Try संस्कृतवाहिनी (A word everyday) | YouTube Channel

नमस्

namas

Shabda Sagara

नमस्

ind.

1.

Gift,

present.

2.

Bowing,

bending,

salutation,

obeisance.

3.

An

inarticulate

cry.

4.

The

term

used

in

connexion

with

the

name

of

a

deity

in

the

fifth

case

to

signify

veneration,

as

रामाय

नमः

salutation,

glory

or

reverence

to

RĀMA.

Etymology

नम्

to

bend,

and

affix

असुन-सच्

Capeller Eng

न॑मस्

neuter

bow,

obeisance,

adoration,

homage

with

कृ

pay

homage,

revere,

worship

(

dative

locative

,

or

accusative

).

Yates

नमस्

adv.

Gift

bowing

cry.

रामाय

नमो

Salutation

to

Rāma.

Spoken Sanskrit

नमस्

-

namas

-

Masculine

-

inarticulate

cry

नमस्

-

namas

-

Masculine

-

salutation

नमस्

-

namas

-

Neuter

-

thunderbolt

नमस्

-

namas

-

Neuter

-

homage

नमस्

-

namas

-

Neuter

-

gift

नमस्

-

namas

-

Neuter

-

adoration

नमस्

-

namas

-

Neuter

-

bow

नमस्

-

namas

-

Neuter

-

obeisance

नमस्

-

namas

-

Neuter

-

donation

नमस्

-

namas

-

Neuter

-

reverential

salutation

नमस्

-

namas

-

Neuter

-

food

नमस्करोति

{

नमस्-

कृ

}

-

namaskaroti

{

namas-

kR

}

-

verb

8

-

salute

Wilson

नमस्

ind.

1

Gift,

present.

2

Bowing,

bending,

salutation,

obeisance.

3

An

inarticulate

cry.

4

The

term

used

in

connexion

with

the

name

of

a

deity

in

the

fifth

case

to

signify

veneration,

as

रामाय

नमः

salutation,

glory

or

reverence

to

RĀMA.

Etymology

नम

to

bend,

and

affix

असुन्.

Apte

नमस्

[

namas

],

Indeclinable.

A

bow,

salutation,

obeisance,

adoration

(

this

word

is,

by

itself,

invariably

used

with

Dative.

तस्मै

वदान्यगुरवे

तरवे

नमो$स्तु

Bhâminîvilâsa (Bombay).

1.94

नमस्त्रिमूर्तये

तुभ्यम्

Kumârasambhava (Bombay).

2.4

but

with

कृ,

generally

with

Accusative.

मुनित्रयं

नमस्कृत्य

Sk.

but

sometimes

with

Dative.

also

नमस्कुर्मो

नृसिंहाय

The same.

The

word

has

the

sense

of

a

noun,

but

is

treated

as

an

indeclinable.

)

Vedic.

Food.

A

thunderbolt.

A

gift,

present.

A

sacrifice.Comp.

-कारः,

-कृतिः

Feminine.

-करणम्

bowing,

respectful

or

reverential

salutation,

respectful

obeisance

(

made

by

uttering

the

word

नमस्

).

-कारी

a

kind

of

plant

(

Marâṭhî.

लाजाळू

).

-कृत

Adjective.

bowed

down

to,

saluted.

revered,

adored,

worshipped.

गुरुः

a

spiritual

teacher.

a

Brāhmaṇa.

चमसः

a

kind

of

cake.

the

moon.

magic.

-वाकम्

Indeclinable.

uttering

the

word

नमस्i.~~~e.

making

a

low

obeisance

इदं

कविभ्यः

पूर्वेभ्यो

नमोवाकं

प्रशास्महे

Uttararàmacharita.

1.1

Masculine.

नाथायाभिरुपासिताय

नमोवाकानधीयीमहि

Viś.

Gunā.123.

-वृध्

Masculine.

a

sacrifice.

Monier Williams Cologne

न॑मस्

neuter gender.

bow,

obeisance,

reverential

salutation,

adoration

(

by

gesture

or

word

often

with

dative case.

,

e.g.

रामाय

नमः,

salutation

or

glory

to

Rāma,

often

indeclinable, either an indeclinable participle or an adverb or a case used adverbially.

[

g.

स्वर्-आदि

]

नमस्-√

कृ,

to

utter

a

salutation,

do

homage

indeclinable, either an indeclinable participle or an adverb or a case used adverbially.

page.

