༡.
༢. Announcing, Hariv. ༡༢༨༡༥.
༣. Teaching, Bhāg. P. ༥, ༡༨, ༣༣.
II. n.
༡. Seeing, sight, MBh. ༩, ༦༢.
༢. Evidence, Man. ༡༡, ༤༥.
༣. Example, ༩, ༢༠; MBh. ༨, ༡༨༨༢.
༤. Foreboding, Hariv. ༩༨༨༥.
༥. Prognostic, MBh, ༥, ༡༢༣༥.
༦. Symptom, ༡༢, ༡༡༧༡༨.
Kalpadruma
ནིདརྴནཾ
, ཀླཱི, (ནིདྲྀཤྱཏེ྅ནེནེཏི ། ནི + དྲྀཤ྄ + ལྱུཊ྄ ། ) དྲྀཥྚཱནྟཿ ། ཨུདཱཧརཎམ྄ ། ཡཐཱ, — “ཝྱཀྟཿ པྲཱཛྙེ྅པི དྲྀཥྚཱནྟཱཝུབྷེ ཤཱསྟྲནིདརྴནེ ༎ ” ཨིཏི ནཱནཱརྠཊཱིཀཱཡཱཾ བྷརཏཿ ༎ (“དྲྀཥྚཱནྟེནཱརྠཿ པྲསཱདྷྱཏེ ཡཏྲ ཏནྣིདརྴནམ྄ ༎ ཡཐཱགྣིཪྻཱཡུནཱསཧིཏཿ ཀོཥྛེ ཝྲྀདྡྷིངྒཙྪཏི ཏཐཱ ཝཱཏཔིཏྟཀཕདུཥྚོ ཝྲཎ ཨིཏི ༎ ” ཨིཏྱུཏྟརཏནྟྲེ པཉྩ- ཥཥྚིཏམེ྅དྷྱཱཡེ སུཤྲུཏེནོཀྟམ྄ ༎ )
Vachaspatyam
ནིདརྴན
ན༠ ནི + དྲྀཤ—ལྱུཊ྄ ། ༡ ཨུདཱཧརཎེ དྲྀཥྚཱནྟེ “ཨཱཏྨཱ ཧྱཱཀཱཤཝཛྫཱིཝཻརྒྷཊཱཀཱཤཻརིཝོདིཏམ྄ ། གྷཊཱདིཝཙྩ སངྒྷཱ- ཏཻརྫཱཏཱཝེཏནྣིདརྴནམིཏི” ། ཡདཱ མནྭབུདྡྷིཔྲཏིཔིཥཱདཱཡ- ཥཡཱ ཤྲུཏྱཱཏྨནོ ཛཱཏིརུཙྱཏེ ཛཱིཝཱདོནཱཾ ཏདཱ ཛཱཏཱ- ཡུཔགམྱམཱནཱཡཱམེཏནྣིདརྴནཾ དྲྀཥྚཱནྟོ ཡཐོདིཏ མཱཀཱཤ- ཝདིཏྱཱདཱིནི བྷཱཥྱམ྄” ཤབྡཱརྠཙི༠ ། ༢ ཨརྵཱལངྐཱརབྷེདེ སྟྲཱི ཊཱཔ྄ ། ཨརྠཱལངྐཱརཤབྡེ ༣༩༩ པྲྀ༠ དྲྀསྱམ྄ །