°मस्-कृ॑त्य

[

atharva-veda

taittirīya-saṃhitā

et cetera.

]

or

°मस्-कृत्वा

[

mahābhārata

bhāgavata-purāṇa

]

न॑मस्-कृत,

worshipped,

adored

),

ṛg-veda

et cetera.

et cetera.

food,

naighaṇṭuka, commented on by yāska

ii,

7

a

thunderbolt,

ii,

20

gift,

donation,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

न॑मस्

masculine gender.

(

?

)

an

inarticulate

cry,

Lexicographers, esp. such as amarasiṃha, halāyudha, hemacandra, &c.

Macdonell

नमस्

nám-as,

Neuter.

bowing,

obeisance,

adoration

(

byword

or

gesture

):

often

as

an

exclamation

with

the

dat.

-kṛ,

utter

'namas.'

make

obeisance,

to

(

ac.,

d.,

lc.

).

Benfey

नम्

+

अस्,

Neuter.

Bowing,

adoration,

Bhāg.

P.

3,

13,

41

Rām.

1,

52,

17.

Apte Hindi

नमस्

अव्य*

-

नम्

+

असुन्

"प्रामति,

अभिवादन,

प्रणाम,

पूजा"

Shabdartha Kaustubha

नमस्

पदविभागः

अव्ययम्

कन्नडार्थः

ನಮಸ್ಕಾರ

नमस्

पदविभागः

अव्ययम्

कन्नडार्थः

ತಲೆ

ಬಗ್ಗಿಸುವುದು

निष्पत्तिः

णम

(

प्रह्वत्वे

शब्दे

)

-

"असुन्"

(

उ०

४-१८८

)

प्रयोगाः

"नमस्त्रिमूर्तये

तुभ्यं

प्राक्सृष्टेः

केवलात्मने"

उल्लेखाः

कुमा०

२-४

विस्तारः

ಶಬ್ದಕ್ಕೆ

ನಪುಂಸಕಲಿಂಗದಲ್ಲಿಯೂ

ಪ್ರಯೋಗವುಂಟು."विधेय

चास्मै

नमसा

सह

त्वया"-

भाग०

३-१३-४२

नमस्

पदविभागः

नपुंसकलिङ्गः

कन्नडार्थः

ತ್ಯಾಗ

/ದಾನ

नमस्

पदविभागः

नपुंसकलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಅನ್ನ

नमस्

पदविभागः

नपुंसकलिङ्गः

कन्नडार्थः

ವಜ್ರಾಯುಧ

नमस्

पदविभागः

नपुंसकलिङ्गः

कन्नडार्थः

ಯಜ್ಞ

L R Vaidya

namas

{%

ind.

(

the

word

has

the

sense

of

a

noun

but

it

is

very

generally

used

as

an

indeclinable

either

by

itself

or

as

a

prefix

to

verbs

).

%}

Bowing,

salutation,

adoration,

obeisance,

(

with

a

dat.

when

used

by

itself,

e.g.

नमः

शिवाय

but

with

an

acc.

when

used

as

a

prefix

to

a

verb,

e.g.

मुनित्रयं

नमस्कृत्य

S.K.

).

Bopp (Latin)

नमस्

n.

indecl.

(

r.

नम्

s.

अस्

)

inclinatio,

adoratio.

न-

मस्कर्तुम्

adorare

(

v.

gr.

653.

).

SU.

3.

12.

19.

(

Cf.

hib.

naomh

m.

«a

saint»,

Adj.

«sacred,

holy»,

naomhachd

«holyness,

sanctity»

nisi

sicut

lat.

nu-men

pertinent

ad

नु

adorare,

unde

etiam

नमस्

derivari

posset,

ita

ut

or-

tum

sit

e

नवस्,

mutato

व्

in

म्.

Indian Epigraphical Glossary

namas

(

CII

3

),

‘reverence’

an

invocation,

generally

con-

nected

with

the

names

of

gods,

at

the

commencement

of

ins-

criptions.

Lanman

námas,

n.

bow,

obeisance

adoration

(

by

gesture

or

word

)

reverence

used

also

like

the

Lat.

gloria

in

the

Gloria

patri.

[

√nam.

]

Mahabharata

Namas,

Namaskāra

=

Śiva

(

1000

names^1

).

Amarakosha

नमस्

अव्य।

नमस्कारार्थः

समानार्थकाः

नमस्

3।4।18।2।3

अस्ति

सत्वे

रुषोक्तावु

ऊं

प्रश्नेऽनुनये

त्वयि।

हुं

तर्के

स्यादुषा

रात्रेरवसाने

नमो

नतौ॥

पदार्थ-विभागः

,

गुणः,

शब्दः

Vachaspatyam

नमस्

अव्ययम्

नम--भावे

असुन्

स्वरादि०

नमने

स्वापकर्ष-बोधकव्यापारे

त्यागे

स्वस्वत्वध्वंसानुकूलव्यापारभेदे

पुष्पंविष्णवे

नम

इत्यादौ

विष्णूद्देश्यकमन्त्रकरणकत्यागविषयःपुष्पमित्येवं

बोधः

यथाह

शब्दशक्तिप्रकाशिकायाम्“पुष्पमिदं

विष्णवे

नम

इत्यस्य

विष्णूद्देश्यक

मन्त्रक-रणत्यागस्य

कर्मेदं

पुष्पमित्यर्थस्तथ

चतुर्थ्या

प्रीत्युद्देश्य-कत्वं

तदिच्छाधीनत्वरूपं

नमःपदार्थे

मन्त्रकरणत्यागेबोध्यते

प्रकृत्यर्थस्य

विष्ण्वादेः

प्रीतौ

तदिच्छायां

वान्वयः

।व्राह्मणाद्युद्देश्यकस्य

गवातित्वागस्य

मन्त्रकरणत्वेप्रमाणाभावात्

गौर्ब्राह्मणाय

नम

इत्यादिकोन

प्रयोगः

।व्राह्मणेभ्यो

नमोनित्यमित्यादौ

तु

नमःपदार्थो

नति-रेवेति

तत्र

विषयत्वं

चतुर्थ्या

बोध्यते

पुष्पमिदं

पर-मात्मने

नम

इत्यादी

परमात्मनः

प्रीत्यसत्त्वेऽपि

तत्प्री-तित्वप्रकारकेच्छासम्भवान्न

तत्प्रीत्युद्देश्यकत्वाप्रसिद्धिः”

।नम्यते

कर्मणि

असुन्

अन्ने

वज्रे

निघण्टुःनमोवृध्शब्दे

दृश्यम्

साक्षादा०

उप०

स०

नमस्करोतिनमस्कृत्य

अत्र

कृधातोरेव

नमनार्थता

नमश्शब्दस्तुतदर्थद्योतकः

तेन

नारायणं

नमस्कृत्येत्यादौ

द्वितीयाउपपदविभक्तेः

कारकविभक्तिर्गरीयसी”

इति

न्यायात्नमसोवाचकत्वे

नमस्कृत्य

व्राह्मणेभ्य

इत्यादौ

नमः-शब्दयोगे

चतुर्थी

“नमः

स्वस्तीत्यादि”

पा०

सूत्रेत्यागार्थकनमनार्थकयोरुभयोर्ग्रहणम्

यज्ञे

नपुंलिङ्गम्

“यज्ञो

वै

नमः”

इति

श्रुतेः

Capeller Germany

न॑मस्

Neuter.

Verbeugung,

Verehrung,

Ehrfurcht,

Huldigung.

Mit

ष्रू

Verehrung

aussprechen

mit

कर्

verehren,

huldigen

(

Dat.,

Loc.

o.

Acc.

).

Grassman Germany

námas,

n.,

Verbeugung

[

von

nam

],

Ehrerweisung,

Verehrung,

Anbetung

vgl.

die

Adj.:

ugrá,

bṛhát,

máhi.

-as

{65,

1}

{227,

6}

{285,

4}

{317,

5}

{319,

4}

{403,

5}

{830,

7}

{918,

4}

mit

astu

{841,

2}

{991,

4}

astu

zu

ergänzen

{27,

13}

{267,

8}

{401,

7}

{492,

8}

{516,

15}

{552,

5}

{681,

15}

{840,

15}

mit

vac

{51,

15}

{114,

11}

{136,

6}

{212,

2}

{219,

8}

{427,

10}

{693,

5}

mit

gir

(

gṛṇanti

)

{684,

10}

mit

bhṛ

{1,

7}

{779,

29}

{886,

1}

prá

bhṛ

{62,

2}

{136,

1}

sapary

{288,

3}

{863,

1}

mit

kṛ

{860,

8}

{894,

12}

{911,

17}

dāś

{71,

6}

yam

{340,

3}

mit

ā́

īr

{610,

4}.

námas

námas

(

erg.

astu

vas

)

{941,

9}.

-asā

{57,

3}

{62,

11}

{63,

9}

{84,

12}

{114,

2}.

_{114,

5}

{128,

2}

{152,

7}

{158,

2}

{171,

1}.

_{171,

2}

{185,

7}

{186,

4}

{214,

13}

{221,

11}

{225,

14}

{226,

12}

{235,

2}

{236,

14}

{237,

8}

{248,

5}

{265,

5}.

_{265,

19}

{266,

7}

{293,

5}

{295,

5}

{301,

11}

{303,

7}

{315,

6}

{330,

6}

{346,

6}

{355,

12}

{358,

9}

{362,

4}

{366,

6}

{394,

8}

{395,

16}

{397,

2}.

_{397,

6}.

_{397,

14}

{403,

2}

{437,

1}

{442,

4}.

_{442,

6}

{452,

4}.

_{452,

5}

{456,

8}

{457,

46}

{492,

8}

{493,

17}

{508,

2}.

_{508,

3}

{510,

6}

{518,

4}

{528,

1}

{532,

1}

{560,

2}

{599,

8}

{602,

4}

{607,

1}

{609,

7}

{613,

3}

{639,

5}

{641,

6}

{643,

22}.

_{643,

26}

{663,

12}

{666,

17}

{680,

10}

{681,

10}

{705,

12}

{723,

6}

{801,

5}

{857,

2}

{873,

6}

{887,

26}

{889,

5}

{895,

12}

{896,

2}

{905,

2}

{911,

21}.

_{911,

22}

{918,

9}

{1018,

6}.

-ase

{645,

7}.

-asas

[

G.

]

vṛdhā́sas

{171,

2}

údyatim

{190,

3}

padé

{643,

9}.

-asi

{317,

5}.

-obhis

{24,

14}

{27,

1}

{77,

2}

{153,

1}

{194,

5}

{224,

4}.

_{224,

8}

{229,

9}

{238,

3}

{259,

3}

{338,

9}

{354,

2}

{355,

7}

{382,

1}

{395,

2}.

_{395,

8}

{396,

11}

{414,

1}

{442,

9}.

_{442,

10}

[

Page712

]

{491,

1}

{492,

9}

{501,

3}

{523,

1}

{524,

1}

{549,

13}

{550,

14}

{558,

3}

{559,

1}

{569,

1}

{577,

6}

{579,

5}

{600,

1}

{611,

5}

{639,

13}

{642,

3}.

_{642,

13}

{671,

5}

{705,

6}

{728,

5}

{808,

2}

{832,

5}

{839,

1}

{872,

2}.

_{872,

4}.

Burnouf French

नमस्

नमस्

neuter

indéc.

(

नम्

)

action

de

s'incliner

par

respect,

salut,

adoration.

नमस

masculine

arrangement,

convention.

नमस्करोमि

(

कृ

)

saluer

en

s'inclinant,

rendre

hommage,

adorer,

ac.

Faire

la

révérence.

नमस्कार

masculine

(

कृ

)

salutation

adoration.

Sorte

de

poison.

F.

नमस्कारी

la

sensitive.

नमस्यामि

(

dénom.

)

saluer

en

s'inclinant

adorer

supplier.

नमस्या

feminine

salut,

révérence.

नमस्विन्

a.

(

sfx.

विन्

)

vénérable,

digne

d'hommage.

Stchoupak French

नमस्-

nt.

inclinaison,

salut,

hommage,

geste

ou

expression

de

déférence,

adoration

°कृ-

saluer,

rendre

hommage,

révérer.

°कर्तृ-

ag.

adorateur.

°कार-

Masculine.

salut,

hommage,

adoration

message

respectueux

-य-

a.

v.

digne

vénération

,

révéré.

°कृत-

a.

v.

salué,

révéré,

adoré.

°कृति-

°क्रिया-

Feminine.

hommage,

adoration.

नम-उक्ति-

Feminine.

formule

d'adoration,

louange.

नमो-वाक-

Masculine.

expression

de

respect,

hommage

,

salut

respectueux.